Prawo finansowe wykład

07.11.2013r

Państwa, które stoją w obliczu bankructwa mogą:

1. Próbować uzyskać pomoc tzw Międzynarodowego Pożyczkodawcy Ostatniej Instancji

2. Rozpocząć negocjacje z wierzycielami w sprawie częściowego umorzenia zadłużenia lub odroczenia terminu jego spłaty.

Część wierzycieli zrzeszona jest w tzw. Klubie Paryskim (państwa) i Klubie Londyńskim (banki). W ciągu ostatnich 25 lat organizacje te zawarły porozumienia odpowiednio z 80 i 60 krajami. Jednym z nich była Polska, której na początku lat 90 umorzono połowę długu, a spłatę pozostałej części rozłożono na raty.

KLAUZULE WSPÓLNEGO DZIAŁANIA-zbiór postanowień kontraktowych, które upraszczają proces restrukturyzacji długu, przyczyniając się tym samym do uporządkowanego rozwiązania kryzysów zadłużeniowych. Najczęściej rozwiązanie pozwala określonej grupie posiadaczy rządowych papierów dłużnych zaakceptować propozycję restrukturyzacji w sposób wszystkich wierzycieli.

Klauzule wspólnego działania są obligatoryjnie wprowadzone do wszystkich kontraktów emisji nowych serii instrumentów dłużnych państw strefy euro począwszy od 1 stycznia 2013 roku.

EUROPEJSKI FUNDUSZ STABILNOŚCI FINANSOWEJ – tymczasowy pakiet ratunkowy opiewający na kwotę 750 mld euro(440 mld od państw strefy euro, 60 mld w postaci specjalnej linii kredytowej Komisji Europejskiej, 250 mld od MFW), z którego wsparcie finansowe otrzymywała Grecja, Portugalia i Irlandia.

EUROPEJSKI MECHANIZM STABILNOSCI – instytucja finansowa, której członkami są państwa strefy euro. Jej celem jest oferowanie wsparcia finansowego tych państw, które doświadczają lub są zagrożone poważnymi problemami finansowymi. Max zdolność pożyczkowa → 500 mld euro. Dotychczas wsparcie dla Cypru i dla Hiszpanii( na dofinansowanie instytucji finansowych).

DZIAŁANIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO – wdrożenie 6.09.2012 programu bezwarunkowych transakcji monetarnych; istotą tego programu jest bezwarunkowy zakup na rynku wtórnym obligacji rządowych państwa korzystająca z pomocy w ramach Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej lub Europejskiego Mechanizmu Stabilności.

REGULY FISKALNE

Przyczyny narastania długu publicznego:

1. Występowanie opóźnień czasowych na każdym etapie procesów decyzyjnych.

2. Partie polityczne często zachowują się jak „przedsiębiorcy polityczni”

3. Międzynarodowa alokacja środków polegająca na porozumieniu części wydatków na przyszłe pokolenia.

4. Iluzje fiskalne – sytuacja, w której obywatel nie jest dostatecznie świadomy istnienia i roli długookresowych ograniczeń budżetowych w związku z tym, buduje sobie fałszywe wyobrażenie na temat możliwych wariantów wyboru.

Iluzje fiskalne mogą być świadomie generowane przez władze publiczne m.in. przez:

• zniżenie szacowanego poziomu stóp procentowych, co na poziomie planowania ustawy budżetowej pozwala zmniejszać koszty obsługi SP

• tzw. „kreatywna księgowość”, czyli manipulacje statystyczne wpływające na wyniki rachunków narodowych

• zmniejszanie przejrzystości zapisów ustawy budżetowej poprzez jej zbytnią szczegółowość

PRAWO WANGERA

wraz z rozwojem społeczeństwa potrzeby publiczne rosną szybciej niż potrzeby indywidualne. Wzrost potrzeb zbiorowych wynika zarówno z faktu, że państwo musi w coraz szerszym zakresie wykonywać realizowana w przeszłości zadania wobec społeczeństwa jak i presji społecznej na podejmowane przez państwo nowych obowiązków względem zbiorowości.

PRAWO NARASTAJĄCEGO OPORU WOBEC PODATKÓW

wzrost wydatków publicznych nieuchronne prowadzi do wzrostu podatków, a to z kolei staje się podstawą indywidualnego i zorganizowanego oporu podatków przed rosnącymi podatkami.

REGUŁY FISKALNE – rozwiązania instytucjonalne ograniczające negatywny wpływ czynników politycznych na politykę fiskalną i zabezpieczają w ten sposób dobro całego społeczeństwa. W szczególności maja one za zadania powściągnąć skłonności polityków do powiększania wydatków publicznych, a tym samym zwiększenia rozmiarów deficytu budżetowego i długu publicznego.

RODZAJE REGUŁ FISKALNYCH:

1. ILOŚCIOWE – które ograniczają wielkość wskaźników fiskalnych

2. JAKOŚCIOWE – które wskazują sposób rozdysponowania wydatków publicznych oraz normujące kształt procedury budżetowej.

ILOSCOWE

OGRANICZAJĄCE DEFICYT OGRANICZAJĄCE DEFICYT

BEZPOŚREDNIO POŚREDNIO

OGRANICZAJĄCE OGRANICZAJĄCE

DŁUG WYDATKI

WARUNKI SKUTECZNOŚCI REGUŁ FISKALNYCH:

1. Konstrukcja i ranga prawna wprowadzających ją przepisów.

2. Precyzyjne zdefiniowanie ograniczeń wynikających z reguły jak i ewentualnych wyjątków.

3. Odniesienie do określonych standardów rachunkowości

4. prostota

5. moc wiążąca zarówno na etapie opracowywania budżetu jak i jego wykonania.

PROCEDURY OSTROŻNOŚCIOWO-SANACYJNE

Pakiet rozwiązań (zbiór ilościowych i jakościowych reguł fiskalnych) zmierzający do ograniczenia rozmiarów długu publicznego przez zmniejszanie lub likwidacje deficytu budżetu państwa i deficytu budżetu j.s.t. Oraz przyjecie odpowiedniego programu naprawczego.

Art. 86 ust. 1 u.f.p.

→ 3 poziomy relacji długu do PKB, które wiąże się z ograniczeniami swobody polityki fiskalnej