Nakłucie jamy opłucnej

Istota i cel:
Wprowadzenie igły przez ścianę klatki piersiowej do jamy opłucnej w celu diagnostycznym lub leczniczym.
1. Celem diagnostycznym jest pobranie płynu z jamy opłucnej do badania
2. Celem leczniczym jest usunięcie zalegającego płynu lub powietrza jamy opłucnej, podanie leku, założenie drenu i prowadzenie drenażu ssącego.

Wskazania do zabiegu:
1. Obecność płynu przesiękowego w jamie opłucnej (niewydolność krążenia, marskość wątroby, hipoalbuminemia o różnej etiologii), z wyjątkiem sytuacji, która może wynikać z jasnego obrazu klinicznego, np. niewydolności krążenia, w której płyn ustępuje po leczeniu diuretycznym;
2. Obecność płynu wysiękowego w jamie opłucnej (ok. 90%): zapalenie opłucnej na tle bakteryjnym, w tym gruźliczym, wirusowym, grzybiczym, rak płuca, nowotwory złośliwe opłucnej, toczeń rumieniowaty;
3. Odma samoistna, zwłaszcza wentylacyjna;
4. Ropniak opłucnej.

Przeciwwskazania:
1. Zaburzenia krzepnięcia;
2. Brak współpracy z chorym;
3. Zakażenie ściany klatki piersiowej;
4. Bardzo mała objętość płynu;
5. Ropień płuca;
6. Zgorzel płuca.

Zadania i kompetencje pielęgniarki:
1. Przygotowanie sprzętu
2. Przygotowanie pacjenta do badania
3. Obserwowanie pacjenta w z czasie badania o po badaniu
4. Postępowanie ze sprzętem po badaniu
5. Zabezpieczenie materiału pobranego do badania

Przygotowanie pacjenta:
1. Poinformowanie o sposobie zachowania się w czasie badania
2. Poinformowanie konieczności oddani moczu
3. Podanie (na zlecenie lekarza) środka przeciwkaszlowego
4. Pomoc w przyjęciu prawidłowej pozycji:
5. Leżącej na boku z ręką odwiedzioną ku górze
6. Siedzącej z pochyleniem do przodu – kończyny górne oparte np. na stoliku
7. Poinformowanie pacjenta, że po badaniu powinien zostać w łóżku w pozycji wysokiej lub półwysokiej (zgodnie z zaleceniami lekarza)

Przygotowanie sprzętu:
Zestaw:
1. Jałowy materiał opatrunkowy
2. Środki dezynfekujące
3. Środek do znieczulenie miejscowego w aerozolu
4. Jałowe igły punkcyjne
5. 2 strzykawki 20ml
6. Jałowe rękawiczki
7. Serweta z otworem
8. Przylepiec
9. Nożyczki
10. Jałowe narzędzia chwytne
11. Probówki na płyn z jamy opłucnej do badania

Badanie należy wykonywać w gabinecie zabiegowym wyposażonym w niezbędny sprzęt: aparat EKG, dostęp tlenu, zestaw do ssania, tace ze sprzętem i lekami.

Sposób wykonania:
Pielęgniarka:
1. Przygotowuje sprzęt
2. Pomaga pacjentowi przyjąć ustaloną z lekarzem pozycję
3. Podaje lekarzowi kolejno narzędzia, przybory, zgodnie z etapem badania
4. Obserwuje pacjenta w czasie wykonywania nakłucia, podaje materiał opatrunkowy w celu założenia opatrunku
5. Zabezpiecza płyn pobrany do badania i po zaopatrzeniu probówek w skierowanie je do laboratorium
6. Odwozi pacjenta do Sali i układa go w pozycji wysokiej lub półwysokiej
7. Obserwuje pacjenta
8. Porządkuje sprzęt zgodnie z obowiązującymi zasadami

Lekarz:
1. Wyznacza miejsce wkłucia
2. Znieczula miejsce wkłucia
3. Odkaża skórę w miejscu wkłucia
4. Zabezpiecza przygotowane miejsce jałową serwetą
5. Poleca pacjentowi wstrzymać oddech, wkłuwa igłę do jamy opłucnej
6. Podłącza przygotowaną strzykawkę do igły i pobiera płyn do badania
7. Po pobraniu płynu ponownie poleca pacjentowi wstrzymać oddech i po przyłożeniu do miejsca wkłucia jałowych gazików usuwa igłę z jamy opłucnej
8. umocowuje opatrunek przylepcem

Miejsce nakłucia:
- jeśli nie ma szczególnych przesłanek do wyboru innego miejsca nakłucia, to najlepszym miejscem do aspiracji płynu jest VII przestrzeń międzyżebrowa w linii pachowej tylnej lub środkowej, po górnej krawędzi żebra;
Zasady:
1. zasady aseptyki i antyseptyki
2. wykonanie znieczulenia
3. prawidłowe ułożenie pacjenta
4. obserwacja pacjenta w czasie badania i po
5. polecenie pacjentowi żeby wstrzymał oddech przy wkłuwaniu igły, a także przy odłączeniu strzykawki od igły punkcyjnej