Populacja biologiczna – zespół organizmów jednego gatunku żyjących równocześnie w określonym środowisku i wzajemnie na siebie wpływających. Rozrodczość – ozn. wrodzoną zdolność populacji do wzrostu jej liczebności drogą rozrodu. Strategie rozrodcze: k – jakościowe: duża produktywność, powolne tempo wzrostu, opieka nad potomstwem, duże rozmiary ciała, ptaki i ssaki, długie życie, mała rozrodczość, r – ilościowa: małe rozmiary ciała, krótkie życie, duża wydajność, szybkie tempo wzrostu, ryby i owady, duża rozrodczość, brak opieki nad potomstwem. Śmiertelność – liczba osobników umierających w populacji w danym czasie. Przyczyny: brak pożywienia, warunki środowiskowe, działania drapieżców, choroby, konkurencja o pokarm, czynniki filozoficzne: śmierć ze starości, wady w budowie organizmu. Krzywe przeżywanie organizmów: typ 1 – niewiele dużych ssaków, 2 – rośliny wieloletnie, wiele gatunków ptaków, owadów, stułbie, 3 – pasożyty, wiele gatunków ryb (jesiotry), ostrygi i niektóre owady. Struktura wiekowa: w życiu org 3 okresy: 1 przedrozrodczy – młody organizm nie osiągnął jeszcze zdolności do rozrodu. 2 rozrodczy – dorosły organizm zdolny do wydania potomstwa. 3 porozrodczy – stracił zdolność rozrodczą okres najkrótszy. Populacja: rozwijająca się: c.licz.os w wieku porozrodczym, b w rozrodczym, a w porozrodczym, wymierająca: c,b,a, ustabilizowana: c,b,a. Populacja: liczba osobników populacji zasiedlającej dany obszar. Zależy od: śmiertelności, emigracji, imigracji, rozrodczości. Zagęszczenie populacji – tzn. liczba osobników przypadająca na jednostkę powierzchni lub objętości, np. 1m2, 1 hektar, 1 l, 1m3. Typy rozmieszczania: a) równomierne: zawilce, jaskier rozłogowy, P: terytorializm, silna konkurencja, samotny tryb życia, populacja sztuczna, b) przypadkowe: krocionogi, kozibrud, nagłe wyniszczające zmiany, zasiedlenie nowego terytorium, c) skupiskowe wilki renifery żubry leszczyna jałowiec, miejsce schronienia i rozrodu, przewaga w poszukiwaniu pokarmu lepsza obrona przed drapieżnikami wysoka organizacja społeczeństw. Gradacja – szybki wzrost liczebności populacji danego gatunku prowadzący do masowego pojawienia się tego gatunku na określonym obszarze. Przykłady szkodników: strygonia choinkowa – drzewa iglaste, strąkowiec fasolowy – fasola, kornik drukarz – drzewa iglaste, kistnik malinowiec – owoce, brudnica mniszka – sosna, owocówka jabłkóweczka – jabłoń, Cactoblastis cactorum – opuncje, wołek zbożowy – zboża, ziarna, stonka ziemniaczana – liście kapusty, nielinek kapustnik – kapusta, mklik mączny – zjadanie ziarna. Metody zwalczania: chemiczne (pestycydy), agrotechniczne (sadzenie obok siebie różnych gatunków roślin), biologiczne (znalezienie naturalnego wroga i wprowadzenie ich tam), genetyczne (polega na genetycznym zmienionym odpornym na szkodniki odmian roślin uprawnych). Oddziaływanie: antagonistyczne: amensalizm „-”, „0”, konkurencja „-”, „-”,drapieżnictwo „+”, „-”, pasożytnictwo „+”, „-”, neutralne „0”, „0”, nieantagonistyczne (kooperacyjne): mutualizm „+”, „+, protokooperacja „+”, „+”, komensalizm „+”, „0”. Konkurencja: rodzaj oddziaływania antagonistycznego , populacje rywalizują o zasoby środowiska.. Rośliny rywalizują o: teren, światło, sole mineralne, ale nie minerały (wytwarzają same), wody. Zwierzęta: pokarm, teren, przestrzeń, samicę, pozycję, miejsce rozwoju, wodę. Przykłady konkurencji: szczur śniady i wędrowny, kormoran czarny i czubaty. Wynikiem konkurencji: może być rozejście się z niż ekologicznych obu populacji lub wyeliminowanie jednej z nich. Drapieżnictwo: populacja jednego gatunku działa na szkodę populacji drugiego gatunku i nie może bez niego żyć. Drapieżniki: przystosowane narządy zmysłu, powonienia, słuchu, szybkość, kły, ostre pazury, barwy, Ofiary: jad, groźna poza, krzyk, nieprzyjemny zapach, Rośliny owadożerne (rosiczka, dzbanecznik, pływak) – przeprowadzają fotosyntezę, zaś trawiąc owady uzupełniają braki azotu. Pasożytnictwo – jeden żyje kosztem drugiego, korzyści są jednostronne. Zew. pchły, wszy, kleszcze, samice komarów wew. tasiemiec, glizda ludzka, owsiki, Rośliny pasożytnicze: kanianka, łuskiewnik, zaraza, grzyby pasożytnicze: huby, rdza źdźbłowa, bułwianka czerwona. Amensalizm- jedna z zależności międzygatunkowych, w której obecność jednego gatunku wpływa niekorzystnie na gatunek drugi. Obecność tego drugiego gatunku dla pierwszego jest obojętna. Przykładem amensala jest pędzlak - grzyb, który produkując antybiotyk (penicylinę) - ogranicza rozwój bakterii. Mutualizm – nieantagonistyczne, populacja dwóch gatunków, przynosi korzyść każdej z nich. Nie mogą one żyć oddzielnie. Przykłady: porosty (sym grzyba i glona), storczyki (sym z grzybami). Grzyb nadaje porostowi kształt, dostarcza wody i składników mineralnych. Glon przekazuje część sub pok wytworzonych w procesie fotosyntezy. Grzyby ułatwiają roślinom pobieranie wody i soli mineralnych, otrzymują sub odży. i wzrostowe. Termity stwarzają wiciowcom środowisko życia, te zaś trawią celulozę. Mikoryzy korzeniowe czyli współżycie korzeni drzew i grzybów. Protokooperacja – oddziaływanie oparte na obustronnych korzyściach, nie musi być nieodzowne i może występować okresowo. Pustelnik z ukwiałem – ukwiał przyczepiony do muszli – domku kraba – broni go swymi parzydełkami, w zamian krab umożliwia mu przemieszczanie się po dnie. zależność między nosorożcem i ptakami (bąkojady), które oczyszczają jego skórę z pasożytów. Komensalizm – jedna z populacji odnosi korzyści, druga pozostaje obojętna. Przykład: szakale żywią się resztkami pożywienia pozostawionymi przez lwy, w przewodzie pok człowieka żyją bakterie które żywią się resztkami pokarmu.