Orzeczenie nr 8

VI SA/Wa 667/07 - Wyrok WSA w WarszawieData orzeczenia

2007-07-05 orzeczenie prawomocne

Data wpływu

2007-04-17

Sąd

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie

Sędziowie

Danuta Szydłowska

Ewa Marcinkowska /przewodniczący/

Magdalena Bosakirska /sprawozdawca/

Symbol z opisem

6172 Notariusze i aplikanci notarialni

Skarżony organ

Minister Sprawiedliwości

Treść wyniku

Oddalono skargę

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Marcinkowska Sędziowie Sędzia WSA Magdalena Bosakirska (spr.) Asesor WSA Danuta Szydłowska Protokolant Anna Mruk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 lipca 2007 r. sprawy ze skargi Z. K. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] lutego 2007 r. nr [...] w przedmiocie odwołania ze stanowiska notariusza oddala skargę

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2007r. nr [...] Minister Sprawiedliwości utrzymał w mocy swoją własną decyzję o odwołaniu Z. K. ze stanowiska notariusza. Do wydania tej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Dnia 27 listopada 2006r. Minister Sprawiedliwości zawiadomił Z. K. prowadzącego kancelarię notarialną w K., że wszczyna z urzędu postępowanie w sprawie odwołania go ze stanowiska notariusza w związku z faktem, że dnia 10 maja 2007r. skończy 70 lat. Jednocześnie Minister zwrócił się do Rady Izby Notarialnej w G. o wydanie opinii w tej sprawie.

Rada Izby Notarialnej w G. pismem z dnia 15 grudnia 2006r. poinformowała, że "przychyla się do decyzji Ministra Sprawiedliwości w powyższej sprawie".

Z. K. dnia 5 grudnia 2006r. złożył wniosek o zezwolenie na kontynuowanie działalności do dnia 10 maja 2008r. w uzasadnieniu wskazując, że od listopada 2003r. toczy się postępowanie o powołanie na stanowisko notariusza jego córki I. K., z którą chciałby działać w formie spółki cywilnej. Negatywne decyzje Ministra co do jej wniosku zostały uchylone wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 25 września 2006r. sygn.akt VI S.A./WA 1160/06. Istnieje więc realna możliwość powołania córki na stanowisko notariusza. Przedłużenie możliwości działania wnioskodawcy do czasu powołania córki pozwoliłoby uniknąć likwidacji kancelarii i uniknięcie związanych z tym kosztów oraz ułatwiłoby wejście córki do nowego zawodu. Wniosek ten skarżący ponowił dnia 10 stycznia 2007r.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2007r. Minister Sprawiedliwości odwołał Z. K. ze stanowiska notariusza z dniem 11 maja 2007r. Jako podstawę prawną decyzji wskazał art.16 ust.1 p.3 ustawy z dnia 14 lutego 1991r. Prawo o notariacie /tekst jedn. Dz.U. z 2002r. nr 42, poz.369 z późn. zmianami, dalej zwane pr.not./ oraz art.104 kpa. W uzasadnieniu decyzji Minister wskazał, że Rada Izby Notarialnej w G. nie popiera stanowiska Z. K. i wnosi o jego odwołanie w terminie ustawowym. Organ wyjaśnił, że zgodnie z treścią art.16 § 3 pr.not. Minister może odwołać notariusza, który ukończył 70 rok życia. Ustawodawca pozostawił uznaniu Ministra rozstrzygnięcie, co do ewentualnego późniejszego odwołania notariusza. Zawód notariusza jest zawodem zaufania publicznego, a w przypadku takich zawodów ukształtowaną i utrwaloną granicą wieku, do którego zawód jest wykonywany jest 70 lat. Przedłużenie tej granicy może mieć miejsce w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Strona żadnych szczególnych okoliczności nie wskazała, a możliwość pełnienia po odwołaniu funkcji zastępcy notariusza, umożliwi osiągnięcie zamierzonych celów po ewentualnym powołaniu córki. Na Ministrze spoczywa obowiązek zabezpieczenia swobodnego dostępu do usług notarialnych oraz stworzenia możliwości dostępu do zawodu młodej kadrze prawniczej.

Z. K. złożył wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy wnosząc o zmianę decyzji i odwołanie go z dniem 11 maja 2008r. lub z dniem 31 grudnia 2007r. Zarzucił naruszenie art. 16 § 3 p.1 pr.not. poprzez przyjęcie, że w jego sytuacji nie zachodzą okoliczności szczególne, podczas gdy długotrwałe prowadzenie postępowania dotyczącego powołania córki jest taką właśnie okolicznością szczególną. Wskazał, że opinia Rady Izby Notarialnej jest pozytywna, a nie negatywna, jak to przyjął Minister. Zarzucił naruszenie art.7, art.10, art.77 i art.80 kpa polegające na naruszeniu zasady prawdy obiektywnej i brak wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Zarzucił też naruszenie art.11 kpa i art.107 kpa poprzez niewskazanie okoliczności, które organ uznał za udowodnione i niewyjaśnienie dlaczego innym dowodom odmówił wiarygodności. Podniósł także, że zaskarżona decyzja nie uwzględnia jego słusznego interesu, o którym mowa w art.7 kpa. Wskazał, że likwidacja kancelarii wiąże się ze znacznymi kosztami, K. zostanie pozbawiona jedynej kancelarii notarialnej, a organ nie uzasadnił należycie swego stanowiska.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2007r. Minister Sprawiedliwości utrzymał w mocy swoją pierwszą decyzję. Jako podstawę prawną decyzji wskazał art. 127 § 3 w związku z art.129 § 1 i 2 kpa, art. 138 1 p.1kpa a także art.104 oraz 107 § 1, 2 i 3 kpa. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że ustawa ewentualne rozstrzygnięcie, co do późniejszego odwołania notariusza pozostawia uznaniu Ministra. Zatem to Minister decyduje o przedłużeniu okresu wykonywania zawodu i on też odpowiada za zabezpieczenie warunków dla wykonywania zawodu notariusza na odpowiedzialnym merytorycznie poziomie. Ukształtowaną i utrwaloną zasadą dla wykonywania zawodu zaufania publicznego, jakim jest zawód notariusza, jest osiągnięcie granicy wieku 70 lat życia. Ewentualne przedłużenie prawa wykonywania zawodu może mieć miejsce w szczególnie uzasadnionych okolicznościach, których ocena należy do Ministra. Minister nie zmienił swojej oceny, co do przedstawionych w sprawie okoliczności.

Na powyższą decyzję Z. K. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o jej uchylenie. Zarzucał naruszenie prawa materialnego tj. art.16 § 3 pr.not. przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że zezwolenie na przedłużenie działalności może być udzielone tylko w szczególnych i wyjątkowych okolicznościach, które nie są określone w ustawie. Uznanie Ministra powinno być czynnością wtórną w stosunku do wszystkich ustalonych okoliczności faktycznych i prawnych. Zarzucał niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie materiału dowodowego, jego jednostronną ocenę, przyjęcie za podstawę rozstrzygnięcia pojęć nieostrych i niedookreślonych. Zarzucił też naruszenie zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa, nieuwzględnienie zasady szybkości, wadliwą ocenę opinii Rady Izby Notarialnej w G., niezgodne z art.11 i art.107 kpa uzasadnienie decyzji z zaniechaniem wskazania dowodów, na których organ oparł się.

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i wywodził jak dotychczas, że zasadą jest, iż granicę dla wykonywania zawodu zaufania publicznego stanowi osiągnięcie wieku 70 lat, a oceniając okoliczności sprawy organ nie przekroczył ram swobodnej oceny dowodów ani granic uznania administracyjnego. Zbliżając się do wieku 70 lat skarżący powinien podjąć przygotowania do zakończenia pełnienia funkcji notariusza.

Na rozprawie skarżący wyjaśnił, że jego córka została już powołana na stanowisko notariusza i czeka na wręczenie nominacji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art.1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. nr 153 z 2002r. poz.1269/ sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sądy administracyjne sprawują więc kontrolę aktów i czynności z zakresu administracji publicznej pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi. Zgodnie z art.134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 z 2002r. poz. 1270 z późniejszymi zmianami/, dalej zwanej p.p.s.a., Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy i nie jest związany zarzutami skargi ani jej wnioskami.

Badając we wskazany wyżej sposób zaskarżoną decyzję, Sąd nie stwierdził naruszenia prawa, skarga jest więc nieuzasadniona.

Na wstępie wskazać należy, że w sprawie niniejszej kontroli podlega zgodność z prawem decyzji o odwołaniu skarżącego ze stanowiska notariusza, nie zaś prawidłowość i sprawność postępowania dotyczącego powołania jego córki na to stanowisko. Wszelkie więc uchybienia jakie miały miejsce w tym drugim postępowaniu pozostają poza zakresem rozważań Sądu.

Wydając rozstrzygnięcie w sprawie odwołania skarżącego ze stanowiska notariusza w związku z osiągnięciem przez niego wieku 70 lat Sąd zważył, że stan faktyczny sprawy jest niesporny między stronami, zaś spór dotyczy jedynie interpretacji art.16 § 3 pr.not.

Zgodnie z art.16 § 3 i § 4 pr.not. w wersji obowiązującej w dacie podejmowania zaskarżonej decyzji, Minister mógł odwołać notariusza, który ukończył 70 rok życia, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej. Z tak sformułowanego przepisu wynika, że dla odwołania notariusza musiały być spełnione dwie przesłanki: ukończenie przez notariusza 70 lat życia i zasięgnięcie w kwestii odwołania opinii rady izby notarialnej. Z treści przepisu nie wynika, że opinia izby notarialnej wiąże Ministra i należy uznać, że podlega ona ocenie jak każdy inny dowód, podobnie jak opinia rady izby w sprawie powołania notariusza wydana na podstawie art.10 pr.not. Po spełnieniu wskazanych dwóch przesłanek od uznania Ministra zależy odwołanie notariusza.

W sprawie niniejszej jest niesporne, że obie przesłanki zostały spełnione, zatem Minister działając w granicach uznania administracyjnego mógł, miał prawo odwołać skarżącego ze stanowiska notariusza. Działanie w granicach uznania administracyjnego nie oznacza dowolności i podlega kontroli sądu administracyjnego. Jednak sąd kontroluje tylko zgodność rozstrzygnięcia z prawem, nie zaś jego celowość. Sąd bada więc, czy wydanie rozstrzygnięcia uznaniowego było dopuszczalne oraz, czy organ nie przekroczył granic uznania administracyjnego i czy uzasadnił rozstrzygnięcie sprawy dostatecznie zindywidualizowanymi przesłankami. W sprawie niniejszej organ wykazał istnienie przesłanek ustawowych do odwołania skarżącego /wiek i opinia rady/ oraz wyjaśnił prowadzoną przez siebie politykę kadrową, polegającą na odwoływaniu osób wykonujących zawód zaufania publicznego po osiągnięciu przez nie 70 lat życia, także dla zapewnienia dostępu do zawodu młodej kadrze prawniczej. Organ wyjaśnił więc dlaczego skorzystał z przyznanej mu ustawą możliwości odwołania notariusza. Organ nie wskazał w uzasadnieniu decyzji, ale jest to fakt oczywisty, że osiągnięcie wieku o 5 lat starszego od powszechnie przyjętego za wiek uprawniający do przejścia na emeryturę jest okolicznością przemawiającą za odwołaniem notariusza w celu skorzystania z tego uprawnienia. Z treści przepisu art.16 ust.1 p.3 pr.not. nie wynika, że po osiągnięciu 70 roku życia Minister może odwołać notariusza tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach. W ocenie Sądu, to notariusz powinien wykazać, że choć ukończył 70 rok życia istnieją okoliczności szczególne, które przemawiają za tym, aby nie odwoływać go ze stanowiska. Przy ich ocenie należy mieć na względzie, że działalność notariusza, choć posiada aspekt finansowy i służy osiąganiu przez niego zarobków, nie jest działalnością gospodarczą, a notariusz jest przede wszystkim osobą zaufania publicznego i ma pozycję funkcjonariusza publicznego, nie zaś przedsiębiorcy, a konieczność zapewnienia prawidłowego pełnienia funkcji publicznej jest okolicznością dominującą przy powoływaniu i odwoływaniu notariusza. Zgodnie z treścią art.16 ust.1 p.3 pr.not. ustawodawca złożył w ręce Ministra decyzję czy odwołać notariusza, który osiągnął wiek 70 lat i nie można czynić zarzutu z faktu, że Minister zgodnie ze swoim uprawnieniem tę decyzję podjął, nie biorąc pod uwagę jej niekorzystnych skutków finansowych dla skarżącego. Wskazane przez skarżącego okoliczności Minister oceniał korzystając z możliwości kierowania się uznaniem administracyjnym i jeśli nie uznał ich za przekonywujące, mógł odwołać notariusza ze stanowiska, zgodnie ze swoim uprawnieniem wynikającym z art.16 ust.1 p.3 pr.not. W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, tak podjęta decyzja uznaniowa nie narusza prawa, a zarzut naruszenia prawa materialnego przy jej podjęciu nie jest uzasadniony.

Nie są zasadne zarzuty procesowe niewyjaśnienia sprawy i wadliwej oceny dowodów. Jak wskazano wyżej okoliczności istotnych, dla podjęcia decyzji o odwołaniu notariusza z uwagi na wiek, jest niewiele i wszystkie one zostały prawidłowo ustalone. Okoliczności, które zdaniem skarżącego przemawiały za jego nieodwoływaniem zostały przez Ministra rozważone i ocenione w ramach dopuszczalnego uznania administracyjnego jako nie uzasadniające odstąpienia od odwołania.

Nie jest zasadny zarzut skarżącego, że Minister wadliwie zinterpretował opinię Rady Izby Notarialnej w G. Opinia ta, wydana po powiadomieniu Rady, iż Minister zamierza odwołać notariusza ze stanowiska i zawierająca akceptację dla decyzji Ministra, jest w ocenie Sądu jednoznaczna i zawiera akceptację decyzji o odwołaniu notariusza ze stanowiska, nie zaś akceptację dla jakiejkolwiek decyzji Ministra. Przy ocenie tej okoliczności nie doszło więc do naruszenia przez organ prawa procesowego.

Na marginesie zaznaczyć należy, że art.3 p.1 lit.a ustawy z dnia 29 marca 2007r. o zmianie ustawy Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw /Dz.U. nr 80 z 2007r. poz.540/, który to przepis wszedł w życie 9 czerwca 2007r. ustawodawca zmienił treść art.16 pr.not. i przywrócił obligatoryjną formę odwołania notariusza po ukończeniu 70 lat usuwając w ten sposób jakąkolwiek możliwość przedłużenia wykonywania tego zawodu.

Zważywszy powyższe Sąd uznał, że zarzuty skargi są nieuzasadnione, gdyż przy wydawaniu decyzji nie doszło do naruszenia prawa, zatem skarga na podstawie art.151 p.p.s.a. podlega oddaleniu.

Powrót do listy

Powered by SoftProdukt