1. Cele wychowania resocjalizującego

- przysposobienie jednostki niedostosowanej społecznie do pełnienia konstruktywnych ról społecznych,

- zapewnieniu harmonijnego współbrzmienia z otoczeniem, jak również z samym sobą.

Aby to zrealizować, niezbędne jest ustalenie istotnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki – sporządzenie diagnozy resocjalizacyjnej.

2. Co to jest konflikt wewnętrzny?

Konflikt wewnętrzny (konflikt motywacyjny) – konflikt między dwoma potrzebami lub dwoma możliwościami zaspokajania tych potrzeb. Konflikt zawsze jest związany z uczuciem niemożności w zrealizowaniu dwóch różnych potrzeb lub dwóch możliwości zaspokajania tych potrzeb. 3 rodzaje konfliktów wewnętrznych:

1. zbliżenie -> zbliżenie (++) – obie rzeczy są dla nas pozytywne i nie możemy się zdecydować, którą z nich wybrać, która będzie lepsza

2. zbliżenie -> unikanie (+-) – w zależności od perspektywy coś jest dla kogoś nagrodą w tym momencie, może się okazać że później jest karą i analogicznie to co jest karą może się okazać nagrodą [jest on nerwicorodny]

3. unikanie -> unikanie (--) – obie rzeczy są dla nas karą, wybieramy mniejsze zło

3. Fazy oddziaływania resocjalizującego

• Faza I – ukierunkowana na nawiązanie kontaktu psychologiczno-emocjonalnego z wychowankiem. Aby wywierać wpływ musi być między osobą wpływającą a wpływaną pozytywny kontakt.

co wychowawca powinien zrobić aby ten kontakt był możliwy:

- stanie się osobą znaczącą dla wychowanka przy pomocy zaspokajania jego potrzeb

- dostrzeganie pozytywnych zachowań wychowanka -> stosowanie nagród

• Faza II – ukierunkowana na rozbudzanie u wychowanka konfliktu wewnętrznego i uczenie się prawidłowego rozwiązywania tego konfliktu

• Faza III – ukierunkowana na uczenie jednostki samodzielności i kształtowanie w jednostce procesów samokontroli -> jest to faza trudna i bardzo wymagająca

- mechanizmy samokontroli

- uczucia moralne – poczucie winy, wstydu, wyrzuty sumienia

- odpowiedzialność

- samodzielność

- antycypacja

• Faza IV – ukierunkowana na przygotowanie wychowanka do opuszczenia zakładu. Musi zostać zapewniona prawidłowa opieka postpenitencjarna, pomoc taka powinna się zacząć pół roku przed planowym wypuszczeniem wychowanka, należy podjąć konkretne działania:

- powiadomienie PCPR, który musi wyznaczyć opiekuna

- wychowawca jest odpowiedzialny za organizowanie tej pomocy postpenitencjarnej

W fazie tej musi też nastąpić rozluźnienie relacji między wychowawcą a wychowankiem.

4. Funkcja kary i nagrody w procesie resocjalizacji

Funkcję nagrody lub kary pełnić może każdy bodziec, czynnik czy zdarzenie, które wywierają wpływ na poprzedzającą je reakcję lub zachowanie. Jeśli dany bodziec powoduje nasilenie lub zwiększenie częstości poprzedzających je zachowań, nosi miano nagrody, jeśli zaś prowadzi do zmniejszania częstości lub zaniku tego zachowania, pełni rolę kary.

Funkcje kary:
1. Funkcja odwetowa – kara jest odpłatą za zło sprawca musi odczuć dolegliwość związaną z ukaraniem i mieć świadomość rozmiaru popełnionego zła.
2. Funkcja eliminująca – ma za zadanie izolowanie niebezpiecznych sprawców, wykluczenie ze społeczeństwa na pewien czas, pozbawienie możliwości oddziaływania bądź wpływania na inne osoby.
3. Funkcja odstraszająca – odstraszenie innych członków społeczeństwa od popełniania podobnych czynów.
4. Funkcja poprawcza – wynika z założenia, że człowiek jest z natury dobry i danie mu możliwości refleksji spowoduje u niego przemianę.

5. Jakie muszą być spełnione warunki by był możliwy wpływ osoby na drugą osobę?

1. Osoba wywierająca wpływ musi mieć większy prestiż niż osoba ulegająca wpływom

2. najbardziej prawdopodobna jest akceptacja wpływu osoby, która uważana jest za atrakcyjną

3. osoba poddana wpływowi chce upodobnić się do osoby wywierającej wpływ (mechanizm identyfikacji)

4. osoba wywierająca wpływ jest źródłem zaspokajania potrzeb istotnych dla osoby poddanej wpływowi

5. osoba wywierająca wpływ jest oceniana jako kompetentna budząca zaufanie i sympatię

6. podporządkowanie się osobie wpływającej jest konieczne do osiągnięcia celu lub wykonania zadania

6. Jakie zależności determinują wpływ grupy na osobę?

Wpływ grupy na osobę zależy od:

- tego co łączy osoby

- w jakiej sytuacji znajdują się te osoby

- od stopnia jasności zadania, gdy zadanie staje się mniej wyraźne, wpływ większości wzrasta,

- od charakteru sił grupowych, wpływ grupy silnie zależy od spójności grupy, przerwanie jednomyślności zwiększa niezależność jednostki,

- od wielkości grupy, mniejszy wpływ na jednostkę wywierają grupy bardzo małe np. 1-2 osobowe oraz grupy duże, maksimum w grupach kilkuosobowych,

- od osobowości jednostki, ustalono, ze jednostki, które mają niską samoocenę, znacznie łatwiej ulegają naciskowi grupy niz. osoby o wysokiej samoocenie,

- od składu grupy, grupa skuteczniej skłania do konformizmu jeśli:

a.   składa się ze specjalistów,

b.   z osób znaczących dla jednostki

c.   członkowie grupy są pod pewnymi względami podobni do osoby badanej

7. Klasyfikacja metod oddziaływania resocjalizującego

wg. Górskiego

1. Wpływ osobisty

- przykład własny

- doradzanie wychowawcze

- przekonywanie

2. oddziaływanie sytuacyjne

- organizowanie doświadczeń uczących

- nagradzanie i karanie

- uświadamianie skutków zachowań

- trening

3. grupa jako środek resocjalizacyjny

- metoda samorządu

- kształtowanie celów, norm i struktury grupy

- podnoszenie spoistości i prestiżu grupy

- sposoby kierowania grupą

4. resocjalizacyjna rola kultury

– nauczanie resocjalizujące

– aktywizowanie pracownicze

– organizowanie rekreacji

– wzory kulturowe

wg. Czapówa:

1. psychotechnika

1. metody ukierunkowujące aktywność wychowanka

- przekazywanie decyzji

- doradzanie wychowawcze

- przekonywanie

2. metody podtrzymujące i intensyfikujące aktywność wychowanka

- organizowanie doświadczeń

- oddziaływanie dyscyplinujące

- metoda wpływu osobistego

2. socjotechnika

1. metody ukierunkowujące wpływ grupy

- zarządzanie i samorząd

- kształtowanie celów norm i struktury grupy

2. metody intensyfikowania i podtrzymywania wpływu grupy

- podnoszenie prestiżu grupy

- podnoszenie poziomu spoistości grupy

- integrowanie grupy

3. diagnoza psychologiczna i psychoterapia

1. doradzanie psychoterapeutyczne

2. psychoterapia wglądowa

1. kulturotechnika

1. nauczanie

- nauczanie problemowe

- techniki zespołów uczniowskich

- indywidualizacja

2. praca

- praca zawodowa

- praca społecznie użyteczna

- praca porządkowo-gospodarcza

3. rekreacja

- sport, turystyka i rekreacja wypoczynkowo-rozrywkowa

- zajęcia kulturalno-oświatowe

4. technika wzorów kulturowych

5. samowychowanie

- doradztwo wobec osoby wychowywanej

8. Kulturotechnika w wychowaniu resocjalizującym

Kultura rozumiana jako pewna całość, na która składają się wzory zachowań i wytwory przyswojone przez ludzi w toku ich rozwoju społecznego. Wzory tych zachowań obejmują podstawowe trzy zakresy życiowej aktywności jednostki; naukę, prace i rekreacje. Wśród wytworów natomiast znajdują się m.in. takie zbiorowości i instytucje społeczne, które wywierają wpływ na zachowanie się człowieka w wymienionych zakresach jego aktywności, a wiec szkoła, zakład pracy i instytucje rekreacyjne.

Kulturotechnika – wykorzystuje elementy dóbr kultury ( pracę, naukę, rekreację).
Efektywność metod zależy od osobowości wychowanka, uprzednich wpływów społecznych, od sprawności metodycznej, a wiec kwalifikacji kadry, umiejętności wychowawców oraz od klimatu w instytucji resocjalizacyjnej. Główne odmiany kulturotechniki:

1. Nauczanie

- nauczanie problemowe

- technika zespołów uczniowskich

- indywidualizacja

2. Praca

- praca zawodowa

- praca społeczna użyteczna

- praca porządkowo-gospodarcza

3. Rekreacja

- sport, turystyka i rekreacja wypoczynkowo-sportowa

- zajęcia kulturalno oświatowe

4. Technika wzorów kulturowych

- wzory osobowe – postacie fikcyjne lub rzeczywiste posiadające cechy jakie chcielibyśmy wykształcić u siebie

- wzory społeczne – Cechy reprezentowane przez pewne zbiorowości ludzi

- wzory aktywności – obejmują wszystkie podstawowe dziedziny życia wychowanka(nauka, praca)

9. Na czym polega proces resocjalizacji?

Proces resocjalizacji odbywa się w osobowości wychowanka – przekształcenie osobowości wychowanka przez niego samego. Kluczowe zmiany jaki należy dokonać w osobowości wychowanka są to zmiany w myśleniu, odczuwaniu, interpretacji rzeczywistości

Proces zmian może zachodzić tylko przy udziale wychowanka my jako wychowawcy możemy mu tylko w tym pomóc

10. Na czym polega zmiana postaw jednostek wykolejonych społecznie?

Zmiana postaw zawsze dotyczy trzech komponentów;

• emocjonalny – zmiana tego co odczuwamy

• poznawczy – zmiana przekonań

• behawioralny – wypracowanie reakcji zachowań, które są źródłem pozytywnych sytuacji (nagroda, sukces)

Zmiana w tych trzech komponentach będzie prowadziła do zmiany postaw jednostki.

11. Od czego zależy skuteczność reedukacji jednostek wykolejonych przebiegającej w warunkach konfliktu wewnętrznego?

12. Od czego zależy sukces procesu resocjalizacji?

Sukces procesu resocjalizacji zależy od tego czy udało się:

- zmienić u wychowanka sposób myślenia aby nie deformował obrazu rzeczywistości

- przekształcić brak poczucia skuteczności na poczucie większej skuteczności – możność wpływania na cokolwiek

13. Omów główne mechanizmy resocjalizacji

    1. potrzeby – stan motywacyjny, który ukierunkowuje zachowania jednostki na pewien cel. Potrzeby motywują zachowania ludzkie.

Wzmocnienie– jeżeli pojawia się potrzeba to zaspokojenie jej nie spowoduje spadku napięcia, tylko wzrost

2. motywy-ukierunkowują aktywność potrzeby bez gwarancji sukcesu.

3. uczenie się –człowiek nabiera pewnych określonych sposobów zachowania. Odrzuca zachowania przynoszące kary, poszukuje tych co przynoszą nagrody.

4. postawy – stałość zachowań - odwołujemy się do świata wartości. Emocje to tez postawa np. lekceważenie, złość, pogarda. Aby oddziaływać na postawy musza zaistnieć 4 elementy:

1)Nadawca - ważna jest jego wiarygodność – zależy od kompetencji, intencji, umiejętności, języka. 2)Odbiorca – temperament, osobowość

3)Przekaz – wymiar jedno lub dwustronny. Emocjonalność to racjonalność przekazu.

4)Kanał

5. Funkcjonowanie w grupie - Grupa stwarza jednostce warunki do zaspokajania potrzeb (są to takie potrzeby które można zaspokoić w grupie). Mechanizm kontroli funkcjonuje na zasadzie kar i nagród. Aprobata i dezaprobata będzie miała znaczenie dla jednostki w tedy gdy grupa będzie atrakcyjna. Sankcje jakie grupa stosuje mogą być:

   1. pozytywne – aprobata pochwala, lepsza pozycja

   2. negatywne – dezaprobata, degradacja, wykluczenie grupy musie mieć swój cel.

1. Omów metody resocjalizacji opierające się na wpływie grup społecznych na zachowanie się ludzi

1) przyjęcie celów grupy i stopniowe przekształcanie destruktywnych sposobów ich realizacji

2) przyjęcie celów grupy, które są sprzeczne z celami wychowawcy (kształtowanie celów grupy przez wybór i zaakceptowanie jej wartości, które są możliwe do przyjęcia i jednoczesne, odrzucenie dążeń destruktywnych

3) podsumowanie grupie nowych atrakcyjnych celów konstruktywnych, które jednocześnie są sprzeczne z jej celami destruktywnymi (ogłoszenie konkursu na wykonanie jakiejś pracy zespołowej, w którym nagrodą będzie cos atrakcyjnego)

4)nadawanie celom konstruktywnym atrakcyjnej formy (spotkanie z jakiś sportowcem)

5)uzależnienie możliwości osiągania celów grupy od przyjęcia przez nią celów wychowawcy (zezwolić grupie na przygotowaną samodzielną wycieczkę, pod warunkiem, że wychowankowie wykonają jakieś określone prace na rzecz zakładu, lub zobowiążą się do wykonywania stałego obowiązku

15. Omów wpływ osobisty jako metodę resocjalizacji

Metoda wpływu osobistego – oddziaływanie przez własne zachowania. wynika z naturalnej skłonności człowieka do naśladowania innych osób mających uznanie i autorytet

Stosunek wychowawcy może mieć charakter wewnętrzny lub zewnętrzny.

- Stosunek zewnętrzny – występuje gdy wychowanek postrzega kontakty z wychowawcą wyłącznie jako sposób na unikanie kar, albo zdobycie jakiś nagród. Traktuje wychowawcę w sposób oficjalny, formalny, nie uwzględnia jego opinii, rad

- Stosunek wewnętrzny – kiedy zachowanie wychowawcy ma dla wychowanka stosunek nagradzający.

Rodzajami wpływu własnego są:

- przykład własny

- doradzanie wychowawcze

- przekonywanie

16. Omów zasady metody doradzania wychowawczego

Metoda doradzania wychowawczego –Polega na udzielaniu rad, ukazanie wychowankowi niedostrzeganych przez niego aspektów sytuacji np.: skutki zachowań, wychowawca wyjaśnia na czym polegają następstwa, w jaki sposób postępować aby osiągnąć powodzenie i dostarcza wzorów postępowania wywołując w ten sposób zmianę postaw.

17. Omów zasady metody przekonywania

Metoda przekonywania – jest bardzo istotna w wychowaniu resocjalizującym, ponieważ wpływa na kształtowanie i zmianę postaw. Mimo, że przekonywanie stanowi odmianę informowania, to jednak nie każde informowanie jest przekonywaniem. Podstawowe zasady przekonywania:

- odwoływanie się do istotnych, ważnych potrzeb, zainteresowań oraz przeżywanych problemów ze wskazaniem sposobów ich rozwiązywania

- umiejętność wywołania u wychowanka konfliktu przekonań oraz spowodowanie rozwiązania tego konfliktu zgodnie ze swoimi oczekiwaniami.

Typy argumentacji wykorzystywane w przekonywaniu:

- Argumentacja jednostronna – odwołanie się do logicznego myślenia jednostki, oddziałując na uczucia wychowanka

- argumentacja jednostronna i dwustronna– jednostronna obejmuje argumenty tylko „za” danym poglądem, a dwustronna argumenty „za” i „przeciw”

- argumentacja emocjonalna – wywołuje zmianę przekonań i negatywne nastawienie do przedstawionych poglądów

18. Omów zasady stosowania oddziaływania sytuacyjnego

Wpływ sytuacyjny służy do likwidowania przyczyn wykolejenia, wywołania odpowiednich zmian w osobowości wychowanka oraz utrwalenie rezultatów resocjalizacji. Do oddziaływania sytuacyjnego należą:

- organizowanie doświadczeń uczących

- nagradzanie i karanie

- uświadamianie skutków zachowań

- trening

Na wychowanka wywierają wpływ osoby i sytuacje

19. Postępowanie ergotropowe

Oddziaływanie ergotropowe – polega na wytwarzaniu motywacyjnych nawyków konkurencyjnych w stosunku do nawyków skłaniających do reakcji negatywnych. Ma ono na celu eliminowanie niepożądanych nawyków przez wytwarzanie nawyków konkurencyjnych co sprawia, ze nagrody i kary wewnętrzne stają się decydującym czynnikiem reedukacji.

20. Postępowanie etiotropowe

Oddziaływanie etiotropowe – polega na usuwaniu przyczyn tj. czynników procesów uczenia się i wzmacniania niepożądanych postaw. Działanie to udaje się wówczas gdy czynniki postaw negatywnych nie oddziałują zbyt długo na wychowanka. (np.: chcąc oddziaływać na wychowanka, u którego pod wpływem kolegów wytwarza się negatywny stosunek do wymagań szkoły, musimy odsunąć go od tego wpływu)

21. Postępowanie semiotropowe

Oddziaływanie semiotropowe – polega na odpowiednim podtrzymaniu przez wychowawcę konfliktu wewnętrznego między tendencją do reagowania negatywnego, a tendencją do reagowania pozytywnego, wzmacnianiu odporności wychowanka na napięcie związane z tym konfliktem oraz takie oddziaływanie, dzięki któremu zwycięży tendencja motywacyjna.

22. Przykład własny jako metoda oddziaływań resocjalizujących

Przykład własny – metoda oddziaływania na podopiecznego własnym przykładem, polega na odwzorowywaniu przez wychowanka postępowania wychowawcy. Aby wychowawca stał się wzorem do naśladowania dla podopiecznego muszą być spełnione warunki:

- gdy zachowania wychowawcy będą ogólnie aprobowane a jeszcze lepiej cenione przez społeczność

- gdy wychowawca będzie dostarczał wzorców do zdobywania wartości

- gdy wychowawca będzie osobą znaczącą wewnętrznie, a zachowania naśladowcze wychowanka spotkają się z uznaniem, odebranym jako nagroda.

Metoda ta ma opiera się na mechanizmie naśladowania, ma znaczenie w wywoływaniu nowych lub zmianę dawnych zachowań. Ma niewielkie znaczenia w działaniach profilaktycznych

23. Psychotechnika w wychowaniu resocjalizującym

1. metody ukierunkowujące aktywność wychowanka

– przekazywanie decyzji

– doradzanie wychowawcze

– przekonywanie

2. metody podtrzymujące i intensyfikujące aktywność wychowanka

– organizowanie doświadczeń

– oddziaływania dyscyplinujące

– metoda wpływu osobistego

24. Resocjalizacja jako reedukacja w warunkach konfliktu wewnętrznego

Konflikt wewnętrzny jest najbezpieczniejszą formą dezintegracji negatywnych sposobów zaspokajania potrzeb. Największy walor resocjalizacyjny ma konflikt zbliżenie->zbliżenie – działania antyspołeczne (sposób zaspokajania potrzeb) – mobilizowanie wychowanka do rozwijania swoich umiejętności np.: sport to socjalizowany sposób zaspokajania potrzeb

25. Resocjalizacja przez twórczość

Twórcza resocjalizacja - kreatywna działalność resocjalizacyjna prowadzona za pomocą opracowanych metod kulturo technicznych i metod wspomagających. Metody twórczej resocjalizacji mogą wykreować odmienne parametry osobowe młodego człowieka. Pomóc wyposażyć go w nowe umiejętności, umożliwiające mu nawiązanie poprawnych kontaktów międzyludzkich

Cele twórczej resocjalizacji:

1. przemiana tożsamości indywidualnej i społecznej młodzieży niedostosowanej przez wychowawcze stymulowanie rozwoju, struktur poznawczych i twórczych, wyposażenie ich w nowe indywidualne i społeczne kompetencje

2. doprowadzenie do powstania i pomyślnego zakończenia dwóch procesów:

- wzbudzenie rozwoju strukturalnych czynników procesów twórczych i poznawczych nieprzystosowanych społecznie jednostek

- zmiany ich wizerunku społecznego

Działania te maja doprowadzić do wychowawczego wymodelowania parametrów tożsamości, odmiennych od tych, które mają osoby nieprzystosowane społecznie.

Metody twórczej resocjalizacji:

- przez teatr

- przez sport

- przez dramę

- przez psychodramę i socjodramę

- przez plastykę

- przez muzykę

Efekty twórczej resocjalizacji:

- umożliwia zmianę wizerunku własnego więźnia, osoba zmienia o sobie zdanie, zwiększa się jej samoocena

- rozbudzanie zainteresowań, rozwój potencjału, nabywanie nowych umiejętności i kompetencji

- kształtowanie tożsamości

- lepsze samopoczucie z faktu, że są w stanie coś wykonać,  poczucie przydatności

- czują chęć do życia, że coś robią dla kogoś i dla siebie, czuje się dowartościowany

- terapia rozładowuje napięcie, wychowanek jest zrelaksowany, wyluzowany, spokojny i zadowolony

- ludzie po wyjściu, z placówki kontynuują rozpoczętą tam działalność artystyczną i zmieniają styl życia

26. Socjotechnika w wychowaniu resocjalizującym

Socjotechnika – głównym elementem są zależności ze względu na grupy społeczne. Podstawowym środkiem oddziaływania jest grupa wychowawcza, odpowiedzialnym jest wychowawca stosując metodę wpływu grupowego

1. metod ukierunkowujące wpływ grupy

– zarządzanie i samorząd

– kształtowanie celów, norm i struktury grupy

2. metody intensyfikowani i podtrzymywani wpływu grupy

– podnoszenie prestiżu grupy

– podnoszenie spoistości i prestiżu grupy

– integrowanie grupy

27. System I-Level Classification

Charakterystyka poziomów integracji

1. Poziom I –jednostka dokonuje rozróżnień między własnym ciałem a otoczeniem fizycznym zaspokajającym jej potrzeby; poznaje własne ciało i pola własnej percepcji. Jednostka zatrzymująca się na pierwszym poziomie rozwoju nie jest w stanie dokonywać rozróżnień oraz integrować nowych doświadczeń.

Jednostka nieprzekraczająca pierwszego poziomu integracji z reguły staje się nieprzystosowana, Skrajną formą zaburzonego przystosowania na pierwszym poziomie dojrzałości interpersonalnej są reakcje psychotyczne, z reguły wykluczające sensowne interakcje społeczne.

2. Poziom II – Jednostka w pełni świadoma różnic, jakie zachodzą między nią i jej otoczeniem. Dokonuje rozróżnień między elementami otoczenia (ożywione, nieożywione, ruchome, nieruchome) oraz osobami.

Zauważa, że osoby, w odróżnieniu od przedmiotów, są w stanie zaspokajać jej najważniejsze potrzeby. Nie potrafi jeszcze jednak przewidywać zachowań osób, choć wie, że jest od nich uzależniona. Niepowodzenia i porażki składa na karb czynników leżących poza nią.

Typową formą nieprzystosowania społecznego na drugim poziomie rozwoju dojrzałości interpersonalnej jest aspołeczność lub antyspołeczność, pojawiająca się w następstwie frustracji potrzeb emocjonalnych i nieadekwatnego postrzegania właściwości osób, od których jednostka jest uzależniona.

Aspołeczny sposób reagowania jednostki na frustrację - preferowanie oporu jako techniki adaptacyjnej, Antyspołeczny — wybieranie przez jednostkę ataku jako formy radzenia sobie z pro­blemami emocjonalnymi.

3. Poziom III – Jednostka coraz wyraźniej dostrzega zależność między sobą a pozo­stałymi osobami, uczy się bardziej etycznych sposobów wpływania na innych. Zauważa, iż zachowaniami innych osób kierują pewne względnie stałe reguły postępowania, których znajo­mość pomaga w manipulowaniu sytuacją i osobami celem zaspokojenia własnych potrzeb.

Typowymi formami dewiantywnego przystosowania społecznego jed­nostki zatrzymanej na trzecim poziomie rozwoju dojrzałości interperso­nalnej są rozmaite odmiany uległości i konformizmu.

4. Poziom IV – Jednostka uświadamia sobie i akceptuje fakt, że niemożliwe jest kontrolowanie i manipulowa­nie „resztą świata" poza nią. czuje się stosunkowo bezradna, słaba, co prowadzi do poczucia niższości.

Zatrzymanie się na czwartym poziomie wyraża się przede wszyst­kim w neurotycznych formach zachowania i jest podstawą wyodrębnie­nia dwóch typów neurotyków: aktywnych i lękowych

5. Poziom V - jednostka uczy się rozwiązywania konfliktów; Staje się świadoma ciągłości doświadczeń przeżywanych przez nią w przeszłości i obecnie. Potrafi płynnie przechodzić od pełnienia jednej roli do drugiej. Jest zdolna do zrozumienia uczuć i zachowań innych osób. Postrzega ludzi z otoczenia jako istoty złożone, zmienne, którymi nie można dowolnie manipulować. Jest w stanie zaakceptować ludzkie słabości oraz błędy.

6. Poziom VI – Poziom integracji tożsamości Ja, osoby na tym poziomie nazywamy kompetentnymi społecznie i dojrzałymi. Na tym poziomie nie ma jednostek niedostosowanych gdyż każdy jest w stanie zaakceptować nawet sprzeczne role społeczne. 

7. Poziom VII –rzadko osiągany. charakteryzuje osiągnięciem przez jednostkę stanu ponadprzeciętności rozwojowej. Wiąże się to z oryginalnym sposobem rozwiązywania problemów i umiejętnością wchodzenia w relacje z osobami na wszystkich poziomach rozwoju dojrzałości interpersonalnej.

Można osiągać kolejne poziomy jednak nie można cofać się do poziomu niższego lub zatrzymać się na danym poziomie. W trakcie rozwoju zwiększa się poczucie tożsamości jednostki, co jest podstawowym warunkiem adaptacji społecznej. Jeżeli socjalizacja przebiega prawidłowo tożsamość nabiera pełnego wymiaru. (jest to 5,6 i 7 poziom) Jeżeli warunki socjalizacji są nieprawidłowe, mamy do czynienia z niedorozwojem poczucia tożsamości (poziom 1,2,3,4)

28. Wyjaśnij pojęcia „resocjalizacja”, „pedagogika resocjalizacyjna”, „wychowanie resocjalizujące”

Resocjalizacja - proces modyfikacji osobowości w celu przystosowania jej do życia

Pedagogika resocjalizacyjna - jest dyscypliną teoretyczną i praktyczną zajmującą się wychowaniem osób z zaburzeniami w procesie socjalizacji, objawami nieprzystosowania i wykolejenia społecznego,

Wychowanie resocjalizujące – świadomy i celowy proces bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania na osoby wykolejone w celu przysposobienia ich do pełnienia konstruktywnych ról społecznych, w sposób zgodny ze społecznymi oczekiwaniami

29. Wykorzystanie grupy społecznej w resocjalizacji nieletnich

30. Zadania kuratora sądowego

1. kontrolowanie zachowania skazanego w okresie próby,

2. składanie wniosków o zmianę okresu próby w sprawach dotyczących wykonywania postanowienia o warunkowym zwolnieniu,

3. składanie wniosków o ustanowienie, rozszerzenie lub zmianę obowiązków w okresie próby, o zwolnienie od wykonania tych obowiązków albo o oddanie pod dozór lub zwolnienie od dozoru,

4. składanie wniosków o odroczenie lub o przerwę wykonania kary lub o odwołanie odroczenia lub przerwy wykonania kary,

5. składanie wniosków o warunkowe zwolnienie i o odwołanie warunkowego zwolnienia,

6. składanie wniosków o zarządzenie wykonania kary, kary zastępczej warunkowo zawieszonej

7. składanie wniosków o wszczęcie postępowań dotyczących wykonania kary ograniczenia wolności,

8. udzielanie pomocy z funduszu pomocy postpenitencjarnej, udzielanie pomocy postpenitencjarnej

9. branie udziału w posiedzeniach sądu w przedmiocie wykonywania środków karnych związanych z poddaniem sprawcy próbie, gdy był on pod dozorem lub w sprawach wszczętych na wniosek kuratora,

10. podejmowanie czynności mających na celu przygotowanie skazanego do zwolnienia z zakładu karnego.

31. Zadania wychowania resocjalizującego

1. Eliminacja przyczyn wykolejenia(usunięcie przyczyn wywołujących negatywne wychowawczo zmiany osobowości)

2. Przekształcenie stanu osobowości/ naprawianie osobowości (ponieważ dotychczasowe działanie spowodowało określone zmiany osobowości))

3. Uodpornienie wychowanka na wszelkie destruktywne wpływy środowiska (utrwalenie rezultatów wychowawczych)

4. Wdrażanie wychowanka do samowychowania

32. Zalecenia metodyczne

Zalecenia metodyczne – każde sformułowanie, które wskazuje na te cechy proponowanego działania, od których zależy realizacja postulowanych celów. Tak rozumiane zalecenia metodologiczne może być zasadą, regułą albo dyrektywą.

33. Zasady ortodydaktyki

Ortodydaktyka (orto - prosty) – dziedzina dydaktyki ukierunkowana na uczenie osób chorych umysłowo lub z zaburzeniami umysłowymi.

1. Zasada dominacji wychowania nad nauczaniem

2. zasada indywidualizacji

3. zasada pomocy w nauce

1. pomoc w przezwyciężaniu przed kompromitacją, złą oceną ośmieszeniem się

2. pomoc w przezwyciężaniu niechęci i nienawiści do szkoły

3. pomoc w poprawie sytuacji integracyjnej w zespole szkolnym i w kontakcie z nauczycielem

4. pomoc w wykonywaniu zadań a przez to w nabraniu pewności siebie i dobrego samopoczucia

5. wyrównywanie braków w wykształceniu, które wynikają nie tylko z absencji szkolnej ale również z barku pozytywnych treści kształcących w środowisku subkulturowym, w którym dziecko się wychowało

6. pomoc w aktywizowaniu przyjęcia czynnej pozytywnej postawy wobec zadań życiowych

4. zasada aktywności

5. zasada dostosowania zadań do możliwości – podstawą jest tu diagnoza. skutkiem tej zasady jest to że obniża się zadania, w zależności od tego co potrafi/umie nasz wychowanek. Ważne jest tu umożliwienie zdobycia wykształcenia/zawodu, dzięki czemu mogą oni podjąć pracę lub dalej śię kształcić

6. zasada treści kształcenia – pozwala nauczycielom samodzielnie dobierać taki materiał, który wg. niego ma największe walory wychowawcze. Nauczyciele powinni brać pod uwagę:

1. uzupełnienie braków w wiadomościach, zwłaszcza z zakresie norm moralnych, z zasad współżycia, kultury życia codziennego, kryteriów prawidłowego postępowania społecznego; przy doborze treści zależy wybierać i eksponować te treści za pomocą których można przyczynić się do resocjalizacji społecznie niedostosowanych

2. w treściach nauczania należy wyraźnie podkreślać elementy związane ze środowiskiem.

34. Zasady wychowania resocjalizującego

• Zasada reedukacji – ponowne nauczanie, każdy człowiek jeżeli się czegoś nauczył może sie tego oduczyć. jeżeli ktoś się czegoś wyuczył to są to elementy służące jednostce do przystosowania, dlatego oduczając jednostkę czegokolwiek zawsze należy nauczyć ją nowych alternatywnych zachowań

• Zasada wszechstronnego rozwoju osobowości – rozwijanie sfery moralnej, poznawczej i społecznej. na każdą ze sfer trzeba oddziaływać równomiernie, rozwijać je optymalnie – ma to na celu aby jednostka odnalazła w sobie to co ją najbardziej interesuje.

• Zasada wymagań – wymaganie tych doświadczeń, które umożliwią jednostce samorozwój po przez wzbudzanie potrzeb. wymagania są odpowiedzialne za kształtowanie się „ja idealnego”. Kuczem do dobrego wychowania jest umiejętne stosowanie wymagań

• Zasada wszechstronnej i perspektywicznej opieki – teoria potrzeb. zaspakajając potrzeby dziecka tu i teraz umożliwiają w ten sposób samodzielne funkcjonowanie w przyszłości

• zasada respektowania – szanowanie naszego podopiecznego. szanowanie czyjegoś prawa wynikającego z samego faktu, że jest on człowiekiem

• zasada akceptacji – akceptacja jest związana ze zrozumieniem dlaczego ktoś jest jaki jest