Nakłucie jamy opłucnej
Istota i cel:
Wprowadzenie igły przez ścianę klatki piersiowej do jamy opłucnej w celu diagnostycznym lub leczniczym.
1. Celem diagnostycznym jest pobranie płynu z jamy opłucnej do badania
2. Celem leczniczym jest usunięcie zalegającego płynu lub powietrza jamy opłucnej, podanie leku, założenie drenu i prowadzenie drenażu ssącego.
Wskazania do zabiegu:
1. Obecność płynu przesiękowego w jamie opłucnej (niewydolność krążenia, marskość wątroby, hipoalbuminemia o różnej etiologii), z wyjątkiem sytuacji, która może wynikać z jasnego obrazu klinicznego, np. niewydolności krążenia, w której płyn ustępuje po leczeniu diuretycznym;
2. Obecność płynu wysiękowego w jamie opłucnej (ok. 90%): zapalenie opłucnej na tle bakteryjnym, w tym gruźliczym, wirusowym, grzybiczym, rak płuca, nowotwory złośliwe opłucnej, toczeń rumieniowaty;
3. Odma samoistna, zwłaszcza wentylacyjna;
4. Ropniak opłucnej.
Przeciwwskazania:
1. Zaburzenia krzepnięcia;
2. Brak współpracy z chorym;
3. Zakażenie ściany klatki piersiowej;
4. Bardzo mała objętość płynu;
5. Ropień płuca;
6. Zgorzel płuca.
Zadania i kompetencje pielęgniarki:
1. Przygotowanie sprzętu
2. Przygotowanie pacjenta do badania
3. Obserwowanie pacjenta w z czasie badania o po badaniu
4. Postępowanie ze sprzętem po badaniu
5. Zabezpieczenie materiału pobranego do badania
Przygotowanie pacjenta:
1. Poinformowanie o sposobie zachowania się w czasie badania
2. Poinformowanie konieczności oddani moczu
3. Podanie (na zlecenie lekarza) środka przeciwkaszlowego
4. Pomoc w przyjęciu prawidłowej pozycji:
5. Leżącej na boku z ręką odwiedzioną ku górze
6. Siedzącej z pochyleniem do przodu – kończyny górne oparte np. na stoliku
7. Poinformowanie pacjenta, że po badaniu powinien zostać w łóżku w pozycji wysokiej lub półwysokiej (zgodnie z zaleceniami lekarza)
Przygotowanie sprzętu:
Zestaw:
1. Jałowy materiał opatrunkowy
2. Środki dezynfekujące
3. Środek do znieczulenie miejscowego w aerozolu
4. Jałowe igły punkcyjne
5. 2 strzykawki 20ml
6. Jałowe rękawiczki
7. Serweta z otworem
8. Przylepiec
9. Nożyczki
10. Jałowe narzędzia chwytne
11. Probówki na płyn z jamy opłucnej do badania

Badanie należy wykonywać w gabinecie zabiegowym wyposażonym w niezbędny sprzęt: aparat EKG, dostęp tlenu, zestaw do ssania, tace ze sprzętem i lekami.
Sposób wykonania:
Pielęgniarka:
1. Przygotowuje sprzęt 
2. Pomaga pacjentowi przyjąć ustaloną z lekarzem pozycję
3. Podaje lekarzowi kolejno narzędzia, przybory, zgodnie z etapem badania
4. Obserwuje pacjenta w czasie wykonywania nakłucia, podaje materiał opatrunkowy w celu założenia opatrunku
5. Zabezpiecza płyn pobrany do badania i po zaopatrzeniu probówek w skierowanie je do laboratorium
6. Odwozi pacjenta do Sali i układa go w pozycji wysokiej lub półwysokiej
7. Obserwuje pacjenta
8. Porządkuje sprzęt zgodnie z obowiązującymi zasadami

Miejsce nakłucia:
- jeśli nie ma szczególnych przesłanek do wyboru innego miejsca nakłucia, to najlepszym miejscem do aspiracji płynu jest VII przestrzeń międzyżebrowa w linii pachowej tylnej lub środkowej, po górnej krawędzi żebra;
Zasady:
1. zasady aseptyki i antyseptyki
2. wykonanie znieczulenia
3. prawidłowe ułożenie pacjenta
4. obserwacja pacjenta w czasie badania i po
5. polecenie pacjentowi żeby wstrzymał oddech przy wkłuwaniu igły, a także przy odłączeniu strzykawki od igły punkcyjnej

Nakłucie klatki piersiowej (torakocenteza) polega na wprowadzeniu igły przez powłoki ściany klatki piersiowej do jamy opłucnowej. Pokonać trzeba skórę, tkankę podskórną, mięśnie oraz blaszkę ścienną opłucnej.

Wskazaniem do nakłucia jest:

płyn zgromadzony w jamie opłucnowej,

ropniak opłucnej,

krwiak opłucnej,

odma opłucnej.

Powikłania nakłucia klatki piersiowej

Możliwe powikłania nakłucia płuca:

krwioplucie, które najczęściej samoistnie ustępuje.

Możliwe powikłania nakłucia naczyń międzyżebrowych:

krwawienie do jamy opłucnowej,

zakażenie.

Przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu są zaburzenia krzepnięcia, liczne zrosty w opłucnej, brak współpracy chorego, mała ilość płynu, zakażenie skóry w miejscu wkłucia, ropień i zgorzel płuca.