Wybrane choroby bydła 1
Choroby cieląt:
Biegunki cieląt:
Przyczyny:
choroby wieloczynnikowe (czynnik zakaźny + stres)
tło zakaźne : wirusy rotawirusy i koronawirusy
bakterie – E. Coli, clostridia, salmonelle
pasożyty kryptosporidia
czynniki stresowe: przekarmienie, zbyt późne podanie siary, nieprawidłowe przygotowanie preparatów mlekozastępczych, złe warunki utrzymania, pasza niskiej wartości i jakości (zapleśniała trawa lub kukurydza)
Objawy:
rzadki, wodnisty,krwawy kał, spadek apetytu, odwodnienie, osłabienie,
wychłodzenie, zaleganie cielęcia
nowonarodzone cielęta w 24 godziny wpadają w hipoglikemie i giną
Rozpoznanie:
na podstawie objawów, ewent. badanie kału, szybkie testy
Leczenie:
odizolowanie chorej sztuki od reszty stada
podstawa- podawanie dożylne płynów i elektrolitów
nawadnianie doustne woda z elektrolitami
leki wzmacniające
antyb. o szerokim spektrum działania
leki zmniejszające perystaltykę jelit
Zapobieganie:
czystość, napojenie siarą do 4 godzin po wycieleniu, utrzymywanie cielat w osobnych budkach, kojcach, brak przeciągów, pojenie roztworami o odpow. Temperaturze, każde cielę powinno mieć swoją butelkę lub wiadro ze smoczkiem
Zapalenie dróg oddechowych
Przyczyny: - najczęściej chorują osobniki osłabione (stres związany z transportem,nowe miejsce)
złe warunki utrzymania – zimno, przeciągi, brud, zbyt duże zagęszczenie zwierząt w
kojcach
czynniki zakaźne: wirusy: syncytialny, wirus parainfluenzy, herpeswirus
bakterie: Pasteurella multocida, Mycoplasma bovis
Objawy:
wodnisty wypływ z worka spojówkowego i nozdrzy, przechodzący w śluzowy, śluzowo- ropny,ropny, suchy kaszel, początkowo proces zapalny obejmuje tylko górne drogi oddechowe
przy braku leczenia proces zapalny obejmuje płuca- pojawia się gorączka ponad 40,5 st.C,mniejszy apetyt, mniejsze pragnienie, przyspieszenie oddechu, duszność, polegiwanie, brak leczenie kończy się śmiercią
Rozpoznanie:
na podstawie objawów, wymazy z nosa, badanie krwi na obecność przeciwciał
Leczenie:
w lekkich przypadkach na początku choroby immunostymulacja (leki podnoszące
odporność), przy wypływie ropnym antybiotyk, leki p/zapalne, wspagająco witaminy,
leki wykrztuśne
kontynuacja leczenia przez kilka dni po ustąpieniu objawów
izolacja zwierząt przewlekle chorych
Zapobieganie:
podawanie siary, unikanie nadmiernego zagęszczenia zwierząt, nie należy utrzymywać cieląt razem z krowami, unikanie wilgoci, regularne usuwanie obornika, unikanie kupowania cieląt z nieznanych źródeł, zachowywanie przynajmniej 2-tyg. okresu kwarantanny, szczepienia ochronne
Niezakaźne schorzenia cieląt:
Zapalenie pępka
- występuje w pierwszych dniach po urodzeniu
przyczyna to zbyt krótko urwana pępowina, brak dezynfekcji kikuta pępowiny po urodzeniu, „zawiązywanie pępowiny” bez wyciśnięcia resztki krwi, brak higieny w miejscu przebywania
- objawy – pępek jest pogrubiony, ciepły, bolesny, czasem obecna jest ropa, występuje gorączka, może pojawić się ropień, powikłania- zapalenie stawów, otrzewnej, pęcherza moczowego i nerek, zapalenie opon mózgowych
leczenie – antybiotyki (penicyliny) + leki p/zapalne, nacięcie ropnia
ułatwiające wypływ ropy
Brak odruchu rynienki przełykowej
Rynienka przełykowa pozwala na ominięcie przedżołądków przez mleko i jego przepłynięcie bezpośrednio do trawieńca. Przy braku odruchu rynienki przełykowej mleko płynie do żwacza, tam kwaśnieje i ulega fermentacji powodując wzdęcie, nieprawidłową postawę cieląt, cielęta stają się nerwowe.Przyczyny: stres, brak stałych pór karmienia, osłabienie cieląt, zbyt duża ilość podanego płynu (ponad 2 litry) Leczenie polega na usunięciu kwaśnej treści przez sondę ze żwaczai jego przepłukanie wodą.. Zapobieganie: pojenie w ciszy, bez stresu, pojenie o tych samych porach, przygotowywanie mleka w zasięgu wzroku cielęcia, wspomaganie rozwoju przedżołądków przez podawanie mieszanek paszowych i siana
Choroby pasożytnicze bydła
Przyczyny: do zarażenia njaczęsiej dochodzi na pastwisku, larwy zjadane razem z trawą
Objawy: najczęściej stwierdzanymi pasożytami są nicienie żołądkowo-jelitowe i płucne, objawy zależne od siły inwazji, przy małej brak objawów, dużej - zarażone zwierzęta mają nastroszoną sierść, zmniejszone przyrosty, biegunki, najwrażliwsze są sztuki młode wypasane pierwszy raz (brak odporności)
Rozpoznanie: obecność widocznych pasożytów w kale, badanie kału
Leczenie: leki przecipasożytnicze, najczęściej awermektyny (inj, p.o., pour-on)
Profilaktyka: bardzo ważna- odrobaczanie stada przed i po sezonie pastwiskowym
Motylica wątrobowa
Przyczyna: Fasciola hepatica – robak płaski ok. 5 cm długości, barwy brunatnej, bydło nie zaraża się nawzajem od siebie ale przez gospodarza pośredniego (ślimaka błotnego). Po wydaleniu jaj razem z kałem bydła rozwija się larwa wnikająca do ciała ślimaka. W ślimaku tworzą stadium inwazyjne , opuszczają ślimakai przyczepiają się na wierzchołkach źdźbeł traw. Bydło zjada je razem z trawą.Połknięte motylice przechodzą przez ściane jelita i wędrują do wątroby gdzie składaja jaja w przewodach żółciowych powodując ich pogrubienie i stan zapalny.
Objawy kliniczne:
Zarażenie późnym latem i jesienią, bydła zaraża się od 3 miesiąca życia, głównie na terenach wilgotnych.W zależności od siły inwazji spadek kondycji, utrata masy ciała, anemia, zaburzenia trawienia, spadek mleczności
Rozpoznanie:
badanie kału metodą sedymentacji (ciężkie spłaszczone jaja opadają na dno) już 15 dni po zarażeniu; sekcyjnie zmieniona zapalnie wątroba z dorosłymi postaciami w przewodach żółciowych
Leczenie:
jesienia gdy bydło przebywa w oborze, jeśli lek działa tylko na postać dorosłą odrobaczanie należy powtórzyć po 6-8 tygodniach (Valbazen 10%)
Zapobieganie: unikanie pastwisk na terenach podmokłych, nie należy poic zwierząt wodą z rowów i stawów.
Świerzbowce
Przyczyna: świerzbowce żyjące na powierzchni albo w skórze zwierząt. Do stadium dorosłego z jaj rozwijają się w ciągu 2-3 tygodni (stadium larwy i dwa stadia nimf).Pasożyty drążą skórę, wywołując reakcję alergiczną, której towarzyszy silny świąd.W uszkodzoną skórę wnikają bakterie powodując wtórne zapalenie. W zależności od gatunku świerzbowce lokalizują się na ogonie, tułowiu, kończynach lub głowie.
Objawy: głównym objawem jest silny świąd- zwierzęta są niespokojne, mniej jedzą, ocierają się , tracą na wadze, spada wydajność mleczna.Skóra w miejscu inwazji łysieje, jest pogrubiona i pokryta strupami
Rozpoznanie:
mikroskopowe badanie zeskrobin
Leczenie;
preparaty iniekcyjne lub podawane na powierzchnię skóry
dezynfekcja sprzętu obecnego w oborze
Choroby zakaźne bydła
BVD/MD
Bovine virus diarrhea/Mucosal disease
Wirusowa biegunka bydła/choroba błon śluzowych
Choroba wirusowa, powodująca duże straty w hodowlach.Przebiega ostro z widocznymi zmianami na błonie śluzowej jamy ustnej i w szparze racicowej. Biegunka i wypływy z nosa są wynikiem stanu zapalnegośluzówki przewodu pokarmowego i oddechowego.Po 1-2 tygodniach od zakażenia następuje wzrost temp. Wew., brak apetytu,osowiałość, obfite ślinienie, sluzowo-ropny wypływ z nozdrzy W postaci biegunkowej głównym objawem jest wodnista biegunka, w kale widoczne strzępki włóknika, w ciężkiej postaci również krew.
Choroba przebiega z wysoka śmiertelnością.
Leczenie: objawowe- intensywne nawadnianie, leki doustne przeciwbiegunkowe, antybiotyki
Zapobieganie: kwarantanna nowych sztuk, szczepienie stad
IBR/IPV
Zakaźne zapalenie nosa i tchawicy /otręt bydła
Choroba wywoływana przez herpeswirus bydlęcy BHV-1, który ma powinowactwo do układu oddechowego.Natomiast podtyp płciowy BHV-1,2 ma powinowactwo do układu rozrodczego.
Bydło choruje niezależnie od wieku. Zachorowalność 20-100%. Śmiertelność niska.
W przypadku zakażenia górnych dróg oddechowych u bydła obserwuje się gorączkę (do 42 st C), osowiałość i zmniejszenie apetytu. Błona śluzowa nosa jest silnie przekrwiona, pojawia się surowiczy wypływ który z czasem przechodzi w ropny. Inne objawy: zapalenie spojówek i silne ślinienie się zwierzęcia. Stopniowo infekcja przechodzi na krtań, tchawicę i płuca (śródmiąższowe zapalenie płuc). Pojawia się suchy, napadowy kaszel. Nasila się też duszność. W stadzie gwałtownie spada produkcja mleka. Jeżeli nie dojdzie do powikłań (wtórne infekcje bakteryjne) bydło wraca do zdrowia w ciągu 2 tygodni.Równolegle z objawami ze strony układu oddechowego może dochodzić do zamierania zarodków i poronień.
Zakażenie układu rozrodczego wywołuje postać płciową choroby zwaną otrętem, która objawia się unoszeniem nasady ogona i częstym oddawaniem moczu. Następnie pojawia się obrzęk błony śluzowej sromu i pochwy, jej bolesność i zaczerwienienie oraz śluzowy wypływ. W przypadkach nie powikłanych wtórnymi zakażeniami bakteryjnymi nie notuje się zwykle zaburzeń w rozrodzie. U buhajów zmiany zapalne dotyczą błony śluzowej prącia i napletka.
Leczenie: przy wybuchu choroby w stadzie stosuje się szczepienia donosowe a przy wtórnych zakażeniach bakteryjnych dróg oddechowych antybiotyki.