PODCHODZENIE DO ŁÓŻKA(ROZESŁANIE ŁÓŻKA)

1.Zamykam drzwi i okna;-----MÓWISZ GŁOŚNO....

2.Myje ręce...-----MÓWISZ GŁOŚNO...
3.Zakładam rękawiczki----MÓWISZ GŁOŚNO...

4.Przestawiasz krzesełko...

5.odwieszasz kartę in formacyjną pacjenta na krzesło...

6.odstawiasz szafkę szpitalna....

7.zdejmujesz z łóżka poduszkę i jasiek,kładziesz na krzesełku..

8.zdejmujesz koc...składasz na 3 części...odkladasz na krzesło..

9.rozkładasz kołdrę od dalszej strony a później od swojej..i skladasz kołdrę od stóp do polowy a później od głowy do połowy i składasz kołdrę na 3 części...odkladasz na krzesło..

10.prześcieradło male...łapiesz prawą ręka za wolny koniec a później lewą za dalszą strone...składasz na pół i jeszcze raz na pół(powstanie prostokąt) odkladasz na krzesło...

11.tak samo robisz z podkładem...

12.prawą ręką łapiesz za środek prześcieradło(duże) i strzepujesz na podłogę obok łóżka...

13.przekręcamy materac...

SŁANIE ŁÓŻKA!

1.Kładziemy prześcieradło(duże)więcej od strony zagłówka(głowy) i podwijamy pod materac od strony głowy...

2.robisz róg z prześcieradła od strony głowy kładziesz na materac to co zostało wsuwasz pod materac...

3.spuszczasz zrobiony róg i wkładasz pod materac oraz dalszą częśc w zdłuź łózka prześcieradło...

4.podklad kładziesz na krańcu łóżka...

5.wsuwasz pod materac kawałek podkladu a resztę rozkladasz do połowy łóżka!!!!!Niemozesz spuścić na drugą strone..

6.tak samo rozkladasz prześcieradło(małe)....

7.przechodzisz z drugiej strony łóżka i robisz to wszystko co w pk.2,3,5,6,...

8.powracasz na stronę...i kładziesz kołdrę na środek rozwijasz brzegi a później w strone glowy i nóg...

9.więcej przeciągasz kołdry do strony nóg...

10.zakladasz boki do spodu...najpierw od dalszej strony a później od swojej(albo odwrotnie-tu niejestem pewna)....

11.kołdrę podkładasz pod materac od strony nóg....

12.koc kładziemy w nogach....rozwijasz brzegi...

13.pierwszą część koca podkładasz pod materac...

14.robisz róg wprost na leżący koc....to co wystaje wkladasz pod materac...

15.to co lezy na górze kawałek rogu koca spuszczasz i wkładasz pod materac..

16.przechodzisz na drugą stronę i robisz tak z tej samej strony co wyżej..

17.kładziesz poduszkę NA PŁASKO...GUZIKAMI DO GÓRY LUB NA BOK...NIEWOLNO ABY PACJENT MIAŁ POD PLECAMI...

18.kladziemy jaśka...

19.odwieszamy kartę in formacyjna pacjenta na łóżko...

20.przestawiamy krzesło....(oparciem do nóg)...

21.przesuwamy szafkę szpitalna do łóżka pacjenta...

22.WYRZUCAMY RĘKAWICZKI I FARTUCH DO CZERWONEGO WORKA...

23.MYJEMY RĘCE....

CIAŁO OBCE W OKU

Postępowanie w dużym stopniu zależy od rozmiaru ciała obcego.
Jeśli jest to duży przedmiot np. ołówek, nożyczki, nóż to należy przyjąć schemat postępowania tak jak przy każdym ciele obcym w ranie.

• Nie wyciągaj ciała obcego z oka.

• Wezwij pogotowie ratunkowe!!!

• W oczekiwaniu na pogotowie zabezpiecz przedmiot, aby nie wypad z rany. Pozostający przedmiot w ranie jest takim "korkiem", który ogranicza krwawienie. Aby zabezpieczyć przedmiot należy wziąć dwa zwykłe bandaże zbliżonych rozmiarów wyciągnąć z opakowania i bez rozwijania przyłożyć po obu stronach przedmiotu i za pomocą plastrów przymocować do skóry tak aby przedmiot się nie poruszał i nie wypad.

• Drugie zdrowe oko należy zakryć gazikiem ma to na celu ograniczenie ruchu gałek ocznych.

• Pozostań z poszkodowanym i nie pozwól mu się ruszać.

• Czekaj na ekipę pogotowia.

W przypadku gdy przedmiot wypadnie z rany nie wkładaj go z powrotem.

Jeśli ciało obce w oku jest mniejszych rozmiarów np. piasek, muszka, paproch to należy przyjąć następujący schemat

Nie pozwól, aby poszkodowany pocierał oko. Postaraj się wypukać pozostający w oku przedmiot. Można to zrobić za pomocą specjalnego aparatu do płukania oka, który jest dostępny na naszym rynku Warto mieć coś takiego w domu. Sprawdź sobie cenę. Zamiast tego możesz użyć kieliszka lub szklanki napełnionych przegotowaną i wystudzoną do temperatury pokojowej wodą. Zbliż oko do naczynia tak by szczelnie przylegało i każ poszkodowanemu otwierać i zamykać powiekę ( mrugać ). Jeśli powyższe zabiegi nie zadziałały, rozważ usunięcie ciała obcego. Jeśli istnieje ryzyko, iż drobny przedmiot jest wbity w tkanki oka i nie zdołasz go samodzielnie usunąć, natychmiast zasłoń oczy czystymi opatrunkami, aby ograniczyć ruch gałek ocznych i przewieź chorego do szpitala, najlepiej tam gdzie jest ostry dyżur okulistyczny.

Ciało obce w oku Nawet drobne zanieczyszczenia typu ziarenka piasku, nasiona, opiłki mogą dostać się do oczu i spowodować duże podrażnienia, a nawet uszkodzenia. Czynności, jakie należy podjąć, aby usunąć takie ciało obce: 1. Nałożyć powiekę górną na dolną; w ten sposób, przez mechaniczne przesuwanie, można odkleić przedmiot od wewnętrznej strony powieki. 2. Trzymając powiekę, otwierać oko, łagodnie płukać ciepłą wodą. 3. Jeżeli ciało obce znajduje się pod dolną powieką, należy ją łagodnie odciągnąć i rogiem sterylnego gazika lub czystej chusteczki do nosa starać się wysunąć je na zewnątrz.

Ciała obce w uchu

Ciała obce wkładają sobie do ucha przeważnie dzieci. Są to koraliki, części zabawek, pestki, zwitki papieru, itd. U dorosłych spotyka się ciała obce, które wpadają do ucha przypadkowo podczas pracy, np. u rolników ziarna zbóż.

Usuwanie ciała obcego wymaga umiejętności i odpowiednich przyrządów. Jeżeli robi to ktoś niepowołany, to najczęściej zostaje ono wepchnięte w głąb przewodu. Wyjęcie ciała obcego w tej sytuacji staje się bolesne i wymaga przeprowadzenia operacji w znieczuleniu ogólnym.

Niekiedy do przewodu słuchowego dostają się owady, wywołując niepokój, spowodowany ich ruchami oraz ból ucha.

Pierwszą czynnością, która może rozwiązać cały problem, jest przechylenie głowy i delikatne potrząsanie, co być może spowoduje wypadnięcie tkwiącego w uchu przedmiotu. Jeśli to nie pomaga, można spróbować usunąć przedmiot przy użyciu pęsetki lub szczypczyków. Można to zrobić tylko wtedy, kiedy mamy pewność, że manipulacje wewnątrz ucha nie spowodują jego uszkodzenia. Istnieje niebezpieczeństwo przebicia błony bębenkowej i uszkodzenia ucha środkowego.

Pierwsza pomoc w takich sytuacjach polega również na wpuszczeniu do ucha kilku kropli obojętnego tłuszczu, np. oleju parafinowego, ale w żadnym wypadku nafty, benzyny, itp. Następnie konieczne jest płukanie ucha przez lekarza specjalistę.

 

Ciało obce (koralik) w przewodzie słuchowym zewnętrznym

DRGAWKI

Drgawki to reakcja układu nerwowego spowodowana różnymi czynnikami. Towarzyszą jej zmiany świadomości.

Wyróżnia się:

• drgawki toniczne – długoutrzymujące się naprężenie mięśniowe

• drgawki kloniczne – skurcze mięśniowe o dużej częstotliwości

Drgawki mogą dotyczyć części ciała lub obejmować całe ciało – drgawki uogólnione. Często są powodem powstania wtórnych urazów: złamań, krwiaków, wstrząśnień mózgu i krwotoków.

Przyczyny:

• padaczka

• urazy czaszkowo-mózgowe

• zaburzenia przemiany materii

• zatrucia

• niedotlenienie

• długotrwały brak snu

• zespół abstynencji poalkoholowej i polekowej, zespół odstawienia narkotyków

• wysoka temperatura ciała (u dzieci)

Rozpoznanie:

• upadek

• utrata świadomości

• skurcze

• ślinotok, może dojść do przegryzienia języka – krew

• niekontrolowane moczenie się

• okres braku świadomości lub dezorientacji po ustaniu ataku

Postępowanie:

Sprowadza się do zapewnienia poszkodowanemu warunków ograniczających możliwość dalszych obrażeń:

4. zabezpieczenie przed upadkiem i urazami

5. udrożnienie dróg oddechowych, przytrzymywanie głowy

6. nie zaleca się wkładania w usta poszkodowanego jakichkolwiek przedmiotów

7. nie zaleca się silnego krępowania ciała poszkodowanego

8. ułożenie w pozycji bezpiecznej po zakończeniu napadu drgawkowego

9. kontrola drożności dróg oddechowych i funkcji życiowych

10. wezwanie pomocy medycznej w przypadku gdy:

    1. drgawki trwają dłużej niż 5 minut

    2. drgawki powracają

    3. w wyniku napadu doszło do urazu

    4. poszkodowany nieprzytomny lub splątany powyżej 5 minut po ustaniu napadu

KRWOTOK Z NOSA

Przyczyny krwotoku z nosa mogą być np.:

11. urazy mechaniczne - uderzenie;

12. złamania

13. zapalenie zatok

14. polipy nosa

15. nadciśnienie tętnicze

16. miażdżyca naczyń

17. nadmierny wysiłku fizyczny

18. przyjmowanie leków zaburzających krzepniecie krwi (polopiryna, aspiryna)

19. choroby wątroby

20. choroby układu krwiotwórczego- białaczka, niedokrwistość, hemofilia

Pierwsza pomoc przy krwotoku z nosa

• Posadź ratowanego z głową lekko pochyloną do przodu. Nie odchylaj głowy do tyłu ponieważ powoduje to spływanie krwi do tchawicy lub gardła może to spowodować np. zakrztuszenie lub błędną interpretacje wyników przez lekarzy przy dalszym badaniu. Poza tym przy nisko ułożonej głowie krwawienie się nasila.

• Poinformować poszkodowanego aby oddychał ustami,

• Połóż na karku zimy okład np. nasączony zimną wodą ręcznik lub owinięte
  w ściereczkę kostki lodu. Zimno spowoduje obkurczenie się naczyń krwionośnych i zmniejszy się krwotok.

• Daj poszkodowanemu gazik lub chusteczkę którą ma przyłożyć sobie do nosa.

Jeżeli krwotok jest masywny, nie ustępuje po zastosowaniu wyżej wymienionych środków (trwa dłużej niż 30 minut), doszło do urazu głowy, szyi lub gdy u ratowanego występują zaburzenia świadomości należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Krwawienie z nosa

Krwawienie z nosa może wystąpić na skutek uderzenia, kichnięcia, pociągania nim lub wydmuchiwania go.
Rozróżniamy dwa typy krwawienia z nosa:
- krwawienie zewnętrzne;
- krwawienie wewnętrzne.
Krwawienie zewnętrzne występuje w 90% urazów, a udzielenie pierwszej pomocy jest proste. Krwawienie wewnętrzne stanowi pozostałe 10% przypadków; krew masywnie spływa tylną ścianą gardła do wewnątrz i jest to bardzo poważne krwawienie wymagające pomocy medycznej.

Pierwsza pomoc w przypadku krwawienia z nosa:

1. Posadź poszkodowanego z głową pochyloną do przodu.

2. Zaciśnij palcami skrzydełka nosa i trzymaj tak przez 10-15 min.

3. Wezwij pomoc medyczną jeżeli:
   - nie możesz opanować krwawienia;
   - podejrzewasz krwawienie wewnętrzne,;
   - poszkodowany ma wysokie ciśnienie;
   - poszkodowany przyjmuje leki przeciwzakrzepowe lub duże dawki polopiryny (aspiryny);
   - krwawienie występuje po urazie nosa i podejrzewasz jego złamanie.

Krwotok 

Rozróżniamy dwa rodzaje krwotoku: zewnętrzny i wewnętrzny.

Krwotok zewnętrzny

Objawy krwotoku zewnętrznego są dobrze widoczne w postaci wypływającej krwi koloru jasnoczerwonego zgodnie z falą tętna (krwotok tętniczy) lub ciemnoczerwonego pod mniejszym ciśnieniem (krwotok żylny).

Czynności ratujące:

21. uciskamy miejsce krwawienia przykładając jałowy opatrunek bezpośrednio na krwawiącą ranę mocując go np. bandażem

22. gdy opatrunek przekrwawia nakładamy na niego - opatrunek uciskowy, nowy opatrunek i nadal stosuj ucisk,

23. unosimy krwawiącą kończynę,

24. w przypadku dalszego krwawienia stosujemy ucisk na tętnicę doprowadzającą krew do uszkodzonej części ciała.

 

Opaska uciskowa (nie mylić z opatrunkiem uciskowym)

Używana jest tylko w ostateczności, najczęściej przy amputacjach kończyn i zmiażdżeniach, gdy krwawienie jest bardzo silne.

Użycie jej, szczególnie stosując wąską opaskę, grozi uszkodzeniem naczyń krwionośnych, nerwów, mięśni oraz martwicy tkanek znajdujących się w obszarze niedokrwienia.

• opaski uciskowej nie wolno zakładać na kończynach poniżej łokci i kolan oraz na tułowiu, szyi i głowie,

• stosujemy szeroki bandaż,

• niczym opaski nie przykrywamy ani, po założeniu, nie poluźniamy,

• obok opaski lub na niej odnotowujemy godzinę jej założenia.

Krwotok wewnętrzny

Objawy:

• ciemnoniebieskie zabarwienie skóry - "siniak", obrzęk,

• wydzieliny podbarwione krwią,

• w przypadku krwotoku w jamie brzusznej, powiększenie się obwodu brzucha, zasinienie pod łukiem żebrowym - patrz: uszkodzenie brzucha.

Czynności ratujące:

postępuje się tak jak w przypadku wstrząsu hipowolemicznego - patrz: wstrząs.

Krwawienie z nosa

Z reguły mamy do czynienia z niewielkim krwawieniem z nosa, które dość szybko ustaje.

Czynności ratujące:

• posadź poszkodowanego i pochyl jego głowę do przodu,

• położ zimny opatrunek na kark i nos, w celu obkurczenia naczyń krwionośnych,

• nie wolno łykać krwi, gdyż zbierająca się w żołdku krew może, w krótkim czasie, wywołać wymioty,

• nie zatykamy nozdrzy w nadziei zatamowania krwi.

Użądlenie

Objawy:

 zmiany zabarwienia skóry, zasinienie;

 obrzęk;

 ból;

 zaburzenia w oddychaniu, połykaniu;

 wstrząs;

Pierwsza pomoc

Ustal czy poszkodowany jest alergikiem, czy jest uczulony na użądlenia owadów np. pszczół, os, szerszeni itp. Jeśli poszkodowany jest uczulony to użądlenie może być zagrożeniem dla zdrowia i życia. Zagrożeniem życia może być użądlenie w szyje, język, podniebienie, krtań, wewnętrzna powierzchnie policzka.

Jeśli poszkodowany NIE jest uczulony

25. Wyciągnij żądło szczypczykami lub peseta. Staraj się nie uciskać żądła.

26. Zdejmij biżuterie, później może okazać się to nie możliwe.

27. Zdezynfekuj ranę.

28. Posmaruj miejsce użądlenia np. Fenistil zel. Podaj do picia rozpuszczone
    w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swędzenia, bólu, złagodzi objawy.

29. W przypadku dużego obrzęku zastosuj zimne okłady lub okłady np. z Altacetu.

30. Poszkodowanego należy obserwować przez co najmniej godzinę
    i w przypadku pogorszenia stanu skonsultować się z lekarzem.

Jeśli poszkodowany JEST uczulony.

• Zadzwoń na pogotowie ratunkowe 999 lub 112. Ta czynność może wykonać osoba która poprosisz o pomoc.

• Wyciągnij żądło szczypczykami lub peseta. Staraj się nie uciskać żądła.

• Jeśli poszkodowany ma przy sobie leki, które musi zażyć w przypadku użądlenia owada - pomóż mu je zażyć.

• Zdejmij biżuterie, później może okazać się to nie możliwe.

• Zdezynfekuj ranę.

• Posmaruj miejsce użądlenia np. Fenistil zel. Podaj do picia rozpuszczone
  w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swędzenia, bólu, złagodzi objawy.

• Daj poszkodowanemu kostkę lodu do ssania zmniejszy to obrzęk dróg oddechowych - oczywiście tylko wtedy kiedy poszkodowany jest świadomy
  i przytomny.

• Obserwuj poszkodowanego kontroluj czynności życiowe w razie konieczności rozpocznij reanimacje.

• Czekaj na przybycie pogotowia ratunkowego.

Jeśli użądlenie nastąpiło w szyje, język, podniebienie, krtań, wewnętrzna powierzchnie policzka.

• Zadzwoń na pogotowie ratunkowe 999 lub 112. Ta czynność może wykonać osoba która poprosisz o pomoc.

• Wyciągnij żądło szczypczykami lub peseta. Staraj się nie uciskać żądla.

• Daj poszkodowanemu do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swędzenia, bólu, złagodzi objawy oraz kostkę lodu do ssania zmniejszy to obrzęk dróg oddechowych - oczywiście tylko wtedy kiedy poszkodowany jest świadomy
  i przytomny.

• Obserwuj poszkodowanego kontroluj czynności życiowe w razie konieczności rozpocznij reanimacje.

• Czekaj na przybycie pogotowia ratunkowego.

WSTRZĄS

Wstrząs jest stanem zagrożenia życia, który najogólniej wynika z niedostatecznego zaopatrzenia narządów w krew.

Szerzej, stan ten polega na zaburzeniu przepływu krwi na poziomie mikronaczyń, co powoduje niedobory zaopatrzenia tkanek w tlen i substancje odżywcze oraz zaburza odbieranie szkodliwych produktów przemiany materii. Wstrząs jest stanem który wygląda podobnie do niewydolności krążenia, ale postępuje gwałtowniej.

Potoczne określenie „szok” nie powinno być stosowane zamiennie, gdyż oznacza jedynie reakcję układu nerwowego na traumatyczne przeżycia i wyraża się w postaci drżenia mięśni i bladości skóry.

Wyróżniamy 3 etapy wstrząsu:

• Niepostępujący, gdy uruchomione mechanizmy kompensacyjne są wydolne i zapewniają minimalny przepływ krwi przez narządy obwodowe.

• Postępujący, gdy wydolność mechanizmów kompensacyjnych ulega zmniejszeniu lub jest niewystarczająca dla przeciwdziałania utrzymującej się przyczynie wstrząsu (np. trwającej utracie krwi), co doprowadza do postępującego niedokrwienia narządów obwodowych.

• Nieodwracalny, gdy niewydolność mechanizmów kompensacyjnych powoduje niedokrwienie, niedotlenienie i martwicę komórek prowadzącą do niewydolności narządów.

Na początku organizm radzi sobie ze wstrząsem dzięki tzw. centralizacji krążenia. Polega ona na ograniczeniu zaopatrzenia w krew mniej ważnych dla przeżycia części ciała (skóry, mięsni kończyn, jelit) i zapewnienia go dla życiowo ważnych narządów: mózgu, serca i płuc. Co ważne, usunięcie przyczyny wstrząsu w dwóch pierwszych etapach umożliwia przywrócenie prawidłowej funkcji układu krążenia.

W zależności od mechanizmu powstania, wyróżniamy:

Wstrząs hipowolemiczny

Wynika ze zmniejszonej zawartości krwi w naczyniach.

Przyczyny:

• krwotoki zewnętrzne i wewnętrzne

• utrata płynów np. przy rozległych oparzeniach (patrz: Oparzenia)

• silne wymioty/biegunki

• obfite poty, np. udar słoneczny

Objawy:

• szybkie, słabo lub niewyczuwalne tętno

• blada, zimna skóra, często z towarzyszącymi dreszczami

• zimny pot

• niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie:

1. Jeśli to możliwe, należy usunąć przyczynę wstrząsu, np. zatamować krwotok.

2. Ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej, tj. płasko na wznak z nogami uniesionymi około 30cm wyżej (można podłożyć wałek z koca itp.)

3. Zapobiegać utracie ciepła, poszkodowany powinien leżeć na kocu i być też nim przykryty.

4. Uspokoić poszkodowanego i starać się zachować spokój w jego otoczeniu.

5. Wezwać karetkę pogotowia.

6. Regularnie kontrolować ważne funkcje życiowe.

Wstrząs kardiogenny

Spowodowany jest ostrym spadkiem wydajności pracy serca.

Przyczyny:

• zawał mięśnia sercowego

• zaburzenia rytmu serca

• zator tętnicy płucnej

Objawy:

• szybkie, słabo wyczuwalne tętno

• zimna, blada skóra

• zimny pot

• drżenia

Często dotyczy osób już leczonych z powodu chorób serca.
Postępowanie:

• Sprawdzić podstawowe funkcje życiowe

• Ułożyć poszkodowanego z lekko uniesioną górną połową ciała (patrz: Zawał mięśnia sercowego)

• Uspokoić poszkodowanego

• Chronić go przed wyziębieniem

• Wezwać karetkę

W tym rodzaju wstrząsu NIE WOLNO stosować pozycji przeciwwstrząsowej! Może ona obciążyć dodatkowo już i tak przeciążone serce!

Wstrząs anafilaktyczny

Jest ostrą, zagrażającą życiu reakcją alergiczną całego organizmu. Z reguły występuje natychmiast po kontakcie z substancjami wyzwalającymi, mogą to być np. leki, preparaty krwi, jad owadów (patrz: Użądlenie przez owady)

Objawy:

31. zaczerwienienie skóry, świąd, obrzęki na całym ciele, czasem pokrzywka

32. duszność związana z obrzękiem krtani i/lub skurczem oskrzeli

33. spadek ciśnienia związany z zapaścią sercowo-naczyniową i zwiększoną przepuszczalnością naczyń włosowatych

34. nudności, wymioty

Postępowanie:

1. Przerwać kontakt z alergenem (np. zaprzestać podawania leku!)

2. Skontrolować podstawowe funkcje życiowe

3. Ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej

4. Wezwać karetkę pogotowia.

Pamiętać należy, że poszkodowany we wstrząsie jest na ogół przytomny!
Obciążenia psychiczne, jak strach czy ból mogą nasilać wstrząs.
Nie należy stosować ułożenia przeciwwstrząsowego w przypadku:

• urazu czaszkowo-mózgowego

• duszności

• nagłych bólach w klatce piersiowej i/lub nadbrzuszu.

Inne rodzaje wstrząsu:

• Wstrząs neurogenny. Podobny do hipowolemicznego, z tym, że mechanizm powstawania jest odwrotny: objętość krwi nie ulega zmniejszeniu, za to wskutek zahamowania przewodzenia impulsów nerwowych następuje rozszerzenie naczyń. W ten sposób krwi jest za mało aby je wypełnić i rozwija się wstrząs. Objawy i postępowanie – jak przy wstrząsie hipowolemicznym.

• Wstrząs septyczny. Podobny do anafilaktycznego. Jest wynikiem ostrej reakcji zapalnej jako odpowiedź organizmu na drobnoustroje. Dochodzi do rozszerzenia naczyń, ucieczki płynów z ich światła oraz wykrzepiania śródnaczyniowego. Objawy i postępowanie – jak przy wstrząsie hipowolemicznym.

• Zadławienie

Zadławienie jest to stan, gdy ciało obce dostanie się do dróg oddechowych, powodując całkowitą lub częściową ich niedrożność. Jeśli dojdzie do częściowej niedrożności, osoba kaszle, płacze, może nabrać powietrza przed następnym atakiem kaszlu, jest w pełni świadoma, jest to tzw. efektywny kaszel. Natomiast gdy dojdzie do całkowitej niedrożności, kaszel jest "niemy", wstępuje niemożność mówienia i postępująca utrata przytomności, jest to tzw. kaszel nieefektywny. Do zadławienia najczęściej dochodzi podczas spożywania posiłków, a u małych dzieci z powodu wkładania do ust różnych przedmiotów.

Niedrożność dróg oddechowych, spowodowana ciałem obcym, charakteryzuje się nagłym początkiem zaburzeń oddychania z towarzyszącym kaszlem, charczeniem i/lub świstem

Zadławienie podejrzewamy, jeśli:

• początek jest nagły,

• brak innych objawów choroby,

• w wywiadzie występują wskazówki alarmujące, np. spożywanie posiłku lub zabawa małymi przedmiotami tuż przed początkiem występowania objawów.

1. Postępowanie w wypadku zadławienia u przytomnego dziecka

Bezpieczeństwo jest nadrzędne. Osoba udzielająca pomocy powinna zwrócić uwagę, aby nie narażała siebie na zagrożenie i rozważyć najbardziej bezpieczny sposób postępowania z zadławionym dzieckiem.

• Jeśli dziecko kaszle efektywnie, żadne dodatkowe działania nie są potrzebne. Zachęcamy dziecko do kaszlu i nieustannie obserwujemy.

• Jeśli kaszel jest nieefektywny lub taki się staje, natychmiast wołamy o pomoc i oceniamy stan świadomości dziecka.

• Gdy dziecko jest nadal przytomne, ale nie kaszle lub kaszel jest nieefektywny, stajemy za dzieckiem, zabezpieczamy dziecko przed upadkiem i wykonujemy uderzenia w okolicę międzyłopatkową za pomocą własnej ręki, którą układamy w tzw. łódeczkę. Zabiegi te powodują wytworzenie "sztucznego kaszlu" i mają na celu usunięcie ciała obcego poprzez zwiększenie ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej.

Sposób uderzania w okolice międzyłopatkową u dzieci poniżej 1 roku życia:

• Układamy dziecko twarzą i głową w dół tak, aby do usunięcia ciała obcego wykorzystać siłę grawitacji.

• Siedząca lub klęcząca osoba udzielająca pomocy powinna być w stanie bezpiecznie podtrzymywać dziecko na swoim kolanie.

• Podtrzymujemy głowę niemowlęcia kładąc kciuk lub palec wskazujący jednej ręki na kącie żuchwy po jednej stronie, a po drugiej stronie żuchwy jeden lub dwa palce tej samej reki.

35. Zadławienie

Zadławienie jest to stan, gdy ciało obce dostanie się do dróg oddechowych, powodując całkowitą lub częściową ich niedrożność. Jeśli dojdzie do częściowej niedrożności, osoba kaszle, płacze, może nabrać powietrza przed następnym atakiem kaszlu, jest w pełni świadoma, jest to tzw. efektywny kaszel. Natomiast gdy dojdzie do całkowitej niedrożności, kaszel jest "niemy", wstępuje niemożność mówienia i postępująca utrata przytomności, jest to tzw. kaszel nieefektywny. Do zadławienia najczęściej dochodzi podczas spożywania posiłków, a u małych dzieci z powodu wkładania do ust różnych przedmiotów.

Niedrożność dróg oddechowych, spowodowana ciałem obcym, charakteryzuje się nagłym początkiem zaburzeń oddychania z towarzyszącym kaszlem, charczeniem i/lub świstem

Zadławienie podejrzewamy, jeśli:

1. początek jest nagły,

2. brak innych objawów choroby,

3. w wywiadzie występują wskazówki alarmujące, np. spożywanie posiłku lub zabawa małymi przedmiotami tuż przed początkiem występowania objawów.

1. Postępowanie w wypadku zadławienia u przytomnego dziecka

Bezpieczeństwo jest nadrzędne. Osoba udzielająca pomocy powinna zwrócić uwagę, aby nie narażała siebie na zagrożenie i rozważyć najbardziej bezpieczny sposób postępowania z zadławionym dzieckiem.

• Jeśli dziecko kaszle efektywnie, żadne dodatkowe działania nie są potrzebne. Zachęcamy dziecko do kaszlu i nieustannie obserwujemy.

• Jeśli kaszel jest nieefektywny lub taki się staje, natychmiast wołamy o pomoc i oceniamy stan świadomości dziecka.

• Gdy dziecko jest nadal przytomne, ale nie kaszle lub kaszel jest nieefektywny, stajemy za dzieckiem, zabezpieczamy dziecko przed upadkiem i wykonujemy uderzenia w okolicę międzyłopatkową za pomocą własnej ręki, którą układamy w tzw. łódeczkę. Zabiegi te powodują wytworzenie "sztucznego kaszlu" i mają na celu usunięcie ciała obcego poprzez zwiększenie ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej.

Sposób uderzania w okolice międzyłopatkową u dzieci poniżej 1 roku życia:

• Układamy dziecko twarzą i głową w dół tak, aby do usunięcia ciała obcego wykorzystać siłę grawitacji.

• Siedząca lub klęcząca osoba udzielająca pomocy powinna być w stanie bezpiecznie podtrzymywać dziecko na swoim kolanie.

• Podtrzymujemy głowę niemowlęcia kładąc kciuk lub palec wskazujący jednej ręki na kącie żuchwy po jednej stronie, a po drugiej stronie żuchwy jeden lub dwa palce tej samej reki.

• Nie uciskamy na miękkie tkanki pod żuchwą, bo może to nasilić niedrożność dróg oddechowych.

• Wykonujemy do 5 mocnych uderzeń w plecy nasadą jednej reki w okolicę miedzyłopatkową.

• Celem takiego postępowania jest próba usunięcia niedrożności za każdym pojedynczym uderzeniem, a nie wykonanie wszystkich 5 uderzeń.

• Sposób uderzeń w okolicę międzyłopatkową u dzieci powyżej 1 roku życia

  • Uderzenia w okolicę międzyłopatkową są bardziej efektywne, jeśli dziecko będzie ułożone głową w dół.

  • Małe dziecko, podobnie jak niemowlę, może być ułożone wzdłuż kolan ratownika.

  • Jeśli to nie jest możliwe, utrzymujemy dziecko nachylone do przodu i wykonujemy od tyłu uderzenia w okolicę międzyłopatkową.

• Jeśli uderzenia w okolicę międzyłopatkową są nieskuteczne, a dziecko jest nadal przytomne, wykonujemy u niemowląt uciśnięcia klatki piersiowej, a u dzieci uciśnięcia nadbrzusza. Nie wolno wykonywać uciśnięć nadbrzusza u niemowląt.

• Sposób uciśnięć klatki piersiowej u dzieci poniżej 1 roku życia

  • Obracamy dziecko na wznak głową skierowaną w dół. Aby to bezpiecznie wykonać, układamy dziecko na wolnym przedramieniu i obejmujemy ręką jego potylicę.

  • Podtrzymujemy dziecko leżące głową skierowaną w dół na naszym przedramieniu opartym o udo.

  • Wyznaczamy miejsce jak do uciskania klatki piersiowej.

  • Wykonujemy 5 uciśnięć klatki piersiowej, podobnie jak przy uciskach klatki piersiowej, ale wykonujemy je gwałtowniej i z mniejszą częstotliwością.

1. Sposób uciśnięć nadbrzusza u dzieci powyżej 1 roku życia

   1. Stajemy lub klękamy za dzieckiem, układamy swoje ramiona pod ramionami dziecka i obejmujemy jego tułów.

   2. Zaciskamy rękę w pięść i układamy ją pomiędzy pępkiem a dolną częścią mostka.

   3. Chwytamy pięść drugą ręką i mocno pociągamy ręce do siebie i ku górze.

   4. Powtarzamy tę czynność do 5 razy.

   5. Upewniamy się, że nie uciskamy dolnej części mostka lub dolnych żeber, bo może to doprowadzić do urazu jamy brzusznej.

1. Jeśli nadal ciało obce nie zostało usunięte, a dziecko pozostaje przytomne, powtarzamy sekwencje uderzeń w okolicę miedzyłopatkową oraz uciśnięć klatki piersiowej u niemowlaków i uciśnięć nadbrzusza u dzieci.

Gdy ciało obce zostało usunięte, badamy stan świadomości dziecka. Istnieje możliwość, że pozostały fragmenty ciała obcego w drogach oddechowych. Jeśli istnieją jakiekolwiek wątpliwości, konieczne jest zasięgnięcie porady medycznej.

• Postępowanie w wypadku zadławienia u nieprzytomnego dziecka

  • Pamiętaj o bezpieczeństwie,

  • Zawołaj pomoc,

  • Otwórz usta dziecka i poszukaj ciał obcych. Jeśli są w polu widzenia podejmij jednokrotną próbę wygarnięcia ciała obcego. Nie wygarniaj ciał obcych "na ślepo", także nie podejmuj ponownych prób wyciągnięcia ciała ponieważ może to spowodować wpadnięcie głębiej ciała obcego do krtani i być przyczyną urazu,

  • Udrożnij górne drogi oddechowe, a następnie wykonaj 5 oddechów ratowniczych,

  • Jeśli stwierdzisz brak zewnętrznych oznak życia przystąp do uciśnięć klatki piersiowej w stosunku do oddechów 30:2,

  • Po 1 minucie resuscytacji wezwij pomoc 112 lub 999.

ZŁAMANIA

Złamanie to przerwanie ciągłości kości z możliwością jednoczesnego ich przemieszczenia się.

Rodzaje złamań:

• zamknięte

• otwarte

Objawy:

36. nienaturalne ułożenie kończyn

37. ból w miejscu złamania

38. obrzęk i / lub zasinienie w miejscu złamania

39. w otwartym złamaniu - rana z widocznym odłamem kostnym

40. brak funkcji kończyny

ZASADY UNIERUCHAMIANIA

• przy złamaniu kości w stawie - unieruchom staw i kości długie tworzące staw

• przy złamaniu kości długich - unieruchom kość długą i stawy jakie ona tworzy

• części dystalne pozostaw odsłonięte by obserwować ukrwienie kończyn

• nie próbuj zmieniać ułożenia kończyn złamanych

• przy wykorzystaniu przeciętych wzdłuż butelek plastikowych
  i innych przedmiotów, wcześniej modeluj je przez wyłożenie ich np. watą lub miękkim materiałem

OPARZENIA

Oparzenie

Jest to uszkodzenie tkanek powstałe w wyniku działania czynników termicznych, chemicznych, promieniowania lub prądu elektrycznego. Prowadzi do martwicy tkanek i utraty płynów ustrojowych, wskutek zwiększonej przepuszczalności naczyń. Skutki oparzeń, takie jak wstrząs hipowolemiczny, uszkodzenie układu oddechowego czy zakażenia stanowią bezpośrednie zagrożenie życia. Oparzenia rozpoznaje się na podstawie wywiadu od poszkodowanego lub świadków zdarzenia i na podstawie typowych objawów.

PODZIAŁ OPARZEŃ ZE WZGLĘDU NA PRZYCZYNĘ:

Oparzenia termiczne – spowodowane są przez wysoką temperaturę. Powstają w wyniku bezpośredniego kontaktu z płomieniami, gorącymi płynami, gazami lub gorącą powierzchnią.

Oparzenia chemiczne – spowodowane są przez kontakt ze stężonymi kwasami, zasadami lub pewnymi związkami organicznymi (np. fenolami), które mogą występować nie tylko w postaci płynnej  ale również stałej lub gazowej.

Oparzenia elektryczne – powstają w wyniku przepływu prądu elektrycznego przez ciało. Źródłem prądu może być domowa lub przemysłowa instalacja elektryczna, piorun lub nagromadzenie bardzo dużego ładunku statycznego.

Oparzenia radiacyjne – są wynikiem działania promieniowania np. słonecznego lub radioaktywnego. Mogą objawić się bezpośrednio po napromieniowaniu lub z opóźnieniem.

GŁĘBOKOŚĆ OPARZEŃ:

Głębokość oparzenia jest zależna od intensywności czynnika parzącego (lub stężenia w oparzeniach chemicznych) i czasu działania na skórę. Ze względu na głębokość rozróżniamy 4 stopnie oparzeń: 

I stopień – powierzchowne

Przyczyna:  wybuch płomienia, krótkie działanie gorącego płynu, krótki kontakt z gorącymi ciałami stałymi, oparzenie słoneczne.

Wygląd powierzchni:  sucha, bez pęcherzy lub z niewielkim obrzękiem.

Kolor:  rumień.

Ból:  silny.

II stopień – niepełnej grubości skóry.

Przyczyna:  bezpośredni kontakt z płomieniem, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi, oparzenia chemiczne.

Wygląd powierzchni:  pęcherze.

Kolor:  różowo-biały, czerwono- wiśniowy.

Ból:  silny.

III stopień – pełnej grubości skóry.

Przyczyna:  płomień, płonące ubranie, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi.

Wygląd powierzchni:  sucha, twardy strup.

Kolor:  biały, woskowy, ciemny lub występuje czarny strup.

Ból:  słaby lub bezbolesność.

IV stopień – dotyczy głębszych struktur.

Przyczyna: długotrwały kontakt z płomieniem, oparzenie elektryczne.

Wygląd powierzchni: jak w III stopniu, dodatkowo mogą być widoczne ścięgna, mięśnie, kości.

Kolor: jak w III stopniu.

Ból: jak w III stopniu.

Czasami nie wyróżnia się oparzeń IV stopnia i wszystkie oparzenia tego typu zalicza się do oparzeń III stopnia.

ROZLEGŁOŚĆ OPARZEŃ:

Reguła dziewiątek u dorosłych:

9 % głowa.

9 % każda kończyna górna.

18 % przód tułowia.

18 % tył tułowia.

18 % każda kończyna dolna.

1 % okolica krocza.

Reguła dziewiątek u dorosłych:

Powierzchnia ciała oparzonego podzielona jest na pola, które stanowią 9% lub 18% całkowitej powierzchni ciała.

U dorosłych: głowa stanowi 9%, przednia i tylnia powierzchnia tułowia po 18%, każda z kończyn górnych po 9%, krocze 1%, każda kończyna dolna po 18%.

U dzieci poniżej 5. roku życia głowa stanowi 18%, kończyny górne po 9%, kończyny dolne po 14% i tułów łącznie 36%.

Reguła dłoni

Reguła piątek u dzieci i niemowląt:

20 % głowa.

20 % przód tułowia.

20 % tył tułowia.

10 % każda kończyna.

OCENA CIĘŻKOŚCI OPARZEŃ:

Oparzenia dzielą się na lekkie, średnie i ciężkie.

Aby dokładnie ocenić uraz należy uwzględnić głębokość i powierzchnię oparzenia.

Lekkie – to takie, w których oparzenia I lub II stopnia nie przekraczają 15 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia 5 %.

Średnie – gdzie oparzenia I lub II stopnia obejmują od 15 – 30 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia do 15 %.

Ciężkie – oparzenia I lub II stopnia powyżej 30 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia powyżej 15 %.

ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY OPARZENIACH:

Przy opatrywaniu poparzeń należy zadbać o własne bezpieczeństwo i używać rękawiczek.

Na początku, jeśli jeszcze działa, należy wyeliminować czynnik parzący. Należy tutaj pamiętać o własnym bezpieczeństwie.

Podstawowym działaniem jest chłodzenie tkanek przez polewanie miejsca poparzonego czystą, zimną, najlepiej bieżącą wodą, przez ok. 15 min dużą powierzchnię lub do ustąpienia bólu małą powierzchnię. Przy zbyt długim chłodzeniu rozległych oparzeń można doprowadzić do nadmiernego ochłodzenia organizmu, co objawia się dreszczami. Ochłodzenie miejsca poparzonego skraca czas przegrzania, co może zmniejszyć głębokość oparzenia. Zabieg chłodzenia jest tym skuteczniejszy im krótszy okres upłynie od momentu oparzenia. Przy oparzeniach dłoni należy na tym etapie pozdejmować wszelkiego rodzaju biżuterię. Przy oparzeniach jamy ustnej, jeśli poszkodowany jest przytomny, powinien ssać kostki lodu, albo płukać jamę ustną zimną wodą.

W dalszej kolejności rany oparzeniowe osłania się jałowym opatrunkiem – na ranę nakłada się jałowe gaziki lub gazę (w zależności od rozległości oparzenia). Opatrunek nie może wywierać żadnego nacisku na miejsce oparzone.

Należy również zadbać o komfort psychiczny i fizyczny poszkodowanego (chronić przed utratą ciepła, bądź przed przegrzaniem).

W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego na plecach, z podniesionymi nogami.

Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, należy sprawdzić oddech i tętno, w razie braku - ABC resuscytacji.

Na ranę przyłóż suchy jałowy opatrunek i unieruchom kończynę.

Oparzenia, które wymagają konsultacji lekarskiej:

Oparzenia przekraczające 3 % powierzchni ciała.

Oparzenia twarzy, szyi i klatki piersiowej, krocza. 

Oparzenia II i III stopnia.

Istnieje podejrzenie oparzenia wziewnego (oparzenie dróg oddechowych)

Oparzenia elektryczne wymagają szybkiej pomocy lekarskiej, może bowiem dojść do poważnych zaburzeń rytmu serca i konieczne jest monitorowanie serca przez 24- godzinne EKG. W miejscu wniknięcia prądu występuje oparzenie skóry III°. Nawet gdy poparzenia skóry są niewielkie zawsze należy chorego zawieść do szpitala

Oparzenia wziewne występują podczas pożaru, gdy dojdzie do zachłyśnięcia się płomieniem i oparzenia górnych dróg oddechowych. Choremu zagraża szybko narastający obrzęk nosogardzieli i rozwinięcie niewydolności oddechowej. Konieczna natychmiastowa pomoc lekarska.

Powikłania po oparzeniachtermicznych

Częstym powikłaniem po wyleczeniu oparzeń termicznych jest skłonność do powstawania przerośniętych blizn, przykurczów.

Czasami zmiany te wymagają przeprowadzania wielokrotnych operacji plastycznych i rekonstrukcyjnych.

Leczeniem ciężkich oparzeń skóry, nierzadko wymagających zastosowania przeszczepów skóry, a także usuwaniem późniejszych powikłań zajmują się wyspecjalizowane ośrodki medyczne.

OPARZENIA CHEMICZNE:

Są one następstwem działania na skórę stężonych kwasów, zasad (ługów) oraz soli i innych substancji chemicznych. Głębokość i wielkość uszkodzeń zależy od rodzaju substancji, jej stężenia i czasu działania. Dodatkowo niektóre substancje chemiczne jak: fenol, sole rtęci, mogą wchłaniać się do organizmu, powodując ogólne zatrucie. Po oparzeniu substancją charakterze zasadowym tworzy się martwica rozpływa, a po oparzeniu kwasem tworzy się suchy strup martwiczy. W zależności od drogi zażycia substancji chemicznej, dodatkowym zagrożeniem jest upośledzenie oddychania w następstwie uszkodzenia wejścia do krtani i górnego odcinka dróg oddechowych (wskutek działania wziewnych par) czy perforacja ściany żołądka do której dochodzi w wyniku spożycia substancji.

ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY OPARZENIACH CHEMICZNYCH:

W pierwszej kolejności należy usunąć skażoną odzież używając rękawic ochronnych.

Dokładnie przemyć miejsce oparzone dużą ilością bieżącej, chłodnej wody.

Uwaga! Przy oparzeniu wapnem niegaszonym nie wolno od razu przemywać wodą! W takim przypadku wapno należy najpierw usunąć mechanicznie (zetrzeć), a dopiero później wypłukać wodą.

Założyć jałowy opatrunek na ranę.

Jeśli jest to możliwe należy zabezpieczyć opakowanie po środku żrącym.

W przypadku połknięcia substancji żrącej nie należy prowokować wymiotów.

W przypadku oparzeń chemicznych konieczna jest konsultacja lekarska.

UWAGA! PRZY ZAOPATRYWANIU OPARZEŃ NIE WOLNO:

Zrywać odzieży, która przykleiła się do skóry.

Dotykać ran oparzeniowych, opatrywać niejałowymi materiałami (np. chusteczkami higienicznymi, watą).

Smarować miejsca oparzonego takimi środkami, jak różnego rodzaju maści, kremy, tłuszcz, białko jaja kurzego, spirytus, ani używać żadnych innych tzw. domowych sposobów.

Nakłuwać lub przebijać samodzielnie pęcherzy

Oparzenia chemiczne wywołują substancje żrące takie jak kwasy i zasady

Przeszczepy skóry

Dotyczy głównie oparzeń – przeszczepy siatkowe

Chirurgia plastyczna – płaty przesunięte

Trudno gojące się rany – metoda znaczków pocztowych