Istota i zwalczanie współczesnej przestępczości

Aspekty zwalczania przestępczości

-aspekt kryminalistyczny-wykrywanie przestępstw i ich sprawców (czynów karalnych),czynności dowodowe,ujawnianie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa,sygnalizowanie stwierdzonych nieprawidłowości,zapobieganie popełnieniu przestępstwa

-aspekt kryminologiczny-przyczyny popełniania przestępstw i innych czynów karalnych,zachowań patologicznych,zapobieganie przestępczości poprzez odpowiednie programy

-aspekt prawny-jak poprzez normy prawne kształtować zachowania społeczne,w tym również odpowiedzialność karną (przykład posiadanie niewielkiej ilości narkotyków)

Fazy zwalczania przestępczości.

zapobieganie

wykrywanie

postępowanie przygotowawcze

wymierzanie kary

wykonanie kary

pomoc w powrocie do społeczeństwa.

Zapobieganie przestępczości.

-kształtowanie pożądanych społecznie postaw w rodzinie i przez rodzinę

-system oświatowo-wychowawczy(szkoły,placówki oświatowe i wychowawcze)

-przygotowanie nauczycieli do roli wychowawców

-szkolnictwo wyższe-przygotowanie pedagogów,psychologów

-wpływ środowiska rówieśniczego bliższego i dalszego

Działalność profilaktyczna.

Dostosowanie form oddziaływań i ch atrakcyjności do specyfiki podmiotu

Powiązanie treści z realiami społecznymi(grupa,środowisko)

Aktualność tematu

Przewidywanie zagrożeń (co się może wydarzyć)

Specyfika poszczególnych przestępstw.

Predyspozycje osób i ich przygptpwanie do dzialalności profilaktycznej

Dokumenty określające politykę ścigania karnego

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego,

Krajowy Program Przeciwdziałania Przestępczości,

Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,

Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii.

Bezpieczeństwo Wewnętrzne

Nadrzędnym celem działań państwa w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego jest utrzymanie zdolności do reagowania odpowiednio do zaistniałej sytuacji – w przypadku wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa publicznego oraz bezpieczeństwa powszechnego, związanych z ochroną porządku prawnego, życia i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przez bezprawnymi działaniami oraz skutkami klęsk żywiołowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych,

Osiągnięcie tego celu wymaga tworzenia spójnych przepisów prawnych, kształtowania postaw społecznych, doskonalenia działalności wszystkich podmiotów państwowych i społecznych, których aktywność związana jest z bezpieczeństwem wewnętrznym państwa. Będzie to możliwe poprzez zwiększenie efektywności działania administracji publicznej oraz systematyczne podnoszenie poziomu profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracowników instytucji państwowych realizujących zadania w tej sferze funkcjonowania państwa, a także upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach bezpieczeństwa wewnętrznego państwa.

Wszelkie działania w zakresie zapewnienia odpowiedniego, akceptowanego przez społeczeństwo, poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa winny być skierowane na realizację zadań w zakresie wdrożenia systemu zarządzania kryzysowego, budowy Systemu Ochrony Ludności poprzez zapewnienie funkcjonowania Systemu Ostrzegania i Alarmowania Ludności oraz Zintegrowanego Systemu Ratowniczego, a także integracji i konsolidacji z działaniami NATO, UE i ONZ oraz innych organizacji międzynarodowych, których Polska, bądź polskie instytucje państwowe są członkiem. Pierwszy z nich dotyczy budowy nowoczesnego zintegrowanego systemu zarządzania kryzysowego. Drugi – integracji i konsolidacji z działania NATO i UE oraz innych organizacji międzynarodowych, których Polska, bądź polskie instytucje państwowe są członkiem.

Kształtując bezpieczeństwo wewnętrzne, należy stale uwzględniać możliwość wystąpienia zagrożeń terrorystycznych i przeciwdziałać ich ewentualnemu powstaniu. Trzeba przy tym zapewniać prawidłową mobilność, sprawną organizację oraz umiejętność właściwego zachowania się obywateli w przypadku wystąpienia realnego zagrożenia terrorystycznego. Zagrożenie to należy określać w sposób szeroki, mając na uwadze nie samo zagrożenia atakiem, lecz występujące grupy wsparcia, jego międzynarodowy charakter, źródła finansowania, międzynarodowe zaangażowanie kraju oraz techniczne metody realizacji. Dlatego też ważnym pozostaje prawidłowe współdziałania służb i organów odpowiedzialnych za przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu zadań ustawowych. Ponadto należy zapobiegać innym działaniom godzącym w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, w tym naruszającym porządek konstytucyjny oraz promującym totalitarne ideologie, nienawiść rasową i narodościową.

Administracja publiczna i sprawy wewnętrzne

Działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa wewnętrznego stanowią jedno z podstawowych zasad administracji rządowej nie tylko szczebla centralnego, ale również wojewódzkiego i organów samorządu terytorialnego.

Nadrzędnym celem działań Policji jest służba społeczeństwu poprzez skuteczną ochronę bezpieczeństwa ludzi, mienia oraz utrzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Zapobieganie i skuteczne reagowania na zjawisko przestępczości zorganizowanej powinno pozostawać troską nie tylko Policji, ale i innych służb i resortów. Działania Policji powinny być wspierane przez inicjatywy obywatelskie, programy bezpieczeństwa obywateli realizowane na szczeblu samorządowym, zwłaszcza w zakresie edukacji i profilaktyki, we współdziałaniu z innymi służbami państwowymi działającymi w sferze bezpieczeństwa publicznego. Za działania priorytetowe należy uznać współdziałanie organów ścigania Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego z Centralnym Biurem Antykorupcyjnym, w celu eliminowania zjawisk korupcjogennych, mających destrukcyjny wpływ na morale i poczucie uczciwości społecznej

Narkomania – ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Z 2012 r poz.124.) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 w sprawie Krajowego Programu Przeciwdziałaniu Narkomanii na lata 2011-2015 (Dz.U. Nr 79, poz. 428) regulują działanie organów państwowych w następujących obszarach

Profilaktyka,

Leczenia, rehabilitacja, ograniczenie szkód zdrowotnych,

Ograniczenie podaży,

Współpraca międzynarodowa,

Badania i monitoring

W zakresie profilaktyki planuje się:

Prowadzenie internetowych portali edukacyjnych na temat problemu narkotyków i narkomanii adresowanych do dzieci i młodzieży i profesjonalistów,

Prowadzenie kampanii edukacyjno – informacyjnych za pomocą środków masowego przekazu propagujących postawy abstynenckie,

Opracowanie założeń i metod wdrożenia programów profilaktyki narkomanii w miejscu pracy

Podstawowe pojęcia

Przestępstwo -czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia ,zawiniony,bezprawny , społecznie szkodliwy w stopniu większym od znikomego.

Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej art.115 kk.

Ustawowe znamiona przestępstwa to elementy opisowe ustawowo określonego typu przestępstwa których występowanie w czynie sprawcy musi być stwierdzone ,by można było przypisać mu popełnienie tego przestępstwa Do znamion tych zaliczamy

-przedmiot -dobro chronione prawem,

-strona przedmiotowa -sposób działania sprawcy,

-podmiot -człowiek o określonych właściwościach,

-strona podmiotowa -stosunek psychiczny sprawcy do czynu polegający na umyślności albo nieumyślności

Mienie znacznej wartości to mienie którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia.

Mienie wielkiej wartości to mienie którego wartość w czasie popełnienia czyny zabronionego przekracza tysiąckrotną wartość najniższego miesiecznego wynagrodzenia.

Mała wartość jest to wartość ,która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia art.53 par.14 kks

Duża wartość -pięćsetkrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia art.53 par.15 kks

Wielka wartość -tysiąckrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia art.53 par.16 kks

Minimalne wynagrodzenie reguluje ustawa z dnia 10 października 2002 r o minimalnym wynagrodzeniu za pracę / Dz. U .Nr 200 poz.1678 z pożn.zm. /

- Znaczna szkoda – szkoda, której wartość przekracza 200 000 złotych

- Szkoda w wielkich rozmiarach – szkoda, której wartość przekracza 1 000 000 złotych

- Funkcjonariuszem publicznym jest (art. 115 § 13, kk):

- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

- poseł, senator, radny,

- poseł do Parlamentu Europejskiego,

- sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,

- osoba będą pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba, że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych.

- osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,

- osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,

- funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,

- osoba pełniąca czynną służbę wojskową,

- pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,

Osobą pełniącą funkcje publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umową międzynarodową. (art. 115,§19 kk)

Handlem ludźmi – jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:

1.przemocy lub groźby bezprawnej,

2. uprowadzenia,

3. podstępu,

4. wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,

5. nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,

6. udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór na inną osobą,

W celu jej wykorzystania nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego stanowi ono handel ludźmi nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w punkcie 1 – 6. (art. 115,§22 kk)

Niewolnictwo jest stanem zależności, w którym człowiek traktowany jest jak przedmiot własności. (art.115,§23 kk)

Przestępstwem o charakterze terrorystycznym – jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, popełniony w celu:

1. poważnego zastraszeniu wielu osób,

2. zmuszenia organu władzy publicznej Rzeczpospolitej Polskiej lub innego organu państwa albo organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określony czynności,

3. wywołania poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce w Rzeczpospolitej Polskiej, innego państwa lub organizacji międzynarodowej – a także groźba popełnienia takiego czynu.

Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenia porządku prawnego.

Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej nazywana Konwencją z Palermo uchwalona 15 listopada 2000 r i stosowana od 29 września 2003 r .Według niej zorganizowaną grupą przestępczą jest : posiadająca strukturę grupa składająca się z trzech lub więcej osób istniejąca przez pewien czas oraz działająca w porozumieniu w celu popełnienia jednego lub więcej poważnych przestępstw określonych na podstawie tejże konwencji dla uzyskania w sposób bezpośredni lub pośredni korzyści finansowej lub innej korzyści materialnej.

Na gruncie prawodawstwa Unii Europejskiej, zgodnie z Decyzją Ramową Rady Unii Europejskiej 2008/841/WSiSW z dnia 24 października 2008 r. w sprawie zwalczania przestępczości zorganiznowaej, organizacja przestępcza została zdefiniowana jako zorganizowania grupa, istniejąca przez pewien czas, składająca się z więcej niż dwóch osób, działających wspólnie w celu popełniania przestępstw, których maksymalne zagrożenie co najmniej 4 lata pozbawienia wolności lub aresztu lub które podlegają surowszej karze, w celu osiągnięcia, bezpośrednio lub pośrednio, korzyści finansowej lub innej korzyści materialnej. Natomiast zorganizowana grupa oznacza grupę, która nie jest przypadkowo utworzona w celu natychmiastowego popełnienia przestępstwa ani której członkowie nie muszą mieć formalnie określonych ról, w której nie musi istnieć ciągłość członkostwa ani rozwinięta struktura. Przestępczość zorganizowania nie została zdefiniowana na gruncie polskiego prawa powszechnie obowiązującego. W artykule 258 Kodeksu karnego spenalizowane zostało natomiast zakładanie, udział oraz kierowanie zorganizowaną grupą albo związkiem przestępczym, mającymi na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego. Formą kwalifikowaną niniejszego przestępstwa jest zakładanie, udział oraz kierowanie grupą lub związkiem o charakterze zbrojnym albo mającym na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym

Dla potrzeb Centralnego Biura Śledczego przyjęto wypracowane przez EUROPOL kryteria identyfikacji zorganizowanej grupy przestępczej.:

-współpraca więcej niż dwóch osób,

- wyznaczenie dla każdej z nich określonego zakresu działania,

- dłuższy lub bezterminowy okres współpracy tych osób,

- stosowanie wewnętrznej kontroli i środków dyscyplinujących,

- podejrzenie popełnienia ciężkich przestępstw,

- działanie na płaszczyźnie międzynarodowej,

- stosowanie przemocy,

- struktura grupy wzorowana na podmiotach gospodarczych,

- angażowanie w proces prania brudnych pieniędzy,

- uzyskanie wpływu na gremia polityczne, gospodarcze, sądownicze lub administracyjne,

- działanie z chęci zysku lub osiągnięcia wpływu na władzę.

Można przyjąć, iż zjawisko przestępczości zorganizowanej przejawia się przez:

1.istnienie trwałych struktur organizacyjnych prowadzących planową działalność przestępczą, ukierunkowaną na osiągnięcie maksymalnych korzyści materialnych, wpływu na funkcjonowanie władz administracyjnych, sądowniczych i gospodarczych,

2. zawodowy, nieograniczony terytorialnie charakter tej działalności przestępczej, która stanowi podstawę utrzymania członków organizacji, zapewnia bezpieczeństwo i środki na przechodzenie do działalności zgodnej z prawem.

3. bezwzględną hermetyczność wewnętrzną i zewnętrzną struktur, używanie przemocy, szantażu i korupcji (W.Mądrzejowski „Przestępczość zorganizowana”, Warszawa 2008,s.35)

Cechy charakterystyczne

-stosowanie przemocy

-wymuszanie za ochronę

-inwestowanie zysków w działalność gospodarczą /budownictwo ,nieruchomości /

Obszary działań to hazard,narkotyki,prostytucja,przemysł rozrywkowy

Struktura grupy przestępczej wynika z:

- zasięgu działania,

- składu etnicznego,

- zakresu przedmiotowego (narkotyki, broń, przestępstwa ekonom.),

• sposobu kierowania,

Problem przestępczości dotyczy całego świata. Polska jest elementem tej całości Każdy z nas wpływa na jej stan i każdy z nas płaci za przestępczość w sposób pośredni lub bezpośrednio .Każdy oczekuje bezpieczeństwa nie zawsze samemu postępując sprawiedliwie,kształtując tym samym określone postawy i zachowania innych osób .Wzrost oczekiwań wobec organów ścigania i instytucji państwowych nie idzie w parze z pomocą tym podmiotom w przeciwdziałaniu i zwalczaniu patologii społecznych.

Przestępczość zorganizowaną charakteryzują następujące kryteria;

1]Zaspakaja ona zapotrzebowanie części społeczeństwa na nielegalne usługi ,zabronione przez ustawy .Dlatego w społeczeństwie istnieje popyt na tego rodzaju nielegalne dobra i usługi oferowane przez kręgi przestępczości zorganizowanej .Przestępczy przemysł uwzględnia potrzeby każdego społeczeństwa,określone jego gospodarczą,socjalną i prawną naturą.

2] Przestępczość ta bierze pod uwagę najmniejsze ryzyko wykrycia i ukarania ,najmniejszy nakład pracy i kosztów oraz najwyższy ,szybko i łatwo osiągalny zysk .Dla zmniejszenia ryzyka odpowiednio dobierane są ofiary.

3] Przestępczość zorganizowana stanowi rdzeń przestępczości ,wokół którego powstają inne jej rodzaje .Otacza ją przestępczość towarzysząca.

4] Grupa kryminalna powstaje w celu świadczenia nielegalnych usług ,produkcji,transportu i dystrybucji nielegalnych towarów. Stanowi solidarną wspólnotę interesów o wzajemnej zależności,współdziałającą dla wspólnego zysku i pomocy. Dąży do osiągania ekonomicznego zysku ,władzy oraz statusu i jest zespolona poczuciem przynależności,zagrożeniem przemocy i jej stosowania.

5] W obrębie każdej grupy kryminalnej istnieje strategiczne i taktyczne planowanie,racjonalne działanie i podział ról .Każdy członek grupy specjalizuje się w określonych działaniach w zakresie planowania i wykonania.

6] Grupy kryminalne przestrzegają norm subkultury,swoistego niepisanego kodeksu .Każdy członek grupy musi być bezwzględnie lojalny.

7] Przemoc jest ostatecznym środkiem zapewnienia przestrzegania norm grupy kryminalnej .Przeważnie próbuje się osiągnąć wyniki samym zagrożeniem użycia przemocy ,aby możliwie najmniej uwidocznić się w społeczności .Jednakże stosowanie przemocy ,zagrożenie użyciem przemocy stanowią istotne cechy grupy kryminalnej.

8] Doradcy,protektorzy w policji,wymiarze sprawiedliwości,polityce i gospodarce tworzą bufor ochronny wokół grup kryminalnych .Bez nich zorganizowana przestępczość nie mogłaby istnieć. Wykorzystują wpływy i powagę swoich urzędów przez swoje stanowiska ,aby chronić członków grup kryminalnych przed skutecznym ściganiem.

9] Przestępczość zorganizowana ma charakter międzynarodowy,wykazuje dużą ruchliwość ponadregionalną .Wykorzystuje nowoczesne środki komunikacyjne i porozumiewania się oraz ,przetwarzania danych .

Zorganizowana przestępczość ekonomiczna to ;

1] Legalizowanie korzyści z działalności przestępczej poprzez inwestycje na rynku nieruchomości i rynku kapitałowym.

2] Nielegalna produkcja papierosów oraz tranzyt przez Polskę do krajów UE

3] Wyłudzenia VAT

4] Nielegalny obrót paliwem,komponentami przy wykorzystaniu różnic w opodatkowaniu akcyzą

5] Manipulowanie wartościami instrumentów finansowych /akcje,opcje walutowe /

6] Nielegalna działalność parabankowa,rynek ubezpieczeń i funduszy inwestycyjnych

7]Przetwarzanie i obrót wyrobami spirytusowymi

8] Fikcyjne upadłości spółek

9]Wyłudzenia nieruchomości należących do Skarbu Państwa

10] Wyłudzenia i nieprawidłowości w wykorzystaniu funduszy unijnych

11] Przestępczość na rynku budowlanym i zamówienia publicznego

12] Korupcja funkcjonariuszy publicznych