Sposób wysłowienia normy ( postać słowna norm )

Wiele sposobów: byle zawierała wszystkie elementy treściowe.

-Wypowiedzi mające formę zdania rozkazującego; zwrot wyrażający, że coś jest nakazane lub zakazane, że ktoś ma obowiązek, że coś jest zabronione

-Wypowiedzi modalne ( zwłaszcza może, nie może- np. nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnia swego wyznania- to tyle, co zakaz ingerencji w strefę wiary czy religii

-To także wypowiedzi pozornie opisowe- np. jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania; sąd oddala; minister wydaje rozporządzenie itp.

Częścią normy nie jest sankcja.

Ale każdy zapytany przechodzień na ulicy wie, że za pewne typy czynów grożą kary- sankcje. Każda osoba jest tego pewna, że jeżeli zabije człowieka lub nie uiści należnego podatku, spotka go jakaś dolegliwość.

Norma nakazuje jedynie wymierzyć sankcję.

Ze względu na funkcję dzielimy normy na : sankcjonowane i sankcjonujące, normy te są powiązane ( sprzężone ) funkcjonalnie.

Norma sankcjonowana- to norma o strukturze jeżeli wystąpi warunek W1 ( podmiot P wykona czynność konwencjonalną Ck ** TU ZERKNĘ JAK OMÓWIMY CZYNNOŚCI KONWENCJONALNE ** ) to podmiot A1 ma obowiązek wykonać czyn C1.

Norma nakazująca bądź zakazująca

Norma sankcjonująca- to norma o strukturze jeżeli wystąpi warunek W2 polegający na tym, że A1 nie wykona czynności C1, to podmiot A2 ( zwykle organ państwa ) ma obowiązek wykonać czyn C2 ( tj. wymierzyć sankcję, która jest tak dobrana, by standardowo A1 bardziej opłacało się wykonać C1 niż narazić się na to, że A2 dokona wobec niego czynu C2). Wymierzanie sankcji.

Związek między tymi normami ma charakter funkcjonalny: funkcją nory sankcjonującej jest sankcjonowanie normy sankcjonowanej.

Norma sankcjonowana adresowana jest do dowolnych adresatów.

Norma sankcjonująca adresowana jest standardowo do organów państwa ( organów władzy publicznej ).

Pojmowanie lex imperfecta ( leges imperefectae )

Ustawodawca może nie dołączyć normy sankcjonującej rozmyślnie albo przez błąd.

Jeżeli dołączy, normy tworzą nie tylko pary ale raczej łańcuszki: norma sankcjonowana- norma sankcjonująca 1 – norma sankcjonująca 2 ( sankcjonuje normę sankcjonującą 1 ) - norma sankcjonująca 3 ( sankcjonująca normę sankcjonującą 2 ) itd.

Nsn- N1 – N2 – N3

Norma sankcjonująca 2 jest jednocześnie normą sankcjonowaną przez normę sankcjonującą 3.

Pojęcie i rodzaje sankcji

Aspekty:

-socjologiczny ( i faktyczny ) - kara naturalna, sankcja jako instytucja społeczna ( mechanizm społeczny służący realizacji określonych zadań/funkcji społecznych) .

• normatywny- sankcja przewidziana przez normy.

Podział sankcji

-sankcje skupione – są sformalizowane ( formalnie określona procedura i katalog sankcji ) i zinstytucjonalizowane ( wymierzane w imieniu danego podmiotu P ).

Sankcja prawna jest paradygmatycznym przykładem sankcji skupionych.

-sankcje rozsiane - ( nie są sformalizowane i nie są zinstytucjonalizowane, na przykład moralne ).

Rodzaje sankcji prawnych

sankcja karna – niejasny status. Teorie względne i bezwzględne.

Sankcja odszkodowawcza – obowiązek naprawienia szkody.

Sankcja egzekucyjna – dokonanie czegoś za dłużnika i obciążenie go kosztami / przymuszenie do czegoś

Sankcja nieważności – wiąże się z regułami ważnego dokonywania czynności konwencjonalnych.

Sankcja -proporcjonalna do winy odpłata za szkodę. Może przy tym realizować inne cele np. naprawienie krzywdy ofierze.

Teorie względne przyjmują ,że istota kary tkwi w celach jakie ma realizować takich jak : prewencja( odstraszanie od popełnienia przestępstwa ).

Resocjalizacja- rehabilitacja społeczna, naprawa moralna sprawcy, przestępca jako chory( kara jako środek leczniczy)

Eliminacja- unieszkodliwienie.

Przykłady przepisów prawnych:

Lex imperfecta – w tych przypadkach ustawodawca nie dołączył norm sankcjonujących , zatem żaden organ w przypadku przekroczenia norm nie może wymierzyć sankcji.

Art. 23 ; Art. 87 ; Ust 25.02.1964 Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Norma a przepis

Normy nie należy utożsamiać z przepisem

Przepis to zdanie w sensie gramatycznym, z reguły wyróżnione graficznie jako art. paragraf, ust. Z przepisów zbudowane są teksty prawne i z przepisów prawnik, urzędnik czy każdy zainteresowany odtwarza normy prawne w drodze wykładni.