I Kategorie pedagogiczne
kto? Co? Osoba>tożsamość>istota> Ja
Podmiotowość
tożsamość numeryczna – kiedy patrzymy na osobę to identyfikowanie się z tą osobą nabiera różnego wymiaru: numerycznego i wartościowego.
Emanuel Kant:
a) podmiotowość jest źródłem myślenia – podmiot refleksyjny (podmiotowość egzystencjalna)
b) przedmiot owego myślenia – przedmiot percepcji (podmiotowość kategorialna)
W/g Krzysztofa Konarzewskiego:
a) podmiotowość wyraża się w przedmiotowej działalności człowieka
b) poczucie kontroli nad własnymi czynami
świadome istnienie siebie w różnicy od innych
W/g Kazimierza Obuchowskiego
Ja dzieli się na:
PODMIOTOWE – jest wtórne. Jednostka może się do niego odnieść, owo "Ja" kontrolować i nawet je kształtować
INTENCJONALNE – struktura nieredukowalna do niczego innego. Jest fenomenologicznie pierwotna. Nie da się go odnieść, gdyż ono same jest odniesienia
W/g Victora Frankla
Człowiek dąży do samo transcendencji własnej osoby w świat wartości duchowych. W każdym twórczym akcencie pozostawia on jako pewną wartość cząstkę swej podmiotowości, swój własny, niepowtarzalny znak. Jego podmiotowość spełnia się w działaniach konstruktywnych i twórczych. Istotą człowieka jest przekraczanie granic własnej ograniczonej natury, jest eksplozja podmiotowości.
W/g Piotra Sztompki
Podmiotowość rozumiana jest jako zdolność do wywierania wpływu na struktury społeczne. Podmiot jest jednostką oddziaływającą na grupę społeczną, w której funkcjonuje. Podmiotowość społeczna to podatność grupy na wpływ jednostek, to zdolność jednostek, to zdolność do re formalności układu.
W/g Bogdana Suchodolskiego
Dokonał syntezy myśli filozoficznej o podmiotowości w kontekście edukacyjnym. Zaproponował pewny konstruktywny program zdobywania i wzbogacania podmiotowości. Człowiek staje się podmiotowością w toku swego podmiotowego działania w świecie materialnym. Człowiek wyraża swoją podmiotowość w twórczej działalności. Przekształcając świat, wyraża siebie i zmienia siebie
PODMIOTOWOŚĆ (5 sposobów widzenia podmiotowości – wg Tadeusza Lewowickiego)
określa się jako źródło wszelkiej przyczynowości. W pedagogice jest to relacja wychowawca – wychowanek
Podmiotowość:
to istnienia jakiejś struktury wewnętrznej organizacji człowieka wielostronnie determinowanego
to indywidualna, własna tożsamość
to swoista hierarchia wartości, indywidualne cechy, własne standardy
to świadomość związków z otoczeniem, rozumienie otoczenia i sytuacji w niej powstającej
to umiejętność formowania zadań programu własnej działalności
to działalność podejmowania i prowadzenia świadomie, zgodnie z uznawanymi celami, standardami, wartościami
Podmiotowość ludzka jest emanacją obszaru osobowości. Jest on nieskażony, niezależny od wpływu czynników destrukcyjnych, a zwłaszcza neurotycznych. Jest on doskonały i zdrowy, zupełnie ograniczony od czynników zewnętrznych. Indywidualność człowieka wypływa z owego rdzenia. Podmiotowość wyraża się w indywidualności, stąd kształcenie szkolne, aby było skuteczne i odwoływało się do podmiotowości, by ją rozwijało, musi być zindywidualizowane.
Len Witkowski: „sam podmiot stał się siedliskiem walki, nieustannego pasowania własnej artykulacji z własną historią, uwarunkowaniami i rezultatami.”
Wychowawca powinien stać się osobą ważną dla swojego podopiecznego. To czy tak się stanie zależy w dużej mierze od niego samego. Dziecko ma potrzebę przynależności do rodziny czy grupy.
Chce się z tą grupą identyfikować:
autentyczność
odwagę w podejmowaniu decyzji i wyrażaniu poglądów
młodość i hart ducha
odpowiedzialność
intuicja
obiektywne i realistyczne patrzenie na świat
umiejętność słuchania i obserwowania
posiadanie jasno określonych celów
pracowitość i sumienność
radość życia i poczucie humoru
umiejętność dodawania odwagi drugiemu człowiekowi
Szalenie ważną cechą jest umiejętność aktywnego słuchania. Uzewnętrzniania się ona następującymi cechami:
- koncentracja uwagi na tym co dziecko mówi i nie przeszkadzania …..