1. rodzaje mas wyciskowych:

Masy wyciskowe sztywne:
gips
masy Stentsa
pasty tlenkowo – cynkowo – eugenolowe
woski wyciskowe
masy wyciskowe na podłożu z tworzyw sztucznych
gutaperka
MASY ELASTYCZNE
masy alginatowe
masy wyciskowe na podłożu z agaru
elastyczne masy wyciskowe (elastomery silikonowe, polisulfidowe, polieterowe).

2. warunki jakie powinny spełniać masy:

• Przyjemny zapach, smak, kolor,

• brak toksycznych lub drażniących składników,

• ekonomiczność,

• wydajność,

• okres trwałości,

• łatwy w użyciu,

• czas i sposób wiązania spełniające wymogi kliniczne,

• odpowiednia konsystencja i faktura,

• łatwo zwilżający zagłębienia tkanki jamy ustnej,

• niepodatny na trwałe odkształcenia dzięki właściwościom elastycznym,

• wytrzymałość zapobiegająca złamaniu lub zniekształceniu,

• stałość wymiarów przy zmianie temperatur i wilgotności,

• kompatybilny z materiałami z których wykonywane są modele i matryce,

• precyzja w klinicznym użyciu,

• nieuwalnianie gazów i innych produktów ubocznych podczas tężenia materiałów wyciskowych.

3. przygotowanie mas wyciskowych:

Przygotowanie do użycia: proszek materiału + woda (w odpowiednich ilościach), zmiany w proporcjach doprowadzą do zmiany konsystencji i wytrzymałości wycisku. Czas pracy do kilku minut.

Gipsy:

1. typy (klasy)

Typ 1: Gipsy wyciskowe

Gipsy wyciskowe posiadają swoją nazwę ze względu na rodzaj zastosowania. W dzisiejszych czasach używa się go do umocowania koron po przymiarce przy planowaniu mostu i można używać go do pobierania wycisków funkcyjnych dziąseł. Gips wyciskowy to drobnoziarnista odmiana gipsu alabastrowego z dodatkiem katalizatorów przyspieszających wiązanie. Zawiera również barwniki, środki wypełniające i środki smakowe.

Typ 2: Gipsy alabastrowe

Gips alabastrowy nie nadaje się do wykonywania modeli roboczych. Jest to materiał pomocniczy do napraw, do wykonywania modeli diagnostycznych, przedlewów, do mocowania modeli roboczych w artykulatorze oraz na modele pod łyżki indywidualne.
Z tego typu gipsu nie można wykonywać modeli roboczych ponieważ jest on zbyt kruchy. Niestety często jest on określany błędnie jako gips modelowy. Gipsy alabastrowe wymagają bardzo dużo wody do rozrobienia i dlatego nie można ich stosować do zalewania protez w kuwetach polimeryzacyjnych. Gipsy z tej grupy nie są odporne na ciśnienie i charakteryzują się dużą porowatością.

Typ 3: Twarde gipsy modelowe

Gipsy twarde czy twarde gipsy modelowe to materiał do wykonywania wszystkich modeli, na których nie będą wykonywane prace o wysokiej precyzji. Gipsy z tej grupy nadają się do wykonywania modeli zębów przeciwstawnych a także do wypełniania puszek polimeryzacyjnych. Zgodnie z normą, twardy gips wykazuje nieco większą liniową ekspansję w trakcie wiązania a wytrzymałość jest niższa niż w przypadku super-twardych gipsów. W fazie plastycznej powinien posiadać bardzo dobrą lejność aby zagwarantować dokładne odzwierciedlenie wszystkich detali. Z drugiej strony nie powinien być ani zbyt płynny ani zbyt lepki aby możliwie najbardziej skrócić czas wiązania.

Typ 4: Super-twarde gipsy o niewielkiej ekspansji

Super-twarde gipsy powinny być zawsze stosowane przy bardzo precyzyjnych pracach protetycznych - również w przypadku wykonywania słupków pod korony i modeli dzielonych. Tego typu materiał może być również stosowany do zalewania kuwet polimeryzacyjnych w sytuacjach, kiedy akryl jest wtłaczany do kuwety pod wysokim ciśnieniem. Wymagania wg normy są dla tej grupy gipsów istotnie wyższe niż w przypadku twardych gipsów modelowych. Aby spełnić oczekiwania stawiane nowoczesnej technice dentystycznej, super-twardy gips powinien posiadać minimalną ekspansję, wysoką precyzję i optymalne czasy wiązania jak również wysoką twardość po związaniu.

Typ 5: Super-twarde gipsy o wysokiej ekspansji

Ten rodzaj gipsów jest często stosowany jako materiał na modele służące do wykonywania protez całkowitych. Skurcz akrylu podczas wiązania może zostać zniwelowany poprzez ekspansję modelu, wykonanego z tego typu gipsu.

2. nazwa gipsu + wzór
   dwuwodny siarczan wapnia (może być pół wodny)
   2CaSo₄*H₂O + 3H₂O → 2(CaSO₄*2H₂O) + 3000 kal

3. przygotowanie gipsu

   Gips wsypuje się do wody (nie odwrotnie) stosując proporcje zalecane przez producenta. Gwarantuje to otrzymanie modelu gipsowego o odpowiednich właściwościach. Przy pomocy suchej łopatki gips „rozsiewa” się po wodzie wlanej do gumowej miski. Należy poczekać aż całkowicie nasączy się wodą i dopiero wtedy rozpocząć mieszenie papki gipsowej do jednolitej konsystencji.