METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZUJACEGO
METODYKA- oznacza zbiór zasad jakieś działalności, umożliwiających skuteczne i ekonomiczne
Osiąganie danego celu.
METODYKA WYCHOWANIA- zbiór zasad, zaleceń, w których zawarte są reguły, których przestrzeganie umożliwia efektywne, skuteczne i ekonomiczne osiąganie celów wychowawczych.
Jest to dział wchodzący w obreb pedagogiki. Swoje teoretczne założenia czeprpie m. In. Z:
-psychologii rozwojowej, wychowawczej, społecznej
-psychoterapii i psychologii klinicznej
-socjologii
- prawa i kryminologii
- innych nauk
Jest określana tez jako SOCJOPEDAGOGIKA i traktowana jest jako jedna z działów pedagogiki specjalnej.

Usystematyzowanie według CZAPOWA.
Zalecenia opierają się na twierdzeniach naukowych, które zaczerpnięte są z innych nauk. Opisują zależności zachodzące pomiędzy:
- warunkami i przebiegiem czynności wychowawcy
- czynnościami wychowanka
- osobowościowymi skutkami interakcji wychowawcy i wychowanka

Metodyka informuje o tym „ co i jak” oraz „ w jaki sposób” ma czynić wychowawca by osiagnąć założone cele resocjalizacji.

Zalecenia tworzą strukturę mechaniczną. Przyjmuje się w niej najbardziej ogólne zasady wychow.-resocj., a podstawą formułowania zasad są przyjęte cele wychowawcze. Dalej w strukturze mamy reguły podporządkowane tym zasadom. Kolejne są dyrektywy wynikające z reguł.

Drugim elementem teoretycznych podstaw są modele podejściowe, które przedstawiają uogólniony opis o wspólnych cechach zjawisk, umożliwiają efektowne oddziaływanie na te zjawiska np. osobowość ( możemy ja opisać w przypadku konkretnej osoby , na tej podstawie możemy określić co należy zrobić aby t ę osobowość zmienić bądź utrwalić w niej to co dobre.

Trzecim elementem metodyki jest aksjologia wychowania. Rozstrzygniecie poprzez przyjety
system wartości, z którego wynika określony ideał wychowawcy i podporządkowany mu cel wychowania.

Zalecenia strategiczne JEDLEWSKI
STRATEGIA- kluczowe ogniwo postępowania, reformującego postawy, inspirującego, ukierunkowującego oraz podtrzymującego proces reedukacji.
ZALECENIA STRATEGICZNE- cele etapowe, których osiągnięcie stanowi warunek zdobycia tego głównego celu. Odnoszą się one do trzech głównych zadań:

Oddziaływanie etiotropowe- usuwanie różnorodnych czynników uczenia się postaw niepożądanych, aspołecznych. Odizolowanie osób (grup), zmiany warunków, organizowanie odpowiednich elementów otoczenia. Wprowadzanie w życie dziecka osób znaczących, które go będą inspirowały.



Oddziaływanie ergotropowe – przekształcanie postaw aspołecznych oraz ich wzjemnych powiazań. Odwoływanie się do zainteresowań wychowanka, umiejetności, zdolności, aby wywołać u niego odpowiednią motywację, powodującą pozytywne ustosunkowanie się do obowiązujących norm społecznych.

Oddziaływania semiotropowe – usuwanie psychicznych skutków wpływu i oddziaływań czynników znajdujących się w centrum działań etiotropowych.


2 główne typy STRATEGII postępowania:
strategia zmiany dominacji postaw - dot. Kształtowania odpowiednich motywów, ustosunkowań, nastawień pozytywnych i emocjonalnych i społecznych determinantów rozwoju osób resocjalizowanych.

Strategia zmiany integracji postaw- dot. Elementów integrujacych postawy wychowanka poprzez kształtowanie nowych wzorów osobowych, dot. Formułowania nowego obrazu świata i własnej osoby, formułowanie wzorów osiąganie sukcesu życiowego

Działania podejmowane przez wychowawcę obejmują:
- postulowanie- obejmuje określenie celów operacyjnych, które są możliwe na podstawie uzyskanych wcześniej informacji, na podstawie których możliwe jest diagnozowanie
- optymalizowanie- sporządzanie rozmaitych wersji działania, wybór najlepszego sposobu spośród tych wszystkich
- realizowanie – stosowanie środków zgodnie z ustalonymi wcześniej metodami, w celu osiągnięcia zamierzonych celów. Zasilenia energia potrzebują do realizacji zamierzonych celów, np. pieniedzmi.

Ważną rolę spełniaja funkcję określone jako konktetne zadania:
Opiekuńcza- wiąże się z opieka wielostronną, ma na celu rozpoznamie potrzeb zaspokojonych i niezaspokojonych
wychowawczo-dydaktyczna- wiodąca w resocj. Wiąże się z przysposobieniem wychowanka do funkcjonowania w roli ucznia poprzez aktywny udział w zajęciach
terapeutyczna- antropotechnika i kulturotechnika

2 rodzaje POSTĘPOWANIA w oddziaływaniach wychowawczych:
korekcyjne- wpajanie i rozwijanie określonych procesów i systemów regulacji czynności
preparacyjne- usuwanie trudności przeszkadzających w poczynaniach korekcyjnych



RODZAJE INSTYTUCJI RESOCJALIZUJACYCH
INSTYTUCJA- zespól norm, zasad dot. Organizacji jakieś dziedziny życia społecznego.
W odniesieniu do instytucji wychowawczych obejmuje 3 podst. Zakresy:
- przedmiotowy – zawiera odp. Na pyt. Za pomocą jakich środków resocjalizować
- funkcjonalny – odp na pyt ja resocjalizować
- podmiotowy- kogo resocjalizować
INSTYTUCJA –zakład o charakterze publicznym, realizuje określone zadanie.

Podział zależy od czynników obowiązujących, osobowości wychowanka oraz od jego stopnia jego społecznego i przestępczego wykolejenia.
Ze względu na charakter i zadania wyróżnia się następujące ośrodki dla nieletnich:
- placówki o charakterze otwartym
- -----------------‘’-------- zamkniętym( dla wielokrotnych uciekinierów)
- -----------------‘’-------o wzmożonym nadzorze wychowawczym dla nieletnich o wysokim stopniu wykolejenia
Inny podział placówek:
- resocjalizacyjne przeznaczone dla młodych niedostosowanych społecznie o normalnym stopniu rozwoju.
- resocjalizującą- rewalidaycjne, dla młodych niedostosowanych i upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim.
- resocjalizacyjno- lecznicze(terapeutyczne)- przeznaczone dla niedostosowanych społecznie z zaburzeniami nerwopsychicznymi i innymi zaburzeniami w rozwoju osobowości. Placówki dla osób wymagających specjalistycznej opieki lekarskiej, psychologicznej, wychowawczej dla osób uzaleznionych, dla nosicieli wirusa HIV
Główne placówki to:
- zakłady karne dla młodocianych
- zakłady karne dla odbywających kare pozbawienia wolności po raz 1
- zakłady karne dla młodocianych z aresztu wojskowego














METODY PRACY RESOCJALIZACYJNEJ
PROCEDURA- cechy zamierzonej działalności

3 podstawowe METODY
- antropotechnika – gł. Elementami są osoby wychowujące oraz psychotechniki wychowania resocjalizującego: -zależność za względu na osobę wychowującego, - ukierunkowanie aktywności (doradzanie, przekonywanie do aktywności wychowanka). Głównym środkiem oddziaływań jest osoba wychowawcy, która stosuje metodę wpływu osobistego. Podst czynnikiem jest więź osobowa z wychowankiem, grupa oraz środowiskiem.

- Socjotechnika – głównym elementem są zależności ze względu na grupy społeczne, wpływ ukierunkowany grupy (zarządzanie i samorząd, kształtowanie celów, norm, struktury grupy), intensyfikowanie i podtrzymywanie wpływu grupy (podnoszenie jej prestiżu, integracji z innymi grupami). Podst środkiem oddziaływania jest grupa wychowawcza, odpowiedzialnym jest wychowawca stosując metodę wpływu grupowego

- Kulturotechnika – wykorzystuje się elementy dóbr kultury ( pracę, naukę, rekreację, turystykę). Wymienia się 3 odmiany; kulturotechnika aktywności szkolnej, pracowniczej, rekreacyjnej.


Efektywność metod zalezy od osobowości wychowanka, uprzednich wpływów społecznych, od sprawności metodycznej, a wiec kwalifikacji kadry, umiejetności wychowawców oraz od klimatu społ instytucji resocjalizacyjnej.

Metody resocjalizacji dzieli się głównie na srodki jakimi dysponuje wychowawca. S. GÓRSKI PODAJE 4 RODZ ŚRODKÓW:
- osobiste walory- walory własne i innych osób (zdolności, talenty wychowawcy, cechy osobowościowe)
- sytuacje społeczne – oznaczają układ między jednostką a innymi, pomiedzy grupą czy jednostką a instytucjom
- grupy formalne i nieformalne – w jakich uczestnicą bądź w jakich chieliby uczestniczyć podopieczni
- elementy kultury – wytwory (szkolne, książka, film, teatr, środki mas przekazu) wzory osobowosciowe, styl życia

Środki te sprowadzaja się do wyróżnienia kolejnych metod:
- metody bezpośrednie – wychowawca wpływa na wychowanka za pomocą osobistych walorów, ważna komunikacja werbalna i niewerbalna
- metody pośrednie- wychowawca wpływa na wychowanka poprzez sytuacje społeczne, grupy i elementy kultury



Metoda INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW WG H. RODLIŃSKA


STADIUM PRZYPADKU PRACA Z PRZYPADKIEM

Charkterstyka jednostkowych diagnoza opracowanie prowadzenie
Losów ludzkich społeczna planu przypadku
Pracy
Rozpoznanie sytuacji (charakterystyka) rodzinnej, środowiskowej, bytowej, społecznej. Umożliwia to stworzenie diagnozy społ. Przy opracowaniu planu pracy trzeba zwrócić uwagę na wzmocnienie, korygowanie nieodpowiednich elementów, instytucjonalne formy pomocy i kształtowanie właściwych postaw klienta. Trzeba uwzględnić aspekty zmian. Prowadzenie przypadku uwzględia konkretną terapię. Należy6 w planie uwzględnić koniec terapii. Każdy element musi być uzgodniony z klientem (kontrakt), zakończenie musi być takim momentem, w którym klient sam z satysfakcją stwierdza zmiany i możliwe jest jego funkcjonowanie w społeczeństwie.

Metody pośrednie- wpływ na wychowanka mają osoby i sytuacje, którymi w pożądany sposób wychowawca może manipulować GÓRSKI wyróżnia:
- metodę organizowania doświadczeń
- nagradzanie i karanie
- uświadamianie skutków postepowania
- trenowannie
SOCJOTECHNIKA wyróżnia się:
metoda uwarunkowująca wpływ grupy na jej członków (metoda samorządu, odpowiedniego kierowania grupą-styl demokratyczny, autokratyczny, liberalny i metoda kształtowania atrybutów grupy)
metody potrzymujące wpływ grupy ( podnoszenia prestiżu i spoistości grupy i metoda integrowania grupy)

Oddziaływania wychowawcy mogą skupiać się zarówno na całej grupie jak i na jej członkach. Zajęcia:
- rozwijanie zdolności intelektualnych , artystycznych
- uczenie sposobów wyrażania uczuć
- stwarzanie możliwości poznawania
- tworzenie więzi międzyludzkich

ETAPY
- tworzenie się grupy (techniki ułatwiania poznawania się grupy, przeprowadzenie dyskusji, ustalenie, omówienie praw w grupie, przedstawienie metod pracy z grupą, uruchomienie współodpowiedzialności, zastosowanie techniki prawidłowej komunikacji)
- stabilizacja struktury i norm grupy (techniki ukierukowujace osiągniecie odpowiedniego miejsca członków w grupie, potrzymywanie indywidualności członków grupy, korygowanie zachowań nieodpowiednich, działania nasilajace współpracę w grupie)
- realizacja celu grupowego ( techniki uwarunkowane przez zadania grupy)
- ocena pracy z grupą i decyzja o dlaszym jej losie (powinien zostać sporządzony plan na przyszłość)

FAZY ODDZIAŁYWANIA RESOCJALIZACYJNEGO:
- zmiana środowiska społecznego (pozwala na izolację wychowanka od destrukcyjnych grup oraz zmianę społecznej przynależności
- dążenie do usuniecia napiecia frustracyjnego (wychowawca powinien zapokajać potrzeby, nie regowac pochopnie karaniem, nie powinien spełniac każdej zachcianki, powinien uzyskać zaufanie i poprzez stopniowanie trudności nauczyć go jak pokonywać przeszkody)
- włączenie wychowanka do pełnienia okreslonych grup społecznych, powinno się pozostawiś swobodę działania, co rozwija samodzielość, przekazywania działań powinno nastepować przez dawanie zadań
- doradzanie wychowawcze- zwracanie uwagi na następstwa niepotrzebnych zachowań, dostarczanie wzorów, wzmacnianie wiary w mozliwości, nagradzanie



NAJWAZNIEJSZE CELE DOTYCZĄCE ROZWOJU EMOCJONALNEGO:
- wspomaganie motywacji wychowanka do zmiany jego sytuacji
- zaspokojenie podstawowych potrzeb i dostarczanie pozytywnych doświadczeń emocjonalnych
- kształtowanie umiejetności odraczania, zaspokajanie większych potrzeb
- kształtowanie pozytywnych związków emocjonalnych z innymi ludźmi
- nastruj empatii

CELE DOTYCZĄCE ROZWOJÓW PROCESÓW INTELEKTUALNO-ORINTACYJNYCH
- kształtowanie bardziej realiztycznego obrazu świata, samego siebie, poczucia tożsamości, pozytywnej samooceny, wiary w swoje mozliwości, poczucie własnej wartości
- odnalezienie mocnych stron, zdolności twórczych, dzięki którym jednostka potrafi wyrazić swoją indywidualność, zaznaczyć swoje miejsce w swiecie, swoją niezbędność
- przekazywanie wartości
- kształtowanie perspektyw-umiejetnośći patrzenia w przyszłość z optymizmem, z przekonaniem, że można w życiu coś ośiągnoąć
CELE DOTYCZĄCE ROZWOJU SPOŁECZNEGO
- kształtowanie umiejetności decentracji, umiejetności interpersonalnych
- kształtowanie pozytywnych postaw wobec innych ludzi
CELE DOTYCZĄCE CHARAKTERU
- uczenia odpowiedzialności za własne czyny i słowa
- uczenie samodzielności, gotowości do działania w celu zaspokojenia swoich potrzeb
- uczenie samodyscypliny, obowiązkowości
- uczenie wewnetrznego poczucia kontroli, przekonywanie, że każdy człowiek ma wpływ na to co robi
- uczenie umiejetności przewidywania konsekwencji własnych zachowań dla siebie i innnych



ZASADY ODDZIAŁYWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO WG CZEPOWA
- Wychowania resocjalizującego
1. Zasada reedukcji- polega na oduczaniu się zachowań negatywnych poprzez wygaszanie i jednoczesne uczenie zachowań pozytywnych zgodnych z przyjętymi celami i ideałami pedagogicznymi, nauczenie zachowań konstruktywnych poprzez wzmacnianie
2. Z. Wszechstronności rozwoju osobowości-celem oddziaływań resocjalizujących jest wychowanie jednostek aktywnych samodzielnie myślących, kreatywnych o dojrzałej osobowości, wychowanek powinien rozwijać wszelkie strefy swojej osobowości, emocjonalą, społeczną, moralną, poznawczą
- Opieki resocjalizacyjnej-
1. Z. wszechstronnej i perspektywistycznej opieki – polega na stałej gotowości wychowawcy do niesienia pomocy podopiecznym w rózznych sytuacjach życiowych, nakazuje wychowawcy liczenie się z potrzebą wychowanka, przy czym wychowawcauczy podopiecznego sposobu zspokajania tych potrzeb, uwzglednienie przyszłych potrzeb podopiecznego
2. Z. Wymagań- polega na tym, aby wychowawca stawiał jednoznacznie i konsekwentne wymagania, ucząc jednocześnie orientacji w otoczeniu, odróżniania dobra od zła, wychowawcę obowiązują zasada sytopniowania wymagań w zalezności od możliwości i wieku wychowanka
- Psychoterapii resocjalizujących
1. - Z. Respektowania- informuje o tym, że wychowawca powinien liczyś się z wychowankiem jao z podmiotem swojej pracy, a więc działania wychowawcy powinny zmierzać do inspirowania procesy samowychowania podopiecznego
2. – Z. Akceptacji – wymaga od wychowawcy postawy terapeutycznej, która wyróżnia się w pełnej akceptacji każdego wychowanka takim jakim on jest, akceptacja warunkuje nawiązanie prawdziweg kontaktu z podopiecznym

ZASADY ODDZIAŁYWANIA RESOCJA. WG LIPKOWSKIEGO

- akceptacji
- pomocy
- modywidnalizacji
- kształtowania perspektywicznego
- współpracy ze środowiskiem
- systematyczności



ORTODOKTYKA- dział ped specjalnej zajmujący się nauczaniem dzieci i młodzieży z odchyleniem od normy , która na skutek zanurzeń rozwojowych ma znaczne trudności w zdobywaniu potrzebnej wiedzy i umiejetności.
Ortodoktyka – dydaktyka, która prostuje, wyrównuje, poprawia, koryguje.
Przedmiotem ortodydaktyki sa jednostki z odchyleniami od normy od wczesnego dzieciństwa do wieku dojrzałego, również jednostki uposledzone, a także jednostki z pogranicza uposledzenia (głuche i niedosłyszące) z przejawem głębokiego niedorozwoju umysłowego, przedmiotem będą też dzieci, u których występują przejściowe stany rozwoju ( dzieci chore , z wadą wymowy, zaniedbałe).

Cele kształcenia:
- przekazanie wiadomości o świecie z uwględnieniem potrzeb i prognoz rozwojowych jednostek uposledzonych
- wyrobienie umiejetności i sprawności potrzebnych w życiu społecznym oraz zawodowym
- korektura zaburzeń rozwojowych oraz kompensacja deficytów

Wszystkie te cele zmierzają do głównego celu: kształcenia jednostek zmierza do optymalnego rozwoju oraz do jak najlepszego przygotowania tych osób do pracy zawodowej, do życia w środowisku normalnym.

3 składniki w procesie nauczania
- nauczyciel (rola kierownicza)
- treści kształcenia oraz środki i metody przy pomocy których te treści są przekazywane . cztery podstawowe kierunki działania:
1. wzbudzanie zainteresowania nauką, przezwyciężanie poczucia małej wartości, wzbudzanie gotowości do aktywnego działania w procesie nauczania