USTRÓJ RP:
62. Wyjaśnij jakie były główne postanowienia i założenia Konstytucji 3 Maja.
3 maja 1791r. Zniesienie wolnej elekcji i liberum veto, wprowadzenie monarchii i tronu dziedzicznego w Polsce, zniesienie podziału Rzeczypospolitej na Koronę i Litwę. Główną Eligią katolicyzm z zachowaniem tolerancji wobec innych religii. Trójpodział władzy, Poprawa sytuacji chłopów. Zwiększenie praw mieszkańców miast królewskich.
63. Omów konstytucje RP po roku 1945.
19 lutego 1947r - Mała Konstytucja. Tymczasowa konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Określała ustrój i zakres działania najwyższych organów Polski Ludowej. Zwiększała uprawnienia władzy wykonawczej - prezydenta i rządu. Mechanizm sprawowania władzy przez partię komunistyczną w praktyce niweczył jej podstawowe założenia.
22 lipca 1952r - Konstytucja PRL (Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej). [konstytucja narzucona; nie było prezydenta, senatu, rządziła Rada Narodowa, wszystko było znacjonalizowane] Do podstawowych zasad ustrojowych państwa wymienionych w Konstytucji PRL należały: fundamentalna rola własności społecznej, planowanie społeczno-gospodarcze, ludowładztwo, system przedstawicielski, praworządność i współudział mas w rządzeniu państwem. W Konstytucji PRL wprowadzono podział władzy na: organy władzy państwowej, organy administracji państwowej i organy sądowe.
17 października 1992r - Mała Konstytucja - tymczasowa. [przywróciła urząd prezydenta, senat i ustrój demokratyczny] Regulowała ustrój, funkcje i kompetencje sejmu i senatu (legislatywa) oraz prezydenta i rządu (egzekutywa), a także określała podstawowe zasady samorządu terytorialnego. Uchyliła konstytucję z 1952, pozostawiając w mocy jedynie niektóre jej fragmenty, m.in. o podstawowych zasadach ustroju, prawach i wolnościach obywateli.
2 kwietnia 1997r - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Jej podstawowymi zasadami ustrojowymi są: republikańska forma rządu, jednolitość państwa, zwierzchnictwo narodu, zasada demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego sprawiedliwość społeczną, wolność tworzenia i funkcjonowania partii politycznych oraz zrzeszania się w organizacjach społecznych, szeroki samorząd terytorialny (gmina, powiat, województwo), a także obszerny katalog praw i wolności obywateli.
64. Podaj cechy konstytucji RP świadczące o jej sztywności.
Ogromnie trudna procedura zmiany konstytucji.
65. Przedstaw tryb zmiany Konstytucji RP.
W polskim ustroju projekt ustawy o zmianie konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów (tj. co najmniej 92), Senat lub Prezydent RP. Zmiana konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej przez Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Następnie Senat musi ją potwierdzić, w takim samym brzmieniu, w ciągu 60 dni, większością bezwzględną głosów. Jeśli zmiana dotyczy rozdziału I, II lub XII Konstytucji RP, podmioty uprawnione do występowania z inicjatywą zmiany konstytucji mogą zażądać, w terminie 45 dni (od dnia uchwalenia ustawy przez Senat) przeprowadzenia referendum. Zmiana konstytucji zostaje przyjęta, gdy opowiedziała się za nią większość głosujących. Po zakończeniu trybu legislacyjnego Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi RP uchwaloną ustawę, który ją podpisuje w ciągu 21 dni i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP.
66. Omów postępowe zasady wyborów we współczesnym państwie demokratycznym.
67. Omów pojęcie i rodzaje mandatu parlamentarnego.
Mandat parlamentarny - pełnomocnictwo przyznane wybranemu kandydatowi w wyborach parlamentarnych do sprawowania funkcji posła na Sejm RP lub funkcji senatora w Senacie RP. Rozpoczęciem sprawowania mandatu - jest dzień złożenia ślubowania poselskiego lub senatorskiego przed Sejmem; wygaśnięciem - dzień zrzeczenia się mandatu, pozbawienia mandatu, śmierci lub końca kadencji Sejmu bądź Senatu. Rodzaje:
- mandat poselski
- mandat senatorski
68. Omów pojęcie i rodzaje immunitetu parlamentarnego. Podaj za i przeciw funkcjonowaniu immunitetu.
Immunitet - przywilej nadawany parlamentarzystom (posłom i senatorom), uniemożliwiający pociągnięcie ich do odpowiedzialności karnej (immunitet formalny) lub aresztowanie, bez zgody sejmu za czyny związane z działalnością parlamentarną (immunitet materialny), np. za wystąpienia.
ZA: zachowanie ciągłości władzy, …
PRZECIW: bezkarność posłów, …
69. Wymień i scharakteryzuj najważniejsze funkcje sejmu.
- ustrojodawcza - możliwość ustalania bądź zmiany ustroju politycznego, ekonomicznego lub społecznego oraz dokonywania zmian w konstytucji
- kreacyjna - możliwość tworzenia różnych organów państwowych, np. powoływanie Rady Ministrów, wybór sedziów Trybunału Konstytucyjnego
- kontrolna - prawo do kontrolowania rządu i innych organów państwowych
- ustawodawcza - regulowanie określonych sfer życia społecznego za pomocą ustaw
70. Wymień i scharakteryzuj organy sejmu.
- Prezydium Sejmu - naczelny organ kierowniczy Sejmu. W skład Prezydium Sejmu wchodzi Marszałek Sejmu wraz z wicemarszałkami.
- Marszałek Sejmu - poseł i najwyższy przedstawiciel izby niższej polskiego parlamentu, stoi na straży praw i godności Sejmu RP i kieruje jego pracami.
- Wicemarszałkowie Sejmu - zastępca Marszałka Sejmu.
- Konwent Seniorów - Jest to organ zapewniający współdziałanie klubów poselskich w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Sejmu, a także sprawuje funkcję doradczą wobec Marszałka Sejmu i Prezydium Sejmu. W jego skład wchodzą: Marszałek, wicemarszałkowie, przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów.
- Komisje Sejmowe - są organami kontroli sejmowej w zakresie określonym Konstytucją i ustawami.
71. Przedstaw sposoby głosowania ustaw w Parlamencie:
- zwykłą większością głosów (wszystkie ustawy w sejmie)
- większością bezwzględną głosów (weto senatu, pierwsze dwa kroki Rady Ministrów) - 50%+1 głosów `za'
- większością kwalifikowaną 2/3 (min. 154 głosy `za' - zmiany w konstytucji, rozwiązanie parlamentu, postawienie prezydenta w stan oskarżenia) lub 3/5 (min. 138 głosów `za' - veto prezydenta) głosów
72. Omów transformację ustrojową Polski po 1989r.
73. Omów pojęcie Zgromadzenie Narodowe i zasady zwoływania.
Zgromadzenie Narodowe - organ konstytucyjny składający się z posłów i senatorów obradujących wspólnie, zwoływany w czterech przypadkach:
- w celu odebrania przysięgi od nowo wybranego prezydenta
- postawienie prezydenta w stan oskarżenia
- uznanie prezydenta za niezdolnego do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia
- wysłuchanie orędzia prezydenta
74. Scharakteryzuj ustrój samorządowy w Polsce.
Zgodnie z treścią Konstytucji, Rzeczpospolita Polska jest republiką parlamentarną (system rządów opierający się na tzw. podwójnej egzekutywie, tzn. rozdziale funkcji szefa rządu i głowy państwa) i realizuje zasady suwerenności narodu, niepodległości i suwerenności państwa, demokratycznego państwa prawnego, społeczeństwa obywatelskiego, trójpodziału władzy, pluralizmu, legalizmu, społecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godności człowieka. Rzeczpospolita określona jest także jako państwo unitarne (forma państwa charakteryzująca się wewnętrzną jednolitością; wszystkie jednostki administracyjne wchodzące w skład państwa są tak samo zorganizowane i podporządkowane organom centralnym).
75. Omów w jaki sposób wyłaniane są władze samorządu terytorialnego:
a) ORGANY STANOWIĄCE: w gminie - rada miasta lub rada gminy wybierana bezpośrednio, w powiecie - rada powiatu wybierana bezpośrednio, w województwie - sejmik wojewódzki wybierany bezpośrednio
b) WYKONAWCZE: w gminie wiejskiej - wójt wybierany bezpośrednio, w gminie miejskiej do 100tyś. mieszkańców - burmistrz wybierany bezpośrednio, w gminie miejskiej powyżej 100tyś. mieszkańców - prezydent miasta wybierany bezpośrednio, w powiecie - starosta wybierany wraz z zarządem pośrednio (przez radę powiatu), w województwie - marszałek województwa wybierany z zarządem pośrednio (przez sejmik wojewódzki)
76. Przedstaw kompetencje i zadania władz samorządu gminnego.
Zadania i kompetencje samorządu gminnego obejmują sprawy: dróg gminnych, przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz klubów młodzieżowych, poradni i przychodni gminnych, pomocy socjalnej dla mieszkańców gminy, robót publicznych, domów kultury, zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy, lokalnej gospodarki wodnej i zaopatrzenia w wodę, ochrony środowiska i usuwania odpadów na terenie gminy, lokalnego transportu w gminie, zachowania porządku publicznego w gminie, zwalczania klęsk żywiołowych w gminie, budownictwa komunalnego, usuwania nieczystości, utrzymywania parków i zieleni miejskiej, dostarczania energii cieplnej, obiektów sportowych i rekreacyjnych.
77. Przedstaw kompetencje i zadania samorządu powiatowego.
Kompetencje i zadania samorządu powiatowego obejmują sprawy: dróg powiatowych, szkół średnich, artystycznych i poradni psychologiczno-pedagogicznych, szpitali rejonowych, domów pomocy społecznej, powiatowego urzędu pracy, bibliotek i muzeów powiatowych oraz teatrów, komunikacji w obrębie powiatu, zwalczania klęsk żywiołowych na terenie powiatu, wydawania praw jazdy, ochrony praw konsumenta, wydawania pozwoleń pracy dla cudzoziemców.
78. Przedstaw kompetencje i zadania samorządu wojewódzkiego.
Kompetencje i zadania samorządu wojewódzkiego obejmują sprawy: dróg wojewódzkich, szkół średnich o znaczeniu regionalnym, ośrodków doskonalenia nauczycieli, zawodowych szkół wyższych, szpitali specjalistycznych, pomocy społecznej o zasięgu regionalnym, wojewódzkiego urzędu pracy, muzeów, bibliotek i teatrów o znaczeniu regionalnym, przygotowań planu regionalnego, gospodarki wodnej w rejonie, melioracji, utrzymywania urządzeń wodnych, komunikacji w obrębie województwa, przygotowania strategii rozwoju regionu, modernizacji terenów wiejskich, promowania województwa, przyciągania inwestorów.
79. Wyjaśnij konstytucyjną zasadę suwerenności narodu i określ w jaki sposób jest ona w Polsce realizowana.
Zasada suwerenności narodu - źródłem władzy jest naród, który jest uprawniony do decydowania i rozstrzygania w sprawach najważniejszych dla państwa.
W Polsce naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli (np. wybierając parlamentarzystów do Sejmu i Senatu w wyborach bezpośrednich, bądź wybierając Prezydenta RP) lub bezpośrednio (np. wychodząc z inicjatywą ustawodawczą, uczestnicząc w referendach).
80. Wyjaśnij konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego i określ w jaki sposób jest ona w Polsce realizowana.
Zasada demokratycznego państwa prawnego - państwo prawa istnieje wtedy, gdy organizacja i działanie władzy publicznej oparte są na prawie.
W Polsce zagwarantowana jest równość obywateli. Dozwolone jest wszystko, czego nie zabrania prawo.
81. Wyjaśnij konstytucyjną zasadę podziału władzy i równowagi władz, i określ w jaki sposób jest ona w Polsce realizowana.
Zasada podziału i równowagi władz - władza państwowa dzieli się na ustawodawczą (odpowiedzialną za stanowienie prawa), wykonawczą (mającą je realizować w praktyce) i sądowniczą (rozstrzygająca spory na podstawie obowiązujących norm prawnych), które są równorzędne względem siebie i współdziałają ze sobą.
W Polsce organami władzy ustawodawczej są: Sejm i Senat, organami władzy wykonawczej są: Prezydent i Rada Ministrów (dualizm władzy), a organami władzy sądowniczej są: niezawisłe Sądy i Trybunały.
82. Wyjaśnij konstytucyjną zasadę przedstawicielstwa, i określ w jaki sposób jest ona w Polsce realizowana.
Zasada przedstawicielstwa - władza pośrednia, przedstawiciele są wybierani w cyklicznych, wolnych i tajnych wyborach.
W Polsce naród nie sprawuje władzy bezpośrednio. Co 4 lata odbywają się wybory do Parlamentu RP, w których ludność polska bezpośrednio wybiera swoich przedstawicieli. Natomiast co 5 lat odbywają się wybory na Prezydenta RP wybieranego również w wyborach bezpośrednich.
83. Wyjaśnij konstytucyjną zasadę pluralizmu politycznego, i określ w jaki sposób jest ona w Polsce realizowana.
Zasada pluralizmu politycznego - polegająca na istnieniu dwóch lub więcej partii politycznych reprezentujących różne programy i orientacje, walczących o zdobycie władzy w państwie.
Państwo Polskie zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. W Polsce działa wiele partii (m.in. Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, Sojusz Lewicy Demokratycznej Polskie Stronnictwo Ludowe), które walczą ze sobą o władzę.
84. Wyjaśnij, w jaki sposób Konstytucja RP reguluje stosunki państwa i kościołów i podaj przykłady praktycznej realizacji odpowiednich konstytucyjnych zapisów.
W Polsce obowiązuje model państwa umiarkowanie świeckiego. Relacje państwo - związki wyznaniowe reguluje Konstytucja RP. Gwarantuje ona: równouprawnienie wszystkich związków religijnych, bezstronność wobec przekonań religijnych oraz swobodę ich uzewnętrzniania, autonomię oraz niezależność względem siebie państwa i związków wyznaniowych, współpracę państwa z Kościołami w sprawach ważnych społecznie.
W Konstytucji zapisano również, że stosunki państwa z Kościołami określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych z przedstawicielami tych Kościołów. W przypadku Kościoła katolickiego relacje te reguluje konkordat, czyli umowa międzynarodowa zawarta między państwem a Watykanem.
85. Wyjaśnij, na czym polega zawarta w Konstytucji RP zasada decentralizacji władzy publicznej i opisz, w jaki sposób jest ona w Polsce realizowana.
Zasada decentralizacji władzy publicznej - przeniesienie części uprawnień i odpowiedzialności władzy publicznej z organów władzy państwowej na organy władzy samorządowej możliwie najniższego szczebla.
Przykładami decentralizacji była reforma służby zdrowia wchodząca w skład programu czterech reform rządu Jerzego Buzka oraz utworzenie trzema ustawami trójszczeblowego samorządu terytorialnego.
86. Wyjaśnij konstytucyjną zasadę odrębności władzy sądowej oraz niezawisłości sądów i trybunałów. Wykaż w jaki sposób jest ona realizowana.
Władza sądownicza dzieli się na: Sądy i Trybunały. Sądy i Trybunały są niezawisłe. Oznacza to, że są one odrębne i niezależne od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Sędziowie podlegają wyłącznie ustawie, nikt nie może wpłynąć na ich decyzje, wydają werdykty w oparciu o przepisy prawa i własnego sumienia.
W Polsce zasada ta jest realizowana między innymi w taki sposób, że sędziowie nie mogą być posłami, bądź senatorami.
87. Wyjaśnij, na czym polega konstytucyjna zasada społecznej gospodarki rynkowej i podaj przykłady jej praktycznej realizacji w Polsce.
Zasada społecznej gospodarki rynkowej - działania polityki gospodarczej, które nie zagrażają celom o charakterze ogólnospołecznym, takie zabezpieczenia socjalne, aby zmniejszyć ryzyko utraty środków do życia przez obywateli oraz taka polityka społeczna, która w trakcie realizacji celów społecznych dba o wydajność w gospodarce.
W Polsce rząd stara się przeciwdziałać monopolizacji i zagwarantować ochronę praw konsumenta.
88.Wyjaśnij, na czym polega konstytucyjna zasada wolności gospodarczej i ochrony własności. Wykaż w jaki sposób jest ona realizowana w Polsce.
Zasada wolności gospodarczej i ochrony własności - swoboda podejmowania działalności gospodarczej, wolna od ingerencji państwa. Jest pochodną wolności człowieka i prowadzi do powstrzymania się państwa od ingerowania w tę autonomię w sposób, który zaprzeczałby istnieniu praw i wolności obywateli w gospodarce.
W Polsce…
89. Podaj zasady wyboru Sejmu i Senatu oraz warunki ich rozwiązania przed upływem kadencji.
Wybory do Sejmu i Senatu odbywają się co 4 lata. Są one równe, tajne, bezpośrednie i powszechne. Wybory do Sejmu odbywają się metodą proporcjonalną, a do Senatu - większościową.
Samorozwiązanie Sejmu, czyli jego rozwiązanie przed upływem jego kadencji, może nastąpić poprzez przegłosowanie takiej ustawy kwalifikowaną większością głosów na 2/3 ustawowej liczby posłów. Przegłosowanie takiej uchwały równoznaczne jest ze skróceniem kadencji Senatu.
Innym przypadkiem przewidującym rozwiązanie Sejmu przed upływem jego kadencji jest decyzja Prezydenta po trzykrotnym nieudzieleniu wotum zaufania przez Sejm tworzonemu rządowi. Poza tym, Prezydent może również zarządzić skrócenie kadencji Sejmu w przypadku gdy 4 miesiące od dnia złożenia ustawy budżetowej nie została ona przedstawiona Prezydentowi do podpisania.
90. Opisz proces ustawodawczy w RP.
Pierwszy etap procesu legislacyjnego rozpoczyna się od wniesienia projektu ustawy przez organy do tego uprawnione: prezydenta, Radę Ministrów, Senat, co najmniej 15 posłów, komisję sejmową lub co najmniej 100 tysięcy obywateli. Prezydium Sejmu przesyła projekt ustawy do odpowiedniej komisji. Następnie przedstawiony projekt ustawy rozpatrywany jest w trzech czytaniach. Ustawę uchwaloną przez Sejm rozpatruje następnie Senat, który może wnieść do niej poprawki, przyjąć bez zmian lub odrzucić w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni nie podejmuje stosownej uchwały, ustawę uznaje się za przyjętą. Jeśli Senat odrzuci ustawę lub zaproponuje w niej poprawki, Sejm może ich nie przyjąć bezwzględną większością głosów przy obecności połowy ustawowej liczby posłów lub je zaakceptować. Jeśli zostaną zaakceptowane proces legislacyjny ulega powtórzeniu. Kolejnym etapem jest przedstawienie uchwalonej ustawy do podpisu prezydenta RP, który w ciągu 21 dni zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP. Prezydentowi przysługują jednak dodatkowe kompetencje. Może on przed podpisaniem ustawy wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności z konstytucją (jeżeli jest zgodna musi ją podpisać). Jeżeli ustawa jest niezgodna odmawia jej podpisania. Gdy niezgodne są tylko jej części, prezydent podpisuje ją z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca Sejmowi w celu ich poprawy. Prezydent może też odmówić podpisania ustawy (weto) i z umotywowanym wnioskiem w ciągu miesiąca przekazać ją do Sejmu w celu ponownego rozpatrzenia. Jeśli Sejm większością 3/5 głosów przy obecności połowy ustawowej liczby posłów ponownie uchwali ustawę, prezydent ma obowiązek podpisać ją w ciągu 7 dni, po czym Prezes Rady Ministrów zarządza jej publikację w Dzienniku Ustaw. Publikacja w Dzienniku Ustaw RP oznacza wejście ustawy w życie, chyba że w treści ustawy zapisano inny termin rozpoczęcia jej obowiązywania.
91. Przedstaw tryb uchwalania ustawy budżetowej.
Projekt ustawy budżetowej opracowany przez ministra finansów, uchwalany jest przez Radę Ministrów i przedstawiany sejmowi i senatowi do 31 października każdego roku. Jeżeli rząd nie jest w stanie przedstawić go w tym terminie, to zobowiązany jest do przedłożenia projektu ustawy o prowizorium budżetowym, która określa dochody i wydatki państwa na określoną część roku i traci moc z chwilą uchwalenia ustawy budżetowej.
Następnie przedstawiony projekt ustawy rozpatrywany jest w trzech czytaniach. Ustawę uchwaloną przez Sejm rozpatruje następnie Senat, który może wnieść do niej poprawki, przyjąć bez zmian lub odrzucić w całości. Jeżeli Senat w ciągu 20 dni nie podejmuje stosownej uchwały, ustawę uznaje się za przyjętą. Szczególny tryb postępowania związany jest z faktem, konstytucyjnego ograniczenia do 4 miesięcy czasu trwania postępowania ustawodawczego, od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej. W tym czasie ustawa ma być przedłożona Prezydentowi RP do podpisu (ma on na to 7 dni). W przeciwnym przypadku prezydent może zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.
92. Wyjaśnij pojęcie prerogatywa i kontrasygnata.
Prerogatywa - kompetencji głowy państwa, które mogą być wykonywane samodzielnie, tzn. bez konieczności uzyskania aprobaty rządowej, wyrażonej w formie kontrasygnaty.
Kontrasygnata - zgoda Premiera na działania głowy państwa
93. Przedstaw rolę koalicji parlamentarnej i opozycji w działalności polskiego parlamentu.
Koalicja parlamentarna - porozumienie partii lub organizacji politycznych zawierane w celu wspólnego występowania na scenie politycznej.
Opozycja parlamentarna - sprzeciw części członków parlamentu wobec rządu lub odmowa jego poparcia. Często jest to potoczna nazwa partii lub koalicji partii w parlamencie, które deklarują się jako przeciwnicy polityki rządu oraz popierających go partii politycznych. W praktyce oznacza to, że głosują one przeciwko wnioskom rządu, a także starają się doprowadzić do jego upadku i zastąpienia go nowym (własnym) rządem.
94. Wymień i wyjaśnij zasady obowiązujące podczas wyborów prezydenckich.
Prezydent RP jest wybierany w wyborach:
- powszechnych - oznacza to, że prawo do uczestnictwa w wyborach mają wszyscy pełnoletni obywatele, którzy posiadają prawa obywatelskie.
- równe - oznacza to, że każdy wyborca dysponuje taką samą ilością głosów, a każdy głos ma równą wagę.
- tajne - oznacza to, że wybory mają charakter anonimowy (karty do głosowania nie są podpisane), a głosowanie odbywa się bez obecności osób trzecich.
- bezpośrednie - oznacza to, że obywatele wybierają swoich przedstawicieli bezpośrednio, oddając na nich swoje głosy.
95. Przedstaw warunki skrócenia kadencji i zasady odpowiedzialności Prezydenta RP.
Zasady odpowiedzialności Prezydenta:
- odpowiada za naruszenie konstytucji, ustaw i popełnienie przestępstwa przed Trybunałem Stanu
- może zostać postawiony w stan oskarżenia przez Zjednoczenie Narodowe na mocy ustawy uchwalonej większością kwalifikowaną 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zjednoczenia Narodowego
- ponosi tylko odpowiedzialność konstytucyjną
96.Wymień i wyjaśnij kompetencje Prezydenta RP.
Kompetencje prezydenta możemy podzielić na następujące kategorie:
- w stosunku do parlamentu, np.: zarządzanie wyborów, zwoływanie pierwszego posiedzenia, czy podpisywanie ustaw.
- w stosunku do Rady Ministrów, np.: powoływanie rządu, dokonywanie na wniosek premiera zmian w składzie rządu, zwoływanie Rady Gabinetowej.
- w stosunku do władzy sądowniczej, np.: powoływanie sędziów, powoływanie jednego członka Krajowej Rady Sądownictwa.
- w zakresie stosunków zagranicznych, np.: zatwierdzanie i wprowadzanie umów międzynarodowych, mianowanie i odwoływanie polskich ambasadorów.
- w zakresie zwierzchnictwa sił zbrojnych i obronności państwa, np.: najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych (w czasie pokoju za pośrednictwem ministra obrony narodowej).
- tradycyjne, np.: nadawanie obywatelstwa polskiego, nadawanie orderów i odznaczeń, korzystanie z prawa łaski.
97. Przedstaw tryb powoływania i odwoływania Rady Ministrów.
Tryb powoływania.
W ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, tj. wskazuje osobę, która otrzymuje misję sformowania rządu. Osoba desygnowana na Prezesa Rady Ministrów w ciągu 14 dni proponuje Prezydentowi skład Rady Ministrów. Prezydent powołuje Prezesa Rady Ministrów oraz pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera przysięgę od nowo powołanej Rady Ministrów. W ciągu 14 dni od powołania przez Prezydenta Rady Ministrów, Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów (exposé) z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
W razie niepowołania Rady Ministrów w przedstawionym wyżej trybie lub nieudzielenia jej wotum zaufania przez Sejm, w ciągu 14 dni, następuje wybór w trybie procedury rezerwowej. Sejm wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz proponowanych przez niego członków Rady Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera od niej przysięgę.
W razie niepowołania Rady Ministrów w trybie procedury rezerwowej, Prezydent w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę. W ciągu 14 dni od powołania przez Prezydenta Rady Ministrów, Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów (exposé) z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W razie nieudzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania, Prezydent skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory.
Tryb odwoływania
Według Konstytucji Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego sejmu. Prezes Rady Ministrów składa również dymisję Rady Ministrów w razie: nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów, uchwalenia wotum nieufności, rezygnacji Prezesa Rady Ministrów (Premiera). W tym ostatnim przypadku jednakże decyzja należy do Prezydenta, który może rezygnację przyjąć lub ją odrzucić.
98. Omów kompetencje Rady Ministrów.
Rada Ministrów:
* prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej,
* kieruje administracją rządową,
* w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach, w szczególności:
- zapewnia wykonanie ustaw,
- koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
- chroni interesy Skarbu Państwa,
- uchwala projekt budżetu państwa,
- kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
99. Wyjaśnij różnicę między odpowiedzialnością polityczną a konstytucyjną Rady Ministrów.
Odpowiedzialność polityczna to prawna lub obyczajowa odpowiedzialność ponoszona przed Sejmem przez całą Radę Ministrów lub poszczególnych ministrów za sprawy należące do ich kompetencji lub powierzone im przez Prezesa Rady Ministrów. Natomiast odpowiedzialność konstytucyjna to odpowiedzialność ponoszona przez Radę Ministrów przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.
100. Wyjaśnij, jaką rolę odgrywa administracja publiczna w Polsce oraz jakimi zasadami powinni się kierować urzędnicy.
Rolą jest zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach. Organizacja struktur w państwie.
Urzędnicy administracji publiczni powinni kierować się:
- uczciwością w komunikowaniu się
- budowaniem pozytywnego wizerunku instytucji
- wywiązywaniem się z umów i zobowiązań
- przestrzeganiem jasnych norm etycznych, bez różnicy "wieku i urzędu"
- ujmowaniem zasad etycznych w strukturach organizacyjnych
- oddziaływaniem na społeczność lokalną
- wspieraniem inicjatywy lokalnej
- promocją zasad etycznych
- rzetelnością
- niekierowaniem się emocjami
- umiejętnością przyjmowania krytyki
101. Przedstaw organy i kompetencje administracji rządowej.
Organami administracji rządowej w Polsce są: Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów (premier) i jej wiceprezesi, ministrowie oraz obecnie także przewodniczący Komitetu Badań Naukowych i Komitetu Integracji Europejskiej, a ponadto centralne organy administracji rządowej podległe premierowi i Radzie Ministrów. Na szczeblu terenowym administracja rządowa tworzą organy administracji ogólnej (wojewoda) i organy specjalne (spraw finansowych, dróg publicznych, archiwów państwowych, urzędów górniczych, spraw wojskowych itp.).
Kompetencje:
PS nie uczyć się na pałę, tylko zrozumieć, bo niektóre zdania mogą nie mieć sensu ;p
z niektórymi miałam problem i kilku nie ma, ale w poniedziałek to załatwię na Wosie. :)
buziaki :*