EDUKACJA KSZTAŁCENIE UCZENIE SIĘ NAUCZANIE WYCHOWANIE

METAFIZYKA- Metafizyka klasyczna albo filozofia pierwsza (gr. τα μετα τα φυσικά ta meta ta physika – "to, co po fizyce/ponad fizyką"; zob. ontologia) – dziedzina wiedzy ukonstytuowana przez Arystotelesa, rozważająca byt jako byt oraz jego istotne własności i ostateczne przyczyny.

Nazwa "metafizyka" nie pochodzi od Arystotelesa. Najprawdopodobniej zaproponował ją Andronikos z Rodos, filozof perypatetycki z I w. p.n.e., który uporządkował dzieła Arystotelesa umieszczając zbiór pism (dziś tworzą one poszczególne księgi Metafizyki) traktujących o zasadach bytu po pismach przyrodniczych – Fizyce. Nazwa ta "meta ta fizyka" oznaczałaby w tym kontekście te pisma (w kolejności) po tych o fizyce. Po raz pierwszy w historii myśli termin metafizyka pojawił się u Mikołaja z Damaszku (ur. ok. 64 r. p.n.e.). Tę teorię pochodzenia nazwy popiera większość wybitnych badaczy Arystotelesa, jak Zeller, Ross czy Jaeger. Wedle innej teorii uczonego M. H. Reinera tytuł dzieła Metafizyka był inspirowany przez samego Arystotelesa i był używany już przez jego bezpośrednich uczniów.

EPISTEMOLOGIA- pojęcie, które wywodzi się od greckiego słowa episteme, czyli wiedza, umiejętność oznacza naukę badającą związki między rzeczywistością, a poznaniem. Często jako pojęcie równoznaczne z epistemologią stosuje się termin „teoria poznania”. Przedmiotem jej zainteresowania są podstawowe pojęcia, takie jak prawda, przekonanie, sąd czy poznanie.

Od początku swojego istnienia epistemologia budziła spore kontrowersje. Niektóre cenione umysły świata filozofii poddawały nawet w wątpliwość sens podejmowanie tej tematyki. Ich zdaniem badania jest niemożliwe, gdyż w tym celu jest konieczne wykorzystanie samego poznania. Ten paradoks rzeczywiście każe nam się zastanowić nad zasadnością epistemologii, a mimo tego wciąż znajdują się osoby, które chętnie zajmują się tą kontrowersyjną nauką.

Już w starożytności, w czasach genezy samej filozofii pojawiali się adepci epistemologii. W filozofii nowożytnej również ich nie brakło, a do najsłynniejszych z nich należał chociażby Kartezjusz. To od wydzielił epistemologię jako osobną dziedzinę filozofii. Tematykę tą podejmowali też najsłynniejsi myśliciele w historii filozofii, tacy jak Arystoteles czy Platon. Wydaje się, że tak cenieni filozofowie nie zajmowali się czymś, co nie jest godne uwagi człowieka i bezzasadne, może więc mimo wszystko warto zainteresować się epistemologią.

AUTOLOGIA- Aksjologia (gr. αξιοs - godny, cenny + λογοs - nauka)

1. W węższym znaczeniu — szczegółowa teoria wartości, wchodząca w skład poszczególnych dyscyplin naukowych; dziedzina rozważań nad wartościami określonego rodzaju, np. moralnymi, estetycznymi, poznawczymi, ekonomicznymi, religijnymi.

2. W szerokim znaczeniu — ogólna teoria wartości, nauka o wartościach, wieloaspektowe rozważania teoretyczne dotyczące pojęcia wartości, wywodzące się z etycznych koncepcji dobra.

Aksjologia w szerokim znaczeniu zajmuje się:

• w aspekcie teoretycznym:

  • analizą natury wartości (tego, co cenne, dobre), a więc zagadnieniem, czym jest wartość, jaki jest jej charakter (subiektywny, obiektywny, absolutny, względny itp.);

  • dociekaniem źródeł i mechanizmów powstawania wartości w aspekcie systematyzującym i postulatywnym;

  • podstawami i kryteriami wartościowania;

  • klasyfikacją wartości (np. wyodrębnianiem wartości autotelicznych, jako celów samych w sobie, oraz wartości instrumentalnych, służących do ich realizacji);

  • budowaniem ich hierarchii i ustalaniem, co stanowi wartość najwyższą (tzw. summum bonum);

  • ich statusem ontycznym, relacjami z innymi bytami, sposobami ich poznawania i realizowania w aspekcie socjologicznyczm i teoretyczno-kulturowym;

  • badaniem społecznego funkcjonowania wartości w danej epoce historycznej, zbiorowości społecznej i kulturze.