RODZAJE USŁUG * socjalno-bytowe (mieszkaniowe, żywieniowe, fryzjer, restauracja)* oświatowo-kulturalne (szkoły, biblioteki, kino) *ogólnospołeczne (straż pożarna, szpitale, wywóz śmieci) * turystyczno-rekreacyjne (hotel, pływalnia)* badawczo-rozwojowe (bad. naukowe, prace eksperymentalne) * administracji i zarządzania (zw. zawodowe, rejestr. Samochodu) * dla producentów/ konsumentów *lokalne/ ponadlokalne (szkolnictwo wyższe, telefonia kom, reklama) POZIOM ROZWOJU USŁUG ZALEŻY OD: wykształcenia społ., poziomu rozwoju społ-gosp, rynku pracy, poziomu automatyzacji przemysłu i mechanizacji rolnictwa, procesu globalizacji; rozwoju podwykonawstwa; CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ USŁUG *wydłużanie długości życia *przemieszczanie się ludności *zmiana stylu życia *praca kobiet *wzrost zamożności społ *globalizacja gospodarki *wzrost zapotrzebowania na komunikacje, przepływ informacji *turystyka *rozwój przedsiębiorstw o zasięgu międzynarodowym KOMUNIKACJA *transport (przemieszczanie ludzi, towarów + czynności: załadunek itp) -lotniczy – samochodowy -morski -juczny -śródlądowy -kolejowy -przesyłowy *łączność (przesyłanie informacji) -prasa – radio – Internet – telefonia ..	CZYNNIKI WYPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ TRANSPORTU rozmieszczenie ludności i osadnictwa; -||- surowców mineral i ośrodków przemysłu; czynniki polityczne; poziom rozwoju spol-gosp; nowe technologie; ukształtowanie terenu T.MORSKI ^korzystny układ prądów i pływów morskich ^zatoki (odpowiednio głębokie, duże) ^niezamarzające morza +duża ładowność i specjalizacja +ekologiczny +tani +różne rodzaje statków +małe nakłady energii +nie trzeba drogiej infrastruktury +duży zasięg -wymaga przeładunku – długi -katastrofy tankowców -rzadko kursuje -zamarzające porty Tania Bandera - kraje, w których są niskie opłaty rejestracyjne statków, niewielkie wymagania stanu technicznego, niskie podatki, nie wymagają wysokich standardów pracy (Bahamy, Bermudy, Cypr, Grecja, Panama, Malta, Liberia) PORTY Rotterdam (Holandia), Singapur, Antwerpia(Belgia), Marsylia, Long Beach, Szanghaj, Hongkong, Houston SZLAKI a)północnoatlantycki (Am. Płn ↔ Europa Zach) b)dalekowschodni (Zat. Perska ↔ Am. Płn/Europa Zach) c)pacyficzny (USA ↔ Japonia/ Australia) d)południowoatlantycki (Australia ↔ Europa Zach/ Afryka) Żegluga kabotażowa – między portami tego samego kraju (mała – po jednym morzu; duża- po wielu)	T.ŚRÓDLĄDOWY ^małe wahania stanu wód w rzekach ^rozwinięta sieć rzeczna ^niezamarzające rzeki ^głębokie koryta +tani +ekologiczny +małe nakłady energetyczne +ładowność, masowość +czasami jedyny środek transportu do miejsc trudnodostępnych -długi -zależy od stanu wód -okresowe zamarzanie rzek -konieczność regulacji rzek KANAŁY *Sueski (M. Czerwone ↔ M. Śródziemne) *Koryncki (M. Egejskie ↔ M. Jońskie) *Panamski (O. Atlantycki ↔ O. Spokojny) *Śródlądowy (Ren ↔ Łaba) *Kiloński (M. Bałtyckie ↔ M. Północne) SYSTEMY a)Wielkich Jezior i rzeki św Wawrzyńca w USA i Kanadzie, poł. z systemem wodnym Missisipi i Missouri b)Renu (z Rodan, Sekwana, Łaba, Dunaj, Odra, Wisła) c)Wołgi (z Dźwiną, Donem, Newą) d)Jangcy – rzeka Żółta poł. z Wielkim Kanałem e)Amazonki T.LĄDOWY ^niziny ^małe różnice wysokości względnych SAMOCHODOWY +szybki +różne towary + łatwo dostępny +brak przeładunku -mała ładowność -kolizyjny -zużycie paliwa -konieczna infrastruktura -zanieczyszczenia KOLEJOWY +duża ładowność, masowość +zelektryzowane= ekologiczne +koszty maleją wraz ze wzrostem odległości -długi -droga infrastruktura -terroryzm -przeładunek -różna szerokość torów Gęsto linii w: Czechach, Belgii, Niemczech Niegęsto w: Rosji, Australii Długie linie w: USA, Rosji, KanadzieNAJSZYBSZE Shinkansen (Japonia); TGV (Francja); ICE (Niemcy); Pendolino (Włochy) Najdłuższa: transsyberyska (Moskwa – Władywostok)
T.LOTNICZY ^nizinne tereny pod budowę lotnisk ^korzystny układ kierunków wiatrów i siły wiatru ^rzadkie występowanie mgieł, burz... +szybki +bezpieczny +duży zasięg +komfortowy +innowacyjny -hałas -mała ładowność -w razie wypadku małe szanse przeżycia -terroryzm -zależny od pogody -droga infrastruktura LOTNISKA Hartsfield (Atlanta); O-Hare (Chicago); Haneda (Tokio); Heatrow (Londyn), Denver; International (San Francisco, Los Angeles); Frankfurt nad Menem; Fort Worth (Dallas) T.PRZESYŁOWY +szybki +tani +duża masowość +innowacyjny +na duże odległości +możliwość budowy pod wodą +ekologiczny +nie zależy od pogody -tylko w jednym kierunku -ograniczona specjalizacja -droga budowa i konserwacja -kradzieże WARUNKI ROZWOJU HANDLU *nierównomierne rozmieszczenie surowców *poziom rozwoju gosp *przynależność do ugrupowań gospodarczych *specjalizacja produkcji rolniczej *polityka międzynarodowych korporacji *kursy walut STRUKTURA TOWAROWA maszyny, urządzenia, środki transportu; surowce mineralne; paliwa mineralne i pochodne; chemikalia; rolno-spożywcze; produkty przetwórstwa przemysłowego	Eksporterzy/Importerzy: Niemcy, USA, Chiny, Japonia BILANS HANDLOWY [eksport – import] zestawienie wartości eksportu i importu towarów, dokonywane za okres jednego roku BILANS KAPITAŁOWY zestawienie wszystkich transakcji, których przedmiotem są aktywa finansowe BILANS PŁATNICZY bilans handlowy poszerzony o zestawienie wszelkich obrotów dewizowych: bieżących i kapitałowych. EMBARGO zakaz przywozu i wywozu towarów do danego kraju, w celu wymuszenia na nim postępowania zgodnego z normami międzynarodowymi DUMPING eksport towarów po cenach niższych od cen krajowych, niejednokrotnie niższych od kosztów produkcji, w celu pozyskania rynku zbytu lub szybkiego zdobycia dewiz INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE budowa przedsiębiorstw od podstaw lub przejmowanie przedsiębiorstw już istniejących INWESTYCJE PORTFELOWE długotrwałe lokaty w zagranicznych papierach wartościowych np. akcje, obligacje Handel międzynarodowy – odpłatna wymiana towarów między państwami Obrót międzynarodowy - ruch towarów, usług i środków finansowych między poszczególnymi krajami GIEŁDA forma zorganizowana rynku, na którym regularnie spotykają się kupujący i sprzedający w celu zawierania transakcji	CZYNNIKI ROZWOJU TURYSTYKI wzrost zamożności społeczeństwa; *więcej czasu wolnego; *otwarte granice; *brak wojen; *wzrost wykształcenia; * rozwój transportu; *reklama *zróżnicowana oferta *postęp cywilizacyjny *rozwój urbanizacji (ludzie chcą się wyrwać z miast) *wydłużenie długości życia *wzrost aktywności turystycznej emerytów PODZIAŁ TURYSTYKI WG ^czas trwania ^środek transportu ^okres wyjazdu (weekendowa,...) ^zasięg (krajowa,...) ^cel [wypoczynkowa; biznesowa; handlowa; kwalifikowana (sport); krajoznawcza; pielgrzymkowa; kongresowa; sentymentalna; zdrowotna Wpływy: USA, Hiszpania, Francja, Włochy Wydatki: Niemcy, USA, Anglia, Japonia TYPY PRZESTRZENI a)miejskie b)wiejskie – budowane przy dużych miastach: agroturystyka, domki letniskowe +poznanie nowych kultur +promocja własnej kultury +zapewnia miejsca pracy +przyczynia się do rozwoju innych usług +źródło dochodu ludzi i państwa +rozwój infrastruktury -zaśmiecenie terenu -zanieczyszczenie powietrza -zniekształcenie krajobrazu -przestępczość -hałas -ubytek terenów rolniczych -utrudnienia w komunikacji -„kraje monokultury turystycznej” (kraje, w których turystyka rozwinęła się znacznie bardziej niż inne działy gospodarki) Ruch turystyczny- liczba osób, biorących udział w podróżach Gospodarka turystyczna – sfera obsługi ruchu turystycznego