Filozofia 13.12.2007
1. Determinizm - wszystkie procesy są z góry zdeterminowane, mają swoje przyczyny.
Wg Williama Jamesa cały wszechświat jest zbetonowany, wszystko się ze sobą łączy w ścisła strukturę.
Kauzalizm - każde zjawisko ma swoją sensowną przyczynę
Autodeterminacja - świadome i celowe działanie wynikające z wolnej woli człowieka.
Baruch Spinoza - determinizm ogólny
2. Indeterminizm - wszystko jest przypadkiem (akcydentalizm)
3. Celowość, finalizm, teleologizm - teza, że byty mają zakodowany w sobie cel i dążą do jego realizacji. Np. pogląd, że wszechświat został stworzony, aby człowiek go podziwiał
Ewolucja - dominujący pogląd w naukach przyrodniczych, jednak nie w stu procentach udowodniony. Np. niektórzy uważają, że istnieją układy nieredukowalne, które musiały powstać w całości od razu, a nie ewoluować. Przykładem może być oko, które nie mogłoby pełnić swojej funkcji, gdyby nie było całym okiem, tylko jego połowa lub ćwiartką.
Kreacjonizm - wszystko, co jest we wszechświecie pochodzi z kreacji, ze stworzenia.