Rynki walutowe - wykłady

Wyklad I 25.02.09

Zaliczenie - 1 część pytania testowe, 2 pytania do uzupełnienia, 3 część opisowa, 4 część zadania (czyli np. przeprowadzenie transakcji arbitrażowych, transakcji hedgingowych itp.). 1 i 2 część po 1 punkcie, 3 i 4 po 2 punkty.

Literatura:

1. Jacek Klepacki `Polski rynek walutowy'

2. Pietrzak, Kowalik `Finanse międzynarodowe, zbiór zadań' 1 rozdział poświęcony rynkom walutowym (kilka odp. jest błędnych)

3. James Dicks `Forex dla początkujących'

4. Krzysztof Kochan `Forex w praktyce'

5. Jacek Zając `Polski rynek walutowy w praktyce'

6. Kazimierz Zabielski `Globalny rynek walutowy'

Rynek walutowy - całokształt transakcji wymiany walut wraz z instytucjami pomagającymi je przeprowadzać oraz zespół urządzeń i czynności za pomocą, których zawierane są transakcje walutowe. Wszystkie operacje, w których będą uczestniczyły co najmniej dwie waluty, te transakcje będą przeprowadzane pomiędzy różnymi podmiotami, obecnie praktycznie każdy może być takim podmiotem, natomiast o warunkach, wysokościach itp. ustają władze monetarne danego kraju - o zakresie, w jakim można obracać walutami danego kraju

Rynek walutowy:

1. Lokalny (narodowy) - (rynek lokalny często stanowi część rynku międzynarodowego), obszary działania rynku lokalnego:

1. Na styku dwóch sektorów gospodarki: finansowego i niefinansowego

2. Wewnątrz samego sektora finansowego

• Wolny rynek walutowy - podmioty gospodarcze mogą swobodnie wymieniać walutę danego kraju na inne waluty, bez ograniczeń ze strony władz państwowych. Aktualna sytuacja rynkowa określana jest przez bieżące relacje podaży i popytu. Z takim rynkiem mamy do czynienia w krajach o walutach w pełni wymienialnych. (Polska nie ma jeszcze wolnego rynku, niektóre kraje trzecie muszą mieć zgodę władz Polskich, aby przeprowadzić transakcje walutowe - te kraje, z którymi nie mamy podpisanych umów międzynarodowych. Na Polskim rynku nie można też przeprowadzać transakcji we wszystkich walutach; rynek wolny ma zaledwie 45 krajów na świecie) rynek, na którym można bez żadnych ograniczeń przeprowadzać transakcje walutowe

• Reglamentowany rynek walutowy - podmioty gospodarcze działające w danym kraju nie mogą swobodnie wymieniać waluty tego kraju; istnieje państwowy monopol walutowy, co oznacza przymus odsprzedaży zarobionych za granicą walut obcych (najczęściej bankowi z uprawnieniami dewizowymi, który może następnie sprzedawać je wybranym podmiotom gospodarczym). Waluta kraju z ograniczeniami dewizowymi jest zwykle niewymienialna, a reglamentacja dewizowa powoduje powstanie tzw. `czarnego rynku'. (Obecnie takie kraje to m.in. Kuba, Chiny, Kambodża, kraje środkowej Afryki; w Polsce był to PKO do 1990 roku) państwo decyduje o wszystkim, kieruje wszystkimi transakcjami walutowymi

• Typ pośredni - występuje wtedy, gdy w danym kraju istnieje częściowa reglamentacja dewizowa (jedne sfery obrotu gospodarczego są reglamentowane przez państwo, a inne nie). Kombinacja rynku wolnego i reglamentowanego (nasz typ rynku pośredniego jest bardzo zbliżony do rynku wolnego; na początku jak zniesiono w Polsce reglamentację można było jedynie wymieniać małe sumy, np. na kredyt w obcej walucie potrzebna była zgoda państwa)

• Główne segmenty rynku lokalnego (międzynarodowego):

• Rynek detaliczny

• Rynek hurtowy - to serce całego rynku walutowego, na nim działają spekulanci, kiedyś nazwany międzybankowym; rynek, który wyznacza cenę walut; powinna być wyznaczana poprzez podaż i popyt na dane waluty, choć w niektórych krajach władze monetarne określają amplitudę wahań, która nie może zostać przekroczona (utrzymują ją poprzez interwencje walutowe)

• Segmenty rynku detalicznego i hurtowego biorąc pod uwagę czas realizowanych na rynku transakcji

• Rynek natychmiastowy (spot market)

• przeprowadzane są po kursie natychmiastowym, natomiast waluty stawiane są do dyspozycji w drugim dniu roboczym (wyjątek - koniec miesiąca, gdy musi zostać transakcja sfinalizowana do końca danego miesiąca, musi się w nim zamknąć)

• Rynek terminowy (forward market): rynek typu `over - the - counter' oraz rynek giełdowy (exchange - based market)

• transakcje walutowe z dostawą późniejszą, po kursie terminowym wcześniej uzgodnionym

• waluty stawiane do dyspozycji w określonym dniu przyszłości (czasami zawierane nawet na okresy roczne)

• Międzynarodowy (mogą przeprowadzać wszystkie podmioty bez względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania

Instrumenty rynku walutowego:

1. Kurs walutowy - cena jednej waluty wyrażona w drugiej walucie

1. Waluta bazowa - waluta, której ilość w danym kursie jest stała (zazwyczaj 1 lub 100 - stworzył sobie taką tradycję sam rynek walutowy) - waluta bazowa zazwyczaj podawana jest pierwsza USD/PLN, w akademickich podawane jest na odwrót, jeżeli waluta bazowa przyjmuje jedną jednostkę to nie piszemy nic, jeśli jest to inna wartość musimy ją napisać przed walutą (w Polsce obowiązuje zasada podawania do 4 cyfr po przecinku

2. Waluta kwotowana - waluta, której ilość w danym kursie zmienia się w kolejnych kwotowaniach

3. Kurs kupna BID - cena, po której dealer jest gotowy kupić jednostkę (lub 100 jednostek) waluty bazowej. Po kursie kupna klient wymienia walutę bazową na kwotową - cena, po której klient wymienia walutę kwotowaną na walutę bazową

4. Kurs sprzedaży OFFER albo ASK - cena, po której dealer jest gotowy sprzedać jednostkę (lub 100 jednostek) waluty bazowej. Po kursie kupna klient wymienia walutę kwotowaną na bazową

5. Duża figura - część ceny, której dealerzy nie kwotują 3,4756 - podkreślenie to figura

6. Pestki (Pips) - dwie ostatnie cyfry w zapisie kursu walutowego, które są kwotowane przez dealerów (inaczej punkty) 3,4756 - podkreślenie to pips

7. Prowizja - opłata kwotowa lub procentowa związana z przeprowadzeniem transakcji wymiany

Różnice między kursem BID i OFFER nazywamy spreadem. Marża to wielkość, jaką bank dodaje do kursu sprzedaży i odejmuje od kursu kupna waluty kwotowanej na rynku międzybankowym (pojęcie spreadu występuje na rynku hurtowym, a marży na rynku detalicznym)

4,1370 - maraża - 4,1380 - spread - 4,2216 - marża - 4,226

3,4650 3,46 to figura, 0,0050 to pipsy, pestki (ceny sprzedaży podawane tylko w całych figurach, a kupna samymi pipsami); (jeśli punkty w kursie kupna są niższe niż w sprzedaży to jest to cena większa o jedną całą jednostkę)

Możemy wyróżnić dwa typy podawania ceny (notowanie, kwotowanie) na rynkach walutowych:

1. Pośredni (odwrotne) - wymyślone przez Anglików, typ odwrotny; określenie zmiennej ilości jednostek waluty obcej w stosunku do stałej liczny jednostek waluty krajowej (obecny w Anglii i krajach strefy Euro)

2. Bezpośredni (proste) - występuje wtedy, jeżeli waluta krajowa jest walutą kwotowaną, a waluta bazowa jest walutą obcą; określenie zmiennej ilości jednostek waluty krajowej do stałej liczby jednostek waluty obcej

W Polsce kwotowanie:
PLN/EUR - dla nas kwotowanie pośrednie
EUR/PLN - dla nas kwotowanie bezpośrednie
Natomiast na terenie Unii Gospodarczej i Walutowej jest odwrotne. Kwotowanie:
PLN/EUR - dla Niemca kwotowanie bezpośrednie
EUR/PLN - dla Francuza kwotowanie pośrednie
Jeśli nie znamy rynku nie jesteśmy w stanie określić jakie to kwotowanie

Kurs crossowy/krzyżowy - z pominięciem waluty złotowej (dla Polaków, czyli bez złotówki)

K_BID = (stała wartość waluty bazowej)/ K_OFFER

K_OFFER = (stała wartość waluty bazowej)/K_BID

Kurs kupna musi być zawsze niższy niż kursu sprzedaży!

• Dealer walutowy - podmioty o charakterze finansowym i niefiansowym systematycznie handlujący walutami na własny rachunek oraz dla realizacji własnych zamierzeń, (bardzo często są spekulantami, nie musi być ciągle obecny na rynku, może pojawiać się sporadycznie)

• Market makers - dealerzy, uczestnicy rynku, którzy procesjonalnie i w sposób ciągły kupują i sprzedają pewne waluty, są w każdej chwili do dyspozycji, osiągalni za pośrednictwem tradycyjnych łączy telefonicznych, a także przez electronic dealing system, zarabiają na marży (spread) - (najczęściej duże banki, obecne praktycznie na całym świecie - np. Citi Bank) - tak samo jak dealer handlują na własne ryzyko i rachunek, od nich zależą w dużej mierze kursy walut

• Brokerzy walutowi - zbierają w kraju i zagranicą informacje dotyczące warunków ofert kupna i sprzedaży walut i odpłatnie mogą te informacje przekazywać zainteresowanym uczestnikom rynku; (oni sami nigdy nie podejmują się działań na własne ryzyko, oni podają informacje do analizy technicznej, nigdy nie zasugeruje uczestnikowi czy robi źle, czy dobrze, jest jedynie biernym wykonawcą zleconej mu transakcji).

Wykład II

Kurs terminowy - określa ilość waluty, którą należy zapłacić za walutę kupioną w przyszłości lub to, ile za nią otrzyma się w określonym dniu w przyszłości. Kurs terminowy jest więc ceną waluty w przyszłości, jednak ustaloną dzisiaj.

Rynek terminowy - transakcje do 1 roku

Elementem odróżniającym kurs terminowy od kursu natychmiastowego (kasowego) jest więc czas, dlatego formuła określająca kurs terminowy uwzględnią różnicę wynikające z wysokości oprocentowania walut na rynku międzynarodowym

Oprocentowanie walut jest ważne.

Mówi się, że dana waluta ma premie bądź dyskonto. Nie mówi się, że jedna ma wyższe a druga niższe oprocentowanie. Mówi się, że ta waluta ma premie (dyskonto)

Waluta niżej oprocentowana - waluta posiada premie.

Waluta wyżej oprocentowana - waluta posiada dyskonto

Kurs walutowy - cena określonej pary walut

Premia/dyskonto

Dyskonto/premia

Od oprocentowania, jakie ma waluta bazowa zależy kurs terminowy

Kurs terminowy = kurs kasowy+/- punkty swapowe (= punkty terminowe = marża terminowa)

Punkty swapowe dodajemy do kursu kasowego (spot), gdy waluta bazowa jest niżej oprocentowana, natomiast odejmujemy, gdy waluta bazowa jest wyżej oprocentowana

Punkty swapowe na krótkie okresy (do 2 miesięcy, oblicza się wg. Wzoru - NIEWAŻNE

Punkty swapowe = kurs kasowy x (r kw-r baz) x liczba dni / (100 x rok bazowy)

Punkty swapowe na okresy dłuższe oblicza się wg wzoru:

Punkty swapowe= (kurs kasowy + kurs kasowy x r kw x liczba dni

r kw - stopa % waluty kwotowanej

r baz - stopa % waluty bazowej

rok bazowy - złoty 365, rynek międzynarodowy - 360




Kurs terminowy oblicza się poprzez dodanie lub odjęcie od kursu natychmiastowego tzw. Punktów terminowych. Bardzo często punkty terminowe nie posiadają określonego, poprzedzającego je, znaku. W celu uzyskania kursów terminowych stosuje się następujące zasady:

WAŻNE!!

Układ punktów terminowych	Waluta bazowa ma	Waluta kwotowana ma	Obliczenie kursu terminowego
Wyższy/niższy	Dyskonto	Premię	Kurs spot - punkty terminowe
Niższy/wyższy	Premię	Dyskonto	Kurs spot - punkty terminowe

Zawsze przy punktach terminowych musi być podany kurs natychmiastowy.

Np:

3,1859-3,1920

327-329 3 m-c

Podpisywanie zawsze zaczyna się od ostatniej cyfry

3,1850-3,1920

+0,0327 0,0329

=3,2177 3,2249

Np.

USD/JPY 99,678 - 99,699

6m-c 1001 - 995

USD ma dyskonto

99,678 99,699

-1,001 -0,995

=98,677 =98,704

Cechy giełdowych i pozagiełdowych kontraktów terminowych

Cechy	Kontrakty pozagiełdowe	Kontrakty giełdowe
Przykłady	Kontrakty forward, Swapy, Opcje pozagiełdowe	Kontrakty futures, opcje giełdowe
Rynek	Sieć powiązanych ze sobą market makerów wymieniających informacje cenowe i negocjujących transakcje	Zorganizowany rynek (giełdy terminowe i (lub) giełdy papierów wartościowych
Umowy	Dostosowane do klienta „szyte na miarę” by sprostać jego określonym potrzebom	Wystandaryzowane kontrakty
Ryzyko	Ryzyko niedotrzymania warunków, ryzyko kredytowe	Zagwarantowane wykonanie kontraktu
Stopień uregulowania rynku	Formalnie nieuregulowany	Uregulowany
Możliwość wyceny kontraktów	Różnie przez rynek - jedne mają przekaz elektroniczny, inne wymagają indywidualnego dowiadywania się i wyceny	Codzienne rozliczanie i wycena w ciągu dnia przekazywana elektronicznej

Kontrakty forward - kontrakty terminowe

-rzeczywiste - dochodzi do wzajemnej wymiany walut w określonym terminie i do wzajemnego przekazania walut
- gotówkowo
- rozliczeń bezgotówkowych - przelanie i obciążenie odpowiednich rachunków bankowych

a) umowa typu outright - w latach 30-tych pojawiły się pierwsze - od nich startował rynek, na bazie jej powstawały i powstają inne.

Kontrakt forward outrights (zwana również transakcją terminową rzeczywistą) to umowa dotycząca kupna lub sprzedaży określonej kwoty waluty A za walutę B, w określonym momencie w przyszłości po określonej cenie. Tym, co odróżnia kontrakt forward outrights od innych rodzajów transakcji terminowych jest sposób rozliczenia, a mianowicie w kontrakcie forward outrights zawsze następuje fizyczna dostawa waluty.

W Polsce banki nie chcą negocjować kursów poniżej 10 000 jednostek. - w ING nie chcą poniżej 10 000 zł

Cechy	Korzyści
Kontrakt może być zawarty teraz, dzięki czemu od razu można ustalić kurs terminowy wymiany walut, który będzie wiążący w przyszłości	Kontrakty terminowe forward umożliwiają tzw. Hedging, czyli możliwość ochrony przed ryzykiem kursowym
Kontrakt ten jest tak samo wiążący zarówno dla banku jak i klienta (lub obu banków)	Ograniczenia: W przypadku korzystnej zmiany kursu spot w okresie pomiędzy zawarciem transakcji a jej dniem waluty, każda ze stron jest zobowiązana do dalszego ścisłego wywiązania się z zawartego kontraktu W przypadku, gdy planowane wpływy lub wypływy walut nie sprawdzą się (jeśli kontrahent odmówi zapłaty lub się z nią spóźnia) strony mogą być zmuszone do sprzedaży walut, której nie mają lub zakupu walut, której nie potrzebują
Kontrakt ten opiewa na dokładnie ustaloną kwotę waluty obcej	Oznacza to, że kontrakty forward pomocne są w sytuacjach, gdy strony dokładnie znają potrzebną w przyszłości ilość waluty - KWOTA WALUTY NIE MOŻE ULEC ZMIANIE




Forward kupno

Klient kupuje walutę A za B

Bank sprzedaje walutę A za B

Forward sprzedaż

Klient sprzedaje A za B

Bank kupuje A za B




W NDF to bank kupuje!!

b) opcja czasowa (terminowa) - kontrakt terminowy z opcyjnym terminem realizacji

-nierzeczywiste - nie dochodzi do wymiany walut a rozlicza się tylko różnice kursowe nierzeczywisty kontrakt terminowy = NDF

Wykład III

Kontrakt NDF - transakcje terminowa nierzeczywista

NDF czyli Non-Deiverable Forward (NETTA) - terminowa transakcja nierzeczywista jest kontraktem terminowym, w którym nie dochodzi do fizycznej dostawy transakcji, a jedynie rozlicza się różnice kursowe między kursem terminowym uzgodnionym między klientami, a bankiem (tzw. kurs realizacji), a kursem kupna/sprzedaży waluty obcej kwotowanym przez bank w dniu rozliczenia kontraktu (tzw. kurs referencyjny) stosowanie zazwyczaj przez spekulantów, długoterminowa

K=Wartość kontraktu NDF * (kurs referencyjny - kurs realizacji)

Sytuacja klienta i banku w kontrakcie NDF

	Klient chce kupić w transakcji terminowej walutę obcą	Klient chce sprzedać w transakcji terminowej walutę obcą
K>0	Bank przekazuje różnicę kursową na rachunek klienta
K<0	Klient przekazuje różnicę kursową na rachunek banku
K>0		Klient przekazuje różnicę kursową na rachunek banku
K<0		Bank przekazuje różnicę na rachunek klienta

Kontrakt NDF kupna - klient sprzedaje walutę bankowi (nie ma fizycznej dostawy walut).

Dla kontraktu NDF kupna waluty bazowej przez bank od klienta
K=N(R_ef-R_r)
R_r - kurs realizacji kontraktu NDF
R_ef - kurs referencyjny lub kurs banku
N - wartość kontraktu NDF
K - kurs kupna

Gdy K jest większe niż `0' to klient zobowiązuje się do zapłacenia w dniu rozliczenia różnicy kursowej na rachunek banku XYZ

Gdy K jest mniejsze niż `0' to bank XYZ zobowiązuje się do przekazania różnicy kursowej w dniu rozliczenia transakcji na wskazany rachunek klienta.


Kontrakt NDF sprzedaży - bank sprzedaje walutę, a klient kupuję walutę.
Kontrakt, który może zostać zrealizowany w dowolnym momencie. Tutaj zgodnie ze standardami zawiera się na określony termin, jednak można go zrealizować go w każdej chwili - teoretycznie. Jednak banki stosują karencję, czyli rozliczenie może nastąpić dopiero po upływie określonego terminu.

Dla kontraktu NDF sprzedaży waluty bazowej przez bank dla klienta

K=N(R_ef-R_r)
R_r - kurs realizacji kontraktu NDF
R_ef - kurs referencyjny lub kurs banku
N - wartość kontraktu NDF
K - kurs kupna

Gdy K jest większe niż `0' to bank XYZ zobowiązuje się do przekazania różnicy kursowej w dniu rozliczenia transakcji na wskazany rachunek klienta.

Gdy K jest mniejsze niż `0' to klient zobowiązuje się do zapłaceniu w dniu rozliczenia różnicy kursowej na rachunek banku XYZ

NDF nie jest rzeczywiste, jednak nie każdy może wykonać ten kontrakt oraz nie jest możliwe zawarcie kontraktu na każdą sumę.

Ograniczeniem dla wartości kontraktu jest wniesienie depozytu zabezpieczającego ( w razie jeżeli klient poniesie stratę i jej nie ureguluje to bank go weźmie)

Depozyt zabezpieczający:
1) lokaty środków terminowych
2) cesje różnych wierzytelności eksportowych krajowych
3) zastaw ustanowiony na papierach wartościowych
x% - wartość kontraktu, nie jest to element obowiązkowy

Przykład: działanie kontraktu NDF
15.02.09 decydujemy się na zawarcie kontraktu NDF z bankiem. EUR/PLN.

Chcemy zarobić 100 000 EUR.

Spot 4,7200-4,7900.

Kontrakt zawarty na 6 miesięcy na ten kurs zawieramy umowę 17.08 4,7320-4,8010. Dz nie jest obowiązkowy ale w praktyce stosuje się go.


Z analizy technicznej powinniśmy wywnioskować jak ta waluta będzie się zachowywać. Zakładamy, że EUR w ciągu tego okresu będzie się osłabiało wobec złotego. Czyli będziemy w takiej sytuacji musieli zapłacić mniej w złotówkach, czyli szukamy wartości minusowych dla NDF.

Zawieramy więc transakcje NDF kupno. 25.03.09 prosimy o rozliczenie kontraktu (przy założeniu, że nie było nałożonej żadnej karencji).

Na ten dzień kurs wynosi 4,5320-4,600.
K=100 000(4,5320-4,7320). K=-20 000PLN.
Czyli nie posiadając 100 000 euro zawierając taki kontrakt zarabiamy 20 000PLN, kwota, którą bank przelewa na nasz rachunek.

NDF jest typowo spekulacyjna, nie posiadamy pieniędzy a spekulujemy na różnicach kursowych. Banki, jako zabezpieczenie zazwyczaj ustanawiają depozyt, większy niż możliwe straty klienta. Klient ma prawo jedynie do rozliczenia przed terminem (po upływie karencji jeśli takowa jest), nie może jednak przedłużyć takiej umowy.
W Polsce najkrótsze terminy w Polsce, na które zawarto kontrakty NDF trwały 14 dni, najdłuższy 3 lata. W Polsce najpopularniejsze są NDFy na 6 miesięcy z karencją ustanowioną na okres 3 miesięcy.

Cechy giełdowych i pozagiełdowych kontraktów terminowych:

Mamy dwa rodzaje swapów SWAP kursowy SWAP kapitałowo-walutowy


1) swap kursowy - wykorzystywane głównie przez arbitrażystów walutowych, głównie arbitraż procentowy. Jest elementem polityki pieniężnej, instrument dostrajający politykę pieniężną państwa. Instrument polityki otwartego rynku. W arbitrażu procentowym dominuje swap typu out.
SWAP KURSOWY to kontrakt walutowy, na podstawie którego określona ilość waluty jest kupowana i jednocześnie sprzedawana za inną walutę w dwóch różnych terminach realizacji.
Dealer aranżuje transakcję swapową tak samo jak pojedynczą transakcję z danym kontrahentem.

Swap kursowy ma dwie daty rozliczenia (legs), w których następuje wymiana walut.
- SWAP IN - Jeżeli pierwsza transakcja dotyczy kupna, a druga sprzedaży
- SWAP OUT - Jeśli pierwsza dotyczy sprzedaży, a druga kupna

Wyróżnia się 3 rodzaje transakcji swapowych:

1. SWAP SPOT/FORWARD: S/F (Kombinacja transakcji natychmiastowej i terminowej) w tym przypadku pierwsza wymiana waluta (first leg) następuje w dwa dni robocze po zawarciu transakcji (jak na rynku transakcji natychmiastowych), zaś wymiana odwrotna (second leg) w określonym terminie w przyszłości (np. 3 miesiące później)-

S/F In pierwsza transakcja jest zawierana po kursie natychmiastowym, spotowym, druga transakcja jest wykonywana forward (na co najmniej 1 miesiąc, mogą być okresy regularne i nieregularne, druga transakcja MUSI przekroczyć 28 dni - miesiąca). In określa, że najpierw nastąpi kupno, a później sprzedaż. Termin zawarcia umowy określa okres rozpoczęcia transakcji. Wykorzystywane przez banki w operacjach otwartego rynku (dominują na rynku hurtowym - międzybankowym)

2. SWAP FORWARD/FORWARD F/F (Kombinacja dwóch transakcji terminowych) - w tym przypadku pierwsza wymiana następuje w określonym dniu w przyszłości, a wymiana odwrotna w terminie późniejszym.

Są to swapy typu termin za termin - np. swap rozpoczyna się za 3 miesiące od daty bieżącej (pierwsza wymiana), a kończy się za 6 miesięcy od daty bieżącej (druga wymiana); swap taki jest określany, jako swap 3x6 typu termin za termin (3x6 forward/forward swap) 25.02.09swap 2 dni 27.02.09forward 6 miesięcy 27.08.09

3. SWAPY na krótkie terminy - są to swapy, które trwają krócej niż 1 miesiąc (np. pierwsza wymiana ma miejsce natychmiast, a druga tydzień później). Niektóre krótkie terminy są nawet krótsze niż standardowa data rozliczenia na rynku natychmiastowym (2 dni robocze) np. pierwsza wymiana następuje dzisiaj, druga jutro. Obydwie transakcje musza się zmieścić w 30 dniach. Operacje do celów spekulacyjnych, duże wielkości.
   

Krótkie terminy	Termin rozliczenia pierwszego etapu swapu	Termin rozliczenia drugiego etapu swapu
O/N (overnight)	Dzisiaj	Następny dzień roboczy
T/N (tommorow-next)	Następny dzień roboczy	Drugi dzień roboczy od dnia zawarcia transakcji (termin rozliczenia transakcji natychmiastowej) spot
S/N (spot next)	Termin rozliczenia transakcji natychmiastowej (drugi dzień roboczy po dniu zawarcia transakcji) - spot	Pierwszy dzień roboczy po terminie spot
S/W (spot-one-week) S/W, S/W2 ,S/W3, S/W4	Termin rozliczenia transakcji natychmiastowej (drugi dzień roboczy po dniu zawarcia transakcji)	Tydzień (7 dni) po terminie spot

Zawierana praktycznie tylko i wyłącznie przez duże instytucje finansowe na duże sumy pieniężne. Z związku z tym, że terminy są tak krótkie wycenę walut podaje się nawet do np. 10 miejsc po przecinku, żeby różnica była zauważalna. Duża suma pieniężna powoduje oczywiście różnice. Czyli O/N kupno zawiera się po kursie dnia zawarcia umowy, natomiast sprzedaż jest już po kursie następnego dnia.


2) swap kapitałowo-walutowy - umowa pomiędzy dwoma partnerami o wymianę płatności w jednej walucie na płatności w drugiej walucie. Instrument ten służy do zabezpieczenia kredytów lub inwestycji, które oferowane są w niekorzystnej walucie, lub stopie procentowej dla inwestora. Podstawowa struktura swopa zbudowana jest z 3 elementów:

1. wymiana początkowa kapitału w jednej walucie na drugą walutę po ustalonym kursie (kurs kasowy, albo kurs terminowy) dla wymianę na datę waluty spot używa się kursu spot, dla daty wymiany kapitałów w przyszłości używa się kursu terminowego
   Bank kupno w USD klient
   klient kapitał w PLN bank
   wymiana kapitału na początkową datę waluty swapa (pierwsza noga swapa)

2. rozliczenie kosztów pomiędzy stronami na czas trwania swapa następuje albo w regularnych odstępach czasu, albo w końcowej dacie swapa
   bank odsetki z kapitałów w USD klient
   klient odsetki z kapistów w PLN bank
   wymiana odsetek podczas trwania swapa

3. równoległa umowa o wymianie zwrotnej tych wielkości kapitałów po tym samym kursie w przyszłości w końcowej dacie swapa
   bank kapitał w USD klient
   klient kapitał w PLN bank
   wymiana kapitału na końcową datę w walucie swapa (drugą nogę swapa)

Bank kreytodwaca 100 00 euro Bank X
Bank X 455 00 PLN bank kredytodawca

Bank kredytodawca LIBOR 3% Bank X
Bank X określona stopa procentowa stała (niższa niż kredytowa - depozytowa), lub zmienna bank kredytodawca

Bank X EUR bank kredytowa
Bank kredytodawca PLN Bank X - spłata swapa pomiędzy bankami

KAPITAŁ W USD



BANK KLIENT

KAPITAŁ W PLN

1. Wymiana kapitału na początkową datę waluty swapa (pierwszą noga swapa)

ODSETKI Z KAPITAŁU W USD


BANK KLIENT

ODSETKI Z KAPITAŁU W PLN


2. Wymiana odsetek podczas trwania swapa

KAPITAŁ W USD



BANK KLIENT

KAPITAŁ W PLN

3.Wymiana kapitałów na końcową datę waluty swapa (drugą nogę swapa)



BANK KREDYT(100 000 +Libor 3%)

100 000 EUR



A BANK X

455 000 PLN

I. Może być realny lub nierzeczywisty zapis księgowy

LIBOR+3%



A Bank x zapewnia sobie określony koszt obsługi długu

Określona stopa %

Stałe % zbliżone do % w danej walucie krajowej, zmienne % - ryzyko pozostaje

II. Zawierając SWAP możemy sobie zagwarantować stały koszt obsługi zaciągniętego długu

Upłynęło 10 lat


EUR



A BANK X

PLN

III. Odstępuje się od 3 etapu tylko ewidencja księgowa

Wykład IV

Opcja walutowa - instrument na mocy, którego nabywca ma prawo do zakupu lub sprzedaży określonej ilości waluty po z góry określonym kursie i z góry określonym momencie w przyszłości. Natomiast sprzedawca ma obowiązek dostarczenia lub odkupienia określonej ilości waluty po z góry określonym kursie i z góry określonym momencie w przyszłości.

Nabywca ma prawo, nie obowiązek, może odstąpić od kontraktu opcyjnego. W tych umowach nie można było odstąpić od ich zobowiązania. Sprzedawca natomiast ma obowiązek realizacji umowy - wtedy, kiedy nabywca o to poprosi.

Opcje mogą występować w obrocie poza giełdowym - OTC i giełdowym.

Sprzedawcą może być każdy, jednak nie zdarzyło się jeszcze nigdy by sprzedawcą była osoba fizyczna, najczęściej banki, instytucje finansowe i przedsiębiorstwa.

Nabywca może być każdy w tym osoba fizyczna.





Opcja PUT i CALL jest pojęciem międzynarodowym. Nawet w Polsce nie używa się pojęcia KUPNO, SPRZEDAŻ, tylko CALL i PUT.

W zależności od miejsca obrotu opcji wyróżniamy opcje standaryzowane (giełdowy) i niestandaryzowane (poza giełdowy)

Cena wykonania kontraktu (excersise price , strike price) - to cena, po jakiej wykonuje się opcję, czyli kupuje lub sprzedaje instrument podstawowy - czyli walutę bazową. Jest to cena średnia - cena, po której można kupić i sprzedać walutę. Sprzedawcy nie zarabiają na spreadzie.

Data wygaśnięcia (expiration date) - to dzień i godzina, po upływie których opcja nie może być wykonana. W kontrakcie opcyjnym dokładnie podana jest godzina, o które opcja wygasa - na pewno nie jest to godzina 24. Najczęściej godz 13 i 15, w instytucjach finansowych 16. Decyzję o zamknięciu opcji nabywca musi złożyć przed konkretną daną godziną.

Premia - jest ceną, którą kupujący płaci wystawy opcji. Premia ta jest często postrzegana jako koszt zabezpieczenia przed niekorzystną zmianą ceny instrumentu bazowego na rynku. Inaczej nazywane ceną, kosztem opcji. Kojarzone z kosztem posiadania prawa korzystania z instrumentu opcji. Jest wyrażana w kwocie kwotowanej (najczęściej) - może ona być negocjowana - dopasowana do klienta. Zależy ona od stóp procentowych na rynkach, od systemu kursowego, walutowego od ryzyka politycznego itp.

Jeśli chodzi o opcje klasyczne to mogę być one wykonane na dwa sposoby:

Wykonanie opcji - oznacza wymianę opcji (czyli wymiana waluty, przekazanie sobie określonych sum waluty) na instrument bazowy lub gotówkowe rozliczenie kontraktu (nie przepływa instrument bazowy tylko różnice kursowe).

Teraz coraz częściej korzysta się z gotówkowego rozliczenia - jest instrumentem spekulacyjnym.

Opcje z punktu widzenia terminu opcje dzielimy na:

• Opcje typu europejskiego - można wykonać tylko i wyłącznie w dacie, terminie wymagalności. Sprzedawca może wnioskować czy nabywca wykona daną transakcję, czy nie - może się do tego przygotować.

• Opcje typu amerykańskiego - można wykonać w dowolnym terminie od daty nabycia do terminy wymagalności. Są oczywiście dużo droższe (premia wyższa) niż opcje typu europejskiego.

Opcje walutowe EUR/PLN

Opcje walutowe na kurs EUR/PLN
Termin	1 mies	2 mies	3 mies	6 mies	1 rok
Kurs realizacji	3.8107	3.8310	3.8509	3.9105	4.0279
Cena sprzedazi opcji CALL	397	570	732	1112	1565
Cena sprzedaży opcji PUT	397	570	732	1112	1567
Cena kupna opcji CALL	352	508	656	1006	1417
Cena kupna opcji PUT	352	508	656	1006	1419

Cena sprzedaży opcji put/call premia dla 10 tys. euro musimy ja zapłacić. Cena kupna opcji put/call- my odsprzedajemy kontrakt i bank jest skłonny zwrócić nam premię.

Wartości podane dla 10 000EUR. Oferta, kiedy Bank jest sprzedawcą.

Kontrakt opcyjny klasyczny można zrealizować bądź nie. Sprzedawca pozycja bierna. Ponosimy koszt premii - premia płacona jest już na początku zawierania kontraktu.

Klasyfikacja opcji z punktu widzenia nabywcy.

Opcja	Kupna CALL	Sprzedaży PUT
In the Money (w cenie)	Cena rynkowa>cena wykonania	Cena rynkowa < cena wykonania
At the money (po cenie)	Cena rynkowa = cena wykonania	Cena rynkowa = cena wykonania
Out of the money (nie w cenie)	Cena rynkowa < cena wykonania	Cena rynkowa > cena wykonania

• Zarabiamy przy opcjach in the money - ale tylko i wyłącznie kiedy ta różnica będzie większa niż wysokość premii, cena korzystniejsza niż na rynku natychmiastowym. Opcja ta powinna się skończyć wykonaniem.

• At the Money - praktycznie w ogóle nie występuje, jest takie prawdopodobieństwo, jednak jest one praktycznie żadne. Decyzja o realizacji opcji zależy od inwestora, bo tak czy siak stracił premię.

• Out the money - nie powinny kończyć się wykonaniem. Opcje, na których nie można zarobić - strata(strata w wysokości premii). Jeżeli w terminie posiada się taką opcję wiemy, że ponieśliśmy stratę premii.

Przykład - opcja CALL
100 000EUR
Termin wykonania 8.04 4.0279 (kurs terminowy)
Spot 4,4500 - 4,4800

Dla nabywcy jest to opcja w cenie, ponieważ może kupić walutę po cenie niższej (4,0279) niż na rynku (4,4800) CALL.

Jeśli mamy opcję PUT to będzie dla nas to opcja nie w cenie sprzedamy walutę po 4,0279 a na rynku po 4,4500, czyli będzie nam lepiej odstąpić od wykonania kontraktu).

Próg opłacalności, próg rentowności, sepekulacji mówimy jedynie, kiedy mamy doczynienia z opcją w cenie.

Próg rentowności = kurs realizacji + koszt opcji na jednostkę waluty

Koszt opcji na jednostkę waluty = wartość premii / wartość kontraktu opcyjnego




zysk pln

opcja nie jest

zrealizowana opcja jest zrealizowana








Opcja przynosi zysk




4,55 4,62 kurs referencyjny eur/pln




Punkt widzenia nabywcy opcji call

Jeżeli opcja w dniu realizacji jest at the money lub out of the money:

• Nabywca traci wartość premii

• Opcja zapada niezrealizowana

Jeżeli opcja w dniu realizacji jest In the money, to:

• Kupujący uzyskuje pozycję długą w walucie bazowej

• Opcja ta jest zrealizowana

• Opcja może być zrealizowana z zyskiem, gdy kurs rynkowy (referencyjny) wzrośnie powyżej progu rentowności

EUR/PLN CALL
CW(Cena wykonania) - 4,5500
WK(Wartość kontraktu) - 1 mln EUR
Premia - 70 000 PLN

8.04 - termin zapadalności

Próg rentowności CALL 4,55 + 70 000/1 000 000 = 4,62

ASK Kurs na rynku spot 4,5266 czyli nie w cenie

Strata 70 000 PLN czyli wysokość premii

Jeśli cena spot byłaby 4,6000 czyli jest w cenie, sprzedawca wypłaca więc 50 000PLN, ale i tak straciliśmy 20 000 różnicy pomiędzy premią, a zyskiem.

Jeśli cena spot 4,6500 to dostajemy 100 000, to minus premia to jesteśmy na plusie 30 000PLN.

Kupno prawa do sprzedaży (kupno opcji sprzedaży) waluty bazowej po ustalonym kursie nazywamy long put. Celem nabywcy jest wykorzystanie możliwego spadku kursu waluty bazowej do osiągnięcia zysku lub ochrony przed spadkiem kursy waluty bazowej.

Nabywca opcji sprzedaży może osiągnąć potencjalnie nieograniczony zysk w sytuacji obniżania się kursu waluty bazowej. Maksymalna strata kupującego jest ograniczona do wysokości premii.

W przypadku opcji sprzedaży próg rentowności (kurs przegięcia, kurs zyskowności, brekeven point):

Próg rentowności = kurs realizacji - koszt opcji na jednostkę waluty

Jeżeli opcja w dniu realizacji jest In the money

• Kupujący uzyskuje pozycje krótką w walucie bazowej po kursie realizacji

• Opcja ta jest zrealizowana

• Opcja może być zrealizowana z zyskiem, gdy kurs rynkowy referencyjny spadnie poniżej progu rentowności

Jeżeli opcja w dniu realizacji jest at the money lub out of the money

• Nabywca traci wartość premii

• Opcja zapada niezrealizowana


Opcja sprzedaży:

Opcja jest zrealizowana Opcja nie jest zrealizowana

zysk

Opcja przynosi zysk

4,5 4,55 Kurs referencyjny

EUR/PLN PUT (z pkt widzenia nabywcy)
8.04
CW = 4,5500
WK = 1 mln zł
Premia 50 000 PLN

Próg rentowości 4,55 - 50 000/ 1 000 000 = 4,5

Bid 4,53 spot opcja w cenie, od sprzedawcy dostajemy 20 000PLN, czyli mamy 30 000 straty PLN

Bid 4,58 spot opcja nie w cenie, czyli jesteśmy na minusie 50 000PLN

Bid 4,45 spot opcja w cenie, od sprzedawcy dostajemy 50 000PLN

Opcje notowane na giełdzie	Opcje pozagiełdowe OTC
Warunki standaryzowane	Warunki negocjowane indywidualne
Zawierane za pośrednictwem giełdy	Zawierane za pośrednictwem brokera
W większości bez fizycznej dostawy - przez ostatnie 10 lat wszystkie skończyły się rozliczeniem gotówkowym	W większości z fizyczną dostawą - w Polsce w ostatnim roku 60%
Pozycja może być zamknięta przez kontrakt przeciwstawny	Trudności w zamknięciu pozycji przez zawarcie kontraktu przeciwstawnego
Wykonanie kontraktu gwarantuje giełda	Nie ma gwarancji wykonania kontraktu
Konieczność wniesienia depozytu zabezpieczającego	Bez depozytu zabezpieczającego
Opcje amerykańskie i europejskie	Dominują opcje europejskie

GPW jak na razie nie oferuje oferty opcji.

Drugi typ opcji to opcje egzotyczne - wynikają z inwencji inwestora i sprzedającego. Są one tworzone pod inwestora, dopasowane pod niego. Są to instrumenty występujące tylko na rynku pozagiełdowym, tylko i wyłącznie na tym runku OTC. Są to opcje niskokosztowe (premie są niższe niż przy normalnych opcjach). Cztery podstawowe typy:

1. Opcje złożone (compound options), są to opcje wystawiane na inne opcje. Np. opcja kupna wystawiona na opcje kupna, opcja, która zagwarantuje określoną premię, po której możemy nabyć nową opcję na określony kurs. Powoli pojawiają się na naszym rynku.

2. Opcje wprowadzające innowacje w zakresie podstawowych parametrów (nie występują normalnie terminy, premie itp. mamy tutaj np. opcje bermudzkie, gdzie premie płaci się dopiero podczas wygaśnięcia opcji)

3. Opcje, w których końcowy wynik finansowy zależy od kształtowania się ceny instrumentu podstawowego w okresie do terminu wygaśnięcia (najbardziej popularne opcje)

4. Opcje wieloczynnikowe (multifactor options) są to opcje opiewające na więcej niż jeden instrument podstawowy.

Najbardziej popularne opcje (najczęściej z podpunktu 3)

• Opcje binarne - spekulacyjne, niezabezpieczające. Wystawiane przez polskich eksporterów. Jedyne, które w były w Polsce. Teraz jednak zniknęły nikt się nie odważa ich wystawiać.


EUR/USD dzisiaj - 1,0300
Założenie: kurs EUR/USD przekroczy poziom 1,0700 w ciągu dwóch miesięcy
Przykład opcji: zakup opcji binarnej kupna euro i (lub) sprzedaży dolarów amerykańskich z datą wygaśnięcia za dwa miesiące. Wartość wypłaty 5000 USD, wartość premii 800 USD.
Dwa miesiące później:
EUR/USD>1,0700 - inwestor otrzymuje 5000 USD, czyli zarabia 4200 USD (5000USD pomniejszone o wartość premii)
EUR/USD<1,0700 - opcja wygasa. Inwestor traci premię w wysokości 800 USD.

• Opcje one-touch - oferowane przede wszystkim na platformach walutowych. Cena wsparcia - cena oporu, czyli gramy albo na maksymalny, albo na minimalny kurs. Wyrosło z opcji binarnych, jeżeli kurs będzie taki jak przewidzieliśmy w terminie wygaśnięcia, albo kiedy pokaże taki kurs to inwestor prosi sprzedawcę o jego wykonanie (w zależności od typu europejskiej czy amerykańskiej) to wypłacana jest premia

• Opcje no-touch - oferowane przede wszystkim na platformach walutowych. Premia wypłacana, jeśli kurs nie osiągnie określonego poziomu, określanie czy będzie wyższy czy niższy.

• Opcje double no-touch - oferowane przede wszystkim na platformach walutowych. Jest dla nich określony przedział cenowy.

Inwestor osiąga zyski na rynku AUD/USD dzięki inwestycjom zgodnym z trendem, ponosi straty w czasie okresów konsolidacji (zabezpieczenie przed trendem horyzontalnym)
AUD/USD dzisiaj - 0,5600
Założenie: kurs AUD/USD wybije się w okresie miesiąca z konsolidacji w zakresie 0,5400 - 0,5800, inwestor może w takim wariancie osiągnąć zysk w wysokości 20 000 USD.
przykład zastosowania opcji do zabezpieczenia przed okresem konsolidacji: zakup opcji double no-touch dla rynku AUD/USD, z poziomami granicznymi 0,5400-0,5800, wygasającej za miesiąc (są 7 dniowe, 14 dniowe, bardzo rzadko półroczne). Wartość wypłaty 20 000USD, wartość premii 7000 USD. Miesiąc później:
AUD/USD pozostaje w konsolidacji, nie przekraczając poziomów 0,5400-0,5800 i inwestor otrzymuje wypłatę w wysokości 20 000USD, czyli zarabia 13 000 USD (20 000USD pomniejszone o wartość premii)
AUD/USD wybija się konsolidacji, przekraczając poziomy 0,5400 lub 0,5800 - opcja wygasa, nie przynosząc wypłaty, inwestor traci wartość premii w wysokości 7000 USD, osiąga jednak spodziewany w razie wystąpienia wybicia zysk 20 000USD.

• Opcje double-touch - oferowane przede wszystkim na platformach walutowych

Walutowy kontrakt futures - są giełdowymi, terminowymi kontraktami walutowymi o standardowych wielkościach i terminach zapadalności. Posługujemy się walutą, której nie posiadamy.

Walutowe kontrakty futures w podobny sposób jak terminowe transakcje walutowe dają możliwość zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje walutowych kontraktów futures:

• Walutowe kontrakty futures dla dowolnych walut względem dolara

• Walutowe kontrakty futures dla kursów krzyżowych (takie teraz w Polsce, mamy 4 waluty EUR, USD, CHF, GPB)

Kontrakty te znajdziemy na giełdach towarowych, giełdach papierów wartościowych oraz giełdach terminowych (której w Polsce nie posiadamy)

Warunki odnośnie tych kontraktów narzuca giełda, inwestor musi się do nich dopasować. F zawsze zastrzeżone dla kontraktów futures. O dla opcji. W dla warantów. Kontrakty futures walutowe wygasają zawsze! Marzec, czerwiec, wrzesień i grudzień. W Polsce kontrakty do 10 000 USD. Jednostki podawane w PLN. Kontrakty wygasają (ostatni dzień obrotu) w ostatni piątek miesiąca.
U nas jest konieczność wniesienia depozytu zabezpieczającego wyznaczonego przez KDPW - jest codziennie inna, albo w złotych, albo w innych płynnych aktywach, dlatego codziennie się zmieniają. Dzieli się on dodatkowo na dwie części: - depozyt początkowy (musi być wniesiony w formie zasobów finansowych, na niego przelewane są zyski, bądź z niego wypłacane są straty, KDPW wyznacza minimum, jednak może on zostać podniesiony). Rozliczenie kontraktu następuje przez zajęcie pozycji odwrotnej. Jeśli zajęliśmy pozycję długą to rozliczenie do pozycji krótkiej. Kontrakty zawierane w formie otwartych aukcji - jest to system, gdzie aby dana transakcja znalazła się na tablicy giełdowej musi być wykrzyczana, w Europie jest to już w pełni elektroniczne. Podstawą ich cechą jest to, że zawierana są po kursie średnim. Giełda nie zarabia na spreadzie. Nie bazuje na kursie terminowym, wszystko jest uzależnione od cen transakcji zawartych w danym dniu.
1) rodzaj instrumentu
2) waluta
3) miesiąc wygaśnięcia (marzec, czerwiec, wrzesień grudzień)
4) rok - ostatnia cyfra roku wykonania kontraktu

1 000 000 EUR - możliwość wniesienia depozytu zabezpieczającego, który będzie odpowiadał możliwości zakupu kontraktu futures na taką sumę.
kupujemy 100 kontraktów.
100FEURM9 kurs ustalany 100EUR/PLN


Long	100 EUR/PLN	Short
	444,44
-2400	444,20	2400
500	444,25	-500

24x1x100=2400

W przypadku podziału ze względu na motyw przyświecający stronom podczas zawierania transakcji do najistotniejszych zalicza się cztery typy:

• Transakcje inwestycyjne - długookresowe, zawierana z myślą o długim horyzoncie czasowym. W ich przypadku pozycja walutowa związana jest zazwyczaj z przekonaniem, co do czynników fundamentalnych (np. bilans handlowy, poziom inflacji, poziom stóp procentowych, wzrost gospodarczy, itd.) stojący u podstaw relatywnej pozycji gospodarki danego państwa, a co za tym idzie także waluty tego kraju. Do grupy tej zaliczają się także transakcje wykorzystujące operacje walutowe jedynie, jako środek do realizacji kontraktów gospodarczych (np. niemiecki przedsiębiorca wymieniający euro na polskiego złotego, aby otworzyć w Polsce fabrykę, czy polski przedsiębiorca zakupujący w Chinach towary, które zamierza sprzedać w swym kraju)

• Transakcje spekulacyjne - to transakcje, które cechują się raczej krótszym horyzontem czasowym - w skrajnych przypadkach tego typu operacje trwać mogą zaledwie kilka minut, a nawet sekund. Ich zawieranie związane jest z którtkoterminowym przekonaniem graczy, co do kształtowania się kursu określonej waluty, bądź grupy walut. U podstaw procesu decyzyjnego w tego typu transakcjach stoi często tzw. analiza techniczna wykorzystująca zachowanie się cen w przeszłości do prognozowania cen w przyszłości.

Spekulacja :
- na zwyżkę kursu (bulish speculation) byki
- na zniżkę kursu (bearish speculation) niedźwiedzie

100 000 USD - tyle mamy. Spekulujemy na rynku polskim.
USD/PLN 3,9500 spekulant gra na osłabienie dolara.
po 1h kurs na rynku 3,900 spekulacja się sprawdziła, zarobiliśmy 1282 dolary.

• Transakcje hedgingowe (zabezpieczające) - mają na celu pokrycie strat na jednej pozycji poprzez zajęcie pozycji przeciwnej - zwane również zabezpieczającymi. Operacje te mają na celu uchronić stronę ją intuicją przed ryzykiem kursu walutowego. Wykorzystywane są one często w praktyce międzynarodowych transakcji gospodarczych przez eksporterów czy importerów, którzy narażeni są na zmienność kursów walut obcych w stosunku do waluty ich własnego kraju.

• Transakcje arbitrażowe

Opcje walutowe

kupna (call)

sprzedaży (put)

Kupiec opcji call

Sprzedawca opcji call

Zobowiązanie dostarczenia waluty

Prawo do kupna waluty

Kupiec opcji put

Sprzedawca opcji put

Prawo sprzedaży waluty

Obowiązek kupna waluty

---