T:
Pochodzenie dziecka.
Imię oraz nazwisko
dziecka
Ustalenie macierzyństwa na ogół nie stwarza
trudności. Ustalenie macierzyństwa jest nieodzowną przesłanką
umożliwiającą ustalenie ojcostwa. Żądanie ustalenia
macierzyństwa nie ulega przedawnieniu.
Ojcostwo.
Ojcostwo
dziecka może zostać ustalone za pomocą jednego z 3 przewidzianych
przez przepisy KRO sposobów:
1) domniemanie pochodzenia dziecka
od męża matki
2) uznanie dziecka przez jego ojca
3)
sądowe ustalenie ojcostwa
Sposoby powyższe wzajemnie się
wykluczają. Istota tego wyłączenie tkwi w tym jeżeli ojcostwo
dziecka zostało ustalone umyślnie jednego z wymienionych sposobów
dopóki poprzednie ustalenie nie zostanie uniecystwione.
Ad 1) ojcostwo męża
matki, jeżeli dziecko
urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem 300
dni od jego ustania lub unieważnienia. Domniemywa się, że pochodzi
ono od męża matki.
Domniemania tego nie stosuje się jeżeli
dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.
Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem 300 dni od ustania lub
unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego
małżeństwa domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego
męża.
Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek
powództwa o zaprzeczeniu ojcostwa.
Nazwisko dziecka.
KRO
normuje kwestie dotyczące nazwiska dziecka. Mając na względzie
dobro dziecka oraz zasadę równych praw dzieci bez względu na ich
pochodzenie małżeńskie lub pozamałżeńskie.
Wyróżniamy
kilka sytuacji normujących sprawę nazwiska dziecka:
1)
domniemanie prawne, że dziecko pochodzi od męża matki
2)
zawarcie małżeństwa przez rodziców dziecka po jego urodzeniu
3)
uznanie dziecka przez ojca
4) sądowe ustalenie ojcostwa
5)
gdy znana jest tylko matka
6) gdy oboje rodzice są nieznani
7)
nadanie dziecku swego nazwiska przez męża matki
ad 1)
zazwyczaj dziecko nosi nazwisko ojca. Wyjątek gdy małżonkowie
oświadczyli przy zawarciu małżeństwa że dzieci z ich związku
będą nosiły nazwisko matki
ad 2) dziecko nabywa nazwisko męża
matki, chyba że żona nosi inne nazwisko niż mąż, a małżonkowie
zawierając małżeństwo złożyli oświadczenie, że dzieci będą
nosiły nazwisko matki. Zmiana nazwiska dziecka które ukończyło 13
lat życia wymaga wyrażenia osobiście przez takie dziecko zgody
ad
3) dziecko uznane przez ojca nosi jego nazwisko
ad 4) sądowe
ustalenie ojcostwa nie powoduje z mocy samego prawa nabycia przez
dziecko nazwiska ojca
ad 5) dziecko dla którego nie nastąpiło
ustalenie ojcostwa nosi nazwisko matki
ad 6) dziecko którego
rodzice są nieznani nazwisko nadaje sąd opiekuńczy
ad 7) gdy
matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną,
który nie jest ojcem urodzonego przez nią dziecka małżonkowie
mogą złożyć oświadczenie, że dziecko będzie nosiło nazwisko
męża matki
Imię dziecka.
Nadanie dziecku imienia należy
do uprawnień rodziców. Rodzice dokonują zgodnie imienia dziecka.
Dziecko nie może mieć więcej niż dwa imiona, zgłoszenie
następuje w ciągu 14 dni po narodzeniu.
Kolejność
dokonywania zgłoszenia urodzenia dziecka:
1) ojciec
2)
kierownik szpitala
3) położna lub lekarz
4) matka
Przysposobienie
– jest to akt formalny, którego powstanie jest
uzależnione od dopełnienia przewidzianych przez prawo
przesłanek:
1) przysposobić tylko można osobę małoletnią –
nie można przysposobić osoby dorosłej
2) przysposabia się
dla dobra małoletniego – dbamy o dobro dziecka
3) między
przysposobionym a przysposabiającym musi istnieć odpowiednia
różnica wieku
4) przysposabiający musi pełnić pełną
zdolność do czynności prawnych
5) do przysposobienia
potrzebna jest zgoda osób określonych w art. 118–119 KRO,
małoletni powyżej 13 lat, w pewnych przypadkach zgoda rodziców
przysposobionego
6) o przysposobieniu orzeka sąd opiekuńczy na
rządnie przysposabiającego
Przepisy KRO przewidują 3
rodzaje przysposobienia:
1) przysposobienie pełne nieodnawialne
(całkowite)
2) przysposobienie pełne
3) przysposobienie
niepełne
ad 1) występuje wówczas gdy rodzice wyrazili przed
sądem zgodę na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby
przysposabiającej
Skutki przysposobienia całkowitego:
1)
niedopuszczalność uznania dziecka przysposobionego
2)
niedopuszczalność sądowego ustalenia jego pochodzenia
3)
kwestie związane z prowadzeniem akt stanu cywilnego
Pozostałe
skutki przysposobienia całkowitego są identyczne z przysposobieniem
pełnym.
1) między przysposabiającym a przysposobionym
powstaje stosunek pokrewieństwa
2) w stosunku do krewnych
przysposabiającego przysposobiony nabywa takie same prawa i
obowiązki jakie ma naturalne dziecko przysposabiającego i
odwrotnie
3) ustają wnikające z pokrewieństwa prawa i
obowiązki przysposobionego względem jego byłych krewnych i
odwrotnie
4) ustaje dotychczasowa władza rodzicielska i
powstaje nowa
5) przysposobiony otrzymuje nazwisko
6) sąd
może zmienić imię przysposobionego
Przysposobienie niepełne
jest to wyjątek od przysposobienia pełnego.
1) różnice od
przysposobienia pełnego jest ustalone na wyraźne żądanie
przysposabiającego
2) stwarza stosunek pokrewieństwa które
nie rozciąga się na rodzinę przysposabiającego
3) skutki
naturalnego pokrewieństwa nie ulegają wyłączeniu a tylko
osłabieniu
4) ustanie przysposobienia z ważnych powodów,
przysposobiony albo przysposabiający może żądać rozwiązania
stosunku przysposobienia przez sąd (również prokurator)
Obowiązek
alimentacyjny – jest to obowiązek dostarczenia środków
utrzymania osobom uprawnionym:
a) małżonkom
b) krewnym w
linii prostej bez ograniczenia stopnia, a w linii bocznej między
rodzeństwem
c) osobami związanymi stosunkiem
przysposobienia
d) pasierbem, ojczymem oraz odwrotnie
Opieka
– jest instytucją prawną mającą na celu zapewnienie
pieczy i reprezentacji osobą małoletnią nie pozostającą pod
władzą rodzicielską lub osobą pełnoletnią całkowicie
ubezwłasnowolnioną.
Kuratela – jest
instytucją prawną zbliżoną do opieki, ma za zadanie
ochronę praw i interesów osób których je potrzebują.
Podmiotem
dla których ustala się kuratele:
1) osoby częściowo
ubezwłasnowolnione
2) osoby ułomne
3) zastępowanie
istniejących przez przedstawicieli ustawowych
4) wstąpienie w
miejsce osoby fizycznej lub prawnej albo jej zastępowanie w
postępowaniu sądowym albo administracyjnym lub śmierci
5)
dziecko lub osoba nieobecna, osoba prawna nie mogąca prowadzić
swoich spraw z powodu braku organu
Różnice pomiędzy kuratelą a opieką – opieka jest funkcją honorową, a natomiast kurator pełni swoje obowiązki odpłatnie.