1.komprehensywne poznanie
-poznanie doskonałe,przysługuje tylko Bogu.
2.z transtednencja coś
- filozoficzny termin mający wiele różnych, lecz spokrewnionych znaczeń; m.in.:"istnienie na zewnątrz, poza (ponad) czymś, w szczególności: istnienie przedmiotu poznania poza umysłem poznającym, bądź bytu absolutnego poza rzeczywistością poznającego". Określenie wywodzące się z kultury rzymskohellenistycznej z biegiem czasu wyewoluowało do kultury judeochrześcijańskiej, później zostało spopularyzowane w innym znaczeniu przez Immanuela Kanta w jego filozofii. Transcendencja stała się również słowem-kluczem do zrozumienia tradycji i rytuałów szamańskich ludów eurazjatyckich. Transcendencja (religia)
3.Co to jest epistemologia
-teoria poznania, ewentualnie gnoseologia - dział filozofii zajmujący się relacjami między poznawaniem, poznaniem a rzeczywistością. Epistemologia rozważa naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie.
Teoria poznania
Odkrywanie sposobów w jakie zdobywamy i poszerzamy naszą wiedzę, oraz standardy oceny wiarygodności twierdzeń poznawczych
Kwestia wiarygodności danych zmysłowych
4.Jaka nauka odpowiada na pytanie co jest
-metafizyka
5. Stanowisko Platona nt. empiryzmu
-był stanowczym wrogiem empiryzmu
6.Filozofia praktyczna(tez w ujeciu Platona)
-Dział filozofii wyróżniony przez Arystotelesa. Obejmuje etykę i politykę.
Platon-> Najważniejsza jest idea dobra mająca normować życie ,idealizm, transcendentalizm.
7.Co to jest dialektyka
-Przeciwieństwa powstają z przeciwieństw: z silniejszego słabsze, ze spania czuwanie, z życia śmierć (Sokrates w Fedonie) - dialektyczny dowód na nieśmiertelność duszy (rozumnej, kierującej, czyli wiedzy apriorycznej o wzorcach i absolutnych normach)
Dialektyczny konflikt
Pochodzi od gr. dialegein = dyskutować, dwugłos
Przykładem takiej dialektyki są same dialogi Platona
Dialektyka bywała również utożsamiana z logiką
Z dialektyką wiążą się SPRZECZNOŚCI, przeciwstawne argumenty - w tym sensie u Platona dialektyka jedności i różnorodność w bycie, stałości i zmiany (próba rozwiązania problemu Parmenidesa)
Wirtuozem dialektyki był HEGEL
8.Kartezjusz
-Dualizm Kartezjusza zakładał, że istnieją dwie różne substancje: ciało i dusza, ale:
Nie potrafił wyjaśnić jak na siebie oddziałują
Dał on początek wielu rożnym pomysłom na istotę oddziaływania między tym, co fizyczne a tym, co psychiczne. Jedni potrzebowali do rozwiązania logicznych niekonsekwencji dualizmu Boga (absolut) inni nie potrzebowali nawet „ja”
Jako filozof Kartezjusz był skrajnym racjonalistą. Próbował on różnych doświadczeń by zastosować do filozofii swoją, wziętą z matematyki zasadę znalezienia podstawowego aksjomatu, który by był absolutnie pewny i od którego można by wywieść drogą dedukcji resztę systemu. Analizując podstawy wszystkich sobie znanych systemów filozoficznych, zauważył, że niemal dla każdego stwierdzenia filozoficznego można sformułować jego antytezę i że nie ma sposobu aby ustalić, które z tych twierdzeń jest prawdziwe. Jedyną rzeczą, której nie da się zaprzeczyć jest to, że w danym momencie myślimy.
9.Monady Leibniza
-Świat jest zbiorowiskiem monad czyli indywidualnych jednostek siły. Jest ich nieskończenie wiele i różnią się między sobą stopniem doskonałości ,nie ma dwóch jednakowych monad. Organizmy są zbiorami monad ,a dusza jest tylko monadą centralną.
10.Fenomenalizm
-Reguła fenomenalizmu (nie ma realnej różnicy między „istotą” a „zjawiskiem”, orzekamy z doświadczenia o ukrytych przyczynach).
Pogląd filozoficzny głoszący iż bezpośrednio dostępne są ludziom tylko układy doznań zmysłowych i emocjonalnych (nazywane fenomenami) i nie istnieje możliwość bezpośredniego poznania bytów "samych w sobie". Pogląd ten pozostaje w opozycji do esencjalizmu. Koncepcję fenomenalizmu wprowadzili do nowożytnej, europejskiej filozofii George Berkeley i David Hume
11.Pragmatyzm
-Pragmatyzm - system filozoficzny, którego podstawowym elementem jest pragmatyczna teoria prawdy. Postulował praktyczny sposób myślenia i działania, uzależniający prawdziwość twierdzeń od ich użyteczności. Należy odróżnić go od pragmatyki. Pragma - działanie. Ch. Peirce (twórca), W. James (propagator).
Kryterium użyteczności (szczególnie, ale nie tylko do interpretacji ludzkich postaw)
Pierwotnie pragmatyzm był teorią epistemologiczną, a filozofia traktowana była przez ich jako dogodne narzędzie rozwiązywania problemów praktycznych
Głównymi przedstawicielami byli Charles Sanders Peirce, który stworzył nazwę "pragmatyzm" i opracował istotne idee systemu oraz William James
13.Mounier (osoby-jednostki)
-Człowiek to jedność osoby oraz jednostki. Człowiek jako persona.
14.Utylitaryzm
-postawa zwana tez filozofią zdrowego rozsądku. Postępowanie jest słuszne jeśli prowadzi do uzyskania jak największej ilości szczęścia.
Francis Hutcheson, Shaftesbury, Hume, Jeremy Bentham i James Mill.
15."Co to jest entelechia szczeniaka?
-możliwość odbierania wrażeń z zewnętrznego świata i poruszania się.
16.Czym zajmuje się etyka
-dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne.
Występuje indywidualna i społeczna.
17.Czym jest czas w filozofii Kanta
-jest koniecznym wyobrażeniem leżącym u podłoża wszystkich zjawisk. Jest formą wewn.
Zmysłu- postrzegamy go odczuwamy jego wpływ. Dany jest człowiekowi apriori. Czas może istnieć bez zjawisk.
19. Jaka filozofia porusza temat życia
-Nietzsche , filozofia krytyczna ?
20. Czym jest idea u Platona
- Poza zmiennym światem zjawisk istnieje coś niezmiennego - inny świat czystych treści, zwanych IDEAMI
Wszystko, co postrzegamy zmysłami jest kopią, projekcją tych treści
Bytami niezależnymi, niezmiennymi
IDEE - niematerialne, wieczne i niezmienne istotności. To prawzory tego, co realne, według nich zostały ukształtowane przedmioty świata widzialnego
-Prawzory
21. Twierdzenie, wielu pozytywistów było radykalnymi empirystami (jest prawdziwe czy nie, po części nieprawdziwe czy po części prawdziwe)
-Podglądy odnośnie wiedzy, metod uzasadniania, demarkacji ewoluowały od skrajnego empiryzmu do konwencjonalizmu, co osłabiało stanowisko wyjściowe pozytywizmu, którego empiryzm jest podstawą
22. Powołanie, wcielenie, wspólnota to wymiary ?
-Mounier -> wymiary osoby? Personalizm , realizm personalistyczny (coś takiego)
23. W fil. analitycznej język jest
-odgrywa aktywną rolę w zdobywaniu wiedzy na temat świata ,bardzo ważny
24. Utylitaryzm cenił
-przyjemności , szczęście ,zadowolenie jak największej ilości osób,
25. Fenomenologia zajmowała się
-apriorycznym poznaniem istoty przedmiotów , polega na opisie i oglądzie tego, co bezpośrednio dane.
Fenomenologia w kategoriach metody:
to metoda opisowa zmierzająca do realności rzeczy.
jej cechą jej jest redukcja, branie w nawias uprzedzeń teoretycznych, „to jedna z najlepszych dróg ujawnienia naszych spontanicznych, przedrefleksyjnych sposobów radzenia sobie ze światem".
to poszukiwanie esencji poprzez swobodne wyobrażeniowe uzmiennienie
intencjonalność czyli świadomość zawsze skierowaną ku czemuś. Jest ona „u początków fenomenologii całkowicie niezbędnym pojęciem wyjściowym
26.Według jakiej doktryny filozoficznej o każdej rzeczy można przypisać dwa sądy sprzeczne?
-Sofiści ( np. Protagoras, Gorgiasz)
28. Co stanowi zasadę ruchu ciała u Platona?
-Dusza.
29. Z czym można utożsamić cnotę u Arystotelesa?
-Z umiarem, z tzw. „złotym środkiem” między skrajnościami, np. męstwo jako środek między tchórzostwem, a zuchwalstwem
30. Z którym filozofem łączy się formuła "złotego środka"?
-Arystotelesem
31.Poziomy duszy u Platona
-pożądliwość; *popędliwość; *rozumność
32.Elementy umysłu wg Platona:
-rozumny, emocjonalny ( akty woli) i wegetatywny (cielesne pragnienia)
32. Poziomy duszy u Arystotelesa
-Wegetatywna ( odpowiedzialna za odżywianie i rośnięcie, stanowi formę roślin, ludzi i zwierząt)
Zmysłowa ( zdolność do postrzegania i poruszania się; zwierzęta i ludzie),
Rozumna (u ludzi)
33.Jak brzmi główny postulat Sokratesa?
-Samowiedza, poznanie siebie
Wiara w absolutne znaczenie dobra i cnoty. Sokrates głosił, że cnota (gr. arete, starożytne pojęcie oznaczające tężyznę życiową, szlachetność, dzielność) jest dobrem bezwzględnym, czym przeciwstawiał się relatywizmowi sofistów. Jest też dobrem najwyższym, o które człowiek winien zabiegać, nie licząc się z niebezpieczeństwami i śmiercią
Tożsamość dobra i wiedzy. Według Sokratesa cnota jest wiedzą Ludzie czynią źle z niewiedzy, czy raczej wiedzy pozornej. Stanowisko takie nazywa się intelektualizmem etycznym. Wynika z niego, że cnoty można się nauczyć, a od nas samych zależy, czy dobro to nabędziemy.
Wypracowanie metody dochodzenia do prawdy, a tym samym do cnoty: jest nią specjalnego rodzaju dyskusja, zwana dialektyką. W swoich rozmowach z Ateńczykami Sokrates posługiwał się dwiema metodami:
metoda elenktyczna - sprawdzanie i zbijanie twierdzeń rozmówcy poprzez wyprowadzanie z nich konsekwencji doprowadzających w końcu do tezy absurdalnej lub sprzecznej z twierdzeniem pierwotnym (aporii);
metoda majeutyczna (dosł. położnicza) - polega na dopomożeniu uczniowi w uświadomieniu sobie prawdy, którą już posiada, poprzez umiejętne stawianie pytań; wg Sokratesa tylko ludzie brzemienni posiadali wrodzone intuicje o wiedzy.
Według świadectwa Arystotelesa Sokrates stosował metodę indukcyjną: ustalał definicję np. odwagi, uogólniając i szukając wspólnych cech poszczególnych wypadków odwagi.
34.Jakie władze duszy wyróżnia Arystoteles?
-władze nieograniczone?
Twierdził że dusza to energia ciała organicznego, a to pociąga za sobą nierozłączność duszy i ciała. Ciało nie może istnieć bez duszy, a dusza bez ciała. Dusza ma tyle funkcji co ciało, Arystoteles wyróżnia trzy typy dusz: dusza roślinna (najniższej rangi), dusza zwierzęca ( bogatsza o zmysły), dusza rozumna (najdoskonalsza, posiadająca najwyższą zdolność jaką jest rozum).
35. Czym jest prawda według Sofistów?
-Pojęciem względnym - każdy ma własną prawdę
36.. Co oznacza sformułowanie homo-mensura?
-Człowiek jest miarą wszechrzeczy
37.. Czym jest retoryka?
-Krasomówstwo, sztuka pięknego wysławiania się i argumentacji.
38. Czym są idee u Platona?
Bytami niezależnymi, niezmiennymi
-IDEE - niematerialne, wieczne i niezmienne istotności. To prawzory tego, co realne, według nich zostały ukształtowane przedmioty świata widzialnego
39. Jak jest główna różnica między filozofią sofistyczną od filozofią przyrody?
-Odcięcie się od mitów. Przeniesienie przedmiotu zainteresowania z przyrody na człowieka.
40. Czym jest Demiurg?
-Jest to boski budowniczy świata. Stworzyciel
41. Kto wymyślił pojęcie duszy?
-Platon
42. Kto wprowadził do filozofii postulat: gnothi seauton?
-Sokrates „poznaj siebie samego”
43. Który filozof postulował w filozofii zasadę homo mensura?
-Protagoras z Abdery.
44. Kto jako pierwszy oparł swoja filozofię na koncepcji nierozerwalności formy i materii?
-Arystoteles
45. Czy według Augustyna poznanie dokonuje się dzięki zmysłom czy dzięki duszy?
-dzięki duszy tomasz
-Święty Augustyn poszukiwał sposobu poznania, które nie podlegałoby błędom. Wiadomo, iż nasze zmysły mogą nas mylić, dlatego jego nauka miała być od nich wolna i miała stać się niezawodnym punktem wyjścia dla wiedzy. Odkrył, że błędy powstają głównie poprzez wypowiadanie twierdzeń o rzeczach, ale nie powstają, gdy mówimy o zjawiskach. "Nie twierdź więcej jak to, że tobie rzeczy się takimi przedstawiają, a nie będziesz miał zawodu" .
Augustyn jako najlepszą drogę poznania wybrał więc wgląd w treści zawarte w duszy człowieka. Zerwał więc z zasadą obiektywizmu i sensualizmu, tzn. odrzucił stanowiska, które polegały na szukaniu prawdy w świecie zewnętrznym, na drodze zmysłowego kontaktu z tym światem; nawiązywał natomiast do spirytualistycznej teorii poznania Platona, gdzie poznanie prawdy polega na uświadomieniu sobie przez duszę wiedzy, która jest w niej zawarta w postaci gotowej. Wiedza płynąca bezpośrednio z duszy jest bezwzględnie pewna, natomiast ta druga jest zawodna i do niczego nieprzydatna. Augustyn szukając sposobu poznania, który mógł być niezawodnym źródłem prawdy natrafił na źródło w duszy człowieka zwróconym ku jej własnym przeżyciom wewnętrznym. ”Wejdź w samego siebie. We wnętrzu człowieka mieszka prawda” .
Święty Augustyn uważał, iż nasze własne myśli, do których bezpośredni dostęp mamy my sami , są najpewniejszymi ze wszystkich faktami. „Wszystko jest wątpliwe prócz tego, że jestem i że myślę” pisał św. Augustyn. Nie przyjmował on istnienia w człowieku wiedzy wrodzonej w takim sensie jak to czynił Platon. Człowiek poszukując prawdy w swojej duszy, nie może dotrzeć do niej o własnych siłach. Zdaniem Augustyna, ludzie wprawdzie posiadają w sobie wiedzę, która nie wywodzi się z żadnego doświadczenia, lecz jest to wiedza pochodząca z tzw. iluminacji (oświecenia). Bóg w bezpośredni sposób oświeca nasz umysł ideami, są one zapisywane jego duszy od wewnątrz, pozwalając jej poznać najwyższe prawdy wprost, tj. bez uciążliwego i wątpliwego rozumowania; jest to poznanie drogą prostej intuicji, olśnienia, bezpośredniego i nagłego uświadomienia sobie tego, co prawdziwe. Poznanie prawdy na drodze boskiego oświecenia, jakie zaproponował święty Augustyn, określono nazwą: teoria iluminacji
46. Czy w koncepcji św.Tomasza poznanie prowadzi poprzez świat czy też odbywa się bezpośrednio?
-W procesie poznawczym, nieocenione są zmysły, gdyż wdrażanie obrazu duszy następuje po kontakcie z przedmiotem, a ów kontakt następuje za pośrednictwem zmysłów. Proces poznawczy bierze swój początek w niższych władzach sensualnych. W ziemskim żywocie człowieka (secundum praesentis vitae sistum) rozum połączony z ciałem jest uzależniony od pośrednictwa zmysłowego. Umysł ujmuje określone rzeczy, ale zmierza do poznania ich cech charakterystycznych. Dzięki rozumowi, postęp poznawczy następuje za pomocą abstrahowania. Tomasz ujmował rozum w wymiarze psychologicznym, jako władzę duszy. Za Arystotelesem, rozróżniał intelekt czynny i bierny. Ten pierwszy jest niczym światło, które pada na wyobrażenie i ujawnia jego istotę. Takaż istotność.jest poznawana przez rozum bierny i to on dokonuje właściwej czynności poznawczej.
47. Rzecznikiem jakiej koncepcji był R. Bacon?
Empiryzmu średniowiecznego.
48. Wymień trzy cnoty odpowiadające koncepcji św. Augustyna.
Wiara, nadzieja, miłość
49. Czy doświadczenie u R.Bacona jest źródłem wiedzy bezpośredniej?
-Tak. Doświadczenie jest jedynym kryterium prawdy.
Bacon przyznaje centralne miejsce w wiedzy i filozofii nauki użyteczności i "doświadczeniu" Bacon rozrożnia dwa rodzaje "doświadczenia": wewnętrzne oświecenie i wrażenia zmysłowe. Oba są nieodzowne w poznaniu naukowym i to pierwsze czasowo poprzedza to drugie. Doświadczenie duchowe jest warunkiem koniecznym do zaistnienia "zwykłego" doświadczenia zmysłowego.
50. Jaką władzę poznawczą u św. Augustyna ma dusza?
-Może poznawać.
51. Z jakich elementów składa się "triada" św. Augustyna?
Bóg, idea, dusza.
52. Jaką rolę pełni Bóg w teorii poznania R. Bacona?
Bóg oświeca intelekt i dzięki temu człowiek zdobywa doświadczenie. Poznaje się zawsze w odniesieniu do Boga, ujętego jako rzeczywistość konkretna i nieskończona, będąca kresem poznania i porządku bytu .
53. Czy ISTOTA w koncepcji św. Tomasza jest trwała i w pełni niezmienna?
-istoty są zróżnicowane pod względem idealności. Jeśli coś jest mniej doskonałe, to coś innego musi być bardziej doskonałe (Bóg jest najbardziej doskonały)
54. Przyczyna przyczyn w koncepcji św. Augustyna to...
-Bóg.
55. Czy człowiek w koncepcji św. Tomasza jest duchem?
-Człowiek - byt z ducha i ciała., czyli odpowiedz NIE bo jeszcze jest ciało.
56. Czy w starożytności poszukiwano zasady trwałości i niezmienności bytu?
Tak.
57. Czym jest doświadczenie u R.Bacona?
Źródłem wiedzy bezpośredniej.
58. Atrybuty duszy u św. Augustyna.
Substancjonalność, niematerialność, nieśmiertelność.
59. Na czym polega rozróżnienie ISTOTY I ISTNIENIA u św. Tomasza?
Istota - cechy konstytutywne ( to czym jest rzecz). Istnienie - cechy przypadłościowe ( fakt tego, że istnieje).
60. Jakie źródła wiedzy bezpośredniej wyróżniał R. Bacon?
Doświadczenie i eksperyment.
61. Różnica między antropocentryzmem a teocentryzmem.
W centrum zainteresowania człowiek (antropocentryzm),w centrum zainteresowania Bóg (teocentryzm).
62. Czym była dusza dla Augustyna?
Psyche. Substancja samoistną, wieczną, doskonalszą od ciała.
substancją samoistną nie będąc ani to własnością danego ciała ani żadnym jego rodzajem. Nie posiada w sobie materii, a tylko takie funkcje jak myśl, pamięć i wola. Dusza jest doskonalsza od ciała, bowiem bliższa Bogu. Jest więc niezniszczalna i nieśmiertelna ponieważ poznając prawdy wieczne również w wieczności ma swój udział.
63. Na czym polega dualizm kartezjański?
Na podziale na ducha i materię. Przeciwstawienie duszy (myślącej) i ciała (rozciągłego),
64. Co określamy mianem "błędu Kartezjusza"?
-oddzielenie otchłanią ciała i umysłu ,
Kartezjański dualizm jest niemożliwy do realizacji, albowiem nawet nie to, że coś duchowego nie ma prawa oddziaływać na nic materialnego, ale to, że owo duchowe (wedle niego w rozumieniu kartezjańskim) jest możliwe do wytłumaczenia na gruncie materializmu mechanistycznego
65. Czy w XVII w pojawiła się koncepcja zastosowania praw przyrodniczych do badań nad umysłem człowieka?
-chyba tak , to co fizyczne zmienia się w to co przyrodnicze.
66. Atrybuty podmiotu u Kartezjusza.
Przejrzystość (przejawia się przez autorefleksję, była sensowna ze względu na pojęcie cogito, wynika z istoty człowieka, z tego, że jest umysł i jest materia)
Autonomia (możliwość pomyślenia o czymkolwiek, pojęcie wolności)
67. Jaka jest charakterystyczna konsekwencja poznawcza dualizmu Kartezjusza?
-Zdaniem Kartezjusza istnieją więc we wszechświecie dwie substancje. Substancja myśląca czyli dusza i substancja rozciągła czyli ciało. O ile ciała są nieświadome, choć posiadają rozciągłość o tyle dusze są świadome ale za to pozbawione rozciągłości. Ciało jednak nie może spowodować zmian w duszy tak samo jak i dusza nie może stać się przyczyną zmian w ciele. Jednak ciało może wpłynąć na zmianę kierunku tego co dzieje się w duszy, a dusza na zmianę kierunku tego co dziej się w ciele.
68. Czy prawdziwym stwierdzeniem dla Kartezjusza jest, że ciało nie może sprawić powstania czegokolwiek w umyśle?
Tak.
69. Dla Kartezjusza racjonalne jest...
To co obecne dla rozumu.
70. Z czym tożsamy jest podmiot u Kartezjusza?
Z myśleniem ( sam z sobą)
71. Co wyraża atrybut przejrzystości podmiotu u Kartezjusza?
-kryterium prawdy
Albo myśl ujawnia podmiot
72. Kto i kiedy sformułował zastosował pojęcie "socjologii" jako pierwszy?
August Comte w 1837 lub 1838
73.. W jaki sposób umysł generuje idee (pojęcia) u Locke'a?
Z doświadczenia (na podstawie danych zmysłowych)
74. Jakie źródła wiedzy wyodrębnia Locke
Rozum i doświadczenie - tylko i wyłącznie, żadnych idei, człowiek rodzi się jako „ tabula rasa”
75.Czym sie przejawiał egzystencjalizm
-w wyborze tematów?
76.Personalizm
-To jeden z nurtów filozofii chrześcijańskiej, nawiązującej do antropologii w filozofii św. Tomasza.
(Tomizm stał się oficjalną doktryna Kościoła katolickiego dopiero w drugiej połowie XIX wieku, wraz z encykliką, która wzywała do nauczania jego filozofii oraz STOSOWANIA jej do analizy współczesnych zjawisk)
Uznanie człowieka za byt, nie dający się zredukować do żadnej struktury.
Człowiek jako persona.
J. Maritain (1828-1973), E. Mounier 1905-1950
77.Co to znaczy "człowiek polityki"
-???
78.Czy system Kanta możemy porównać do
-do Huma
80.Kto w definicji życia mówił o irracjonalnym myśleniu
-Kierkegaard
81.Kto wyszedł z definicja Banalności Zła i tam był na pewno
-Św. Tomasz?
82.Jedno z pytanie dot. teorii w której poprzez narządy zmysłów przedostają sie atomy
-chodziło o teorie odbicia.
83.Czym jest przyroda wg Kartezjusza
-Przyroda zostaje pojęta jak mechanizm, przez co jej procesy łatwo przewidzieć i obliczyć - zależą one bowiem od zmian o charakterze ilościowym podlegającym prawom matematyki. Kartezjusz inauguruje również filozofię transcedentalną, której punktem wyjścia jest pewność i samowiedza przytomnej jaźni.
84.Bylo cos o fenomenologii pytanie jasne ale nie pamiętam jak sformułowane
-chodziło o istotę rzeczy
85.Na podwalinach czyjej filozofii powstał egzystencjalizm
- chodziło o Kierkegaarda
88.Twierdzenie, wielu pozytywistów było radykalnymi empirystami
(jest prawdziwe czy nie, po części nieprawdziwe czy po części prawdziwe)
91.Co świadczy o ejedytycznosci szczeniaka
-że stał się szczeniakiem ;)
92.O przyczynowości, jaki rodzaj w odniesieniu do studiującego studenta
-??
93.O dziejowości
-Dziejowość świata i indywidualna pozwala nam głębiej pojąć naszą własną naturę wraz z jej sensorodnymi własnościami - Gadamer pisał „ogólna struktura rozumienia konkretyzuje się w rozumieniu historycznym
94.O fenomenologii-
odnosi sie do zjawisk
95.O liberalizmie:
wolność praw obywateli
96.Głowne kryterium utylitaryzmu:
-użyteczność
97..O filozofii analitycznej języka:
cos obiektywnego, co jest dane empirycznie
98.Egzystencjonalizm-
Kierkegaard
99.Teoria odbicia-
niewidoczne grupy atomów w postaci obrazów poprzez narządy zmysłów odbijają sie w duszy
100.Przewrot kopernikański Kanta
- Dotychczas starano się dochodzić istoty rzeczy. Kant przeniósł punkt ciężkości dociekań filozoficznych na badanie poznania rzeczy. Idealizm krytyczny różni się od zwykłego tym właśnie, że zwraca się ku analizie mechanizmów poznawczych. Poprzednicy Kanta uważali, że doświadczenie umożliwia pojęcia - on to odwrócił, stwierdzając, iż to pojęcia umożliwiają doświadczenie. Ten rewolucyjny zabieg nazwał przewrotem kopernikańskim w filozofii.
101.Postmodernizm:
-nieufność wobec rozumu i autonomii podmiotu
102.Hermeneutyka-
-o rozumieniu
103.O językowym obrazie świata
- język jest czymś więcej niż dającym się zanalizować empirystyczno-obiektywnym zjawiskiem → Całe poznanie ma kształt językowy
Cokolwiek jest nam dane … DANE JEST NAM W JĘZYKU
Język przybiera postać gier językowych / to nie tylko gry słów, ale gry wizji życia.
JĘZYK JEST CZYMŚ OBIEKTYWNYM (jest dany empirycznie = system znaków):
filozofię języka potocznego
lingwistyczna analiza języka - w nawiązaniu do Wittgensteina II - analiza gier językowych
oraz filozofię języka idealnego
logiczna analiza języka - w nawiązaniu do Wittgensteina I - krytykuje język potoczny, jako wieloznaczny i nieprecyzyjny - konstruuje sztuczny język dążący do idealnej precyzji na użytek nauk przyrodniczych (funkcje naukowe)
104.U Arystotelesa-istota polityczna-
w państwie człowiek osiąga samowystarczalność
105.Dzialanie moralne u Kanta
-gdy zgodne z obowiązkiem,
106.Czym zajmuje sie etyka?
-Uzasadnianie moralności
107.Banalność zła
-Arendt
108.Rozciagłosc,ruch,aktywnosc-czy odnosza sie do ciala, duszy, czy do zadnego z nich
109.Zwrot ku podmiotowi u Kanta
-Wszystko jest wątpliwe, ale nie można wątpić w to, że „myślę, więc jestem".
110.Punkt wyjścia w filozofii-
zdziwienie i wątpienie
111.O micie anamnezy-
-czyli przypomnienia, wieczna dusza oglądała idee przed wcieleniem, przypomina je sobie dzięki katharsis, czyli oczyszczeniu z uwikłania zmysłowego - to jest owo WYJŚCIE Z JASKINI
111.Mit metheksis:
-czyli uczestnictwa, demiurg ukształtował rzeczy z materii na kształt idei, rzeczy naturalne uczestniczą w idei
112.U Platona-
-krytyka potocznego doświadczenia
113.Dialektyka
-2 sprzeczne, przeciwstawne momenty
115.Jednosc osoby i jednostki
-personalizm
116.Intencja
-relacja miedzy świadomością, a treścią, przedmiotem
117.Filozofia Nietschego-
-o życiu
118.Koherencyjna teoria prawdy
-spójna relacja miedzy nośnikami prawdy . Mówi o tym, co jest PRAWDĄ
119.Korespondencyjna teoria prawdy
-zd. prawdziwe gdy koresponduje z faktami
120.Formy naoczności u Kanta:
-przestrzeń i czas
121.U Kartezjusza
-podmiot myślący, wątpiący
123.Gry językowe
-poglądy na język decydują o tym, że uważa się go za przedstawiciela filozofii języka potocznego.
grupa filozofów oksfordzkich (J. L. Austin, G. Ryle, H. P. Grice i P. F. Strawson),
124. Scholastyka trwała do i upadła ponieważ :
-do XIV wieku , ponieważ jest nie empiryczną nauką .
125. Ontologiczny dowód na istnienie Boga :
-Dowód ontologiczny - łac. ratio Anselmi, dowód na istnienie Boga autorstwa Anzelma z Canterbury. Historia filozoficznej polemiki nad poprawnością dowodu sięga czasów dzisiejszych, a jej głównymi postaciami są Gaunilon i Immanuel Kant. Właśnie ten ostatni jest autorem nazwy "dowód ontologiczny".
Wyprowadzenie dowodu
Jeżeli coś, ponad co nic większego nie może być pomyślane znajdowałoby się tylko w ludzkim intelekcie, to nie byłoby tym, ponad co nic większego nie może być pomyślane, bo istnienie takie w rzeczywistości jest czymś większym, niż ludzka myśl.
126.Liberalizm , a konserwatyzm
-Światopogląd liberalny jest mocno krytykowany przez zwolenników konserwatyzmu. Przekonują, iż takie wartości jak bezpieczeństwo, ład i porządek społeczny są ważniejsze niż wolność jednostki. Konserwatyści posługują się pesymistyczną koncepcją natury ludzkiej. Uważają, że ludzie są ułomni, słabi, podatni na pokusy. Dlatego też nie można obdarzyć ich zbyt dużą wolnością, bo zniszczą siebie i innych. Dla dobra społecznego konieczne jest obwarowanie ludzkich zachowań normami, regułami, zasadami.Konserwatyści odrzucają liberalny subiektywizm uznając, że istnieją pewne wartości fundamentalne, uświęcone tradycją. Nie można ich podważać, bowiem prowadzić to może do aksjologicznego chaosu, nihilizmu, do zatarcia różnicy między dobrem a złem. Konserwatyści przekonują, że zasady liberalne mogą mieć negatywne konsekwencje dla spoistości społeczeństwa. Absolutyzacja wolności prowadzi do prywatyzacji zasad, postaw, stylów życia, a tym samym do relatywizmu, uznania, że istnieje tyle prawd, ile jednostek, do upadku uniwersalnych norm, degradacji idei dobra wspólnego
127. Kto pierwszy wprowadzał podział na kategorie?
-Arystoteles
128. Do XVIII wieku filozofia oznaczała?
-była filozofią racjonalistyczną i empirystyczną. ?
129. Jak należy rozumieć doświadczenie u Kanta?
-jest to nieempiryczny skutek działania tego co zmysłowe z tym co aprioryczne
130. W jaki sposób Kant godzi empiryzm i racjonalizm
-Kant mówi : „ intelekt nie jest zdolny niczego oglądać, a zmysły niczego myśleć”, „ to co empiryczne zakłada to co nieempiryczne”, Poznanie odbywa się dzięki zarówno formom apriorycznym, jak i danym zmysłowym.
131. Czym jest poznanie apriori?
- poznanie a priori jest poznaniem czystym, wynikającym z samego faktu poznania, bez doświadczenia, sąd a priori - to taki, którego nie można wywieść z innych przesłanek, lecz trzeba go przyjąć bez dowodu - jako założenie danej teorii.
132. Z czego składa się triada Heglowska?
- teza - antyteza - synteza
133. Jaką role pełnią kategorie w filozofii Kanta?
-kategorie są zasadami organizującymi i ograniczającymi materiał zmysłowy
134. Czy przedmiot naszego doświadczenia mówi nam o swoich właściwościach według Kanta?
-Nie. „ Przedmioty naszego doświadczenia nie są w stanie dostarczyć nam żadnych własności”
135.Jaki charakter ma forma ludzkiej wiedzy?
-aprioryczny
136. .Do czego odnosi się wymiar „faktyczny” w filozofii realistów?
-poziom strumienia, sekwencja zdarzeń, które można wytworzyć w warunkach eksperymentalnych. Stany i sekwencje zdarzeń.
137.Do czego odnosi się wymiar empiryczny w filozofii realistów?
-poziom obserwowanych zdarzeń/podzbiór wymiaru faktycznego/,To co obserwowalne.
138.Wymień trzy warstwy rzeczywistości podług realistów.
1.empiryczna
2. faktyczna
3.realna
139. .Jaki charakter ma wiedza u realistów?
-Wiedza ma charakter procesu, Społeczny, powstaje w procesie interakcji, ma charakter procesów
140. Jaki model nauki preferuje nastawienie pozytywistyczne?
-Przyczynowo-skutkowy, model nauk przyrodniczych
141. Jaki charakter ma podmiot u Wittgensteina?
„ Podmiot nie należy do świata lecz jest granicą świata. Gdzież w świecie da się zauważyć jakiś podmiot metafizyczny? Powiadasz, że jest tu zupełnie jak z okiem i polem widzenia. Ale oka faktycznie nie widzisz. I nic w polu widzenia nie pozwala wnosić, że widzi je jakieś oko.”
Nie istnieje coś takiego jak podmiot, ( podmiot to pojęcie metafizyczne, a pozytywiści nie chcieli „zaśmiecać” swojej filozofii, takimi pojęciami),
142.Czego dotyczy zasada weryfikowalności?
-Do doświadczenia zmysłowego i do struktury gramatycznej
143. Do czego odnosi się zasada „zróżnicowania” wymiaru nieprzechodniego?
-Są rzeczy fizyczne, ale też takie , których fizycznie nie doświadczamy, np. wartości
144. Jakie konsekwencje ma założenie o społecznym charakterze wiedzy?
-Dzielimy przekonania z innymi ludźmi, wiedza jest względnie stała, może się zmieniać
145. Jakie źródła wiedzy uznaje pozytywista?
- Obserwacja i eksperyment
146. Czym się charakteryzuje prawda pragmatyczna?
-Prawda pragmatyczna jest odmianą prawdy kontekstowej, prawdziwe jest to co prawdziwe w danym kontekście, James pisze „ prawdziwe jest to co jest użyteczne”.
147. Co jest granicą świata w koncepcji Wittgensteina?
-Granica tego co da się pomyśleć, jest jednocześnie granicą języka, który odwzorowuje (empiryczne) fakty. Wittgenstain pisze: „ granice mojego języka oznaczają granice mojego świata”, „ Podmiot nie należy do świata lecz jest granicą świata. Gdzież w świecie da się zauważyć jakiś podmiot metafizyczny? Powiadasz, że jest tu zupełnie jak z okiem i polem widzenia. Ale oka faktycznie nie widzisz. I nic w polu widzenia nie pozwala wnosić, że widzi je jakieś oko.
148. Jakie rodzaje rozumienia wyróżnia M. Weber?
obserwacyjne: rozpoznanie tego, co kto robi, opis tego, co robi dana osoba,
wyjaśniające: gdy zrozumiemy powód, dla którego dana osoba coś robi.
149. Czym charakteryzuje się racjonalność instrumentalna?
-Użycie racjonalności po to, aby we własnym interesie wywołać zmianę w świecie. Sensowne, racjonalne działanie/społeczne/, któremu aktor nadaje znaczenie i które kieruje się ku innym ludziom po to, by osiągnąć praktyczne cele w świecie
150. .Czym jest świadomość w filozofii W. Jamesa?
Strumień przeżyć
151.Czym są działania praktyczne u M. Webera?
-Podejmowane codziennie w celu osiągnięcia konkretnych, realnych celów.
152. Interakcjonizm to …?
-wiedza jest produktem relacji międzyludzkich, z otoczeniem, proces relacji społecznych
/ nie pochodzi z doświadczenia/,
153. Według interpretatywistów pojęcia są …?
-„Pojęcia nie odsłaniają istoty rzeczy”, pojęcia to coś co „nakładamy” na rzeczywistość
154. Jakie typy działań racjonalnych wyróżnia Weber?
-1. tradycjonalne, 2. afektywne, 3. wartościoworacjonalne, 4. praktyczne.
155. Kto był twórcą filozofii pragmatycznej?
-W. James
156. Na czym oparta jest wiedza według interpretatywistów?
Oparta jest na interpretacji ( obserwacja+ wyobraźnia+język
157. Jak istnieje świat zewnętrzny według realistów krytycznych?
- Jest niezależny od naszych marzeń, pragnień i życzeń.. dlatego nauka ma sens, bo istnieje rzeczywistość zewnętrzna.
158. Wielką lewicę filozoficzną” cechuje przekonanie:
-O opresyjności systemu społecznego
159. Rozdział metafizyki od fizyki
-Stał się wyrazisty i antagonistyczny dopiero w XX wieku
160. „Spór o uniwersalia”
-Dotyczy tego, o czym orzekamy, gdy używamy nazw ogólnych