Wykład 1 14.10.12

T : Dietetyka zootechniczno-weterynaryjna. Pobieranie paszy. Dodatki w żywieniu zwierząt.

test zaliczeniowy + konspekt z jadłospisem dla zwierząt

Dietetyka zootechniczno-weterynaryjna = nauka o zasadach żywienia zwłaszcza zwierząt chorych.

Dieta = oznacza sposoby i rodzaje odżywiania zwierząt mające na celu :

1) wspomaganie leczenia i powrotu do zdrowia, w przypadku zwierząt chorych

2) zapewnienie prawidłowego przebiegu procesów życiowych, u zwierząt zdrowych

Każdy organizm wymaga pożywienia odpowiadającego pod względem ilościowym i jakościowym :

- gatunkowi

- wielkości

- płci

- wiekowi

- sposobowi użytkowania (zwierzęta hodowlane)

Wszystkie odchylenia od normy w jakości i ilości pożywienia działają chorobotwórczo.

Niedożywienie zwierząt :

+ zachamowanie wzrostu

+ zmniejszenie zdolności produkcyjnej

+ skłaoonść na zachorowania

+ śmierć ---> w skrajnych przypadkach

Głodowanie :

* zaburzenia przemiany materii

* ujemny bilans przemiany energii

* zmniejszenie masy ciała

* zuzycie nagromadzonego tłuszczu i glikogenu

* zuzywanie innych składników komórek ciała

Po wyczerpaniu substancji energetycznych ---> ŚMIERĆ

W czasie głowodania organizm zużywa kolejno :

- tłuszcz

- węglowodany

- białko

- składniki mineralne

W wyniku nierównomiernego zużywania różnych składnikow powstają :

+ zmiany w składzie chemicznym ustroju

+ zmiany anatomiczne:

- w wątrobie

- w śledzionie

- w mięśniach

- w mózgu

- w kościach

Przekarmienie zwierząt :

* nadmierne obciążenie (czynnościowe i wydzielnicze) przewodu pokarmowego

* niewydolność

* nadmiar składników przekształca się w glikogen i tłuszcz, który magazynuje się w :

- wątrobie

- mięśniach

- tkanki podskórnej

- na powłokach brzusznych

- na osierdziu i w rowku wieńcowym serca

Dieta :

Diety lecznicze przeważnie wyłączają pewne składniki z pożywienia. Diety takie można nazwać niepełnowartościowymi. Mogą być stosowane tylko okresowo i w miarę poprawy kondycji zwierząt powinny być uzupełniane stopniowo tak, aby zbliżały się do diety zdrowego zwierzęcia.

Rodzaje diet :

1) Diety odciążające

a) dieta głodowa i bezwodna

zaprzestanie podawania pokarmu (pokarmy i wody) przez 1 do 2 dni.

Należy ją zastosować przy krwotokach z przewodu pokarmowego, uporczywych biegunek i wymiotów, ostrych zatruciach, niewydolności nerek, ostrych stanach podrażnienia żołądka i jelit, ostrych stanach zapalnych wątroby.

b) dieta półgłodowa

znaczne zmniejszenie podawania karmy lub jednego ze składników pokarmowych.

Zalecana jest w chorobach przewlekłych takich jak choroby przemiany materii, choroby wątroby, nerek.

*dieta niskobiałkowa ---> ograniczanie ilości białka. Znajduje zastosowanie przy chorobach nerek,

wątroby, trzustki, zatruciach i alergiach.

*dieta niskowęglowodanowa ---> ogranicza latwo strawne/przyswajalne węglowodany.

Znajduje zastosowanie przy cukrzycy lub nieżytach jelit z nasile -

- niem procesów fermentacyjnych.

* dieta niskotłuszczowa ---> ogranicza ilość lipidów. Znajduje zastosowanie przy chorobach wątro -

- by, trzustki i biegunkach.

na zaparcia produkty oleiste

c) dieta odciążająca mechanicznie

wyłączenie z pożywienia składników o dużej zawartości błonnika. Dieta ta oszczędza błony śluzowe przewodu pokarmowego. Stosuje sie ją po zabiegach chirurgicznych na przewodzie pokarmowym. Nie należy wtedy podawać dużych kawałków mięsa, chrząstek czy kości, a także ziarno w całości, nie pokrojone buraki, ziemniaki, grubo śrutowane ziarno, itp.

d) dieta odciążająca chemicznie

wykluczenie składników kwaśnych, ostrych i słonych. Stosujemy ją przy chorobach jamy ustnej, przełyku, żołądka, jelit, wątroby, trzustki, nerek, serca i chorobach alergicznych.

Wszystkie diety odciążajace chronią układ, który "zajmuje się" danym składnikiem w czasie trawienia, transportu, czy wchłaniania, a u ktorego taka stymulacja przez dostarczenie nowych skaldników pokarmowych może potęgować proces chorobowy.

2) Diety obciążające

a) dieta ze wzmożonym odżywianiem

Cel: wzmocnienie organizmu zwlaszcza układu nerwowego i mięśni

Wskazania :

- ogólne wyczerpanie połączone ze znacznym spadkiem masy ciała po przebytych chorobach zakaźnych po okresie głodowania lub nadmiernego użytkowania.

- zaburzenia układu nerwowego i osłabienie zwierząt młodych przed osiągnięciem dojrzałości

płciowej

- grużlica połączona z utratą masy ciała

b) dieta ze zwiększoną ilością białka

Cel: uzupełnienie niedoboru w okresie intensywnego wzrostu, w czasie ciąży, laktacji, przy obniżonej zdolności przyswajania białek (nieprawidłowe żywienie, biegunki, po chorobach zakaźnych i schorzeniach wyniszczających, przy marskości wątroby, cukrzycy, anemii, a także u samców rozpłodowych).

c) dieta ze zwiększoną ilością węglowodanów

Wskazania :

- schorzenia wątroby, nerek, serca i przewlekłych zatruciach. Podaje się doustnie lub podskórnie roztwór glukozy.

- wyniszczenie organizmu (glukoza+insulina=wzrost zawartości glikogenu)

- w alkaloizie żwacza

- przy znacznym wysiłku fizycznym

d) dieta ze zwiększoną ilością lipidów

Wskazania :

- wyniszczenie organizmu

*psy, koty, świnie ---> tłuszcz w postaci płynnej lub stałej

* cielęta, prosięta ---> tłuszcz w postaci emulsji lub zawiesiny w ciepłym mleku

* bydło ---> w postaci mało odtłuszczonych makuchów

e) dieta naprzemienna

szybka zamiana jednego sposobu żywienia na inny

Cel:

- urozmaicenie apetytu

- pobudzenie apetytu

- pobudzenie do pracy niewydolnych narządów

Dieta naprzemienna:

* odciążająca ---> stosowana dla zwierząt obficie żywionych (chorych i zdrowych)

* obciążająca ---> stosowana sporadycznie. Podawanie skłądników przeciwskazanych.

f) dieta pobudzajaca (mechaniczna i chemiczna)

- podawanie składników pobudzających narządy wykazujące niedostateczną sprawność czynnościo-

-wą, np.: przy zaparciach podawanie twardych pasz roślinnych