W poniższym referacie postaram się przybliżyć historię konfliktu, który wystąpił między Republiką Rzymską, a Kartaginą. Na samym początku zajmę się wyjaśnieniem pochodzenia hasła „wojny punickie”. Później przejdę do omówienia przyczyn i przebiegu wojen. Pracę zakończę obejmującym skutki podsumowaniem.
Wojny punickie jest to ogólna nazwa dla konfliktów zbrojnych między Republiką Rzymską, a Kartaginą. Kartagina jest to miasto-państwo powstałe z fenickiej kolonii w Afryce północnej. W języku łacińskim „bella punica” oznacza wojny fenickie, natomiast „punicus”-fenicki. Konflikt określany jest wojnami punickimi, gdyż Rzymiani e nazywali Kartagińczyków Punijczykami. Kartagina w krótkim czasie stała się jednym z największych portów nad Morzem Śródziemnym prowadzącym handel z wieloma państwami. Szczyt potęgi osiągnęła w III w. p.n.e., w tym samym stuleciu wdała się w serię wojen z Rzymem, które zakończyły się zagładą miasta. Przyczyny wojen punickich skupiały się wokół sporów o wpływy polityczne i gospodarcze w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego.
I wojna punicka rozpoczęła się w 264 r. p. n. e. Jej przyczyną był spór o Mesynę, znajdującą się na Sycylii. Wojna ta otworzyła nowy- morski- etap w dziejach rzymskich podbojów. Walki były prowadzone nie tylko na lądzie, ale również na morzu. Pierwszą, zwycięską bitwę morską Rzymianie stoczyli pod Mylae w 260 r. p. n. e., a następną pod Eknomos (256r.p.n.e) W 242 r. p. n. e. Rzymianie pokonali Kartagińczyków koło Wysp Egadzkich i zmusili do podpisania pokoju, w wyniku, którego Kartagińczycy utracili Sycylię i wypłacili na rzecz Rzymu 3200 talentów kontrybucji. Sycylia była pierwszą rzymską prowincją. Rzymianie opanowali również Sardynię i Korsykę. Pierwsza woja punicka trwała 23 lata, toczyła się głównie na Sycylii i oblewających ją morzach.
Druga wojna punicka toczyła się w latach 218-201 p.n.e. również między Kartaginą i Rzymem. W latach trzydziestych III w. p.n. e. Kartagian zajęła Hiszpanię, aż po rzekę Ebro. W 219 r. p.n.e. wódz kartagiński Hannibal zdobył sprzymierzone z Rzymem miasto Sagunt. Przeprawił się on wraz z 26-tysięczną armią i słoniami bojowymi przez Pireneje, Południową Galię i Alpy. Ostra zima w północnej Italii spowodowała śmierć jego słoni. Mimo to po sforsowaniu Alp w 217 r p.n.e. nad Jeziorem Trazymeńskim pokonał armię rzymską i wkroczył do środkowej Italii. Do kolejnej bitwy doszło pod Kannami w 216 r p.n.e. gdzie armia rzymska została całkowicie zniszczona. Hanibal nie zaatakował jednak samego Rzymu, gdyż jego wojska były zbyt wyczerpane. Chcąc sobie zapewnić połączenie z zapleczem w Kartaginie wycofał się na południe Italii nie doczekawszy się posiłków, wciąż niepokonany opuścił Italię, gdyż Rzymianie rozpoczęli działania wojenne w Afryce. Decydująca bitwa rozegrała się pod Zamą w 202 r p.n.e. gdzie wódz rzymski Publiusz Korneliusz Scypion rozbił wreszcie wojska Hannibala. Hannibal został znienawidzony przez Rzymian i stał się symbolem najwyższego stopnia zagrożenia. Druga wojna punicka odbywała się na Półwyspie Apenińskim, Iberyjskim, na Sycylii i w Afryce Północnej. Jej główną postacią był Hannibal, kartagiński wódz z rodu Barkidów. Pretekstem do wojny było zaatakowanie przez Hannibala Saguntu. Po wojnie Rzym zagarnął posiadłości Kartaginy w Hiszpanii. Oprócz tego Kartagina musiała zniszczyć swoją flotę, zrezygnować z wszystkich posiadłości poza Afryką i zapłacić ogromną kontrybucję o wartości 10 tys. talentów. Nakazano również podporządkować swoją politykę zagraniczną dyktatorowi , Od tej pory kontrolę nad Kartaginą w imieniu Rzymu sprawował numidyjski Masynissa. Druga wojna punicka na wiele lat osłabiła Kartaginę, która nie zagrażała już Rzymowi.
W 149 r. p.n.e. Rzymianie rozpoczęli trzecią, ostatnią już wojnę z Kartaginą. Wykorzystali oni zatarg Kartaginy z Masynissą. Trzecia wojna była wojną zaborczą, rzymski wódz Publiusz Korneliusz po długim oblężeniu zdobył Kartaginę. Po trzyletnich zmaganiach miasto zostało zburzone,a ziemia na której stało, została poświęcona bogom podziemi, co oznaczało, że już nikt nie będzie mógł tam zamieszkać. Mieszkańców sprzedano w niewolę. Posiadłości kartagińskie przekształcono w prowincję Afryka.
Wojny punickie ugruntowały pozycję Rzymu w basenie Morza Śródziemnego i sprawiły że stał się największą potęgą świata antycznego. Zwycięstwa pozwoliły Rzymowi na stworzenie imperium rzymskiego, jak też militarnych i gospodarczych podstaw do późniejszych ekspansji. Wygrana kształtowała świadomość społeczeństwa rzymskiego, była świadectwem wytrwałości i bezwzględności państwa. Historię wojen punickich opisali grecki historyk-Polibiusz a także rzymski-Liwiusz.
Źródła :
„Tablice Szkolne-Historia”- wyd. Asamantan
„Słownik Historia”- wyd. GREG
Podręcznik do Historii zakres podstawowy
www.portalwiedzy.pl/punickiewojny.html