WYKŁAD 1 – 29.09.2012

UCZENIE SIĘ

• to proces prowadzący do modyfikacji zachowania podmiotu w wyniku jego uprzednich doświadczeń np. zdobywania wiedzy, umiejętności

• dana faza dojrzewania umożliwia uczenie się np. czytania

• miara uczenia się – zgodność tego, co zostało odtworzone z jakimś wzorcem

• uczenie się przejawia się w zmianach zachowania – jeśli ktoś zmienia zachowania, myślenia, znaczy, że się nie nauczył

UCZENIE SIĘ:

1. Zachowań o znacznych komponentach wrodzonych (coś co mamy w zalążku w genach)

2. Uczenie się nowych form zachowania

• elementarne rodzaje uczenie się, czyli warunkowanie klasyczne i warunkowanie instrumentalne (uczenie się od zera) zwierzęta i ludzie

• uczenie się inteligentne, czyli poprzez rozwiązywanie problemów (ludzie)

Ad. 1) Zachowanie o znacznych komponentach wrodzonych mogą ulegać modyfikacjom pod wpływem uczenia się np. reakcja na światło

• habituacja – stopniowy zanik reakcji na powtarzające się bodźce o średniej sile, obojętne dla człowieka

• reakcja piętna – imprinting tj. wdrukowanie np. dziecko-matka-przywiązanie (profesor Lorenz)

Ad 2) Uczenie się nowych form zachowania :

• Warunkowanie klasyczne

• (Pawłow) wzmocnienie bodźca warunkowego (wcześniej obojętnego np. dzwonka) przez bodziec bezwarunkowy

• odruch bezwarunkowy u psa – ślinienie się na jedzenie

• odruch warunkowy – jeśli dzwonek kilka razy przed jedzeniem, to ślina pojawia się już na dzwonek

• warunki : bodziec warunkowy poprzedza bezwarunkowy, powtarzanie się sytuacji, bodziec bezwarunkowy musi być silny, tj. pokarmowy, obronny, płciowy, orientacyjny

• Warunkowanie instrumentalne

• (Skinner) osiągnięcie bodźca bezwarunkowego poprzedza reakcja niezależna od reakcji bezwarunkowej, np. szczur przypadkiem naciska na dźwignię i wpada pokarm do klatki

• Różnice między warunkowanie klasycznym a instrumentalnym :

• reakcje instrumentalne są dowolne a warunkowe niezależne od człowieka

• reakcje warunkowe występują przy pozytywnym i negatywnym wzmacnianiu a instrumentalne tylko przy pozytywnym

• przy negatywnym – unikanie lub ucieczka

• Warunki uczenia się elementarnego :

• powtarzanie jest niekonieczne – ale utrwala ślad pamięciowy

• wygasanie – kiedy brak wzmocnień

• generalizacja na bodźce podobne

• wzmocnienia nieregularne są trwalsze

• odroczenie wzmocnienia działa tylko u ludzi

• Kara

• jest tylko odroczeniem reakcji

• skuteczna tylko wtedy, gdy cel można osiągnąć inną metodą

• (Lewin) konflikt unikanie-dążenie, kiedy cel jest nagrodą, ale potem będzie kara, np. wagary

• kara jest nieskuteczna, kiedy dziecko ma negatywny stosunek do karzącego, nie akceptuje norm

• (Thorndik) prawo efektu – istnieje duże prawdopodobieństwo, że działanie prowadzące do pożądanego wyniku będzie się powtarzać w podobnych okolicznościach

• umiejętność – gotowość do podejścia jakiegoś działania w zależności od sytuacji, np. jazda autem

• nawyk – automatyczne działanie, np. codzienna jazda do pracy

• Uczenie się inteligentne, czyli przez rozwiązywanie problemów

• metodą prób i błędów

• uczenie się probabilistyczne

• metodą wyglądu

• uczenie się pojęć

• Uczenie się metodą prób i błędów

• zaangażowane są tu procesy, motywacyjne, emocjonalne, spostrzeżeniowe, myślowe,decyzyjne i pamięć

• aby nabyć jakąś umiejętność najpierw trzeba rozwiązać problem

• w kolejnych powtórzeniach sytuacji problemowej stopniowo eliminowane są błędy

• Uczenie się probablistyczne

• uczenie się przewidywania niepewnych zdarzeń o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia

WYKŁAD II 3-4 listopada

• Uczenie się metodą wglądu :

• redefiniowanie sytuacji problemowej

• zasadnicza zmiana sposobu lub struktury widzenia problemu ważne elementy stają się nieważne i odwrotnie - następuje konstruowanie nowego poznawczego modelu problemu

• nagłość rozwiązania

• w podobnej sytuacji wgląd pojawia się szybciej niż w sytuacji pierwotnej

• szympans sułtan (klatka-kij-banan)

WGLĄD :

• przeskok intuicyjny - proces nieświadomy ,podmiot jakby zdobywał rozwiązanie czuje, że tak musi być chociaż nie wie dlaczego - pomysł może być dobry, ale też bezwartościowy, błędny określenia to nagle uświadomiona, nieuświadomiony proces myślenia

MECHANIZM WGLĄDU WYJAŚNIA TEORIA INKUBACJI :

• doświadczenie impasu po którym następuje przerwa w aktywnym zajmowaniu się problemem - znalezienie rozwiązania najczęściej ma miejsce w przerwie między etapami myślenia

• przerw inkubacji ,czyli czas pomiędzy podjęciem problemu a rozwiązaniem ,nie działa automatycznie lecz jest to czas odnalezienia czegoś i pozytywny transfer wiedzy przez analogię lub czas regeneracji - wygasania nawyków o błędnych nastawień - po okresie wypoczynku umysłu pojawia się nowy kierunku myślenia

UCZENIE SIĘ POJĘĆ :

• proces poznawcze kategoryzacji rzeczywistości ,podstawa tworzenia się matryc pamięciowych w LTMie

• pojęcie jest to myśl w której odzwierciedlone są cechy wspólne dla klasy przedmiotów lub zdarzeń

• myślimy najczęściej przy pomocy pojęć

• pojęcie nie jest tożsame ze słowem - słowo to symbol językowej wyrażającej myśli . Czasami mamy pojęcie a brak nam słowa a czasami mamy słowo i nią mamy pojęcia

• pojęcia zwerbalizowane nabywane są łatwiej

SYSTEMY POJĘĆ :

1. Pojęcia : konkretne i abstrakcyjne

2. Pojęcia :

• naturalne - poznawcza reprezentacja odzwierciedlająca zaspół wspólnych cech, które w różnym stopniu przysługują desygratam danej klasy nie są dobrze określone , typowe, czyli centralne oraz perefetyczne egzemtlarze pojęcia

• matrycowe - poznawcza reprezentacja skończonej liczby wspólnych cech ,które w jednakowym stopniu przysługują wszystkim desygnatom danej klasy są dobrze określone , występuje w nauce

METODY PRZYSWAJANIA POJEĆ :

• metoda przyswajania pojęć w kontekście - zgadujemy

• metoda przyswajania definicji pojęć

• metoda nowej klasyfikacyjni - wymyślenie nazw dla nowych przedmiotów np. samochód

BŁĘDY W PRZYSWAJANIU POJĘĆ :

• Błąd 1 rodzaju - pojęcie zbyt ogólne poprzez pomijanie cech istotnych dla danej klasy przedmiotów np. co w wodzie to ryba

• Błąd 2 rodzaju - pojęcia zbyt szczegółowe poprzez włączenie do treści pojęcia cech nieistotnych np. krytykować ,czyli dodawanie do treści pojęcia nowych nieistotnych cech wynikających z aktualnie spostrzeganego kontekstu .

8.12

PROKRASTYNACJA -(ODROCZENIE -ZWŁOKA)

W psychologii patologicznej tendencja do nieustannego przekładania pewnych czynników na później ujawniająca się w różnych dziedzinach życia .

Najczęściej pozostaje nierozpoznana. Niedawno uznano ,że jest ona zaburzeniem psychicznym.

Osoby nią dotknięte -prokrastynatorzy -odczuwają trudności z zabraniem się do pracy i w związku z tym odkładają jej wykonanie ,zwłaszcza wtedy ,gdy nie spodziewają się natychmiastowych efektów .Osoby patologiczne zwlekające z rozpoczęciem pewnych czynności uważa się zazwyczaj, że przypisuje się im brak silnej woli i ambicji.

Dotyczy uczniów wybitnie zdolnych albo zdolnych (tracą wiarę w siebie),ma podłoże w dzieciństwie, rodzice zbyt wymagający, ma swoje podłoże często w domu rodzinnym. Ukazuje ona wizję społeczną jako wyścigu szczurów ,niestabilnej sytuacji rodzinnej, niedowartościowania danej osoby)

CHARAKTERYSTYKA I TYPOWE ZACHOWANIA

Większość osób dotkniętych prokrastynacją to ofiary perfekcjonizmu

Perfekcję osiąga się metodą prób i błędów .Perfekcjonista nie dopuszcza myślenia o błędach ,pogrążą się w tym paradoksie nie robiąc nic .Jednoczesne odwlekanie konkretnej aktywności nie oznacza bezczynności danej osoby a wręcz przeciwnie osoba ta z zapałem wykonuje inne zajęcia ,niemające związku z problematycznym zadaniem, rozpraszając przy tym własną uwagę.

MOŻE PRZYBIERAĆ RÓŻNE FORMY :

Od łagodnych do poważnych i patologicznych

Jeśli czynności niewykonane nie pociąga konsekwencji (sprzątanie)złudne poczucie bezpieczeństwa jakie niesie prokrastynacja ,może być przyczyną zmartwień. W poważniejszych przypadkach pociąga za sobą ryzyko rozwodu utraty pracy czy wejścia w konflikt z prawem.

PROKRASTYNACJA NAJCZĘŚCIEJ DOTYCZY :

Prokrastynacja -najczęściej dotyczy: nauki a później życia zawodowego ,życia codziennego, podejmowania decyzji .

MOŻLIWE PRZYCZYNY :

Wiele zaburzeń w tym także osobowości ,może wiązać się z postawą zwlekającą

dotyczy to większości zaburzeń depresyjnych a czasem także lękowych tj fobia społeczna

Jest powszechna u osób z ADHD .

PROKRASTYNACJA MA NA CELU :

Uniknięciu frustracji (przekładanie zad jest tak przyjemne jak to ,które wykonujesz a kara za niewykonanie danego zadania wydaje się bardzo odległa względem natychmiastowej przyjemności jaką daje zrobienie czegoś innego, ma na celu uchronić się od złych emocji.

Ochronę poczucia własnej wartości :dla prokrastynatora porażka jest podważeniem jego wartości ,tak więc im mniejsze są szanse na to że odnieśli sukces tym dłużej zwleka .Ponieważ prokrestynatorzy to perfekcjoniści ,prawdopodobieństwo ,że sprostają własnym zad. jest duże.

PROKRASTYNACJA

Prowadzi do „nieudolności”(niewystarczające przygotowanie się do egzaminu)dostarczającej wymówek ,gdy oczekiwania nie są spełnione. Zawsze można sobie tłumaczyć gdybyśmy się bardziej przyłożyli odnieślibyśmy sukces, choć może to być złudne

PROKRASYNACJA MA NA CELU:

Sprzeciwienie się innym przez zachowanie pasywno -agresywne. Na prośby odp. ”dobrze” ale są to puste słowa

Życie w sferze poszukiwania silnych doznań

Osiągnięcie złudnej świadomości ,większej mobilizacji do sprostania trudnemu uporaniu z zadaniem - później, lub przeświadczenie, że zadanie ma zostać wykonane perfekcyjnie. PRZYCZYNĄ JEST 5 LĘKÓW WYSTĘPOWANIE RÓWNOCZEŚNIE

1. lęk przed porażką -gdy wydaje nam się ,że jest za późno żeby ją wykonać

2. lęk przed sukcesem Występuje obawa ,że sukces wywoła zazdrość ,co pociągnie za sobą kolejne większe oczekiwania ,którym można sprostać. Próbuje nie wyróżniać się spośród innych. Może występować w sferach braterskich,

3. lęk przed bezradnością Prokrastynator chce mieć wszystko pod kontrolą, może to wynikać z chęci rewanżu .Gdy taka osoba ma zmierzyć się z mało ambitnym zadaniem.

4. Lęk przed izolacją Prokrastynator niczym dziecko w rodzinnym gronie chce aby się opiekowano, doradzano, kierowano ,(ktoś ma podejmować za niego decyzje)

5. Lęk przed intymnością -boi się że inni nie będą wystarczająco obecni w jego życiu lub zbyt do niego zbliżywszy dostrzega jego wady .(Chłopak ,który ciągle spóźnia się na randki)

LECZENIE ROKOWANIA

Bardzo trudne, ale możliwe środki farmakologiczne zwykle mało skuteczne

Można stosować metody Psychoterapeutyczne u specjalisty lub samo uleczalna przez zmuszanie się do pracy i stopniowe przezwyciężanie trudności (przedstawia konkretne działanie)