Dobór próby badanych – proces wyboru obserwacji

Próba losowa (dobór probabilistyczny) – dla każdej osoby z badanej populacji można wyznaczyć znane i niezerowe prawdopodobieństwo że zostanie on do próby wylosowany.

Próba losowa jest z założenia próbą reprezentatywną, jeśli prawdopodobieństwa trafienia do niej są równe dla wszystkich członków populacji lub jeśli nie są staje się reprezentatywna po odpowiednim ważeniu tzw. poststratyfikacyjnym. Każdy np. Polak musi mieć możliwość wzięcia udziału w badaniu.

Nierówne prawdopodobieństwa trafienia do próby mogą wynikać z celowego nadprezentowania (dobór nieproporcjonalny) jakiejś podzbiorowości (ważnych dla badaczy z pewnych względów) np. w PISA z 2009 zastosowano nadprezentację prywatnych gimnazjów aby porównać je z publicznymi placówkami.

Próba reprezentatywna – zachowuje strukturę wyróżnionych (istotnych dla badacza, niekoniecznie wszystkich cech populacji – zachowanie zmienności populacji). Opis elementów populacji (osób badanych) odpowiada opisowi całej populacji. Próbę reprezentatywną stosujemy wtedy gdy chcemy wyciągnąć wnioski dotyczące całości populacji Idealna grupa reprezentatywna to wszyscy.

Losowanie

Dobór losowy – statystycznie określona procedura oparta o liczby losowe (nie chodzi o losowość w sensie potocznym np. 10 pierwszych osób które wejdzie do budynku wydziału)

Operat losowania – pełna lista jednostek, obiektów z której losujemy próbę np. cała populacja; cała pula czegoś

Losujemy w oparciu o: tabele liczb losowych lub za pomocą komputerowych generatorów liczb losowych np. www.losowe.pl

Typy doboru próby losowej:

- dobór losowy prosty – numerujemy wszystkie obiekty i losujemy np. komputerowy generator

- dobór losowy systematyczny – losujemy pierwszy element i dobieramy co któryś element z listy wg. wybranego interwału losowania

- dobór warstwowy – losowanie z podzbiorów populacji np. losujemy próbę studentów z każdego roku lub szkół z całego województwa

- dobór wielostopniowy grupy – kiedy nie mamy pełnego operatu np. uczniów wszystkich szkół w Polsce.

Próby nieprobalistyczne

Typy doboru prób nielosowych:

- dobór wynikający z dostępności badanych (np. wygoda w próbie studentów obecnych na wykładzie)

- dobór celowy – kiedy np. interesują nas osoby, które są weganami (nie ma operatu)

- metoda kuli śnieżnej – kiedy grupa jest trudna do odszukania np. bezdomni z wyboru. Jeden bezdomny wskazuje nam kolejnego itd.

Badania pilotażowe

• Narzędzia do badań typu sondażowego warto poddać ocenie poprzez wstępne badanie na niewielkiej próbie – pilotaż

• Pilotażować możemy każdy etap badań od konceptualizacji, problemów badawczych itd.

• Pilotaż umożliwia ocenę rzetelności i trafności pytań, skal, indeksów itd.

Badania sondażowe

• Stosujemy do pomiaru opinii i postaw

• Sondaż zakłada użycie kwestionariusza

• Kwestionariusze są szeroko używane, nie tylko w badaniach sondażowych ale i terenowych podczas obserwacji

• Ankieta – kwestionariusz – zestaw pytań przeważnie do samodzielnego wypełnienia (lub przez ankietera)

Wikipedia: „ankieta w odróżnieniu od kwestionariusza jest anonimowa” <- BZDURA! Anonimowe może być badanie, czyli wyniki a nie ankieta; nie można również odróżniać ankiety od kwestionariusza.

Typy pytań w ankiecie

• Zamknięte

- pytanie wyboru (wybór odpowiedzi) – należy ograniczyć ilość odpowiedzi do wyboru np. proszę wybrać 3 odpowiedzi

- pytania tabelaryczne (skale – tak, raczej tak, nie, raczej nie)

• Otwarte – takie, w których respondent formułuje odpowiedzi

• Pytania z zapowiedzią: Czy…? (zamknięte) Jeżeli tak, to co? (otwarte)

• Pytania warunkowe (filtr) – kolejność pytań, unikanie wpływu jednych pytań a drugie, na początku łatwiejsze pytania, nie zagrażające i ciekawsze.

• Wprowadzenie (Szanowni Państwo…) – na początku ankiety; poza instrukcją zawiera element motywacyjny, temat przedstawiony jest w sposób ogólny, zawiera ewentualne informacje o anonimowości badania (np. wyniki wykorzystane będą do celów naukowych, do pracy). Pewna potoczność może ułatwić kontakt z respondentem np. studentem.

• Metryczka – na końcu ankiety; nie jest to część badania, ale musi mieć związek z tematem pracy. Nie jest to stały zestaw pytań. Odpowiedzi na pytania w metryczce powinny nam się później przydać w badaniu.

Błędy:

- zbyt długie pytania, listy odpowiedzi do wyboru

- pytania o podwójnej treści np. „Czy straż miejska powinna karać mandatami z złe parkowanie, sprzedaż uliczną?”

- pytania z podwójną negacją np. Czy zgadza się Pan czy nie zgadza z… odp. Tak/nie.

- formy przeczące w pytaniach np. Które z wydarzeń nie mogłyby się odbyć…?

- akronimy, skróty, kreślenia specjalistyczne, wieloznaczne, żargon

- pytania z założeniami np. Kiedy ostatnio robiłeś zakupy w lidlu?

- brak kategorii „Inne” w pytaniach zamkniętych Nigddy nie wymyślimy wszystkich możliwych odpowiedzi.

- słowa z wyraźnym wartościowaniem np. szczęśliwy

- nierozłączne kategorie, podobne odpowiedzi

- tzw. pytania obciążone np. prestiżem – Czy zgodzi się Pan z wyrokiem Sądu Najwyższego, że…

- pytania sugerujące np. …dla dobra dzieci powinno się…