ALERGOLOGIA WYKŁAD 1
Nadwrażliwość- wywołane przez ekspozycje na dany bodziec w dawce tolerowanej przez osoby zdrowe
Alergia - oznacza reakcje nadwrażliwości zapoczątkowane przez mechanizmy immunologicznej. Jest to nadwrażliwość alergiczna
Antygen- substancja, jako ustrój rozpoznawany, jako obcy, która zdolna jest do wywołania w ustroju reakcji immunologicznej i swoistego reagowania z przeciwciałami oraz receptorami uczulonych limfocytów.
Alergen- antygen lub hapten (niepełny antygen) zdolny do wytworzenia reakcji alergicznej u osób predysponowanych.
Atopia- uwarunkowana dziedzicznie predyspozycja ustroju do nieprawidłowej reakcji immunologicznej na substancje środowiskowe wyrażającej się nadprodukcją swoistą IgE
Cytokiny-to substancje białkowe niebędące immunoglobulinami o charakterze mediatorów odpowiedzialnych za współpracę komórek biorących udział w reakcji immunologicznych.
Immunoglobuliny- to substancje białkowe produkowane w limfocytach B i plazmocytach. Zdolne do swoistego wiązania się z antygenami.
Hapten- niepełny antygen, niewywołujących reakcji alergicznych
Komórki docelowe- komórki mające antygen, której jest celem działanie swoistych przeciwciał lub komórek cytotoksycznych.
CHARAKTERYSTYKA ALERGENU
Wziewne: kurz, roztocze, pyłki roślinne, zarodki grzybów
Pokarmowe: białko jaj, mleko, orzechy, poziomki, owoce cytrusowe, czekolada, pomidory, owoce cytrusowe
Alergeny kontaktowe: kobalt, nikiel, tworzywa sztuczne, guma, leki zewnętrzne, kosmetyki.
Alergeny pasożytnicze i bakteryjne
Alergeny przemysłowe: astma oskrzelowa u pracowników elewatorów zbożowych
PODZIAŁ ALERGENÓW WEDŁUG WIELKOŚCI
Alergeny wielocząsteczkowe powyżej 1000 KDA- alergeny wziewne lub kontaktowe
Alergeny małocząsteczkowe poniżej 1000 KDA- mają właściwości haptenów. Są to alergeny kontaktowe
Alergia- zaburzenia fizjologicznych mechanizmów ustrojów na antygeny środowiskowe (alergen). Jest to zaburzenie równowagi między mediatorami o działaniu przeciwnym, wydzielanym przez te komórki. Jest to zjawisko pojawiające się w sposób charakterystyczny po krótszym lub dłuższym okresie tolerancji tych czynników.
REAKCJE ALERGICZNE
Humoralna
-Typ I - reakcja natychmiastowa (anafilaktyczna)
-Typ II - reakcja cytotoksyczna
-Typ III - reakcja kompleksów immunologicznych (zjawisko Arthusa)
-Typ IV - reakcja opóźniona (komórkowa)
a)typu wyprysku kontaktowego
b)typu tuberkulinowego
c)typu ziarniniakowego
-Typ V - stymulacyjny
DIAGNOSTYKA CHORÓB ALERGICZNYCH
Wywiad (ustala związki czasowe między wystąpieniem objawów u badanego a występowaniem reakcji środowiskowej
Prowokacja objawów….
Metody badań alergii in vivo:
Próba eliminacji - usunięcie alergenu z otoczenia chorego i obserwowanie objawów
Testy skórne punktowe i śródskórne. Do testów używa się wy…. Alergenów. Wykonuje się do testów substancji podejrzanych o wywołanie choroby.
Roztwór histaminy (kontrola +)
Roztwór soli fizjologicznej (kontrola -)
Odczyty testów odczytuje się po 20 minutach. Średnica bąbla i rumienia mierzy się linijką milimetrową o dwóch prostopadłych osiach. Za wynik dodatni uważa się bąbel powyżej 3mm. Musi być większy od bąbla spowodowanego solą fizjologiczną.
Przeciwskazania:
Stosowanie leków przeciwhistaminowych i innych (prawdopodobieństwo fałszywie ujemnych wyników)
Pokrzywka lub choroby skóry zajmujące badaną powierzchnię.
Ciąża - ewentualne zagrożenia dla płodu
TESTY PŁATKOWO-NASKÓRKOWE
Wykonuje się je w celu potwierdzenia reakcji …… na związki chemiczne mało cząsteczkowe.
Badany alergen nanosi się na krążki bibułowe, które umieszcza się pod okluzją i umocowuje plastrami do pleców między łopatkami. Odczytu dokonuje się po 48H i przez 3 kolejne dni.
TEST PRANSTITZA - KüSTNERA
Służy do wykrywania alergii p…. surowicą IgE. Surowicę chorego wstrzykuje się śródskórnie w okolicy między łopatkowej osoby zdrowej. Po 24h w to miejsce wstrzykuje śródskórnie wyciąg badanego alergenu odczytu wykonuje się po 20 minutach.
TESTY PROWOKACYJNE
Wykonuje się nie wcześniej niż po 4 tygodniach od wystąpienia objawów nadwrażliwości. Badanie przeprowadza się pojedynczo (metoda ślepej kury) chory nie wie czy otrzymuje lek czy placebo.
Przeciwskazania:
Przeprowadzanie próby prowokacyjnej z leku który wywołuje zespół zagrażający życiu.
Ostre zakażenia
Ciążą (chyba, że wynik próby ma wpływ na leczenie choroby)
TEST DONOSOWY
Alergia błony śluzowej nosa- konieczna jest drożność nosa. Alergen podaje się w formie inf….. . Wynik obserwuje się po 15minutach, 6h, 8h, 24 h od prowokacji.
TEST DOOSKERZELOWY WZIEWNY
Reakcje dróg oddechowych ocenia się badaniem spirometrycznym. Chory musi być w dobrym stanie oddechowym. Test ten służy do oceny reaktywności dolnych dróg oddechowych.
Test jest dodatni jeśli badania substancja zwiększy FEV1 - objętość wydechowa 1 sekundowa. Minimum o 20% lub VC (pojemność życiowa) minimum o 30%.
BADANIA CZYNNŚCIOWE UKŁADU ODDECHOWEGO W DIAGNOSTYCE CHORÓB ALERGICZNYCH
Rynomanometria - oceniać zdolność przepływu powietrza przez nos w zależności od różnicy ciśnienia między nozdrzami przednimi i tylnymi.
Rynomanometria akustyczna- ocenia przestrzeń wewnątrznosową - można ocenić reakcje błony śluzowej nosa.
Podstawowe badania diagnostyczne dolnych dróg oddechowych.
Pozwala ocenić wydolność oddechową u chorego, także astmę oskrzelową. Można także ocenić opór dróg oddechowych przy zmianach obturacyjnych z użyciem leku oraz nadwrażliwość nieswoistą oskrzeli.
Bada się testem prowokacji histaminowej, testem wysiłkowym hiperwentylacji lub testem z zimnym powietrzem. Za wynik dodatni uważa się test który histamina w stężeniu 8 mg/ml powoduje zwężenie FEV1 minimum, o 20 %
Test badanie histaminy- histamina jest mediatorem wczesnej formy reakcji anafilaktycznej. Jest markerem degranulacji mastocytów i bazofilów. Leukocyty chorego są inkubowane z różnymi stężeniami substancji alergizującymi.
Po inkubacji oznacza się zawartość histaminy jej wzrost dowodzi uwrażliwienie granulocytów zasadochłonnych na badaną substancję.
Oznaczenie odsetkę liczby granulocytów kwasochłonnych (eozynofilów)
Test: pomiar stężenia białek układu dopełniacza C3, C4, C5
Test: cytologiczne badanie diagnostyczne
Badanie histaminy: …. Bioptat tkanek zmienionych obecnością granulocytów kwasochłonnych, obojętnochłonnych, limfocytów.
ZASADY LECZENIA CHORÓB ALERGICZNYCH
Leczenie przyczynowo - izolacyjne chorego od czynników uczulających. Możliwe jest do zastosowania w początkowym okresie choroby przy alergii na pojedyncze czynniki środowiskowe, które łatwo usunąć np.: pokarm, pierze, pasożyt
W miarę trwania choroby liczba czynników uczulających i krzyżowych wzrasta.
Leczenie objawowe - obejmuje pomoc doraźną w ostrych odczynach zagrażających życia także, jako wstrząs anafilaktyczny, obrzęk alergiczny, stan astmatyczny
Objawowe leczenie farmakologiczne - które może być krótkoterminowe lub przewlekłe.
Leki przeciwhistaminowe- są to leki blokujące receptory histaminy. Są te leki I generacji np.: diphergan. Ich działanie jest szybkie mogą działać n…. i wysuszać błony śluzowe.
Leki II generacji, są pozbawione działania ubocznego leków I generacji. Nie wykazują działania na OUN (np. Zyrtec). Leki te stabilizują błony komórkowe biorące udział w odczynach alergicznych. Stosowanej w prewencji farmakologicznej. Lecznicze działanie można ocenić po 2-4 tygodniach stosowania.
Leki pobudzające receptory beta adrenergiczne- są to leki stosowane w leczeniu napadu astmy oskrzelowej. Rozluźniają mięśnie gładkie oskrzeli.
Leki pobudzające alfa i beta adrenergiczne. Mają działanie rozkurczające na oskrzela. Zmniejszają hipersekrecje i obrzęk błon śluzowych
Leki pobudzające receptory alfa adrenergiczne- obkurczają naczynia, zmniejszają ukrwienie. Stosowane są w leczeniu alergii górnych dróg oddechowych. Metyloksantyny (teofilina) rozkurcza oskrzela.
Glikokortykosteroidy- stosuje się doustnie, dożylnie, domięśniowo, w postaci maści i kremów.
Wskazania: wstrząs anafilaktyczny, stan astmy, ostra reakcja polekowa. Uogólniony alergiczny odczyn skórny.
Leki wykrztuśne- stosowane w chorobach górnych dróg oddechowych. Występuje w postaci syropów i tabletek.
Prewencyjne leczenie: polega na podawaniu leków przeciwhistaminowych. W ciągu II i III tygodnia przewidywalnie wystąpienie objawów choroby. W celu zmniejszenia wydzielania mediatorów histaminy i innych przez komórki zapalenia alergicznego w okresie ekspozycji na czynnik uczulających.
IMMUNOTERPIA SWOISTA -zwana odczulania w leczeniu IgE zależnych chorobach alergicznych. Polega na wytwarzaniu u chorego tolerancji na czynnik uczulający przez podawanie go choremu podskórnie w wzrastających dawkach. Stosowanie w przedziale wiekowych od 5 do 45 lat i trwa od 3 do 5 lat.
Wskazania: immunoterapia swoista należy rozważyć u chorych na alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, astma.
U osób z alergią na jady owadów błonkoskrzydłych. Nie powinno się stosować u chorych z ujemnymi wynikami testów kierunków IgE ani u chorych z dodatnimi wynikami testów, jeśli nie korelują z objawami klinicznymi lub narażeniem na dany alergen. Immunoterapia jest skuteczniejsza u chorych uczulonych na alergeny sezonowe. w porównaniu Z alergenami całorocznymi w przypadku odczuleń na 1 alergen lub ……
Choroby autoimmunologiczne, niedobory odporności, nowotwory złośliwe, ostre zakażenia, zaburzenia psychiczne, wiek poniżej 5 lat, ciąża.
IMMUNOTERAPIA NIESWOISTA
Stosuje się oczyszczone lizaki bakteryjne albo szczepionki bakteryjne a także leki o działaniu immunostymulującym.