Jednostka wobec zbiorowości. Rozważ problem,odwołując się do wybranych utworów literackich

„Cierpienia młodego Wertera" Goethego - z powodu niezrozumienia przez otoczenie odsuwa się od ludzi. Ma poczucie izolacji, jest osamotniony duchowo - nikt nie może pomóc mu w trudnych chwilach.

-" Ludzi ebezdomni :" i Tomasz Judym. Dokonując życiowego wyboru, opowiada się po stronie wartości społecznych. Uznaje, że tylko w samotności będzie mógł całkowicie poświęcić się swojej misji - służbie najbiedniejszym. Tylko tak będzie mógł spłacić swój „przeklęty” dług. Judym żywi najgłębsze przekonanie, że jest to jego obowiązek; pozostaje wierny swoim wartościom.

-Ernest Hemingway „Stary człowiek i morze" - Santiago - Jego rozmyślania w czasie samotnego pobytu bez możliwości rozmów z drugim człowiekiem doprowadzają go do stwierdzenia, że nikt na starość nie powinien być sam. Santiago to człowiek silnego charakteru - prowadzi walkę na śmierć i życie, by udowodnić sobie i innym, że potrafi czegoś dokonać. Walczy do końca, mimo że zdaje sobie sprawę z tego, że tę walkę przegra.

-Jerzy Kosiński" Malowany ptak" - Inność pokazana na przykładzie losów małego chłopca różniącego się wyglądem od pozostałych.

-Maria Konopnicka Mendel Gdański - inność przyczyną nietolerancji.

W. Szekspir Hamlet - wyobcowanie i niezrozumienie bohatera

wokulski i reszta świata- lalka- on i arystokracja- nie akceptacja

mendel gdański

Proces

Prometeusz – biblia

Jednostka wobec zbiorowości ja na pewno wziąłbym XX lecie międzywojenne. Można tu ukazać te wybitne i naprawde pojedńcze postacie, które mimo wielu cierpień, głodu, prześladowań i zagrożenia własnego życia organizowały pomoc czy to żywnościową czy medyczną czy nawet to, że przechowywały i ukrywały ludzi zagrożonych przez oprawców. Mimo wojny nie zanikły w nich odruchy człowieczeństwa i podstawowe uczucia, którymi kierować się powinien każdy człowiek - i chwała im za to.

Jako drugą epokę możesz wziąźć romantyzm i ukazać na przykładzie przeciwstawnej sytuacji postacie oraz i zachowania w normalnym świecie i warunkach.

Drugim utworem, w którym pojawia się idealista, a także marzyciel jest pozytywistyczna powieść Bolesława Prusa Pt. „Lalka” . Jej główny bohater- Stanisław Wokulski jest świetnym przykładem na to, że marzenie o miłości skłania zakochanych ludzi do poświęceń. Jest to czterdziestopięcioletni mężczyzna, którego biografia składa się niemal z samych niezwykłych dokonań. Jako młody subiekt zamarzył o zdobyciu wykształcenia, co w jego przypadku nie było łatwym zadaniem. Później bohatersko wziął udział w powstaniu, za co został skazany na wygnanie. Tam poznawszy wielkich naukowców zapragnął poświęcić się nauce. Sytuacja zmusiła go do typowego małżeństwa z rozsądku, co ostatecznie pozwoliło mu uzyskać niezależność finansową. Gdy zaspokoił swe dążenia, życiem jego zawładnęło obsesyjne uczucie do Izabeli Łęckiej.

Wokulski za młodu lekceważył miłość i pochłonięty całkowicie ideami naukowymi lub narodowymi tłumił ją w sobie, a tłumione uczucia potrafią później zaatakować ze zwielokrotnioną mocą. Ten rozsądny, twardy człowiek dał się opanować i obezwładnić marzeniu o miłości. Uosobieniem tego uczucia, ideałem kobiety, była w jego oczach panna Łęcka. Nie dostrzegł realiów, nie chciał znać prawdy o sytuacji - zatopił się w marzeniu o szczęśliwej miłości, pięknym i bogatym wnętrzu wybranki i robił wszystko, by ją zdobyć. Stanisław, z chwilą ujrzenia Izabeli w teatrze, uczynił ją motorem wszystkich swoich wyborów i decyzji. Wokulski zrozumiał, że aby poznać ukochaną, będzie musiał wylegitymować się ze szlachectwa, mieć dużo pieniędzy i stosunki w sferach arystokratycznych. Konieczność spełnienia tych wymagań zmuszała go do zerwania z dotychczasowymi poglądami. To dla niej postanowił się wzbogacić i dlatego też wyjechał na wojnę bułgarsko-turecką, dla niej znosił wszystkie ucinki ze strony arystokracji (w łaski której próbował się wkraść) znosił ucinki również ze strony kupiectwa (nie rozumieli jego nagłego zainteresowania wyścigami, spektaklami i częstych kontaktów z warszawską śmietanką towarzyską), ponadto zaczął uczyć się języka angielskiego (by zrozumieć, o czym Izabela mówiła w jego obecności), dbać przesadnie o strój i maniery, a także stracił ciężko zarobione pieniądze, kupując zniszczoną kamienicę i ratując zadłużonego ojca Izabeli od całkowitego bankructwa. To ona kierowała jego życiem. Wokulski stał się niewolnikiem swego uczucia, które przerodziło się w namiętność. Ciekawe w tym bohaterze jest połączenie cech romantyka i pozytywisty, dających o sobie najbardziej znać właśnie w relacjach z Łęcką, którą kochał jak romantyk (szalenie, beznadziejnie, idealizując obiekt swego uczucia), a zdobywał jak pozytywista (przez uzależnienie jej przyszłości od swego majątku). Jednak czasami bohater jakby budzi się z zauroczenia i zaczyna racjonalnie patrzeć na sytuację, w której się znalazł. Stanisław Wokulski zauważa wtedy, że miłość do Izabeli nie ma żadnych szans. w opracowaniu Zygmunta Szweykowskiego czytamy „Uczucie musi głosy te gwałtem tłumić i tłumi, ale spokoju dać nie może; nieraz zaś rzeczywistość ujawnia się z tak przerażającą nagością, iż rozpacz garnie Wokulskiego i chce on wyrwać z siebie straszliwy obłęd. I tu ujawnia się wewnętrzne rozdarcie bohatera : rozdarcie pomiędzy sercem, czyli Wokulskim- romantykiem a umysłem, czyli Wokulskim- pozytywistą. Jednak znaczną przewagę ma romantyczne serce bohatera. Izabela Łęcka w końcu pozornie ulega mu, jednak przez to, że nie potrafi odmówić sobie flirtu ze Starskim, traci zaufanie Wokulskiego, który ze złamanym sercem pragnie popełnić samobójstwo. Zostaje jednak powstrzymany, ale od tego momentu całe jego spojrzenie na świat powraca do porządku sprzed fatalnego zauroczenia. Ostatecznie wygrywa więc umysł bohatera i od tej pory żyje w imię pozytywistycznych idei.

Jednostka wobec gromady w świetle "Chłopów" Reymonta.

1. Gromada wiejska w powieści jako zbiorowa osobowość.

Bohaterem "Chłopów" (sam tytuł o tym mówi) jest zbiorowość. Wielokrotnie Reymont używa słów: gromada, wspólnie, razem. Życie w Lipcach toczy się w gromadzie. Najważniejsze decyzje podejmowane są wspólnie-w karczmie, podczas spotkań w domach, szczególnie u bogatych gospodarzy. Razem wychodzi się na pole do roboty, razem świętuje uroczystości religijne, narodziny i wesela, razem odprowadza zmarłych. Gromadą idą lipczanie wypędzić drwali z lasu, wspólnie przeciwstawiają się kolonistom niemieckim, również gromada wypędza ze wsi Jagnę. To zbiorowość ustanawia wszelkie prawa obowiązujące mieszkańców wsi i ona pilnuje ich przestrzegania. Gromada zdolna jest wynieść jednostkę ponad innych, ale może również wyrzucić ją poza obręb społeczności. Bywa okrutna, ale potrafi pomagać (np. Szymkowi). Nade wszystko broni swej tożsamości.

2. Podporządkowanie się jednostki prawom gromady uznanym i zaakceptowanym przez nią normą i zasadą moralnym.

Prawa jednostki w takiej społeczności są mocno ograniczone. W istocie wartość człowieka mierzy się nie tylko pozycją społeczną czy majątkową w zbiorowości, ale przede wszystkim użytecznością dla wspólnoty (np. Roch). Każdy ma tu swoje stałe miejsce i choć nie każdy jest z niego niezadowolony (np. komornicy) to przecież godzi się na nie (np. Agata). Jednostka poddana jest ciągłej kontroli społecznej, akceptowany jest tylko ten, kto podporządkowal się ogółowi. Ten zaś, kto nie stosuje się do powszechnie obowiązujących norm i zasad zostaje ukarany (np. Jagna).

3. Obyczaj i obrzęd jako obowiązująca norma postępowania jednostki w gromadzie.

obrzędy religijne i świeckie, wesela pogrzeby, chrzciny, stypy