Metodologia
Metody, techniki i narzędzia badawcze.
Podając za M.Łobockim, przez metodę badań rozumiemy „pewien ogólny system reguł, dotyczących organizowania określonej działalności badawczej, tj. szeregu operacji poznawczych i praktycznych, kolejności ich zastosowania, jak również specjalnych środków i działań, skierowanych z góry na założony cel badawczy.”
A.Kamiński definiuje metodę jako „zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.”
Poprawne stosowanie metod naukowych zależy od technicznej umiejętności posługiwania się nimi, a w szczególności od uświadomienia sobie ich celowości i znaczenia
Metody badawcze obejmują techniki badawcze. Według M.Łobockiego są to bliżej skonkretyzowane sposoby realizowania zamierzonych badań.
Właściwy wybór technik zależy od dobrej znajomości metod, do których one przynależą. Metoda stanowi zasadę, wedle której dokonany jest wybór odpowiednich technik, tj. kryterium oceny alternatywnych sposobów działania. Technika badawcza jest uszczegółowioną odmianą metody badań, jest jej podporządkowana i pełni wobec niej rolę służebną.
Metody i techniki pozostają w ścisłym związku ze sobą i wzajemnie się uzupełniają.
Z technik natomiast wynika potrzeba zastosowania właściwych narzędzi badawczych.
Według T.Pilcha „narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań.”
Narzędzie badawcze to instrument służący do technicznego gromadzenia danych z badań. Narzędziem może być kwestionariusz rozmowy, magnetofon, arkusz obserwacyjny, ołówek, itp.
M.Łobocki wyróżnia następujące metody badawcze:
obserwacja;
eksperyment pedagogiczny;
testy osiągnięć szkolnych;
metoda socjometryczna;
metoda sondażu diagnostycznego;
analiza dokumentów.
Przykładowo metoda sondażu diagnostycznego sprzyja:
sformułowaniu problemów badawczych i hipotez roboczych;
zgromadzeniu opinii badanych o różnych kwestiach istotnych z punktu
widzenia przeprowadzonych badań;
lepszemu poznaniu osób badanych pod względem sposobu widzenia przez nie
niektórych przynajmniej interesujących badacza zagadnień.
M.Łobocki mówiąc o sondażu diagnostycznym szczególnie podkreśla, że metoda ta upoważnia głównie do poznania opinii badanych na temat podjętych problemów badawczych. Nie może natomiast pretendować do rozstrzygania o słuszności lub fałszywości tych opinii.
mgr Agnieszka Płusajska