Bronisław Malinowski: Małżeństwo, pokrewieństwo
Sposoby zawierania małżeństwa:
1.Zawierane zgodnie z tradycją, aranżowane przez rodziny i krewnych małżonków. (tradycja ,
2Wolny spontaniczny wybór ustalnie przez
rodziny lub ich
Małeństwo kuuzynów przeciwległych (Australia, Indie) zgoda oraz
Małżeństwo kuzunów równoległych( kraje semickie)-mniej powsz. wolny wybór)
-II- inne klasy krewnych np. mężczyzna z córką jego brata(pół Austr)
lub jego siostry(Indie pd.), lub siostrą jego ojca(Dene w Ameryce pół)
LEWIRAT I SORORAT-odziedziczenie żony.-spr.
Aranżowanie małżeństw- zaręczyny dzieci (Australia. Melanezja), małżeństwo dzieci(Indie)-chęć zabezpieczenia małżeństwa dogodnego dla obu rodzin. W Australi często dorosłemu mężczyźnie przydziela się dziecko, władza starców gorliwość zapewnienia sobie nowych żon. (Afryka)
W pierwot plem Australii dwaj młodzieńcy wymieniają się siostrami.
Najbardziej istotny- wolny wybór wybór-bardzo często dziecięce zaręczyny są łamane, małżeństwo przez ucieczkę z późniejszym uznaniem przez rodzinę.
Religijna i ceremonialna strona małżeństwa.
Siła wiążąca samego prawa jest wzmacniana sankcją nadprzyrodzoną wywodząca się z uroczystej , celebrowanej etycznie i duchowo ceremonii. Małżeństwo chronione przez moce duchowe.
Etyka religijana ustala reguły życia małżeskiego posiada nadprzyrodzone sankcje odwaołują się raczj do poczucia moralnego niż do własnej korzyści.
Symbolika rytuału ślubnego:
Symbolika biologiczna- rytuał płodności szczególne zastosowanie owoców, nasion lub zboża-posypywana nowo poślubiona para,ich łoże bądź obszar wokół niego: lu owoce i ziarna wręcza się lub powoduje aby ich dotykali. Elem takie jak małe dziecko towarzyszące pannie mł. Używanie pewnych symboli rodzenia zaszenie modlidw i składanie ofiar w celu aby związek był owocny., niszczenie różnych przedmiotów w czasie wesela służy oddalenia niebezpieczeństw defloracji.. Rozwiązywanie kokardek w celu ułatwieniu porodu.(podstawowy cel małżeństwa-utrzymanie ciagłości rodzaju ludzkiego)
Małżeństwo jako przełom-rytuały weselne mają na celu usunąć niebezpieczeństwo związane z przełomem. Dużo emocji związanych z faktem biologicznym. Niebezpieczeństwo przełomu w formie duchów,demonów, wrogich sił, pechowe zbiegi okoliczności. Rytuały odwracające zły los mają przynieść szczęście i nadzieje la nowej rodziny:unikanie pewnych „nieszczęśliwych miejsc lub wybór pewnych dni dostarczających dobry omen. Zasłonięcie miejsca gdzie ma być wesele , kąpiel lub mycie panny młodej. Powstrzymywanie młodych od spożywania pewnych pokarmów. TABU WSTRZEMIĘLIWOŚCI SEKSUALNEJ -NAJWAŻNIEJSZE. POWSTRZYMYWANIE SIĘ PRZEZ PEWIEN CZAS PO ŚLUBIE. UWAŻA SIĘ ZE JEDNO WESELE JEST PRZYCZYNĄ INNYCH WESEL-PRZYNOSI POZYTYWNE KORZYSCI., OCZEKUJE SIĘ SZCZESCIA PRZY ZETKNIECIU Z PANNĄ LUB PANNEM MLODYM LUB CZYMS CO MIELI NA SOBIE.
Małżeństwo jako zmiana socjologiczna- przejście nie tylko duchowe. Partnerzy opuszczają swe rodziny aby założyć nową. SPOSOBY DRAMATYCZNEGO WYRAŻANIA FAKTU ,ZE PANNA MŁODA MUSI ZOSTAĆ PORWANA , JEST TO AKT GWAŁTU MOMENT KRYTYCZNY- UZURPOWANE PORWANIE, ALBO WALKA PANA MŁODEGO Z JEJ RODZINĄ.
Małżeństwo jako nowe więzy- małżeństwo jako więź sakramemntalna. Symbolika zróżnicowana-wymiana: łańcuszków, pieścionków Zawiązywanie rąk małżonków. Sceny rytualne aktu seksualnego ceremonialne uczestnictwo we wspólnym posiłku. W pewnych społ. Ukazuje się władzę męża, który stoi z biczem i daje w uch pannie młodej. Lub pana młoda może okazywać swoją niezależność. Rytuał ekonomiczny zapewniający dostatek;smarowanie masłem i miodem masztu namiotu przez pannę młodą. Podział prac w rytuale; żona zapala ognisko i przygotowuje obiad.
Główne funkcje symboliki weselnej przy zawieraniu-kapłan , czarownik -publicz. I oficj. Natura obrzędu
1 rytuały prawne, magiczne, religijne. Ustalony przez tradycję akt rytualny służy głównie po to aby nadać małżeństwu charakter publiczny, wiążący, święty i moralny.
Rozwiązywanie małżeństwa w rytuale:
W wyższych kult przepr. Pod nadzorem kościoła z przestrzg pewnych formalności. W niższych to np. rytuały: łamanie kija, zrywanie liścia, wyrzucanie pewnych przedmiotów.
Po śmierci jednego z małżonków dalej są związani. -narzucenie pewnych rytuałów i praktych szczególnie wdowa musi je spełnić: musi spać ona obok grobu męża lub na ni , zaopatrywać w żywność itd.
Zanim ponownie będzie mogła wyjść za mąż to musi przez pewien czas powstrzymywać się od stosunków seksualnych, kąpieli, prania odzieży itd. Wdowiec nie może wstąpić ponownie w związek małżeński zaraz po śmierci żony. Też jest poddawany restrykcjom np. . powstrzymania się od stosunków seksualnych
AJNOWIE w Japonii BRAMINI w Indiach, Chińczycy lub nie pozwalają wdowom na ponowne zamążpójście.
U wdowców podomnie (AJNOWIE).
SUTTE-wyrok śmierci na który skazana jest żona po śmierci męża(Głównie Indie(wyraz ten oznacza „wierna żona”) Nowa Zelandia, pewne plemiona kalifornijskie w Ameryce pół.)
ENDOGAMIA-społ uwarunkowania małżeństwa.
Endogamia właściwa- dozwala na małżeństwa członków tej samej sekcji, a zabrania związków między członkami dwóch różnych sekcji. Endogamia taka jest rzadka występuje głównie w Indiach gdzie mogą pobrać się członkowie tej samej kasty.
HIPERGAMIA-(Indie inna część)-mężczyzna może poślubić kobietę z niższej warstwy tej samej kasty. Może poślubić również kobietę z tej samej warstwy jeżeli warunki na to pozwalają.
Ale kobieta nie może poślubić mężczyzny z niższej warstwy pod karą utraty statusu całej rodziny. Czasami współzawodnictwo w zdobywaniu mężczyzn z wyższych warstw.
W społ pier ednogamia nie jest za bardzo rozpowszechniona. Przybliżona endogamia- tendencja do małżeństw tego samego zawodu, klasy lub rangi.
Endogamia religijna-w obrębie jednej religii-islam,judaism , chrześcijaństwo , hinduizm.
Zakaz kazirodztwa:
Chociaż takie związki są zakazane i zwykle budzą wstęt to reguły z tym związane znacznie się od siebie różnią. Małżeństwo matki z synem oraz ojca z córką są powszechnie prawnie zabronione przez prawo i uczucia moralne ALE Plemiona:
Związek między rodzicami i dziećmi:
-Karibowie(ameryka)
-eskimosi(pijoe, tinne)
małżeństwa między bratem i siostrą:
-wyspy marshalla i Hawaje, starożytne rodziny królew.- Egipt, Inkowie)
poza inną grupę rodzinną: wój-siostrzenica, pierwszymi i drugimi kuzynami. Też w niektórych są wręcz wzkazane w innych zabronione.
Egzogamia-uważa się za spokrewnione większe grupy ludzi, a ich członkom zabrania się wchodzenia ze sobą w związek małżeński. Organizacja, klanowa, system pokrewieństwa. Egzog. Jest genetycznie związana z kazirodztwiem. Klan jest często podziałem plemienia opartym na zasadzie dwudzielności mamy 2,4,8 klanów. Gdy klan na zasadzie dwudzielności zakazuje stos lub małzeństw z połową części plemienia.
Formy małżeństwa:
Poliandria- kilku mężczyzn jest prawnie związanych związkiem małżeńskim z jedną kobietą(Afryka BAHIMOWIE, Indiepoł, Azja śr., niektóre pl eskimoskie)
Tybet-kilku braci ma jedną żonę mieszkają z nią, prowadzą gosp. D. I sypiają po kolei
Indie NAYAROWIE- dziewczyna przechodzi przez pewną formę małżeństwa z mężczyzną, ale potem przystaje z innymi meżczyz. Którzy nie muszą być spokrewnieni. Dziecko dziedziczy po bracie dziewczyny, ale ten mężczyzna, którego wskaże kob, że jest ojcem musi łożyć na nie.
Todzi-Indie kilku mężczyzn zwykle 2-3 braci ma jedną żonę i współżyją z nią w kolejności. Ojcostwo na podst rytualnego aktu.
Dzieci nie sa dzielone przez mężów.
Poligynia-kilka żon związanych z jednym mężem. Każda z nich posiada status legalnej małżonki, a ich dzieci za legalne potomstwo. Występuje we wszystkch częściach świata. Może być z odzielnymi gospodarstwami(każda żona ma swój własny mąż do niej przyjeżdża) bardz. Powszechna.
BANTU-w Afryce-przywilej wodza świadczy o prestiżu, sława , autorytet, ekonomia.
Monogamia-wzór i prototyp małżeństwa. Większość wypadków. Para. Monogamia jedyna prawdziwa forma małżeństwa. Mormoni(!)
Pokrewieństwo:
Określony typ więzi osobistych poprzez prokreacje i życie rodzinne-każda kultura
1.Rodzina więzi dosyć typowe: mama tata, dzieci, dziadkowie itd.
PRAWO MACIERZYSTE-MATRYLINIA. Relacja mężczyzna a syn jego siostry-AWUNKULATEM. Matka tym rodzicem, w linii którego określa się pokrewieństwo jej brat jest głow rodziny, a wszystkie dobra dziedziczone są z mężczyzny na dzieci jego siostry
ZASADA Bilateralnego określania pochodzenia: pokrewieństwo zarówno z linii ojca jaki i matki.
HIPERTROFIA:przekracza granice rodziny. Ojciec matka, brat terminy określające też ludzi nie należących do członków rodziny.(AUSTRALIA)
KLANY,POLOWY,KLASY krewnych-podział nie tylko na rodziny, ale też na większe grupy jednak do pewnego stopnia posiadają charakter pokrewieństwa. PLEMIONA AUSTRLIJ. Po. Orła i Kruka
Orzeł z orłem -nie kruk z krukiem- nie. Kruk-orzeł tak.
Życie seksualne, a niepewność ojcostwa:
Zasada ślubnego pochodzenia:
Fizjologiczne ojcostwo nie wystarcza czasami ważniejsze ojcostwo społeczne.
Melanezyjczycy i niektóre plemiona przypisują ciąże duchom. Niektóre plemiona australijskie nadmiernie podkreślają rolę mężczyzny.
Macierzyństwo naturalne i socjologiczne:
Jeżeli kobieta spodziewa się nieślubnego dziecka kara tylko jednostki ewentualnie prawnego ojca. Na matkę w czasie ciąży i ojca indywidualne cieżary. Po urodzeniu kobieta odseparowuje się na jakiś czas od męza izolacja tylko z dzieckiem i kilkoma kobietami. Ojciec w cieniu też uczestniczy np. tabu, kudawa
Brak grupowego ojcostwa nawet jak dozwolona jest rozwiązłość.
Rozszerzenie pokrewieństwa:
Matka zastępcza
W społeczeństwach matrylinearnych zastępczynią matki w wypadku jej śmierci jest jej siostra, zwykle najbliższa wiekiem. Przy adopcji mąż siostry matki zastępczy ojciec. Dziecko zazwyczaj poznaje siostrę matki, często u niej przebywa.Siostra opiekuje się matką dziecka podaczas ciąży.
To samo z bratem ojca-może być zastępczym ojcem, a jego żona zast. Matką w przypadku adopcji.
Zasada unilatearna
Klan i rodzina-