R

Raahel - jeden z 72 aniołów rządzących 72 kwinariami zodiaku (zob. Runes, The Wisdom of the Kabbalah.
Raamiel ("drżący przed Bogiem") - anioł sprawujący władzę nad gromem. Według nie których źródeł okultystycznych, Raamiel jest aniołem upadłym (› Ramiel).
Ra'asjel X (Rasziel, Suj'el) - w The Sword of Moses M. Gastera, Ra'asjel X jest aniołem przy woływanym w zaklęciach magicznych.
Rabacjel - jeden z trzech książąt rządzących trzecim niebem (zob. Szósta i siódma księga Moj żeszowa).
Rabdos ("berło") - niegdyś wysoki dostoj nik niebiański, zdolny zatrzymać gwiazdy w ich odwiecznym biegu, obecnie demon du szący ludzi. Rabdosa może zmusić do posłu szeństwa jedynie anioł Brieus (zob. Conybeare, The Testament of Solomon; Shah, The Secret Lore of Magic).
Rabia - w mandaizmie, jeden z dziesięciu ut hri (aniołów); uthri towarzyszą słońcu w jego codziennej wędrówce po nieboskłonie.
Rab-un-naw - w mitologii arabskiej, anioł światłości, porównywany z perskim --› Parwar digarem.
Rachaniel - anioł, którego imię zostało zapi sane po hebrajsku na piątym pentagramie pla nety Saturn. Wzywając Rachaniela, inwokant powinien recytować wersety z Księgi Powtó rzonego Prawa (zwłaszcza 10, 17).
Rachel ("owca") - w kabale, określenie Sze chiny jako niebiańskiej panny młodej dążącej do powtórnego zjednoczenia z Bogiem. Rachel jest jedną z czterech matriarchiń, sprawujących władzę nad prowincjami nieba zarezerwowa nymi dla córek, żon i sióstr żydowskich patriar chów (zob. Scholem, Major Trends in ]ewish My sticism; Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 5, s. 33).
Rachiel - w kabale, jeden z wysokich dostoj ników niebiańskich zajmujących się sprawami ludzkiej seksualności (zob. Masters, Eros and Evil). W The Magus Barretta, Rachiel jest jednym z trzech aniołów piątku (dwaj pozostali to Ana el i Sachiel). Rachiel jest także jednym z duchów władających planetą Wenus (zob. The Secret Gri moire of Turiel). W Ozar Midrashim (t. 1, s. 86) Rachiel jest aniołem chóru › ofanim.
Rachmiasz - jeden z 70 aniołów amuletów porodowych (zob. Ksiega Razjela; Budge, Amu lets and Talismans).
Rachmiel ("miłosierdzie") - w tradycji rabi nackiej, anioł miłosierdzia (› Gabriel); tak że jeden z 70 aniołów amuletów porodowych oraz "anioł zarządzający", przywoływany podczas obrzędów magicznych (zob. Univer sal Jewish Encyclopedia, s. 314; Ksiega Razjela). W Ozar Midrashim (t. 2, s. 316) Rachmiel jest jednym z aniołów strzegących bram Wschod niego Wiatru.
Rachsjel - jeden z 70 aniołów amuletów po rodowych.
Racicjel - w literaturze Hejchalot (Maase Merkawa), anioł strzegący pierwszej sali (pała cu) nieba.
Racucjel - anioł strzegący trzeciego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. l, s. 116).
Rad'adael - w literaturze Hejchalot (Maase Merkawa), anioł strzegący szóstej sali (pałacu) nieba.
Radueriel (Radweriel H') - jako niebiański pisarz i "anioł zapisujący", porównywany lub utożsamiany z Dabrielem, Wretilem i Prawui lem. W niektórych źródłach Radueriel jest wy mieniany wśród ośmiu wielkich książąt anio łów tronowych, którzy przewyżają rangą na wet Metatrona. Radueriel jest aniołem poezji i zwierzchnikiem muz. W Talmudzie Chagiga 13a czytamy, że "z każdego słowa, które wy chodzi z jego ust, rodzi się śpiewający anioł". Ponieważ zazwyczaj za stwórcę aniołów uwa ża się Boga, zdolńość ta i przywilej czynią Ra dueriela kimś wyjątkowym wśród niebiań skich hierarchów. Hebrajska Księga Henocha po dobną moc przypisuje Szechinie, nazywając ją "rodzicielką najpotężniejszych aniołów".
Rael - w okultyzmie, środowy anioł zamie szkujący trzecie niebo; także jedna z inteligencji planety Wenus. Przywołując Raela, inwokant powinien być zwrócony twarzą na północ (zob. de Abano, Heptameron; Malchus, The Secret Gri moire of Turiel).
Rafał lub Rafael (Rofael, "Bóg uleczył") anioł chaldejskiego pochodzenia; pierwotnie no sił imię Labiel. W tradycji pobiblijnej Rafał jest jednym z trzech archaniołów. Po raz pierwszy pojawił się w Księdze Tobiasza (pozakanonicz nej w judaizmie, apokryficznej w protestantc zmie, kanonicznej w katolicyzmie). W księdze tej Rafał jest towarzyszem i przewodnikiem mło dego Tobiasza, podczas jego wędrówki z Medii do Niniwy. Dopiero u kresu podróży Rafał wy jawia Tobiaszowi swoją prawdziwą tożsamość "Ja jestem Rafał, jeden z siedmiu aniołów, któ rzy stoją w pogotowiu i wchodzą przed maje stat Pański' (zob. `l› 12, 15; sceny z tej księgi są tematem kilku drzeworytów Biblii Koloń skiej). W etiopskiej Księdze Henochn (20, 22, 40), Rafael jest "jednym z Czuwających", przewod nikiem po szeolu (tj. piekle) oraz "jedną z czte rech obecności, ustanowionych nad wszystkimi chorobami i ranami córek i synów człowie czych". [Rafał jest też jednym z czterech na zwanych z imienia aniołów (trzej pozostali to Michał, Gabriel i Sariel), których wymienia es seńska Regula Wojny (zob. Tyloch, Rękopisy z Qumran nad Morzem Martwym, s. 219). W lite raturze apokryficznej, Rafał jest jednym z anio łów, którzy zasadzili rajski ogród (zob. Siedem niebios i ziemia, s. 39); aniołem, który w raju wyjawiał Adamowi "pewne sekrety mistycz ne'; jednym z aniołów, którzy pochowali Abla i Adama, oraz aniołem, który z polecenia Boga ukarał upadłego Azaela (zob. Graves, Patai, Mi ty hebrajskie, s. 85, 97, 107) - przyp. thzm.] Ra bi Abba powiada w Zoharze, że "Rafał uzdrawia ziemię, i za jego sprawą [...] ziemia udziela schronienia człowiekowi, którego on także le czy z jego chorób". W kabale i Talmudzie Joma 37a Rafał jest jednym z trzech aniołów (dwaj pozostali to Michał i Gabriel), którzy odwiedzili Abrahama (por. Rdz 18). Rafael miał wówczas "za zadanie usunąć dolegliwości patriarchy związane z obrzezaniem" (zob. Cohen, Talmud, s. 77; Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 171). W The Legends o f the Jews Ginzberga Rafał jest aniołem, którego Bóg posłał, aby uleczył staw biodrowy Jakuba wywichnięty w czasie walki z bezimiennym aniołem (lub Bogiem) w Penuel (anioł ten jest zazwyczaj identyfikowany jako Michał, Metatron, Uriel lub Samael). Według in nej legendy Rafał był aniołem, który po potopie podarował Noemu "księgę mądrości', będącą najprawdopodobniej słynną Księgą Razjela (por. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 117, 123). W hierarchii niebiańskiej Rafał piastuje wiele wysokich stanowisk: jest regentem Słońca, wo dzem chóru cnót, gubernatorem Południa, strażnikiem Zachodu, księciem drugiego nieba, nadzorcą wieczornych wiatrów, stróżem Drze wa Życia w Edenie, jednym z sześciu aniołów skruchy, a także aniołem modlitwy, miłości, ra dości i światłości. Przede wszystkim jednak, jak wskazuje już samo jego imię, jest aniołem zdro wia. [W tradycji katolickiej Rafał jest również aniołem podróży oraz aniołem pocieszycielem męczenników za wiarę (zob. Fryszkiewicz, Rzecz o Aniołach..., s. 51) - przyp. tłum.] We dług niektórych źródeł Rafał był także aniel skim doradcą Izaaka (zob. Barrett, The Ma gus, t. 2). Anioł należy do co najmniej czterech chórów niebiańskich: serafinów, cherubinów, panowań i potęg. Według XV-wiecznego okul tysty, Trithemiusa von Spanheima, jest on jed nym z siedmiu aniołów Apokalipsy. Rafała wy mienia się także wśród dziesięciu świętych se firot; w kabale jest on aniołem szóstej sefiry (Tiferet). Jakkolwiek anioł, który "poruszał wo dę" w sadzawce Betesda, nie jest nazwany z imienia (zob. J 5), wielu egzegetów, począw szy od św. Hieronima, utrzymuje, że był nim Rafał (zob. Fryszkiewicz, Rzecz o Aniołach..., s. 51). Dość niespodziewanie (być może dlate go, że był przewodnikiem po szeolu), na ofickiej tablicy astrologicznej Rafał został przedstawio ny jako ziemski demon, "podobny do węża" (zob. Orygenes, Przeciw Celsusowi, s. 306; Legge, Forerunners and Ri›als of Christianity, t. 2, s. 70). Na obrazach takich malarzy, jak Botticini, Lor rain, Pollajuolo, Ghirlandaio, Tycjan czy Rem brandt, Rafał jest przedstawiany z kosturem pielgrzymim i rybą w ręku; jako uskrzydlo ny święty, spożywający wieczerzę z Adamem i Ewą; jako "towarzyski duch" (określenie Mil tona w Raju utraconym V, 271); jako "sześcio skrzydły serafin"; a także jako jeden z siedmiu aniołów obecności Bożej (o aniołach tych wspo mina William Blake w poemacie Milton). Le gend związanych z Rafałem jest bardzo wiele, warto jednak przytoczyć jeszcze jedną, pomie szczoną w The Testament of Solomon Conybeare'a. Otóż, gdy Salomon modlił się o pomoc w bu dowie Swiątyni, Bóg posłał Rafała, aby poda rował królowi magiczny pierścień. Pierścień, na którym była wyryta pięcioramienna gwiazda. dawał właścicielowi władzę nad demonami Tak więc Salomon zdołał ukończyć budowę Świątyni dzięki "niewolniczej prac›' demonó›› (› Asmodeusz).
Raftrna'il - w mitologii arabskiej, anioł stróż przywoływany podczas egzorcyzmów (zob. Hughes, "Angels" w: A Dictionary of 1› lam).
Ragat - w Szóstej i siódmej księdze Mojżeszowej, anioł (cherubin lub serafin) wzywany podczas obrzędów magicznych.
Ragiel -› Raguel
Raguel (Raguil, Rasuil, Rufael, Surjan, Akrasjel - "przyjaciel Boga") - w tradycjach o He nochu, jeden z siedmiu archaniołów. Raguel jest aniołem Ziemi oraz strażnikiem drugiego (lub czwartego) nieba. "Dokonuje [on] zemsty na świecie dostojników niebiańskich", co zdaniem większości komentatorów oznacza, że Raguel wykonuje na aniołach wyroki boskiego sądu. Mimo tak poważnej funkcji kult Raguela (oraz kilku innych aniołów, w tym Uriela) został po tępiony przez synod rzymski w 745 r. (zob. Gu riewicz, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, s. 110). W Pracownikach morza Hugo Raguhel (Raguel) jest demonem, który jedynie "podaje się za świętego" i którego papież Zachariasz "zdemaskował i wyrzucił z kościelnego kalen darza, wraz z innymi demonami noszącymi imiona Oribel i Tobiel" (› Tubuas). Tischen dorf opublikował fragment zakończenia tzw. rękopisu E Apokalipsy św. Jana, którego nie ma w kanonicznej wersji tekstu. Brzmi on na stępująco: "Wtedy Pan pośle anioła Raguela, mówiąc: Idź i zatrąb na aniołów zimna i śniegu i lodu, i wylej gniew mój na tych, którzy stoją po lewicy" (misję Raguela poprzedzało oddzie lenie owiec od kozłów). W gnostycyzmie Ra guela utożsamiano z aniołem o imieniu Telesis. W słowiańskiej Księdze Henocha Raguel (jako Raguil, Rasuil lub Samuil) jest aniołem, który jeszcze za życia przeniósł wiekowego patriar chę do nieba (por. Rdz 5, 24; wyczyn ten przy pisywano także › Anafielowi). [Według in nych źródeł Raguel (Raguil, Rasuil) był jednym z dwóch aniołów, którzy towarzyszyli Heno chowi w drodze do nieba i na ziemię; drugim był Samuil lub Semil (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 51-52) - przyp. tłum.] W jedno aktowej operze The Masque o f Angels, wystawio nej w Nowym Jorku w lutym 1966 r., Raguel był aniołem chóru księstw.
Rahab ("gwałtowność"",zarozumiałość"; hebr. sar szel jam - "książę pierwotnego morza') w Księdze Hioba (26,12), w Psalmie 89 (11) oraz w Księdze Izajasza (51, 9), Rahab jest mitycznym potworem morskim, symbolizującym Egipt jako ziemską potęgę zła; jest także aniołem pychy i bezczynności (por. Iz 30, 7). W Talmudzie Bawa Batra 74b, Rahab jest "księciem [aniołem] mo rza" (zob. Cohen, Talmud, s. 77); w tradycji okul tystycznej demonem morza jest Kupospaston (zob. Conybeare, The Testament of Solomon, gdzie Kupospaston jest potworem morskim lubują cym się w zatapianiu statków). Według legendy Bóg zgładził Rahaba, kiedy ten w dniu Stworze nia odmówił rozdzielenia wód wyższych od wód niższych; ponownie [sic!] Bóg unicestwił Rahaba za próbę przeszkodzenia Izraelitom w ucieczce przed wojskami faraona i przejściu przez Morze Czerwone. Według innej legendy Rahab zwrócił Adamowi mistyczną Księgę Razje la, po tym jak zazdrośni aniołowie wrzucili ją do morza (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 27, 45; Ginzberg, The Legends o f the Jews, t. 5, s. 26). W Talmudzie Babilońskim Rahab jest porówny wany lub utożsamia›y z Lewiatanem, Behemo tem i aniołem śmierci (zob. midrasz Genesis Raba 283; Talmud Sanhedryn 108b). W poemacie Bla ke'a Jerusalem Rahab jest Wielką Nierządnicą, potrójną boginią nieba, ziemi i piekła. W innym poemacie tego samego autora, Vala or The Four Zoas, Rahab "zasiada w trybunale sądzącym Je zusa". Rahaba nie należy mylić z Rachab, nie rządnicą z Jerycha, babką Dawida, która ocaliła swe życie, dopuszczając się zdrady i ukrywając izraelskich zwiadowców (por. Joz 2), co jednak nie przeszkodziło Dantemu umieścić ją pośród wybranych w raju (Pieśń IX).
Rahabiel - anioł przywoływany w żydow skich zaklęciach magicznych, wraz z Fanielem, Arielem, Lahabielem i Rafałem (zob. M. Gaster, Proceedings of the Society of Biblical Archeology, s. 339).
Rahatiel › Rahtiel
Rahawiel - w literaturze Hejchalot (Maase Merkawa), anioł strzegący drugiej sali (pałacu) nieba.
Rahdar - geniusz (anioł) zodiaku rządzący znakiem Raka; funkcję tę pełni wspólnie z Fa kielem (zob. Levi, Transcendental Magic, s. 413).
Rahmiel (Rachmiel, Rahamael) - anioł miło sierdzia; także jeden z aniołów miłości (--> Zad kiel; Zehanpurju; Teliel; Anael; Haniel). Imię Rahmiela uważano za amulet przeciwko uro kowi ("złemu oku"). Według legendy Rah miel (Rhamiel) to anielskie imię św. Franciszka z Asyżu, który, wstąpiwszy do raju, został, po dobnie jak Henoch i Eliasz, przemieniony w anioła (zob. Montgomery, Aramaic Incanta tion Texts from Nippur, s. 97; The Douce Apoca lypse; Trachtenberg, Jewish Magic and Supersti tion, s. 99, 140; Schrire, Hebrew Amulets).
Rahtiel (Rahatiel) - w legendach żydowskich, anioł gwiazdozbiorów (podobnie jak Kakabel). W hebrajskiej Księdze Henocha, kiedy Metatron wyjawia rabiemu Iszmaelowi imiona planet, Rahtiel "wprowadza je w odpowiedniej kolejno ści' (por. Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 1, s. 140).
Rahzeil - anioł w mitologii mandajskiej (zob. Pognon, Inscriptions Mandai'tes des Coupes de Khouabir).
Rakujel - jeden z licznych aniołów strzegą cych bram Zachodniego Wiatru (zob. Ozar Mi drashim, t. 2, s. 316).
Ramal - jeden z 70 aniołów amuletów poro dowych.
Ramamel - jeden z licznych aniołów strzegą cych bram Wschodniego Wiatru (zob. Ozar Mi drashim, t. 2, s. 316).
Ram Awatar (Rama, Ramachandra, Ramaćan dra) - w mitologii wedyjskiej, siódmy z dzie sięciu › awatarów.
Ram Chastra (Ram Chwastra) - w mitologii Parsów, odpowiednik mandajskiego uthra (anio ła) Ajar Ziwa, który "przenosi dźwięk" i "mąci powietrze" (zob. Drower, The Mandaeans of Iraq and Iran).
Ramiel (Remiel, Fanuel, Uriel, Jerahmiel, Jere miel) - w syryjskiej Apokalipsie Barucha Ra miel, jako "opiekun prawdziwych wizji', tłu maczy wizje Barucha i wyjawia mu, że jest anio łem, który rozgromił wojska Sennacheryba (wyczyn ten przypisuje się także Urielowi, Mi chałowi i Gabrielowi). Ramiel jest władcą gro mu (podobnie jak Uriel) oraz przewodnikiem dusz, które u kresu czasów zdążać będą na Sąd Ostateczny (podobnie jak Zehanpurju). W tra dycjach o Henochu Ramiel (Remiel) jest jednym z siedmiu archaniołów stojących przed tronem Boga, ale także wodzem aniołów upadłych (zob. etiopska Księga Henocha 6, 20). W Księgach Sybilli Ramiel jest "jednym z pięciu aniołów, które wiodą dusze ludzkie na sąd" (pozostali czterej to Arakiel, Uriel, Samiel i Azjel). W Raju utra conym (VI, 472) Ramiel walczy w zastępach Sza tana i pierwszego dnia bitwy w niebie, wraz z Arielem i Ariokiem, ginie z ręki Abdiela. Wie lu badaczy twórczości Miltona (m.in. Keightley i Baldwin) przez dłuższy czas sądziło, że autor Raju utraconego "wymyślił anioła Ramiela", po dobnie jak Ituriela, Zofiela i Zefona, jednak imiona te wymieniają liczne (znane Miltonowi) teksty apokryficzne i talmudyczne.
Ram Izad - w mitologii staroperskiej, anioł wykonujący "płatne usługi" (zob. The Dabistan, s. 156).
Rampel - anioł sprawujący władzę nad głę bokimi wodami i pasmami górskimi (zob. M. Gaster, The Sword of Moses). W Alfabecie ra biego Akiby anioł gór jest jednym z bezimien nych "wspaniałych, strasznych i potężnych wo dzów zastępów anielskich, którzy radowali się przed obliczem Boga i wychwalali Stwórcę w dzień pierwszego szabatu".
Rasamasa - anioł zodiaku sprawujący wła dzę nad znakiem Ryb; funkcję tę pełni wspólnie z Wokabielem (zob. Levi, Transcendental Magic).
Rasesijasz - jedno z wielu imion anioła Me tatrona.
Rasuil › Raguel
Rasz (Raszin Rast) - w mitologii staroper skiej, anioł sprawiedliwości oraz anioł służebny Mitry (zob. The Dabistan, s. 145).
Rasziel (Zawael) - anioł sprawujący władzę nad trąbami powietrznymi i trzęsieniami ziemi (› Sujel).
Raszin Rast › Rasz
Ratanael - anioł, "który przebywa w trzecim niebie". Według Conybeare'a (The Testament or Solomon), Ratanael jest jedynym aniołem zdol nym udaremnić nikczemne knowania żeńskie go demona o imieniu Enepsigos (por. hebrajska Księga Henocha 17).
Raum (Rajm) - przed upadkiem Raum był aniołem chóru tronów. Obecnie jest wielkim hra bią piekła. Ukazuje się pod postacią kruka. W zakres jego obowiązków wchodzi burzenie miast oraz pozbawianie ludzi godności i za szczytów. Dowodzi 30 legionami złych duchów. Reprodukcje pieczeci Rauma zob. w: Waite, The Book of Black Magic and of Pacts, s. 178. W Diction naire Infernal De Plancy'ego (wyd. 1863) demon ten jest przedstawiony z trzema głowami: czło wieka, kota i żmii. Zdaniem De Plancy'ego Rau ma niesłusznie utożsamia się z Haborymem, de monem pożarów (zob. Słownik wiedzy tajemnej, s. 152).
Raumel - piątkowy anioł przebywający w pią tym niebie, przywoływany z północy (zob. Bar rett, The Magus).
Rawadlediel - w literaturze Hejchalot (Ma ase Merkawa), anioł strzegący piątej sali (pała cu) nieba.
Razjel ("tajemnica Boga", "anioł tajemnic" Racjel, Akrasjel, Galizur, Sarakael, Suriel) "anioł tajemnych światów i wódz najwyższych tajemnic" (zob. M. Gaster, The Sword of Moses). W kabale Razjel jest personifikacją sefiry Cho chma (mądrość), drugiej z dziesięciu świętych sefirot. W tradycji rabinackiej Razjel jest legen darnym autorem Księgi Razjela (Sefer Raziel), "w której zawiera się cała mądrość ziemska i niebiańska". Jakkolwiek prawdziwy autor Księgi Razjela nie jest znany, zazwyczaj uważa się, że był nim jeden z dwóch średniowiecznych kabalistów żydowskich: Izaak Ślepy lub Eleazar z Wormacji. Legenda głosi, że kiedy Razjel po darował swą księgę Adamowi, inni aniołowie, z zawiści, wykradli ją i wrzucili do morza. Wówczas Bóg nakazał Rahabowi, pierwotnemu potworowi i demonowi głębin, wyłowić bez cenną księgę i zwrócić ją Adamowi, co też Ra hab posłusznie uczynił. [Jak czytamy w Zoharze, "gdy Pierwszy Człowiek opuszczał Ogród Edeński, wziął Księgę, ale ona uleciała z jego ręki. Zapłakał Adam przed Bogiem i jął się mod lić, i Bóg wrócił Księgę jego dłoniom, tak by Synowie Człowieczy nie zapomnieli i nie za tracili owej Mądrości, i by mogli dokładać sta rań, aby rozpoznać swego Pana" (zob. Opowieści Zoharu, s. 58) - przyp. tłum.] Później Księga Razjela trafiła w ręce Henocha (który, jak się uważa, przypisał sobie jej autorstwo i nazwał ją Księgą Henocha). Następnym jej właścicielem był Noe, a po nim król Salomon, który, zdaniem demonologów, właśnie Księdze Razjela zawdzię czał swą wiedzę i znajomość magii (zob. De Plancy, Dictionnaire Infernal). Według midraszy Noe zbudował arkę dzięki wskazówkom za wartym w tej samej księdze (zob. Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 1, s. 154-157; Jastrow, He brew and Babylonian Traditions). [Według innej wersji tej legendy anioł Razjel podarował Ada mowi i Noemu dwie różne księgi. "Na Sefer Raziel, księgę tajemnic przekazaną Adamowi, składają się receptury lekarstw i mistyczne roz ważania [...]. Księga tajemna wręczona Noemu, Sefer ha-Razin, zawiera informacje o czarach, se gulot i amuletach, a także opisy siedmiu nie bios, przez które odbywa swą podróż mistyk Maase Merkawa" (zob. Unterman, Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, s. 230) - przyp. tłum.] W Zoharze czytamy, że "w środku Księgi [Razjela] znajdował się obraz Wiedzy służącej do rozpoznawania tysiąca pięciuset kluczy [do tajemnic świata], które nie zostały przekazane Najwyższym Świętym [tj. aniołom]" (zob. Opo wieści Zoharu, s. 58). Z kolei według Targumu do Księgi Koheleta 10, 20, "Każdego dnia anioł Razjel stojąc na górze Horeb rozgłasza sekrety ludzi całej ludzkości, a jego głos rozbrzmiewa po całym świecie" (zob. Graves, Patai, Mity he brajskie, s. 52). W kabale Razjel jest jednym z dziesięciu (dziewięciu) archaniołów świata berija (kreacji); w świecie tym każda sefira ma swojego archanioła, który nią rządzi; pozostali archaniołowie świata berija to: Metatron, Caf kiel, Cadkiel, Kamael, Michał, Haniel, Rafał, Ga briel i Sandalfon (zob. Mathers, The Kabbalah Unveiled; Westcott, An Introduction to the Study of the Kabbalah, s. 54-55). Według Majmonidesa (Miszne Tora) Razjel jest wodzem chóru erelim oraz heroldem Boga i anielskim doradcą Ada ma. Sławny XIII-wieczny kabalista, Abraham ben Samuel Abulafia, podpisywał swoje trakta ty jako "Razjel" (także jako "Zechariasz"). Razwan - w mitologii arabskiej, "skarbnik raju" i "oddźwierny niebios' (zob. The Dabistan, s. 385).
Razziel - anioł siódmej godziny nocy, służą cy pod Mendrionem (zob. Waite, The Lemege ton).
Rechodiasz - jeden z czterech aniołów, któ rych imiona znajdują się na drugim pentagra mie Słońca (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Rectores Mundorum - w mitologii chaldej skiej, boscy regenci, niebiańskie moce władające światem (zob. Auden, Chaldean Oracles of Zoro aster).
Recucjel › Rezozjel.
Regent - w Paradise Lost (V, 698), upadły anioł należący do zastępów Szatana. Jest on wo dzem lub jednym z potężnych regentów, którzy zbuntowali się przeciw Bogu. [W polskim tłu- maczeniu ftaju utraconego M. Słomczyńskiego brak tego określenia - przyp. tłum.]
Region - anioł przywoływany podczas ob rzędów magicznych, zwłaszcza w zaklęciu mie cza (zob. Waite, The Lemegeton; Mathers, The Greater Key of Solomon).
Rehael - anioł chóru potęg. Sprawuje władzę nad zdrowiem i długowiecznścią, a także wzbu dza w dzieciach szacunek dla rodziców. Rehael jest jednym z 72 aniołów noszących boskie imię Szemhameforasz. W kabale aniołem pokrew nym Rehaela jest Ptechout (zob. Barrett, The Ma gus, t. 2; Ambelain, La Kabbale Pratique).
Rehauel - jeden z 72 aniołów zodiaku (zob. Runes, The Wisdom of the Kabbalah).
Reijel - anioł chóru panowań, jeden z 72 anio łów noszących boskie imię Szemhameforasz. Reiwtip (Rirwtip) - w zaklęciach Mojżeszo wych, anioł służebny -› Alimona. Rekabustira - duch przywoływany w mod litwach magicznych oraz w zaklęciach "sporzą dzania i używania latającego dywanu". Przy wołując Rekabustira, inwokant wielokrotnie wypowiada jego imię, za każdym razem opu szczając jedną sylabę: Rekabustira, Kabustira, Bustira, Stira, Ira, Ra (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Rektakon - anioł przywoływany w błogosła wieństwie soli. Rektakona wspominają również liczne księgi czarów i traktaty magiczne.
Rekuel - w Szóstej i siódmej księdze Mojżeszo wej, wódz chóru księstw. Według innych źró deł, funkcję tę pełnią Nisroch (IZaj utracony), Anael, Cerwiel itd.
Rekujel - jeden z 28 aniołów władających 28 pałacami Księżyca (zob. Barrett, The Magus). Relail - w mitologii arabskiej, władca piąte go nieba (zob. Moore, The Love of Angels). Remfa - w teogonii egipskiej, wódz chóru tronów i duch (geniusz) czasu. W hermetyzmie Remfa jest jednym z siedmiu geniuszy plane tarnych oraz geniuszem (archaniołem) planety Saturn (zob. Christian, The History and Practice of Magic, t. 1, s. 317; t. 2, s. 475); -3 Orifiel. Remiel (Ramiel, Rumael) - w etiopskiej Księ dze Henocha 20, jeden z siedmiu archaniołów stojących przy tronie Boga. W przekładach Czwartej Księgi Ezdrasza anioł ten nosi imię Je remiel lub Uriel i opisywany jest jako "jeden ze świętych aniołów, których Bóg ustanowił nad tymi, którzy [z martwych] powstają". W Apokalipsie Barucha Remiel jest aniołem, któ ry rozgromił wojska Sennacheryba (por. sło wiańska Księga Henocha; Księgi Sybilli).
Reno - w kabale, anioł pokrewny › Wehuela. Resz (Rasz?) - indo-perski anioł wspomnia ny w Historia Religionis Veterum Persarum Hyde'a. Reszit Hajalalim (Raszit ha-Galgalim) - w ka bale żydowskiej, Reszit jest aniołem służebnym, przez którego "płynie esencja boskości". Anioł ten sprawuje władzę nad primum mobile, a zatem pełni funkcję zazwyczaj przypisywaną Metatro nowi (zob. Heywood, The Hierarchy of the Blessed Angels).
Rezozjel - w Pirke Hejchalot, anioł strzegący trzeciego nieba.
Rhamiel (Rahmiel) - anielskie imię św. Franciszka z Asyżu, który po wstąpieniu do raju, został przemieniony w anioła miłosierdzia. Swięty Franciszek jest także aniołem apokali psy; jako taki, ma przestrzegać wiatry, aby nie niszczyły świata, "dopóki nie zgromadzą się wybrani" (zob. The Douce Apocalypse).
Richol - anioł chóru potęg, przywoływany podczas obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Ridja (Matariel) - książę (anioł) deszczu (zob. Cohen, Talmud, s. 77). Według Talmudu Taanit 25b, "Ridja, anioł o wyglądzie trzyletniej jałówki z rozszczepioną wargą, rozkazuje Te hom [słodkim Podziemnym Wodom]: "Niech wytrysną twe źródła!", a Wodom Wyższym na kazuje: "Niech spadnie deszcz!"" (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 40).
Ridwan - w tradycji islamu, anioł strzegący wejścia do raju ziemskiego (zob. Hastings, En cyclopaedia of Religion and Ethics, t. 4, s. 618). W tej samej roli, strażnika ogrodu Edenu, Ri dwan występuje w sztuce Rem›ego de Gour monta Lilit.
Riehol - w kabale, anioł zodiaku, władca znaku Skorpiona; funkcję tę pełni wspólnie z Saisajelem (zob. Levi, Transcendental Magic).
Riff - cherubin w powieści Danielsa, Clash of Angels.
Rifion - w literaturze Hejchalot (Maase Mer kawa), anioł strzegący piątej sali (pałacu) nieba.
Rigal - jeden z 70 aniołów amuletów poro dowych. Imiona wszystkich 70 aniołów podano w Apendyksie.
Rigzjel - w traktacie Izaaka ha-Kohena, Ema nacje lewej strony Rigzjel jest siódmą z dziesięciu świętych › sefirot.
Rijel - w kabale, jeden z 72 aniołów zodiaku.
Rikbiel JHWH - anioł naznaczony nad bo skim rydwanem (Merkawa), czyli boskimi ko łami; także jeden z siedmiu wodzów chóru gal galim. W tradycjach o Henochu Rikbiel zajmuje w hierarchii anielskiej miejsce wyższe niż Me tatron, co czyni go jednym z ośmiu wielkich koronnych książąt sądu niebiańskiego (zob. Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 1, s. 139).
Rimezin - anioł czwartej godziny nocy, słu żący pod Jefiszą (zob. Waite, The Lemegeton).
Rimmon (hebr.: "ryczący' lub "wyniosły") niegdyś archanioł, obecnie jest mało szanowa nym w piekle "demonem niższego rzędu". Pier wotnie Rimmon był aramejskim bóstwem, któ rego kult rozwinął się w Damaszku. W tradycji okultystycznej demon ten jest "naczelnym leka rzem piekieł" oraz ambasadorem piekła w Rosji (zob. De Plancy, Słownik wiedzy tajemnej, s. 58, 157). Jak czytamy w Drugiej Księdze Królew skiej (5, 18-19), Elizeusz zezwolił Aramejczyko wi Naamanowi oddawać pokłon temu bóstwu, kiedy wraz z panem swoim wchodzi do świąty ni Rimmona. Z kolei Bates (The Bible Designed to Be Read as Living Literature) uważa, że oddanie pokłonu Rimmonowi należy interpretować jako "zaakceptowanie nagannych obyczajów w celu ocalenia życia". W dawnych religiach semickich Rimmon (Hadad) był bogiem burzy; u Akadyj czyków nosił on imię Im; u Asyryjczyków Barku (błyskawica); u Kasytów - Teszub. Jego symbolem był owoc granatu. W mitologii babi lońskiej Rimmon był bogiem gromu, przedsta wianym z trójzębem w ręku (zob. Forlong, En cyclopedia of Religions). [Milton wymienia Rim mona jako jednego z upadłych aniołów (zob. Rąj utracony I, 543) - przyp. tłum.]
Risnuch - według Leviego (Transcendental Magic), geniusz (duch) uprawy roli. Zdaniem Apoloniusza z Tiany (Nuctemeron), jeden z geniuszy godziny dziewiątej.
Riswan (Ruswon) - w Odach Hafiza, "nie biański portier". Hafiz mówi o "straszliwego Riswana tronie".
Rochel - anioł rzeczy zaginionych. W kabale jego aniołem pokrewnym jest Chontare. Rochel jest także jednym z 72 aniołów noszących boskie imię Szemhameforasz.
Roelhaifar - anioł, którego imię znajduje się na piątym pentagramie planety Saturn. Wzy wając Roelhaifara, inwokant powinien recyto wać fragmenty z Księgi Powtórzonego Prawa (najlepiej wers 10, 17).
Rofael › Rafał
Rofokale - często zwany Lucifuga Rofokale, premier państwa piekielnego (zob. Praktyka taje mnej wiedzy magicznej, s. 36; Grand Grimoire). Ro fokale sprawuje władzę nad bogactwami i skar bami tego świata. Jego podwładnymi są: Baal (Bael) - król Wschodu, Agares - jeden z ksią żąt piekła, niegdyś anioł chóru cnót, oraz Mar bas (zob. Rachleff, Okultyzm w sztuce, s. 232).
Rogzjel ("gniew Boży') - w Maseket Gan Eden and Gehinnom, jeden z siedmiu aniołów kary (zob. New Jewish Encyclopedia, s. 593
Rombomare - w kabale, anioł pokrewny Lauwiasza.
Romiel - w mistyce żydowskiej epoki Geo nim, anioł sprawujący władzę nad jednym z dwunastu miesięcy (zob. Trachtenberg, Jewish Magic and Superstition).
Roreks - w The Testament of Solomon Cony beare'a, duch (anioł) wzywany w zaklęciach przeciwko Alatowi, demonowi chorób.
Rosabis - anioł (geniusz) metali i jeden z ge niuszy godziny jedenastej (zob. Apoloniusz z Tiany, Nuctemeron).
Rosier - niegdyś niski rangą anioł chóru pa nowań, obecnie demon służący w piekle (zob. Michaelis, Admirable History of the Possession and Conversion of a Peni3ent Woman). [Według Mi chaelisa Rosier jest demonem, który "kusi za po mocą miłości" (zob. Rachleff, Okultyzm w sztuce, s. 233) - przyp. tłum.]
Roupa'il - anioł w mitologii mandajskiej (zob. Pognon, Inscriptions Mandaites des Coupes de Khouabir).
Rsasjel - jeden z 70 aniołów amuletów po rodowych.
Ruach Piskonit - jedno z wielu imion anioła Metatrona.
Ruba'il - w tradycji islamu, anioł siódmego nieba, wódz aniołów przybierających ludzką postać i sławiących Ałlaha (zob. Hastings, Encyclopaedia of Religion and Ethics, t. 4, s. 619). Rubi - cherubin, "drugi anio3" w The Loves o f the Angels Moore'a.
Rubiel - anioł przywoływany (wraz z Urie lem i Barachielem) w modlitwach o powodzenie w grach hazardowych. Aby osiągnąć pożądany skutek, należy zapisać imię Rubiela na czystym pergaminie.
Ruchiel - w hebrajskiej Księdze Henocha, anioł ustanowiony nad wiatrem.
Rudiel - w literaturze Hejchalot (Maase Merkawa), anioł strzegący trzeciej sali (pałacu) nieba.
Rudosor - anioł szóstej godziny nocy, służą cy pod Zaazonaszem (zob. Waite, The Leme geton).
Rufael - jedna z form imienia Rafael (Rafał) lub zniekształcenie imienia › Raguel. W etiop skiej Księdze Henocha Rufael rozmawia z Micha łem o upadku aniołów.
Rugzjel (Dalkiel) - anioł, który służy w siód mej "warstwie' piekła i "karze dziesięć naro dów" (zob. Baraita de Massechet Gehinnom). Ruhiel - w legendach żydowskich, anioł sprawujący władzę nad wiatrem. Jest także jed nym z wysokich dostojników niebiańskich, któ rzy, "kiedy spotykają Metatrona, drżą ze stra chu i padają na twarz" (zob. Ginzberg, The Le gends of the jews, t. 1, s. 140).
Ruja'il - w mitologii arabskiej, anioł stróż przywoływany podczas egzorcyzmów (zob. Hughes, "Angels" w: A Dictionary of Islam).
Rumael (Ramiel) - w tradycjach o Henochu, jeden z upadłych aniołów.
Ruman - w tradycji islamu, anioł służący w piekle, przed którym stawić się muszą wszy scy zmarli. Ruman spisuje wszystkie złe uczyn ki popełnione przez nich za życia, za które zo stali skazani na wieczne pot›pienie. Następ nie anioł ten przekazuje dusze grzeszników -ł Monkerowi i --› Nakirowi, którzy wymie rzają im stosowną do winy karę (zob. New Je wish Encyclopedia; Hastings, Encyclopaedia of Re ligion and Ethics, t. 4, s. 617).
Rumiel - anioł strzegący szóstego nieba; tak że jeden z 70 aniołów amuletów porodowych (zob. Pirke Hejchalot; Ksiega Razjela; Budge, Amu lets and Talismans, s. 225).
Rumjal (Rumael) - w etiopskiej Księdze He nocha, zły, upadły archanioł, jeden z dwustu aniołów, których Szatan nakłonił do buntu.
Ruswon (Riswan) - w mitologii muzułmań skiej, anioł, który dzierży klucze do raju (zob. De Plancy, Dictionnaire Infernal); › Ridwan.

S

Sa'adija'il - w tradycji islamu, anioł trzecie go nieba, wódz aniołów przybierających postać sępów i sławiących Allaha (zob. Hastings, En cyclopaedia of Religion and Ethics, t. 4, s. 619). Saafiel - anioł huraganów wspomniany w Se fer jecira. [W polskich przekładach tej księgi (zob. Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia oraz Księga Je cirah...) nie występuje anioł o takim imieniu przyp. tłum.]
Saakael (Sarakiel, Suriel?) - w etiopskiej Księ dze Henocha, anioł obecności.
Sabaok - jeden z siedmiu aniołów, których kult został zakazany prźez synod rzymski w 745 roku (zob. Heywood, The Hierarchy of the Blessed Angels); › zakazani anio3owie
Sabaot (Cabaot, Ibraot, "zastępy') - jeden z siedmiu aniołów obecności. W tradycji gno styckiej i kabalistycznej, jedno z imion Boga. W gnostycyzmie ofickim, Sabaot to jeden z sied miu archontów (stwórców kosmosu).
Sabaot Adamas - w gnostyckim Dialogu Zba wiciela, Sabaot Adamas jest siłą zła, władcą złych eonów. Wspomina o nim także koptyjska Pistis Sofia.
Sabatiel - w kabale żydowskiej, duch (inteli gencja) planety Saturn. Otrzymuje on boskie światło Ducha Świętego i przekazuje je miesz kańcom swojego królestwa. W tradycjach Moj żeszowych Sabatiel jest jednym z siedmiu ksią żąt, "którzy zawsze stoją przed obliczem Boga i noszą duchowe imiona planet" (zob. Cornelius Agrippa, Three Books of Occult Philosophy, t. 3). Sabiel - jeden z aniołów będących personifi kacjami dziesięciu świętych sefirot. W Aramaic Incantations Texts from Nippur Montgomery'ego Sabiel jest aniołem przywoływanym podczas obrzędów magicznych.
Sablil - w Transcendental Magic Leviego, ge niusz wykrywający złodziei; także jeden z anio łów (geniuszy) godziny dziewiątej.
Sabrael (Sabriel) - w hebrajskiej Księdze He nocha, jeden z siedmiu archaniołów (por. Cony beare, The Testament of Solomon). Według Mase chet Acilut Sabrael jest wodzem chóru tarsziszim ("olśniewających"), utożsamianego z chórem cnót; funkcję tę pełni wspólnie z Tarszielem. Sa brael jest także strażnikiem pierwszego nieba (zob. [has3o] "Angelology" w: New Jewish Encyc lopedia). W okultyzmie Sabrael jest jedynym anio łem zdolnym pokonać demona choroby o imie niu Sfendonael.
Sabtabiel - w kabale, anioł przywoływany podczas obrzędów nekromantycznych (zob. Le vi, Transcendental Magic, s. 281).
Sachiel ("nakrycie Boga") - anioł chóru cha szmalim (cherubinów). Sachiel mieszka w pierw szym niebie (według innych źródeł, w szó stym). Jest aniołem poniedziałku (lub czwartku, lub piątku), a przywołuje się go z południa (tak że z zachodu). Sachiel jest też aniołem planety Jowisz. W traktatach magicznych nazywany jest "sługą czterech niższych książąt piekielnych". Reprodukcję pieczęci Sachiela zob. w: Barrett, The Magus, t. 2, s. 105.
Sachiel-Melek - w kabale, król piekła, spra wujący pieczę nad kapłanami i składaniem ofiar (zob. Levi, Transcendental Magic, s. 307).
Sachluf - anioł (geniusz) roślin oraz geniusz godziny drugiej (zob. Apoloniusz z Tiany, Nuc temeron).
Sadajel - jeden z trzech archaniołów (dwaj pozostali to Tiriel i Rafał), których imiona zna leziono na pentagramie wyrytym na pierścieniu magicznym (zob. Budge, Amulets and Talis mans).
Sadial (Sadiel) - w tradycji islamu, anioł rządzący trzecim niebem (zob. De Plancy, Słow nik wiedzy tajemnej, s. 166; Clayton, Angelology).
Saditel - według Corneliusa Agrippy, anioł trzeciego nieba.
Sadkiel - anioł rządzący piątym dniem mie siąca (zob. M. Gaster, Wisdom of the Chaldeans).
Sadriel - anioł porządku (zob. Charles, Apo crypha and Pseudoepigrapha of the Old Testament). W jednoaktowej operze Masque o f Angels, wy stawionej w 1966 roku w Nowym Jorku, anioł Sadriel pełni funkcję urzędnika biurowego.
Saelel - w kabale, jeden z 72 aniołów zodia ku.
Saeliasz › Seeliasz
Safar - w Sefer ]ecira Safar jest "jednym z trzech serafinów, z pomocą których Bóg stworzył wszechświat" (dwaj pozostali to Sefer i Sipur). [W polskich przekładach tej księgi (zob. Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia oraz Księga Jeci rah...) nie występuje anioł o takim imieniu przyp. tłum. ]
Safkas - jedno z wielu imion anioła Meta trona.
Safriel - anioł strzegący piątego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 2, s. 116). Jego imię uważano za skuteczny amulet przeciwko urokowi, "złe mu oku" (zob. Schrire, Hebrew Amulets).
Sagansagel › Sagnesagiel
Sagdalon - anioł zodiaku rządzący znakiem Koziorożca; funkcję tę pełni wspólnie z Sema kielem.
Sagham - według Leviego (Transcendental Magic), anioł zodiaku rządzący, wraz z Seratie lem, znakiem Lwa.
Sagiel - anioł siódmej godziny dnia, służący pod Barginielem (zob. Waite, The Lemegeton). Sagmagigrin - jedno z wielu imion anioła Metatrona.
Sagnesagiel (Sasiel, Sagansagel, Sasnigiel) książę mądrości i wódz aniołów strzegących czwartej sali (pałacu) siódmego nieba. Sagne sagiel to także jedno z wielu imion anioła Me tatrona (zob. hebrajska Księga Henocha). W Ba raita de Massechet Gehinnom Sagansagel (Sagne sagiel), podczas rozmowy z Iszmaelem w niebie, pokazał rabiemu święte księgi, w których za pisane zostały wyroki boskie dotyczące ludu Izraela.
Sagras - anioł zodiaku, rządzący, wraz z Sa rajelem, znakiem Byka.
Sagsagel -› Zagzagel
Sahakiel - w hebrajskiej Księdze Henocha, anielski władca nieboskłonu.
Sahariel (Asderel) - anioł przywoływany w syryjskich zaklęciach magicznych. Sahariel jest także aniołem zodiaku rządzącym znakiem Ba rana (zob. Prince of Darkness, s. 177; Ksiega Opieki; Budge, Amulets and Talismans).
Sahiwiel - jeden z licznych aniołów strzegą cych trzeciego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 116).
Sahon - w kabale, jeden z aniołów pieczęci; także anioł planetarny.
Sahriel - jeden z 64 aniołów strzegących sied miu sal (pałaców) nieba (zob. Pirke Hejchalot). Sahtail (Sahteil) - anioł w mitologii mandaj ›kiej (zob. Pognon, Inscriptions Mandaites des Coupes de Khouabir).
Saisajel - geniusz (anioł) zodiaku rządzący znakiem Skorpiona; funkcję tę pełni wspólnie z Rieholem (zob. Levi, Transcendental Magic). Sakmakiel - anioł zodiaku rządzący zna kiem Wodnika; funkcję tę pełni wspólnie z Ar cherem (zob. Levi, Transcendental Magic).
Sakniel - jeden z licznych aniołów strzegą cych bram Zachodniego Wiatru (zob. Ozar Mi drashim, t. 2, s. 316).
Sakriel - w okultyzmie, anioł piątego nieba, służący we wtorek i przywoływany z południa (zob. Barrett, The Magus, t. 2).
Saktas - jedno z wielu imion anioła Meta trona.
Salamiel (Satanail, Satomail) - potężny anioł, książę › grigori. Jakkolwiek grigori mieszkają w niebie, część z nich to "duchy nieczyste. Legenda głosi, że Salamiel odwrócił się od Boga i obecnie jest aniołem upadłym (zob. Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 1, s. 133).
Salatiel (Sealtiel, "prosiłem Boga") - jeden z siedmiu potężnych archaniołów służebnych, którzy rządzą obrotami sfer niebieskich. We dług apokryficznego Życia Adama i Ewy Salatiel wraz z Surijelem sprowadził pierwszych rodzi ców ze szczytu góry, na której kusił ich Szatan, do jaskini skarbów. O Salatielu wspomina także Czwarta Księga Ezdrasza. W powieści George'a Croly'ego Tarry Thou Till 1 Come (1829, 1900) Żyd Tułacz jest Wenecjaninem o imieniu Sala tiel ben Sadi (zob. Levi, Transcendental Magic; Barnhart, The New Century Handbook of English Literature, s. 960).
Salbabiel - anioł przywoływany w aramej skich zaklęciach magicznych (zob. Montgome ry, Aramaic Incantation Texts from Nippur). Salem - anioł stróż św. Jana; prawdopodob nie Melchizedek, który był legendarnym kró lem Salem (tj. Jerozolimy).
Salemia - w Czwartej Księdze Ezdrasza, jeden z pięciu "mężów" (tj. aniołów), którym Bóg po lecił przepisać 94 (lub 204) księgi podyktowane im przez proroka Ezdrasza (por. Rubinkiewicz, Wprowadzenie do apokryfów Starego Testamentu, s. 100).
Salilus - w okultyzmie, geniusz (anioł), któ ry otwiera zamknięte drzwi (zob. Levi, Trans cendental Magic). Według Apoloniusza z Tiany (Nuctemeron), geniusz godziny siódmej.
Salmael (Samael) - książę jednego z chórów aniołów. Salmael jest oskarżycielem Izraela w czasie Jom Kipur, kiedy to domaga się za głady narodu żydowskiego. Salmael bywa utożsamiany z Samaelem i Azazelem. Według niektórych źródeł Salmael był aniołem, który walczył z Jakubem w Penuel (zob. Bamberger, Fallen Angels, s. 284-285).
Salmaj (Zalmaii, Samaej) - w Grimorium Ve rum, jeden ze "świętych aniołów Boga" przy woływanych podczas obrzędów magicznych, zwłaszcza w błogosławieństwie soli (zob. Wai te, The Book of Ceremonial Magic, s. 175).
Salmia - anioł wzywany w modlitwach ma gicznych, jeden z "potężnych i wspaniałych du chów" zdolnych spełnić każde życzenie inwo kanta (zob. Malchus, The Secret Grimoire of Turiel). Salmon - anioł szóstej godziny nocy, służący pod Zaazonaszem (zob. Waite, The Lemegeton, s. 69).
Salpsan - w apokryficznej Ewangelii Bartło mieja, syn Szatana (zob. James, The Apocryphal New Testament). [W polskim przekładzie Ewan gelii Bartłomieja (zob. Apokryfy Nowego Testa mentu, t. l, cz. 2) brak tego motywu - przyp. tłum.]
Salun - anioł wzywany w modlitwach ma gicznych (zob. Malchus, The Secret Grimoire of Turiel, s. 36)
Samael ("trucizna Boga" - Satanil, Samil, Szatan, Seir, Salmael) - w literaturze rabinac kiej Samael jest "przywódcą wszystkich sza tanów' oraz aniołem śmierci. W słowiańskiej Księdze Henocha jest on księciem demonów i czar noksiężników. W legendach żydowskich Sama el jest czasem dobrym, a czasem złym aniołem; raz jednym z najświetniejszych, innym razem jednym z najbardziej występnych duchów dzia łających w niebie, na ziemi i w piekle. Z jednej strony, jest władcą piątego nieba (sam jednak mieszka w siódmym niebie), jednym z siedmiu regentów świata, któremu służą dwa miliony aniołów; z drugiej strony, jest "wielkim wężem o dwunastu skrzydłach, który spadając z nie bios, pociągnął za sobą cały układ słoneczny" (por. Ap 12). Samael jest także aniołem śmierci (jednym z wielu pełniących tę funkcję), którego Bóg posłał po duszę Mojżesza, kiedy dni ziem skiego życia Prawodawcy dobiegły kresu. Tal mud mówi o Samaelu jako aniele stróżu Ezawa oraz księciu Edomu (por. Ze skarbnicy midraszy, s. 253). Według rabiego Eliezera, to Samael (pod postacią węża) skusił Ewę, aby zjadła zakazany owoc, a następnie uwiódł ją i spłodził z nią Kaina. W Zoharze (Wajiszla 170b) Samael jest aniołem, który walczył z Jakubem w Penuel (według innych źródeł aniołem tym był Michał, Uriel lub Metatron). Samael jest także utożsa miany z szatanem (tj. przeciwnikiem), który "pobudził Dawida, żeby policzył Izraela" (zob. 1 Krn 21). W Targumie Jonatana werset 3, 6 Księgi Rodzaju brzr›i następująco: "I niewiasta ujrzała Samaela, anioła śmierci" (por. Opowieści Zoharu, s. 56). W Parafrazie Hioba 28, 7 wers ten ma postać: "ścieżka Drzewa Życia, której nie znał fruwający niczym ptak Samael, ani nie mogło dostrzec oko Ewy". [Według jednej z wersji tej legendy Samael został strącony z nie ba na ziemię przez Michała, kiedy odmówił zło żenia hołdu Adamowi; według innej, zrzucił go na ziemię sam Bóg, kiedy udowodnił Samaelo wi, że Adam jest mądrzejszy od dumnego anio ła. Wówczas "Samael chwycił za skrzydła Mi chała i niechybnie ściągnąłby go w dół, gdyby Bóg się nie wmieszał" (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 86-88). W tradyeji żydowskiej Sa mael jest mężem Lilit, działa w nocy i kusi ludzi do złego. "Grzesząc [ludzie] umacniają potęgę Samaela i umożliwiają mu czasowe zapanowa nia nad › Szechiną, mające katastrofalne skut ki dla świata" (zob. Unterman, Encyklopedia tra dycji i legend żydowskich, s. 240). W Talmudzie Samael jest także aniołem oskarżycielem Izraela oraz aniołem, który usiłował powstrzymać Ab rahama przed złożeniem ofiary z Izaaka (zob. Cohen, Talmud, s. 76, 81-82). W Zoharze Samael jest aniołem śmierci i władcą planety Mars, któ ry nie chcąc przyjąć Prawa od Boga, okupił się w ten sposób, że "z›arnął z siebie światło, jakim był osnuty i dał je Swiętemu, [...] aby On prze kazał je Izraelowi" (zob. Opowieści Zoharu, s. 138-140). W gnostyckich traktatach Istota (hi postaza) archontów i O początku świata ukarany za swą pychę › Jaldabaot otrzymuje imię Sa mael (zob. Jonas, Religia gnozy, s. 314, 320-321) - przyp. tłum.] O Samaelu wspomina także apokryficzna Trzecia Księga Barucha. W innym apokryfie, Wniebowstąpienie Izajasza, ezytamy: "I wznieśliśmy się [Izajasz i towarzyszący mu anioł] nad firmament, gdzie zobaczyłem Samae la i jego zastępy, toczące między sobą zażartą walkę, bowiem wielka panowała zawiść wśród zastępów Szatana". Najwyraźniej zatem w apo kryfie tym Samael i Szatan to jeden i ten sam anioł (upadły). W The Holy Kabbalah Waite'a Sa mael zwany jest "surowością Bożą" i jest piątym archaniołem świata berija, gdzie stanowi od powiednik sefiry Gewura. Cornelius Agrippa utożsamiał Samaela z greckim bogiem Tyfo nem. W poemacie Longfellowa The Golden Le gend, kiedy rabin pyta Judasza Iszkariotę, dla czego psy wyją w nocy, ten odpowiada: "W mądrych księgach powiadają, / że psy wy ją, gdy Samael, / anioł śmierci tchnący lodem, / mknie przez miasto cichym lotem". "Rudy Sa mael uwodziciel" jest bohaterem powieści Ca bella The Devil's Own Dear Son. Cabell nazywa Samaela "najmłodszym i najbardziej męskim spośród 72 książąt piekła, rudowłosym hulta jem, który zyskał złą sławę przed wiekami, za dając się z Ewą i Lilit". Według Cabella Samael należy do chóru serafinów i jest "pierwszym wśród krytyków sztuki".
Samaha'il - w tradycji muzułmańskiej, anioł szóstego nieba, wódz aniołów przybierających postać małych chłopców i sławiących Allaha (zob. Hastings, Encyclopaedia of Religion and Ethics, t. 4, s. 619).
Samandiriel (Smandriel) - w mandaizmie, duch płodności przywoływany w modlitwach, który jednak wysłuchuje kierowane doń prośby dopiero wówczas, gdy uzna, że nadszedł wła ściwy dla nich czas (zob. Drower, The Canoni cal Prayerbook of the Mandaeans, s. 272); › Ju szamin.
Samaks - wódz aniołów powietrza oraz władca wtorku. Jego aniołami służebnymi są Karmaks, Ismoli i Pafran (zob. de Abano, Hep tameron; Barrett, The Magus, t. 2).
Sambula - w mitologii arabskiej, anioł przy woływany podczas obrzędów magicznych (zob. Shah, Occultism).
Samchia (Samchiel) - jeden z 70 aniołów amuletów porodowych.
Samchiel › Samchia
Sameon - anioł szóstej godziny dnia, służący pod Samilem (zob. Waite, The Leme›eton). Sameron - anioł dwunastej godziny dnia, służący pod Beratielem.
Samewiel - jeden z upadłych aniołów, o któ rych wspomina etiopska Księga Henocha.
Samhiel - w kabale, anioł przywoływany w zaklęciach przeciwko ludzkiej głupocie (zob. Botarel, Majan ha-Chochma; etiopska Księga He nocha).
Sam Hii (Szom Hii) - w mandaizmie, jeden z czterech malki (uthri, czyli aniołów) Gwiazdy Polarnej. Sam Hii znaczy: "tworzenie życia".
Samiaza › Szemhazaj
Samiel - w Apokalipsie Piotra, Samiel jest "nieśmiertelnym aniołem Bożym" (zob. James, The Apocryphal New Testament). [W polskim przekładzie Apokczlipsy Piotra (zob. Sokolski, Pielgrzymi do piekła i raju) nie występuje anioł o tym imieniu - przyp. tłum.] W syryjskiej Księdze Opieki Samiel jest aniołem przywoływa nym w zaklęciach magicznych (wraz z Micha łem i Gabrielem). Z kolei według Voltaire'a Sa miel jest jednym z wodzów upadłych (a więc złych) aniołów. Jak się wydaje, Voltaire uważał Samiela za jedno z "wcieleń" Samaela, księcia zła. W Księdze Uwag Bar-Chonaja Samiel został opisany jako anioł "ślepy, poczwarny i zły'.
Samil - anielski władca godziny szóstej, zwierzchnik wielkiej rzeszy aniołów służeb nych (zob. Waite, The Lemegeton).
Samjaza › Szemhazaj
Samlo - w gnostycyzmie, jeden z wysokich dostojników niebiańskich (eonów), którzy "za prowadzą wybranych do nieba" (zob. Doresse, The Secret Books of the Egyptian Gnostics).
Samoel (Samoj?) - duch przywoływany w mo dlitwie mistrza ceremonii podczas Salomono wych obrzędów magicznych (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Samohajl - anioł służebny przyzywany pod czas kabalistycznych obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Samoj - w Grimorium Verum, anioł wzywany w zaklęciach czarnej magii, czasem utożsamiany z Samoelem.
Samriel -> Sakriel
Samsapiel (Samsawiel, Szamsziel) - zły ar chanioł wymieniony wśród innych zbuntowa nych aniołów w etiopskiej Księdze Henocha. Samsapiel był jednym z dwustu aniołów, któ rzy zstąpili z niebios, żeby pojąć za żony córki ludzkie.
Samsawiel › Samsapiel
Samuil (Semil, "słyszał o Bogu') - w legen dach żydowskich, anioł ziemi, tj. jeden z anio łów sprawujących władzę nad planetą Ziemia. Według słowiańskiej Księgi Henocha Samuil (Se mil) był jednym z dwóch aniołów (drugim był Raguil lub Rasuil), którzy na rozkaz Boga prze nieśli Henocha do nieba (jeszcze za życia pa triarchy), a następnie sprowadzili go z powro tem na ziemię (zob. Graves, Patai, Mity hebraj skie, s. 51-52); › Anafiel.
Sanasjel - w angelologii mandajskiej, duch, który stoi u wrót życia i modli się za dusze ludzkie (zob. Drower, The Canonical Prayerbook of the Mandaeans).
Sandalfon (Sandolfon, gr.: współbrat) - aniel skie imię proroka Eliasza. W literaturze rabi nackiej, Sandalfon jest jednym z potężnych sa rim (książąt aniołów), bratem bliźniakiem -› Metatrona i panem pieśni niebiańskich. San dalfon góruje wzrostem nad › Hadarnielem "o pięćset lat drogi" i jest uważany za jednego z najwyższych aniołów niebieskiego królestwa - Mojżesz, spotkawszy Sandalfona w trze ciem niebie, nazwał go "wysokim aniołem'. Jak czytamy w Talmudzie (Chagiga 13b), Sandalfon "stojąc na ziemi, głową sięga poziomu chajot" (zob. Cohen, Talmud, s. 78). W liturgii świąt żydowskich, Sandalfon jest aniołem modlitwy, który "zbiera modły wiernych i wije z nich ko rony dla Króla Królów" (por. Opowieści Zoharu, s. 151). W hebrajskiej Księdze Henocha Sandalfon jest władcą szóstego nieba (makon), natomiast według Zoharu (Exodus 202b), anioł ten rządzi siódmym niebem. W tradycji islamu, Sandalfon przebywa w czwartym niebie. [W tradycji ży dowskiej "Sandalfon to anioł stróż ptaków. [...] W literaturze Maase Merkawa występuje czę sto jako anioł ognia, którego mistyk spotyka w siódmej sali pod koniec swej wspinaczki do niebios. To Sandalfon umożliwia prorokom przyjęcie boskiego natchnienia od Ducha Świę tego (Ruach ha-Kodesz), spowijając ich ognistą szatą" (zob. Unterman, Encyklopedia tradycji i le gend żydowskich, s. 243) - przyp. tłum.] Po dobnie jak Michał, Sandalfon toczy nieustanną walkę z najwyraźniej niezniszczalnym Samae lem (Szatanem), księciem zła. W kabale Sandal fon jest aniołem odpowiedzialnym za formo wanie dzieci w łonie matki i decydującym o ich płci (por. Jalkut Reubeni) oraz (wraz z Metatro nem) aniołem dziesiątej sefiry (Malchut). Zgod nie z ludową etymologią Sandalfon nosi san dały, kiedy stoi przed obliczem Stwórcy, a skó rzane obuwie, gdy staje przed Szechiną (zob. Zohar). W The Greater Key of Solomon Mathersa Sandalfon jest "lewym ?enskim cherubinem ar ki". W wierszu Longfellowa Sandalphon jest on "aniołem chwały i aniołem modlitwy" (poetę zainspirowa3a praca J.P. Stehelina, Traditions of the jews).
Sandolfon › Sandalfon
Sangariasz - anioł postów; jego główną funk cją jest oskarżanie tych, którzy nie święcą sza batu (zob. Zohar, Exodus 207a).
Sangariel - anioł strzegący bram niebios (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Sanigron Kunia - w The Sword of Moses M. Gastera, jeden z czternastu potężnych aniołów wzywanych podczas obrzędów magicznych. Sansenoj (Sansanwi, Sanwi, Snwi, Sansanuj) - jeden z trzech aniołów, którzy sprowadzili Lilit znad Morza Czerwonego, dokąd uciekła pierwsza żona Adama (zanim Bóg stworzył Ewę); dwaj pozostali aniołowie to Senoj i Se mangelof (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 68, 70). Imię Sansenoja uważano za amulet przeciwko intrygom Lilit i podległych jej de monów (zob. Trachtenberg, Jewish Magic and Su perstition).
Santanael - anioł piątku, mieszkaniec trze ciego nieba. Wzywając Santanaela, inwokant powinien stać zwrócony twarzą na południe (zob. de Abano, Heptameron; Barrett, The Ma gus, t. 2).
Santriel - jedyna wzmianka o tym aniele znajduje się w Zoharze (Exodus 151a), gdzie czy tamy, że "anioł imieniem Santriel udaje się po dusze takiego grzesznika [tj. takiego, który nie święci szabatu], zabiera ją z grobu i niesie do piekła, pokazując innym grzesznikom, aby wi dzieli, jak lęgną się w niej robaki".
Sanul - anioł chóru potęg; w okultyzmie, anioł przywoływany podczas obrzędów magicz nych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa). Sapiel (Safiel) - anioł godziny czwartej i wład ca Dnia Pańskiego (niedzieli). Sapiel jest też aniołem stróżem; przywołuje się go z północy.
Sarafiel - w mitologii islamskiej, anioł utoż samiany z Israfilem i Izrafelem (zob. [has3o] "Angelolog›' w: New jewish Encyclopedia)
Sarafsjon - w literaturze Hejchalot (Maase Merkawa), anioł strzegący siódmej sali (pałacu) nieba.
Sarahiel - według Hejchalot Rabati, jeden z siedmiu aniołów strzegących drugiego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 116).
Sarajel (Sariel) - anioł zodiaku rządzący zna kiem Bliźniąt; funkcję tę pełni wspólnie z geniu szem o imieniu Sagras (zob. The Prince of Dark ness, s. 177).
Sarakiel (Sarakuael) - książę aniołów słu żebnych, pełniący obowiązki wówczas, gdy aniołowie ci zbierają się na sąd. Sarakiel jest "jednym z siedmiu świętych aniołów ustano wionych nad dziećmi grzeszników' (zob. etiop ska Księga Henocha). Jest także aniołem zodiaku rządzącym znakiem Barana; funkcję tę pełni wspólnie z Sataaranem.
Sarakika'il - w mitologii arabskiej, anioł stróż przywoływany podczas egzorcyzmów (zob. Hughes, [has3o] "Angels" w: A Dictionary of Islam).
Saraknial (Sarakujal) - w tradycjach o He nochu, jeden z dwustu aniołów, którzy pod przewodem › Szemhazaja zstąpili z nieba i współżyli z córkami ludzkimi. O Saraknialu wspomina także amerykański poeta, Mark Van Doren, w wierszu The Prophet Enoch. Według Leviego (Transcendental Magic) Saraknial (Sa rakujal) był jednym z przywódców zbuntowa nych aniołów. '
Sarakuael › Sarakiel
Saranana - w Almadelu Salomona, anioł trze ciej wysokości.
Saratan - w mitologii arabskiej, anioł przy woływany w zaklęciach magicznych.
Sarazael (Sarea, Sarga, Sarakael) - serafin; jeden z pięciu "mężów" (tj. aniołów), którzy spisali 94 (lub 204) księgi podyktowane im przez Ezdrasza (por. Rubinkiewicz, Wprowadze nie do apokryfów Starego Testamentu, s. 100). Sa razael jest też jednym z aniołów "naznaczonych nad duszami tych, którzy grzeszą w duchu". Według Apokalipsy Barucha Sarazael był anio łem, którego Bóg posłał do Noego, aby prze strzegł budowniczego arki przed ponownym zasadzeniem winorośli pochodzącej z raju, "której owocem [Szatan] zwiódł Ewę i Adama" (zob. Objawienie Barucha, w: Siedem niebios i zie mia, s. 39).
Sarcjel (Saisajel) - według Leviego (Trarts cendental Magic), geniusz (anioł) zodiaku rządzą cy znakiem Skorpiona (zob. Prince of Darkness).
Sarea › Sarazael
Sarfiel - anioł amuletów, którego imię (wraz z imionami sześciu innych aniołów) wypisywa no na palestyńskich mezuzach. W okultyzmie Sarfiel jest aniołem ósmej godziny dnia, służą cym pod Osgaebialem. W Ozar Midrashim (t. 2, s. 316), jest on jednym z licznych aniołów strze gących bram Wschodniego Wiatru. Sarfiel jest także jednym z aniołów (obok Michała, Szam sziela i Nuriela) przywoływanych w syryjskich zaklęciach magicznych.
Sargiel (Nasargiel) - anioł, który zapełnia piekło duszami nikczemników.
Sar ha-Kodesz - anielski książę świątyni oraz anioł świętości. Sar ha-Kodesz bywa utoż samiany z › Metatronem i › Jefefiaszem.
Sarham'il - w mitologii arabskiej, anioł stróż przywoływany podczas egzorcyzmów (zob. Hughes, [has3o] "Angels" w: A Dictionary of Islam).
Sar ha-Olam - dosłownie: "książę tego świa ta"; odpowiednik Sar ha-Panima ("księcia ob licza"). Określenie Michała, Jahoela, Metatrona, a także - jak w Ewangelii według św. Jana (12, 31; 14, 30; 16, 11) oraz Drugim Liście do Koryntian (4, 4) - Szatana. W Talmudzie Sar ha-Olam jest aniołem, który "nosi w sobie imię Boga" (zob. Tahnud: Jewamot 16b, Chulin 60a, Sanhedrin 94a; por. Wj 23, 21). Podobnie jak Metatronowi, Sar ha-Olamowi przypisuje się autorstwo niektórych fragmentów Pisma Swię tego (Ps 37, 25; Iz 24, 16).
Sar ha-Panim ("książę oblicza") - anioł utoż samiany z księciem obecności (-› Sar ha-Olam).
Sar ha-Tora - książę Tory (I'rawa); › Jefe› fiasz (por. Goetschel, Kaba3a, s. 29).
Sariel (Suriel, Zerachiel, Sarakiel, Uriel) w tradycjach o Henochu, znany jako Sarakiel, je den z siedmiu archaniołów, wśród których wy mienia się także Uriela. Z kolei T. Gaster (DeaG Sea Scriptures) utożsamia Sariela z Urielem. Tal więc, w zależności od źródła, Sariel jest aniołem dobrym lub złym. [Według apokryfu Drabina Ja kuba Bóg zesłał anioła Sariela, aby objaśnił pa triarsze znaczenie snu, w którym ujrzał on dra binę sięgającą nieba oraz zstępujących i wstępu jących po niej aniołów (zob. Rubinkiewicz, Wprowadzenie do apokryfów Starego Testamentu, s.114) - przyp. tłum.] W okultyzmie Sariel jesi jednym z dziewięciu aniołów letniego zrównania dnia z nocą, a jego imię uważa się za niezwykle skuteczny amulet przeciwko urokowi ("złemu oku"). Sariel jest aniołem zodiaku rządzącym znakiem Barana, a także aniołem, który objaśnia bieg Księżyca, co swojego czasu uważane byłc› za "wiedzę zakazaną" (zob. Glasson, Greek Influ ence in jewish Eschatology). W eseńskiej Regul› Wojny opowiadającej o eschatologicznej walce Synów Swiatłości z Synami Ciemności, imię "Sa riel" widnieje na tarczy trzeciej spośród czterech "wież", tj. formacji bojowych (zob. Tyloch, Ręko pisy z Qumran nad Morzem Martwym, s. 219).
Saritajel (Saritiel) - anioł zodiaku rządzący znakiem Strzelca; funkcję tę pełni wspólnie z aniołem o imieniu Whnori.
Sarkamisz - anielski władca trzeciej godziny nocy (zob. Barrett, The Magus).
Sarmiel - anioł służebny --› Jehoela, księcia ognia (zob. C.W. King, The Gnosties and Their Remains, s. 15).
Sarospa - "anioł, który wykonuje rozkazy Ahura-Mazdy" (zob. Forlong, Encyclopedia of Religions).
Sar Szel Jam ("książę morza") --› Rahab Sartael ("strona Boga") - zwany także Sata relem. Zły archanioł sprawujący pieczę nad tym, co ukryte (zob. Talmud Berachot 57b). Sartamiel - w pismach Corneliusa Agrippy, jeden z aniołów rządzących zodiakiem. Sarusz --› Siruszi; Sraosza
Sasa'il - w mitologii muzułmańskiej, anioł czwartego nieba, wódz aniołów przybierają cych postać koni i sławiących Allaha (zob. Ha stings, Encyclopaedia of Religion and Ethics, t. 4, s. 619)
Sasgabiel - anioł przywoływany podczas eg zorcyzmów (zob. Montgomery, Aramaic Incan tation Texts from Nippur).
Sasniel › Sasnigiel
Sasnigiel (Sasniel, Sagansagel, Sasnesagiel) w hebrajskiej Księdze Henocha, anielski książę mądrości, książę tego świata oraz książę obec ności (lub oblicza); także serafin "naznaczony nad pokojem". Sasnigiel to również jedno z wie lu imion anioła Metatrona.
Sastasziel Jhwhh - jeden z anielskich książąt zastępów X (zob. M. Gaster, The Sword o f Moses).
Sataaran - geniusz (anioł) zodiaku rządzący znakiem Barana; funkcję tę pełni wspólnie z Sa rahielem lub Sarielem (zob. Levi, Transcendental Magic, s. 413).
Satael - jeden z wtorkowych aniołów powie trza, przywoływanych podczas obrzędów ma gicznych. Satael jest także aniołem władającym planetą Mars (zob. de Abano, Heptameron; Bar rett, The Magus).
Satanael - jak czytamy w słowiańskiej Księ dze Henocha, "diabeł, który jest duchem sfer naj niższych, stał się demonem, gdyż odleciał z nie ba, by zostać Szatanem, albowiem nazywał się Satanael" (zob. Rousseau, Bóg zła, s. 49; Rubin kiewicz, Wprowadzenie do apokryfów Starego Te stamentu, s. 108). Satanael był wodzem aniołów, którzy zstąpili z nieba i pojęli córki ludzkie za żony (zob. Flis, Jezus a demony, s. 65). [W połu dniowosłowiańskiej `wersji tego apokryfu He noch spotyka w piątym niebie "czuwających, których dwieście tysięcy wraz z księciem Sata naelem odstąpiło od Pana". W bogomilskim apokryfie Zapasy Satanaela z Archaniołem Micha lem Satanael to imię głównego przeciwnika Bo ga już po strąceniu zbuntowanych aniołów. W Objawieniu Barucha Satanael to imię, które kusiciel Ewy i Adama otrzymał dopiero po wy gnaniu z raju; wcześniej nazywał się Samanael (zob. Siedem niebios i ziemia, s. 22-27, 32, 39). W apokryficznej Ewangelii Bartłomieja Beliar in formuje apostoła: "Najpierw nazywałem się Sa tanael, co znaczy Anioł Boga. Gdy jednak nie chciałem uznać obrazu Boga [tj. Adama], zo stałem nazwany Szatanem, co znaczy Anioł piekła" (zob. Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1, cz. 2, s. 506). Imię Satanael występuje przede wszystkim w apokryfach słowiańskiego obsza ru językowego - przyp. tłum.]
Satarel › Sartael
Satariel ("kryjówka Boga") - sefira "odwrot nej strony°, która "skrywa twarz miłosierdzia". W Zoharze Satariel nosi imię Szeiriel (zob. Waite, The Holy Kabbalah, s. 256).
Saturn - w mitologii perskiej, anioł, władca siódmego nieba. W kabale Saturn jest aniołem pustkowi. W mitologii chaldejskiej był nim Adar, jeden z bogów rządzących pięcioma pla netami. Milton wymienia Saturna jako jednego z upadłych aniołów (zob. Raj utracony I, 598).
Saulasau - "moc wyższego świata" (zob. Do resse, The Secret Books of Egyptian Gnostics).
Sauriel (Sauril, Suriel, Sowril) - anio3 omier ci, w The Canonical Prayerbook of the Mandaeans Drowera zwany "Sauriel Wyzwoliciel".
Sawael - w Sefer Jecira, anioł trąby powietrz nej. [W polskich przekładach tej księgi (zob. Se fer Jecira, czyli Księga Stworzenia oraz Księga Je cirah...) nie występuje anioł o takim imieniu przyp. tłum.]
Sawaliel - jeden z licznych aniołów strzegą cych trzeciego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 116).
Sawaniasz - imię anioła znajdujące się na trzecim pentagramie planety Merkury (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Sawatri -› Sawitar
Sawitar (Sawatri, Sawitri) - jeden z siedmiu (lub dwunastu) wedyjskich aniołów, aditjów. Sawitar to "bóstwo solarne, uosobienie pobu dzającej siły słońca. W opisie Sawitara dominuje barwa złota; jest złotooki, złotoręki". Ma on tak że "złoty rydwan, który [...] ciągną dwa lśniące białonogie rumaki' (zob. Słownik mitologii hin duskiej, s. 164). W hymnach wedyjskich Sawitar utożsamiany jest ze stwórcą świata, Pradźapa tim (zob. Forlong, Encyclopedia of Religions; Gay nor, Dictionary of Mysticism; Redfield, Gods. A Dictionary of the Deities of All Lands).
Sawitri -› Sawitar
Sawliel - w Pirke Hejchalot, anioł pełniący funkcję strażnika lub też odźwiernego trzeciego nieba.
Sawsa - w literaturze Hejchalot (Maase Mer kawa), anioł strzegący szóstej sali (pałacu) nieba. Sawuriel - anioł strzegący trzeciego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 116).
Sazkiel (Sazkujel) - anioł rządzący godziną piątą, zwierzchnik dziesięciu naczelników i stu niższych rangą anielskich urzędników, z któ rych każdy ma własnych podwładnych (zob. Waite, The Lemegeton).
Scigin - anioł przywoływany w zaklęciach magicznych i wymieniany w księgach czarów. Sealiasz - w kabale, anioł sprawujący pieczę nad roślinnością ziemi. Sealiasz jest także jed nym z 72 aniołów noszących boskie imię Szem hameforasz. Reprodukcję pieczęci Sealiasza zob. w: Ambelain, La Kabbale Partigue, s. 281. Sealtiel (hebr.: prooba Bo?a) - archanio3 wspo mniany w Dictionart› of Mythology, Folklore and Symbols Jobes.
Seba'im - w hebrajskiej Księdze Henocha, kla sa aniołów, które "trwożą się, gdy nadchodzi pora śpiewania pieśni pochwalnych".
Sebhil (Sebhael) - w mitologii arabskiej, anioł sprawujący pieczę nad księgami, w któ rych zapisywane są dobre i złe uczynki ludzkie (zob. De Plancy, Słownik wiedzy tajemnej, s. 167). Sedekiasz - "anioł znajdujący skarby", któ rego imię widnieje na pentagramie planety Jo wisz. Sedekiasz jest także aniołem przywoły wanym podczas Salomonowych obrzędów ma gicznych.
Seehiasz (Sehejasz) - w kabale, jeden z 72 aniołów noszących boskie imię Szemhamefo rasz. W La Kabbale Pratique Ambelaina, Seehiasz jest wymieniony jako jeden z dziewięciu anio łów chóru panowań, którego wodzem jest Zad kiel. Seehiaszowi przypisuje się zdolność obda rzania ludzi długim życiem i dobrym zdrowiem (zob. Barrett, The Magus, t. 2, s. 62).
Seeliasz (Saeliasz) - w kabale, upadły anioł należący niegdyś do chóru cnót. Sprawuje on (lub sprawował) pieczę nad warzywami. Wzy wając Seeliasza, inwokant powinien recytować Psalm 93 (zob. Ambelain, La Kabbale Pratique, s. 278).
Sefaron - w The Lemegeton Waite'a, naczelny anioł pierwszej godziny nocy, służący pod Ga mielem.
Sefer - w Sefer Jecira Sefer jest "jednym z trzech serafinów, z pomocą których Bóg stworzył świat" (dwaj pozostali to Safar i Sipur). [W pol skich przekładach tej księgi (zob. Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia oraz Księga Jecirah) nie występuje anioł o takim imieniu - przyp. tłum.]
Seferiel - wysoki dostojnik niebiański; wy powiedzenie jego imienia sprawi, że "Bóg za rządzi Sąd Ostateczny' (zob. Mathers, The Grea ter Key of Solomon). ("zrozumienie'); 4. Chesed ("miłość"); 5. Ge wura ("potęga"); 6. Tiferet ("piękność"); 7. Ne cach ("zwycięstwo" lub "wieczność"); 8. Hod ("chwała"); 9. Jesod ("fundament");10. Malchut ("królestwo"). Sefirot porównuje się z platoń skimi ideami oraz eonami gnostyków. W kabale personifikacjami sefirot są następujący anio łowie: 1. Metatron, archanioł chóru chajot ha -kodesz (sefira Keter); 2. Razjel, archanioł chóru erelim (sefira Chochma); 3. Jofiel (sefira Bina); 4. Zadkiel, archanioł chóru chaszmalim (sefira Chased); 5. Kamael, archanioł chóru serafinów (sefira Gewura); 6. Rafał, archanioł chóru bene elohim (sefira Tiferet); 7. Haniel, archanioł chóru tarsziszim (sefira Necach); 8. Michał, archanioł chóru szinanim (sefira Hod); 9. Gabńel, archa nioł chóru cherubinów (sefira Jesod); 10. Meta tron (sefira Malchut). W Sefer Jecira znajdujemy następujący opis dziesięciu "niewypowiedzia nych" sefirot: "Ich miarą jest dziesięć, ponieważ nie ma im kresu. Głębia początku i głębia końca, głębia dobra i głębia zła, głębia góry i głębia dołu, głębia wschodu i głębia zachodu, głębia północy i głębia południa. Pan Jeden, Bóg, Król Niezawodny, panujący w nich wszystkich z sie dziby świętości swojej na wieki wieków. Dzie sięć sefirot nicości. Ich ogląd jest jak postrzeże nie błyskawicy, a ich grańicą - bezkresność. W nich Jego słowo biegnie i powraca. Podług Jego mowy gnają jak huragan i oddają pokłon przed Jego tronem" (zob. Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia, s. 87; por. Księga Jecirah..., s. 19-20). Według XVI-wiecznego kabalisty, Izaaka ha-Ko hena z Sorii, spośród pierwotnych dziesięciu sefirot zła i nieczystości Bóg pozwolił istnieć tyl ko siedmiu, a spośród tych siedmiu "zalegali zował" tylko pięć; są to: Aszmedaj, Kafkefoni, Taniniwer (ślepy smok), Samael oraz jego to warzyszka, Lilit (por. Unterman, Encyklope dia tradycji i legend żydowskich, s. 248-249; Ha levi, Kabała, s. 6-8, 72-74; Goetschel, Kabała, s. 93-100). Sefirot to także imię potężnego anioła piątej pieczęci, wzywanego w zaklęciach ka balistycznych (zob. Szósta i siódma księga Mojże szowa).
Sefoniel - w The Greater Key of Solomon Ma thersa, jeden z dwóch anielskich książąt rzą dzących obrotami ciał niebieskich (drugim jest Joniel). Sefoniel jest też aniołem wzywanym podczas obrzędów magicznych.
Sefriel - w Pirke Hejchalot, anioł strzegący piątego nieba.
Sefuriron - ostatnia z dziesięciu świętych se firot. Jej rozkazów słuchają trzej sarim (anielscy książęta): Malkiel, Ituriel i Naszriel (zob. pisma Izaaka ha-Kohena z Sorii).
Segef - anioł zniszczenia wzywany podczas obrzędów odprawianych na zakończenie szaba tu (zob. Trachtenberg, Jewish Magic and Supersti tion). Warto podkreślić, że aniołowie zniszczenia nie są z natury źli, a swoją funkcję pełnią z woli Boga. Według tradycji są oni jednymi z pierw szych stworzonych aniołów. Nie istnieje nato miast żaden przekaz wymieniający aniołów zni szczenia wśród duchów, które się zbuntowały i zostały strącone z nieba (zob. Ewangelia Bartło mieja, w: Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1, cz. 2, s. 506); › aniołowie zniszczenia.
Segsuhiel JHWH - jeden z anielskich książąt zastępów X, tj. Boga (zob. M. Gaster, The Sword of Moses; Levi, Transcendental Magic).
Sehaltiel - anioł przywoływany w zaklę ciach przeciwko arcydiabłowi Molochowi (zob. Levi, Transcendental Magic).
Sehejasz - w kabale, anioł, który chroni przed ogniem, chorobą i innymi nieszczęściami, a także obdarza długowiecznością. Jego anio łem pokrewnym jest Setacer. Reprodukcję pie częci Sehejasza zob. Ambelain, La Kabbale Pra tique, s. 269.
Sehibiel - anioł strzegący drugiego nieba (zob. Pirke Hejchalot).
Seimelche - w gnostycyzmie, moc niebiań ska, eon (zob. Doresse, The Secret Books o f the Egyptian Gnostics).
Seir - według Nachmanidesa, jedno z imion Samaela (zob. Bamberger, Fallen Angels, s. 154; por. Opowieści Zoharu, s. 137-139).
Seket - w kabale, żeński anioł mający swoją siedzibę w Egipcie. Seket jest aniołem części go dziny i zjawia się na wezwanie inwokanta, jeśli ten użyje odpowiedniego zaklęcia (zob. Doolit tle, Sagesse; Ambelain, La Kabbale Pratique). Seklam - anioł chóru potęg, wzywany pod czas obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Sekundy - imię anioła w opowiadaniu Char lesa Angoffa God Repents (-› Czas).
Seldak (Sellao, Esaldajo, Sakla) - w gnosty cyzmie, jeden z aniołów chóru potęg oraz anioł niebiańskiego chrztu (zob. Doresse, The Secret Books of the Egyptian Gnostics).
Selemia (Szelemiasz, Seleucja) - według le gendy, jeden z pięciu "mężów" (tj. aniołów ›, którzy spisali 94 (lub 204) księgi podyktowane im przez Ezdrasza. Pozostali anielscy pisarze to, według większości źródeł, Asiel, Dabria, Ekanus i Sarae lub Sarga (zob. Czwarta Księga Ezdrasza; Rubinkiewiez, Wprowadzenie do apokry fów Starego Testamentu, s. 100; Charles, Apocry pha and Pseudoepigrapha of the Old Testament). Selit - w Mesjadzie Klopstocka, serafin, jeden z dwóch aniołów stróżów Maryi Dziewicy i św. Jana.
Sem - w manicheizmie, "jeden z wysłanni ków niebios, któremu aniołowie objawili boską mądrość". W mandaizmie Sem nosi imię Szum -Kuszta (zob. mandajska Księga jana; Doresse, The Secret Books of the Egyptian Gnostics, s. 155). Semakiel - geniusz (anioł) zodiaku rządzący znakiem Kozioroźca; funkcję tę pełni wspólnie z Sagdalonem (zob. Levi, Transcendental Magic). Semalion - w Talmudzie (Sota 13b), anioł, który obwieścił śmierć Mojżesza słowami: "Wielki prawodawca nie żyje!" (zob. Ginzberg, The Legends o f the Jews, t. 5, s. 6). Ponieważ jed nym z aniołów, których Bóg posłał po duszę Mojżesza, był Samael, możliwe, że imię Sema lion to jedna z form imienia Samael. Imię to (Semalion) pojawia się także w Talmudzie (San hedrin 38b; Chagiga 13b).
Semangelof - (Smnglf, Samangalof, Saman galuf) - według Pseudo-Syracha, jeden z trzech aniołów, którzy sprowadzili Lilit znad Morza Czerwonego, dokąd uciekła pierwsza żona Adama (zanim Bóg stworzył Ewę); dwaj pozo stali aniołowie to Senoj i Sansenoj (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 68, 70). Hebrajski amulet z pieczęcią Semangelofa, skopiowaną z Księgi Razjela, widnieje na ilustracji w: Budge, Amulets and Talismans, s. 225.
Semeliel (Semiszial) - według Corneliusa Agrippy, jeden z siedmiu książąt "którzy stoją przed obliczem Boga i noszą duchowe imiona planet" (por. Szósta i siódma księga Mojżeszowa). Semeliel (Semesziasz) jest duchem Słońca. Semesziasz › Semelie
Senacher - w kabale, anioł pokrewny -› Ele miasza.
Senciner - w kabale, anioł pokrewny Micha łowi; także jeden z aniołów chóru potęg. W wier szu Doolittle Sagesse, Senciner jest "aniołem kwadransa" (por. Ambelain, La Kabbale Pratique). senegorin - aniołowie pełniący funkcję ob rońców podczas rozpraw przed sądem niebiań skim; jest ich 1800, a ich zwierzchnikiem jest Metatron, "naczelny adwokat nieba" (zob. he brajska Księga Henocha).
Senoj - jeden z trzech aniołów, którzy spro wadzili Lilit znad Morza Czerwonego, dokąd uciekła pierwsza żona Adama (zanim Bóg stworzył Ewę); dwaj pozostali aniołowie to Sansgnoj i Semangelof (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 68, 70). Lilit była demonem, jednak amulet, na którym wypisano imię Senoja, po wstrzymywał ją przed krzywdzeniem ludzi, zwłaszcza niemowląt (już po wygnaniu pierw szych rodziców z raju). Reprodukcję pieczęci Senoja zob. Budge, Amulets and Talismans, s. 225 (por. Ksiega Razjela; Ausable, A Treasury of Jewish Folklore; Hyde, Historia Religionis Ve terum Persarum).
Sensenja - jeden z 70 aniołów amuletów po rodowych. `
Serael - anioł służący w piątym niebie (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Seraf ("ognisty", "płonący") - anioł chóru serafinów. Według Ginzberga (The Legends of the Jews, t. 4, s. 263), Seraf jest aniołem, który dotknął ust Izajasza żarzącym się węglem (por. Iz 6, 6-7). Seraf jest także jednym z wielu anio łów sprawujących władzę nad żywiołem og nia (zob. Heywood, The Hierarchy of the Blessed Angels).
Serafiel - eponimiczny wódz chóru serafi nów (funkcję tę przypisuje się także Jahoelowi i innym wysokim dostojnikom niebiańskim) Według kabały Serafiel jest najwyższym rangą ksi›ciem Merkawy. W tradycji okultystycznej anioł ten jest władcą planety Merkury, pełnią cym służbę we wtorek i przywoływanym z pół nocy (zob. Barrett, The Magus, t. 2, s. 119; Mal chus, The Secret Grimoire of Turiel, s. 35; Szósta i siódma ksiega Moj?eszowa).
serafiny ("ogniści", "płonący") - według Pseudo-Dionizego oraz zdaniem większości ży dowskich angelologów, najwyższy rangą chór aniołów. Serafiny otaczają Tron Chwały, nie przerwanie śpiewając Trisagion ("Święty, Świę ty, Święty"). "Nazwa serafinów - powiada Pseudo-Dionizy - oznacza ich stały i wieczny pociąg do rzeczy boskich, [...] i tę moc potężną, z jaką oni podnoszą i przerabiają na swój obraz podległe im natury, ożywiając je i zapalając og niem, który ich samych pożera (zob. Dionizjusz Areopagita, O hierarchii niebiańskiej, s. 141). W wizji Izajasza (zob. Iz 6, 2-3) każdy z sera finów "miał po sześć skrzydeł; dwoma zakry wał twarz, dwoma okrywał swoje nogi, a dwo ma latał". Według słowiańskiej Księgi Henocha serafiny mają po cztery oblicza i sześć skrzydeł (por. Apokryf o sprawiedliwym Henochu, w: Sie dem niebios i ziemia, s. 34). Serafiny są aniołami miłości, światłości i ognia. Według hebrajskiej Księgi Henocha istnieje tylko czterech aniołów tego chóru, "odpowiadających wiatrom wieją cym z czterech stron świata" (tradycja rabina cka utożsamia serafiny z › chajot). W Nowym Testamencie wprawdzie nie pojawia się okre ślenie "serafiny', jednak w Apokalipsie św. Ja na (4, 8) mowa o aniołach, zwanych "czterema Zwierzętami", które mają "po sześć skrzydeł [...] i nie mają spoczynku, mówiąc dniem i no cą: Święty, Swięty, Swięty". Według różnych źródeł wodzem chóru serafinów jest Serafiel, Jehoel, Metatron lub Michał, a pierwotnie (tj. przed swoim upadkiem) - Szatan. [Według Miltona (Raj utracony III, 80) wodzem (lub jed nym z wodzów) serafinów był Uriel. Innym wy mienionym w tym poemacie wysokim rangą serafinem jest Abdiel (V, 972). Podczas wielkiej bitwy w niebie aniołowie chóru serafinów wal czyli zarówno w zastępach Boga, jak i Szatana (VI, 719,1037) - przyp. tłum.] Apokalipsa Moj żesza opowiada o "jednym z sześcioskrzydłych serafinów, który zaprowadziwszy Adama do jeziora, mył go w obecności Boga". Z księgi tej dowiadujemy się również, że "serafiny ryczą niczym lwy". [O serafinach mówi także najstar sza księga kabały żydowskiej, zwana Sefer Jecira (zob. Księga Jecirah, s. 24; Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia, s. 93): Według św. Tomasza z Ak winu serafiny stoją najbliżej Boga i "są jak gdy by jego przyjaciółmi"; nad innymi chórami aniołów "górują miłością" (zob. Fryszkiewicz, Rzecz o Aniolach..., s. 17) - przyp. tłum.] Zda niem Regameya (Anges) anioł grający na viola d'amore na obrazie Grunewalda Narodziny Dzieciątka Jezus to serafin (zob. Mittelstadt, Mat thias Grunewald, il. 15).
Serakel - anioł sprawujący władzę nad drze wami owocowymi (zob. [has3o] "Angelology' w: New Jewish Encyclopedia).
Serakujel - "silny i potężny anioł" przywo ływany w sobotnich zaklęciach magicznych (zob. Barrett, The Magus, t. 2, s. 126).
Seralif - anagram imienia Israfel (Izrafel). W wierszu Thomasa Holleya Chiversa Virgina lia Seralif jest aniołem biorącym udział w roz mowie między Gabrielem, Michałem, Rafałem i chórem duchów niebiańskich (Chivers jest au torem biografii E.A. Poego).
Serapiel - anioł piątej godziny dnia, służący pod Sazkielem (zob. Waite, The Lemegeton). Seratiel - geniusz (anioł) zodiaku rządzący znakiem Lwa; funkcję tę pełni wspólnie z Sag hamem (zob. Levi, Transcendental Magic, s. 413; Prince of Darkness: A Witchcra ft Anthology, s. 177). Sereda - w powieści Cabella Jurgen, żeński anioł środy, zwany "matką Seredą". Sereda "zmywa wszystkie kolory świata". Jej siostrą jest Pandelis.
Seref - anioł, który według legendy przenosi do nieba ciała zmarłych władców Egiptu (zob. Langton, Essentials o f Demonology, s. 39).
Seriel (Sariel) - upadły anioł, który objaśnia ludziom bieg Księżyca. Jako Sariel (Uriel?), jest jednym z archaniołów stojących przed tronem Boga (zob. etiopska Księga Henocha; Ginzberg, The Legends of the Jews).
Serpanim ("książę oblicza") - potężna istota anielska świata berija (zob. Ambelain, La Kabbale Pratique).
Seruf - książę anielski ustanowiony nad ży wiołem ognia. Jest serafinem; występuje także pod imieniem Nataniel (zob. Szósta i siódma księ ga Mojżeszowa). W tradycji okultystycznej, Seruf jest aniołem chóru mocy (tj. cnót) oraz chóru se rafinów. °
Serwiel - anioł trzeciej godziny dnia, służący pod Waguanielem.
Sesenges-Barfaranges - w tradycji chrześci jaństwa koptyjskiego, określenie chóru aniołów (zob. Scholem, Jewish Gnosticism, Merkabah My sticism, and Talmudic Tradition, s. 100); tak?e imie pote?nego demona.
Set - w gnostycyzmie, jeden z siedmiu ar chontów (zob. [hasło] "Gnosticism' w: Catholic Encyclopedia; Jonas, Religiagnozy; Quispel, Gnoza; Rudolph, Gnoza).
Setchiel - anioł przywoływany w zaklęciach magicznych (zob. Malchus, The Secret Grimoire of Turiel).
Seteus - w gnostyckiej Doktrynie prawdy Ze strianosa, jedna z istot świetlistych zamieszku jących szóste niebo (zob. Malinine, Revelation› o f Zostrian; Doresse, The Secret Books of the Egyl› tian Gnostics).
Setfael - w literaturze Hejchalot (Maase Mer kawa), anioł strzegący pierwszej z siedmiu sa› (pałaców) nieba.
Setlans - jedna z Nowensili, bóstw etruskich (zob. Apendyks).
Sfener - w tradycji okultystycznej, imię moc› niebiańskiej przywoływanej w zaklęciach prze ciwko Mardero, demonowi chorób (zob. Shah The Secret Lore of Magic, s. 223).
Sfinksy - w The Kabbalah Unveiled Mathersa. określenie cherubinów z wizji Ezechiela (por. Ez 1, 6-11).
Sgrdtsih - anioł usługujący synom człowie czym; także jedno z nomina barbara (zob. M. Ga ster, The Sword of Moses).
Sidkiel - w hebrajskiej Księdze Henocha, wład ca planety Wenus oraz książę chóru ofanim lub szinanim (ofanim są hebrajskim odpowiednikiem chóru tronów, natomiast szinanim dorównują rangą serafinom).
Sidriel (Pazriel) - w tradycjach o Henochu, książę pierwszego nieba i jeden z siedmiu ar chaniołów.
Sieme - w kabałe, anioł części godziny, kon kretnie godziny 3.20 po południu. Nałeży do chóru cnót. W wierszu Hildy Doolittle Sagesse Sieme zwany jest "ange du Seigneur". Jego aniołem pokrewnym jest Asaliasz.
Sigron - w literaturze Hejchalot, imię Me tatrona, "kiedy zamyka drzwi, przez które wpuszcza modlitwy do nieba". Kiedy je otwie ra, zwany jest › Pihonem (zob. Odeberg, 3 Enoch).
Sihail - "i Bóg posłał dwóch aniołów, Sihaila i Anasa, oraz czterech Ewangelistów, by po chwycili demony gorączki [było ich dwanaście i wszystkie były demonami żeńskimi], a następ nie wychłostali je ognistymi rózgami". Źródłem tej opowieści jest XII-wieczny rękopis przecho wywany w British Museum, przedrukowany w: M. Gaster, Studies and Texts in Folklore, t. 2, s. 1030. M. Gaster uważa, że Silhai to jedna z form imienia Mihail (Michał), a Anas - imie nia Anna, to jest świętej Anny, matki Maryi, tutaj przemienionej w anioła.
Sihon - wnuk upadłego anioła Szemhazaja (Semjazy) oraz brat › Oga (zob. Jung, Fallen Angels in Jewish, Christian and Mohammedan Li terature).
Sij-ed-Din ("potęga miłosierdzia") - w reli gii Jezydów, jeden spośród siedmiu archaniołów wzywanych w modlitwach czcicieli szatana. Sikiel - anioł wiatru sirocco. O Sikielu wspo mina Sefer Jecira (zob. Budge, Amulets and Talis mans). [W polskich przekładach tej księgi (zob. Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia oraz Księga Jecirah...) nie występuje anioł o takim imieniu - przyp. tłum.] W Ozar Midrashim (t. 2, s. 316) Sikiel jest jednym z licznych aniołów strzegą cych bram Zachodniego Wiatru.
Sila - anioł mocy; także anioł godziny, przy woływany podczas obrzędów magicznych (zob. Ambelain, La Kabbale Pratique; Doolittle, Sagesse).
Silat (Tilat, Felut) - w Grimorium Verum, anioł przyzywany w zaklęciach magicznych. W tradycji muzułmańskiej Silat jest żeńskim de monem (zob. New Jewish Encyclopedia, s. 521). Silmaj (Szelmaj) - w mandaizmie, jeden z dwóch duchów opiekuńczych (uthri) rzeki Jor dan; drugim uthra jest Nidbai (zob. Drower, The Canonical Prayerbook of the Mandaeans; The Man daeans of Iraq and Iran).
Simapesjel - w tradycjach o Henochu, jeden z upadłych aniołów.
Simkiel - wódz aniołów zniszczenia, którzv karzą grzeszników jeszcze na ziemi (por. Za'ar fiel). Według hebrajskiej Księgi Henocha Simkiel nie tylko karze człowieka, ale także oczyszcza go z grzechów.
Sinuj - anioł pomagający kobietom ciężar nym, przywoływany w zaklęciach Mojżeszo wych (-› Senoj).
Siona - serafin w Mesjadzie Klopstocka.
Sipur - jeden z trzech serafinów (dwaj pozo stali to Sefer i Safar), z pomocą których Bóg stworzył świat (zob. Waite, The Book of Forma tion).
Sirbiel - jeden z anielskich książąt Merkawy (zob. hebrajska Księga Henocha; Hejchalot Rabati).
Siruszi (Surusz Aszu, Sarusz, Sraosza, Aszu) - w mitologii staroperskiej, anioł raju; także "anioł obwieszczeń" (zob. The Dabistan, s. 144).
Sisera - anioł (geniusz) pożądania oraz jeden z geniuszy godziny drugiej (zob. Apoloniusz z Tiany, Nuctemeron). W Starym Testamencie (zob. Sdz 4-5) Sisera jest wodzem wojsk kana nejskiego króla Jabina, którego Jael zdołała za bić dzięki pomocy "gwiazd z niebios ' (anio łów?).
Sislau - anioł (geniusz) trucizn i jeden z ge niuszy godziny czwartej (zob. Apoloniusz z Tia ny, Nuctemeron).
Sit - w kabale, anioł godziny szóstej (lub siódmej) oraz jeden z regentów planetarnych. Aniołem pokrewnym mu jest Nelchael (zob. Ambelain, La Kabbale Pratique; Doolittle, Sa gesse).
Sitacer - anio3 pokrewny › Sehejaszowi.
Sitacibor - anioł przywoływany podczas eg zorcyzmów wosku (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Sitael - serafin przywoływany w zaklęciach przeciwko nieszcz›śliwym wypadkom. Spra wuje pieczę nad szlachetnie urodzonymi i jest jednym z 72 aniołów noszących boskie imię Szemhameforasz; jest także jednym z 72 anio łów zodiaku. Reprodukcję pieczęci Sitaela zob. w: Ambelain, La Kabbale Pratique.
Sitiasz - podobnie jak Sitacibor, anioł przy woływany podczas egzorcyzmów wosku (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon; de Abano, Heptameron).
Sitiel › Sitael
Sitra Kadisza - w Tosefta (II, 69b), święty duch; jego przeciwieństwem jest Sitra Achara, duch nieczystości (zob. The Talmudic Anthology, s. 115).
Sitriel - imię Metatrona, kiedy anioł ten "za słania swoimi skrzydłami dzieci tego świata, chroniąc je przed aniołami zniszczenia" (zob. hebrajska Księga Henocha). Według Mojżesza z Burgos, Sitriel to trzecia z dziesięciu sefirot zła i nieczystości.
Sizajasel - w magii obrzędowej, anioł repre zentujący lub rządzący znakiem Strzelca (zob. Waite, The Lemegeton).
Sizouze - w mitologii staroperskiej, anioł sprawujący pieczę nad modlitwami (› Akatriel JHWH; Metatron; Sandalfon).
Sjalul - anioł (geniusz) powodzenia. Według de Abano (Heptameron) Sjalul jest także jednym z duchów godziny siódmej i właśnie o tej go dzinie należy go przywoływać.
Skamijm - według Szóstej i siódmej księgi Moj żeszowej, anioł służący w pierwszym niebie.
Skd Huzi › Soked Hozi
Sktm - jeden z czternastu aniołów przywo ływanych w zaklęciu miecza; także jedno z nie wysłowionych imion Boga (zob. M. Gaster, The Sword o f Moses).
Słońce - w kabale Słońce jest uważane za planetę oraz anioła światłości (zob. Levi, Trans cendental Magic).
Smal (Samael) - anioł śmierci i trucizn; jego żoną jest Ejszet Zenunim, demon rozpusty. Kie dy Smal z małżonką współdziałają, zwani są bestią Chioa (zob. Mathers, The Kabbalah Unvei led).
Smat - anioł pokrewny › Mebahiasza. W ka bale, Smat i Mebahiasz sprawują pieczę nad re ligią i moralnością.
Smeliel - w Chaldean Magic Lenormanta, duch Słońca. W kabale aniołem pokrewnym Smeliela jest Nagiel.
Smok - w Psalmie 91, 13 czytamy: "Będziesz stąpał po wężach i żmijach, / a lwa i smoka będziesz mógł podeptać". Zabójcą smoka za zwyczaj jest archanioł Michał (będący w tym sensie pierwowzorem św. Jerzego). W Apoka lipsie św. Jana (12, 3-9), mowa o wiełkim Smo ku, wężu starodawnym, który "zwie się diabeł i szatan" i który "został strącony na ziemię" wraz z towarzyszącymi mu aniołami. [W Sta rym Testamencie (zob. Ps 74, 13; Iz 51, 9; Jr 51, 34; Ez 32, 2) smok jest mitycznym potworem, uosobieniem sił kosmicznych i politycznych, które podbija Jahwe. W Nowym Testamencie smok jest symbolem Szatana - przyp. tłum.] W mitologii greckiej, smok strzegł złotych jab łek w ogrodzie Hesperyd. W gnostycyzmie, smok to jedno z określeń anioła świtu (Jobes, Dictionary of Mythology, Foiklore and Symbols). [W gnostyckich Dziejach Tomasza poszukiwanie perły strzeżonej przez "ziejącego smoka" sym bolizuje wysiłek, którego celem jest wyzwolenie duszy uwięzionej w materii - przyp. tłum.]
Sngotiktel - anioł usługujący synom czło wieczym (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Snialiasz - w The Sword of Moses M. Gastera, jeden z czternastu aniołów przywoływanych w zaklęciu miecza.
Sniel - jeden z 70 aniołów amuletów poro dowych (zob. Ksiega Razjela; Budge, Amulets and Talismans).
Sochiel - jeden z archaniołów troistości ziemskich, rządzący 360 stopniami zodiaku (zob. Waite, The Lemegeton).
Sodiasz - w literaturze Hejchalot, anioł asy stujący Metatronowi przy odmawianiu modli twy Szema.
Sodiel - w hebrajskiej Księdze Henocha 17, książę aniołów władających trzecim niebem. Sofar - w powieści Anatola France'a Bunt aniołów, upadły anioł, który w niebie "strzegł skarbów jaldabaota, wielkiego miłośnika złota i drogich kamieni'. W swoim ziemskim wcie leniu Sofar nazywa się Maks Everdingen i jest "słynnym finansistą".
Sofer --3 Sofriel
Soferiel › Sofriel
Sofiel - anioł sprawujący pieczę nad owoca mi i warzywami ogrodowymi (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Sofriel (Sofer, Soferiel) - anielski archiwa riusz, sprawujący pieczę nad kartotekami ży wych i umarłych. Jest dwóch aniołów o tym imieniu: Sofriel Memit i Sofriel Mechaje. Obaj noszą boskie imię JHWH (zob. Zohar; hebrajska Księga Henocha).
Sohemme - anioł pieczęci (zob. Szósta i siód ma księga Mojżeszowa).
Sokat - według Paracelsusa, duch Słońca, planety, której naczelną inteligencją jest Na chiel. Sokat pełni tę funkcję wspólnie (lub na zmianę) z Nachielem (zob. Christian, The Hi story and Practice of Magic, t. 1).
Soked Hozi (Soked Chozi, Skd Huzi) - ksią żę Merkawy, anioł sprawujący pieczę nad boską wagą, oraz jeden z aniołów ustanowionych przez Boga nad mieczem (zob. hebrajska Księga Henocha; M. Gaster, The Sword o f Moses).
Sokodiasz (Sokohiasz) - imię anioła znajdu jące się na pierwszym pentagramie planety We nus (zob. Shah, The Secret Lore of Magic).
Solmis - w gnostyckiej Doktrynie prawdy Zo strianosa, potężna istota niebiańska.
Soluzen - imię anioła wypisane na pentago nie Salomona (zob. Waite, The Lemegeton). Somcham - jeden z licznych aniołów strze gących bram Zachodniego Wiatru.
Sonitas - anioł służący w piątym niebie (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Sonkas (Soneas) - anioł piątego nieba i wład ca wtorku; Sonkasa przywołuje się z zacho du (zob. de Abano, Heptameron; Barrett, The Magus).
Sonneillon (Sonnillon) - upadły anioł, nie gdyś należący do chóru tronów. Jeden z trzech "diabłów", które "opętały siostrę Louise Ca peau" (zob. Michaelis, Admirable History of the Possession and Conversion of a Penitent Woman). [Według Michaelisa Sonneillon jest demonem, który "podburza do nienawiści' (zob. Rachleff, Okultyzm w sztuce, s. 233) - przyp. tłum.] Sorat - potęga zła, tajemniczy demon, które go liczba wynosi 666 (w kabale liczba ta oznacza cesarza Nerona; por. Ap 13, 18). Według Para celsusa Sorat jest duchem Słońca (zob. Barrett, The Magus, t. 2, s. 147).
Sorusz - w mitologii staroperskiej, Gabriel - "dawca dusz". Magowie perscy utrzymy wali, że w dniu Sądu Ostatecznego dwóch aniołów stanie przy wejściu na most zwany al Sirat (most ten będzie cieńszy niż włos i ostrzejszy niż miecz). Jednym z tych aniołów będzie Mitra, drugim Sorusz (Sraosza). Mitra, jako anioł boskiego miłosierdzia, będzie dzier żył w dłoni wagę, na której zważone zostaną ludzkie uczynki. Jeśli przeważą dobre, dusza zostanie przepuszczona przez most prowadzą cy do raju; jeśli przeważą złe, wówczas Sorusz, jako anioł boskiej sprawiedliwości, strąci duszę do piekła (zob. Sale, Preliminary Discourse, w: The Koran, s. 64; por. Boyce, Zaratusztrianie, s. 45).
Sosol - anioł wzywany podczas obrzędów magicznych. Jest reprezentantem lub władcą znaku Skorpiona (zob. Waite, The Lemegeton). Soter lub Soter Asziel - książę anielskich oskarżycieli, służący przy tronie sądu Bożego, jeden z wysokich rangą aniołów Merkawy. So ter jest wysoki "na siedem tysięcy farsangów". W kabale, anioł ten łączy się w niebiańskim związku małżeńskim z Sofią. W gnostycyzmie Soter to jedno z imion Boga. Według hebrajskiej Księgi Henocha, "każdy z książąt aniołów, zanim zostanie dopuszczony przed oblicze Szechiny, musi prosić o pozwolenie Sotera". Anioł ten bywa utożsamiany z gnostyckim Harmozejem (Armogenem), jedną z czterech istot niebiań skich, które otaczają "Niezrodzonego, Zbawcę, czyli Boga". Imię Soter znaczy: "ten, który pod syca ogień Boży".
Sotis - anioł godziny (zob. Ambelain, La Kab bale Pratique; Doolittle, Sagesse).
Spendarmoz › Isfandarmend
Spiritus Dei ("tchnienie Boże") - w pismach Laktancjusza, jedno z określeń aniołów (zob. Schenweis, Angels and Demons According to Lac tantius).
Splenditenes (Omoforus) - w manicheizmie, "anioł podtrzymujący świat", dźwigający niebo na swoich barkach. Swięty Augustyn w Contra Faustum XV mówi o Splenditenesie, że ma on sześć twarzy, tyleż ust i "promienieje oślepiają cym blaskiem". Bar-Chonaj w Księdze Uwag na zywa Splenditenesa "ornamentem Chwał›'. Spugliguel - wódz aniołów wiosny (zob. de Abano, Heptameron; Barrett, The Magus, t. 2). Sraosza - w mitologii staroperskiej, anioł, któ ry "wprawia w ruch wszechświat"; także jeden z Amesza Spentów albo jazatów. W zaratustria nizmie Sraosza jest aniołem, który w momencie śmierci oddziela duszę od ciała. Symbolem Srao szy w Wendidad jest czerwona chryzantema. W manicheizmie Sraosza jest "aniołem posłu szeństwa", "pogromcą szatana" oraz sędzią umarłych. Jako Siruszi, jest aniołem raju oraz "aniołem obwieszczeń" (zob. Legge, Forerunners and Rivals of Christianity, t. 2, s. 327).
Sro - w kabale, anioł pokrewny -› Nema miasza.
Starcy - w Apokalipsie św. jana mowa o dwu dziestu czterech Starcach odzianych w biale sza ty, siedzących na dwudziestu czterech tronach dokoła tronu Boga; każdy Starzec ma "harfę i zło te czasze pelne kadzidel, którymi są modlitwy świętych". Wed3ug Charlesa (Critical Commentary of the Revelation of St. John, s. 130) Starcy s1 anio 3ami i spelniaj1 wobec ow. Jana rolę "anielskich tłumaczy". Tworzą oni "kolegium lub chór anio łów ', którego pierwowzorem, według Charlesa, mogły być 24 babilońskie bóstwa astralne, bądź też 24 klasy kapłanów czy lewitów. W słowiań skiej Księdze Henocha Starcy przebywają w pierw szym z siedmiu niebios. W pseudoepigraficznej Wizji Pawla, dwudziestu czterech Starców prze bywa w niebie, gdzie wraz z cherubinami i sera finami "śpiewają hymny". Dante w Pieśni XXIX Czyśćca mówi o 24 Starcach idących parami, "wszyscy w liliowe wieńce ustrojeni". Jedna z ilustracji do Boskiej komedii autorstwa Gustave'a Dorego przedstawia mistyczną procesję Star ców. Prudencjusz (poeta chrześcijański żyjący w IV-V w.) opisuje Starców w wierszu Dypty chon, napisanym jako komentarz do obrazów lub mozaik stanowiących część wystroju kościoła (zob. Cockerell, Book of the Old Testament lllustra tions).
Stiel JHWH - jeden z ośmiu książąt Merka wy. W hebrajskiej Księdze Henocha Stiel prze wyższa rangą nawet anioła Metatrona, który musi zsiadać z konia, kiedy spotka Stiela na niebiańskim trakcie. W The Legends of the Jews Ginzberga, kiedy herold ogłasza Metatrona wo dzem książąt, wyłącza spod jego władzy "ośmiu dostojników, którzy noszą imię Boga". Stiel jest jednym z tej ósemki (pozostali to: Ana fiel, N'Zuriel, Akatriel, Galizur, dwaj Sofrielo wie i Radueriel).
Strateja - zastęp aniołów wspomniany w Pe sikta Rabati (zob. New Jewish Encyclopedia, s. 585). Strempsuchos -› Astrompsuchos
Striel - w Pirke Hejchalot, anioł strzegący jed nej z siedmiu wielkich sal (pałaców) nieba.
Strofaeos - w gnostyckiej Parafrazie Sema, za gadkowa istota, której objawiona została taje mnica Stworzenia.
Sturbiel - anioł czwartej godziny dnia, słu żący pod Wachmielem (zob. Waite, The Book of Ceremonial Magic, s. 67).
Sturiel - jeden z 70 aniołów amuletów poro dowych.
Suceratos - anioł służący w czwartym niebie; włada Dniem Pańskim (niedzielą), a przywoły wany jest z zachodu (zob. de Abano, Heptame ron; Shah, Occultism).
Suflatus - geniusz (anioł) kurzu (zob. Apo loniusz z Tiany, Nuctemeron).
Sujel (Rasziel) - anioł mający władzę nad trzęsieniami ziemi (zob. Waite, The Book of For mation; Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 1
Sukalli (Sukallin) - aniołowie w mitologii sumeryjsko-babilońskiej (zob. [has3o] "Angelo logy" w: Catholic Encyclopedia).
Sumiel - według Voltaire'a, jeden z przy wódców upadłych aniołów. Voltaire powołuje się na Księgę Henocha, jednak w żadnej z wersji tego apokryfu nie występuje anioł o takim imie niu (możliwe więc, że Voltaire'owi chodziło o Samaela lub Simapesiela). Imię Sumiela zna leziono natomiast na orientalnym amulecie (ka mea), mającym chronić przed złem (zob. Schrire, Hebrew Amulets).
Summanus - jeden z dziewięciu Nowensili, najwyższych bóstw w religii Etrusków (zob. Redfield, Gods. A Dictionary of the Deities of All Lands).
Suna - cherubin lub serafin wzywany pod czas obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Suria (Suriasz, Surija) - w Pirke Hejchalot, je den z aniołów tronowych oraz jeden z aniołów obecności; także strażnik pierwszej sali (pałacu) pierwszego nieba. W Zoharze, Suria jest "wy sokim dostojnikiem anielskim, który zbiera wszystkie święte słowa wypowiedziane przy stole [przy którym recytowane są wersety Tory] i składa je przed tronem Świętego (tj. Boga]; wszystkie te słowa oraz stół zostają ukorono wane przed obliczem Świętego Króla".
Suriel (Sariel, Saur(el, Surijel, Surja - "roz kaz Boży") - anioł utożsamiany z Urielem, Metatronem, Arielem i Sarakielem. Podobnie jak Metatron, Suriel jest księciem obecności Bo żej, i podobnie jak Rafał, aniołem uzdrowienia. Jest też jednym z aniołów śmierci (jako taki zo stał posłany przez Boga po duszę Mojżesza). W etiopskiej Księdze Henocha, Suriel jest jednym z czterech archaniołów. W Falasha Anthology anioł ten zwany jest "Surielem trębaczem" oraz "Surielem, aniołem śmierci". Jak głosi legenda, Mojżesz całą swoją wiedzę zawdzięczał właśnie Surielowi (za nauczyciela Mojżesza uważany jest także Zagzagel). Według Talmudu (Berachot 51a), Suriel był aniołem, który zapoznał rabiego Iszmaela ben Elisza z zasadami higieny. Na gnostyckich amuletach imię Suriela pojawia się obok imion Raguela, Peniela, Uriela i Rafała. Orygenes (Przeciw Celsusowi, s. 306) wymienia "bykokształtnego" Suriela wśród "siedmiu de monów-władców" ofickiej hebdomady. Według C.W. Kinga (The Gnostics and Their Remains, s. 88) Suriel jest "żydowskim aniołem, którego imię zaczerpnięto z nauk magicznych", a także jednym z geniuszy rządzących gwiazdami sta łymi (zob. Mead, Thrice-Greatest Hermes, t. 1; Budge, Amulets and Talismans, s. 203, 375).
Surija --› Suria
Surijasz (Suriel) - anioł, który wyjawił ra biemu Iszmaelowi sekrety chiromancji i fizjo nomiki (zob. Scholem, Major Trends in Jewish Mysticism).
Surijel (Suriel) - w apokryficznym Życiu Adama i Ewy, Surijel jest aniołem, który wraz z Salatielem sprowadził pierwszych rodziców ze szczytu góry, na której kusił ich Szatan, do jaskini skarbów (w czasie, kiedy Adam i Ewa przebywali jeszcze w Edenie).
Surja - jedno z siedmiu lub dwunastu "świet listych bóstw" mitologii wedyjskiej (› aditjo wie). W hebrajskiej Księdze Henocha Surja to jed no z wielu imion anioła Metatrona.
Surjan - według Bartona ("Journal of Biblical Literature", t. 31), zniekształcona forma imienia Rafael (Rafał).
Surot - według Paracelsusa, geniusz plane tarny Egiptu (› Anael). W The Secret Doctrine in Israel Waite'a Surot jest geniuszem planety Wenus. W tradycji hermetyzmu anioł ten jest wodzem chóru księstw i "sprawuje pieczę nad harmonią w świecie roślin" (zob. Christian, The History and Practice of Magic, t. 1, s. 68).
Surtak - w literaturze Hejchalot, anioł asy stujący Metatronowi przy odmawianiu modli twy Szema.
Suruf ("moc Boża") - anioł wspomniany w Historia Religionis Veterum Persarum Hyde'a. Surusz Aszu › Siruszi
Susabo - anioł (geniusz) podróży oraz jeden z geniuszy godziny szóstej (zob. Apoloniusz z Tiany, Nuctemeron).
Susniel - w syryjskiej Księdze Opieki Susniel jest (obok Michała, Azriela i Szamsziela) jed nym z aniołów wzywanych w zaklęciach ma gicznych.
Sut - jeden z pięciu s.ynów muzułmańskiego upadłego archanioła, Eblisa. Sut jest demonem kłamstwa. Czterej pozostali synowie Eblisa to: Dasim - demon niezgody, Awar - demon roz pusty, Tir - demon nieszczęśliwych wypadków, Zalambur - demon nieuczciwości kupieckiej. Sutuel (Surjal) - w tradycji Falaszów, anioł, który przeniósł Barucha do Niebieskiego Jeru zalem (por. Charles, The Syriac Apocalypse of Ba ruch VI, 3, gdzie anioł ten nie jest wymieniony z imienia).
Symiel (Simiel, Chamuel, Semibel) - jeden z sześciu (lub siedmiu) aniołów, których kult został oficjalnie potępiony przez papieża Za chariasza podczas synodu rzymskiego w 745 roku (ten sam los spotkał m.in. Uriela i Rague la). Wzywanie tych aniołów w modlitwach lub choćby aprobowanie ich kultu zostało zakazane pod karą ekskomuniki (zob. Guriewicz, Proble my średniowiecznej kultury ludowej, s. 110; Hey wood, The Hierarchy of the Blessed Angels). Na dawanie imion aniołom zostało zakazane już przez synod w Laodycei (343-381? r.). Józef Fla wiusz (Wojna żydowska) wspomina, że każdy wstępujący do sekty esseńczyków musiał zło żyć przysięgę, że "będzie trzymał w tajemni cy księgi sekty i imiona Aniołów" (por. Dąbrow ski, Odkrycia w Qumran nad Morzem Martwym a Nowy Testament, s. 152; Trachtenberg, jewis), Magic nad Superstition, s. 89).
Symnaj - anioł chóru potęg, przywoływany podczas obrzędów magicznych. Na podstawie zachowanych źródeł trudno rozsądzić, czv Symnaj podczas buntu w niebie dołączył do zastępów Szatana, czy też pozostał lojalnym sługą Bożym (zob. Szósta i siódma księga Moj żeszowa).
Syn Boży - określenia anioła w apokryficznej Czwartej Księdze Ezdrasza, zazwyczaj jednak tytuł przysługujący wyłącznie Jezusowi. [W Pasterzu Hermasa Syn Boży to określenie "najwyższego anioła, któremu poddane jest sześć innych czys tych duchów niższego rzędu" (zob. Langlam mer, Apokryfy Nowego Testamentu, s. 66; por. Pis ma ojców apostolskich, s. 416-417) - przyp. tłum.] Synesis ("zrozumienie") - w gnostycyzmie, jedna z czterech mocy niebiańskich, emanacji Boskiej Woli (zob. Mead, Fragments of a Faith Forgotten).
Synoches - w kosmologii chaldejskiej, jedna z trzech inteligencji Empireum (zob. Chaldean Oracles of Zoroaster).
Syt - anioł godziny; jego duchem pokrew nym jest Tejajel (zob. Ambelain, La Kabbale Pra tigue; Doolittle, Sagesse).
Sywaro - anioł służebny, przywoływany pod czas kabalistycznych obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Szabat - anioł, który zasiada na Tronie Chwa ły i przyjmuje hołdy wodzów chórów anielskich. Jest władcą szabatu oraz władcą szóstego nieba (w nocy); › Zachiel; Zewul.
Szabni (Szabti) - anioł wzywany podczas obrzędów magicznych (zob. Mathers, The Grea ter Key of Solomon).
Szachlil - w magii transcendentalnej, duch (geniusz) władający promieniami słonecznymi; także władca godziny dziewiątej (zob. Apolo niusz z Tiany, Nuctemeron).
Szachmiel - imię anioła znalezione na he brajskim amulecie mającym chronić przed złem (zob. Schrire, Hebrew Amulets).
Szachniel - jeden z 70 aniołów amuletów po rodowych.
Szadfiel - jeden z licznych aniołów strzegą cych bram Północnego Wiatru (zob. Ozar Mi drashim, t. 2, s. 316).
Szadyl - w Szóstej i siódmej księdze Mojżeszo wej, jeden z piętnastu aniołów tronowych. Szafiel - książę aniołów trzeciego nieba; funk cję tę pelni wspólnie z › Baradielem.
SzafHel - anioł sprawujący władzę w piekle. Jest władcą cienia śmierci i zarządza trzecią z siedmiu warstw piekielnych, gdzie nadzoruje anioły "karzące dziesięć narodów" (zob. Baraita de Massechet Gehinnom; Charles, The Apocrypha and Pseudoepigrapha of the Old Testament). [W le gendach żydowskich Szaftiel jest aniołem, który zaproponował Bogu, aby wystawił Abrahama na próbę, żądając od patriarchy ofiary z Izaaka; w sporze między aniołami opiekuńczymi naro dów Szaftiel opowiedział się za zatopieniem Egipcjan w Morzu Czerwonym (zob. Ze skarb nicy midraszy, s. 39, 98) - przyp. tłum.]
Szaftijasz - jedno z wielu imion anioła Me tatrona.
Szahakiel - anielski książę mieszkający w czwartym niebie. Według hebrajskiej Księgi Henocha Szahakiel jest jednym z siedmiu archa niołów oraz eponimicznym wodzem chóru sza
Szahariel - w Pirke Hejchalot, anioł strzegący drugiego nieba.
Szahiel - imię anioła znalezione na hebraj skim amulecie mającym chronić przed złem (zob. Schrire, Hebrew Amulets).
Szahriwar(i) - w mitologii staroperskiej, anioł sierpnia. Szahriwar rządzi także czwartym dniem każdego miesiąca (zob. Hyde, Historia Religionis Veterum Persarum).
Szajtan (Szatan) - w mitologii arabskiej, je den z upadłych aniołów. Szajtan to także jedno z imion Szatana. W Koranie (XXVII, 24) Szajtan nakłania królową Saby i jej lud, aby oddawali cześć Słońcu, a nie Allahowi.
Szakti (Parwati?) - w mitologii wedyjskiej, małżonka Śiwy. Szakti uważa się za pierwo wzór -› Szechiny. `
Szakzjel - anioł sprawujący pieczę nad owa dami wodnymi (zob. etiopska Księga Henocha). Szalhewita - w literaturze Hejchalot (Maase Merkawa), anioł strzegący siódmej sali (pała cu) nieba.
Szaltiel - anioł zodiaku rządzący znakiem Panny; funkcję tę pełni wspólnie z › Jadarą (zob. Prince of Darkness, s. 177). Szaltiel to także anioł wzywany w zaklęciach magicznych, któ rego imię odczytano (obok imion Michała, Ra fała i Uriela) na glinianych misach znalezionych w dolinie Eufratu (zob. Boswell, The Evolutions of Angels and Demons).
szamajim (szamain) - nazwa pierwszego nie ba, którego zarządcą jest Michał lub Kemuel. Szamasz - w mitologii chaldejsko-babiloń skiej, bóg Słońca; także bóg sprawiedliwości (zob. Babilońskie zaklęcia magiczne; Contenau, Ży cie codzienne w Babilonie i Asyrii, s. 210-211; Le normant, Chaldean Magic; Seligmann, The Histo ry of Magic).
Szamdan (Aszamdon) - demon, który współ żył z Naamą, "piękną córką Tubal-Kaina, która swą urodą zwodziła aniołów". Według legendy owocem związku Szamdana z Naamą był › Asmodeusz (zob. Ginzberg, The Legends of the jews, t. 1, s. 150-151). Według Bereszit Raba (36, 3) Szamdan pomagał Noemu zasadzić win nicę, co w dalszej konsekwencji doprowadziło do tego, że Noe się upił i "leżał nagi w swym namiocie" (por. Rdz 9, 20). [W innych wersjach tej legendy, pomocnikiem Noego w sadzeniu winorośli był Szatan (zob. Ze skarbnicy midraszy, s. 19; Cohen, Talmud, s. 240) lub Samael (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 124-125) przyp. tłum.]
Szamiel (Szamael) - anioł pieśni niebiań skich i boski herold (w żydowskich legendach funkcj› tę pełnią także Metatron i Radueriel). Szamiel jest jednym z aniołów (obok Michała, Harsziela i Nuriela) przywoływanych w syryj skich zaklęciach magicznych (zob. Księga Opie ki). W Ozar Midrashim Szamiel (wraz z Szamae lem) strzeże bram Południowego Wiatru.
Szamlon - "książę ustanowiony nad wszy stkimi aniołami i cesarzami' (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Szamriel - w okultyzmie, anioł stróż przy woływany w zaklęciach przeciwko "złemu oku" (zob. Schrire, Hebrew Amulets; Trachten berg, jewish Magic and Superstition).
Szams-ed-Din ("słońce wiary') - jeden z sied miu archaniołów w religii Jezydów. Imiona wszystkich siedmiu podano w Apendyksie. Szamsza - podobnie jak Szamlon, "książę ustanowiony nad wszystkimi aniołami i cesa rzami" (zob. Mathers, The Greater Key of So lomon).
Szamsziel ("światło dnia", "jasne słońce Bo ga") - władca czwartego nieba i książę raju; także anioł strzegący bram Edenu (ziemskiego raju) oraz anioł stróż Mojżesza. Według legendy to właśnie Szamsziel przeniósł Mojżesza do nie biańskiego raju jeszcze za życia Prawodawcy (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 74). Szam sziel był również aniołem, któremu Hilkiasz zwrócił skarby Dawida i Salomona. W Zoharze Szamsziel jest wodzem 365 legionów duchów oraz aniołem, który w czwartym niebie nakłada modlitwom korony i towarzyszy im do piąte go nieba. W syryjskiej Księdze Opieki Szamsziel jest (obok Michała, Nuriela i Sarfiela) jednym z aniołów wzywanych w zaklęciach magicz nych. W Księdze jubileuszów, jako Samsapiel, jest on jednym z › Czuwających (grigori). W etiopskiej Księdze Henocha Szamsziel jest upadłym aniołem "objaśniającym ludziom bieg słońca". W Zoharze, jest on jednym z dwóch aniołów (drugim jest Chasdiel) towarzyszących Urielowi, kiedy ten w czasie bitwy pełni funkcję "chorążego" drugiej chorągwi (zob. Opowieści Zoharu, s. 157-158).
Szarial - w tradycji okultystycznej, anioł, który opuścił Sodomę, aby zająć się leczeniem bolesnych czyraków (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Szariel › Asderel
Szarka'il - w tradycji muzułmańskiej, anioł stróż przywoływany podczas egzorcyzmów (zob. Hughes, [has3o]._"Angels" w: A Dictionary of Islam).
Szarlaji - w Talmudzie Szabat, anioł wzywa ny w zaklęciach leczących choroby skórne. Szarszijasz - jedno z wielu imion anioła Me tatrona.
Szastaniel - jeden z licznych aniołów strze gących bram Południowego Wiatru (zob. Ozar Midrashim, t. 2, s. 316).
Szaszmasrihiel Jhwhh - anielski książę za stępów X; także jedno z nomina barbara (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Szatan (hebr. ha-satan",przeciwnik") -w Księ dze Liczb anioł Pana stanął na drodze Balaama jako jego "przeciwnik" (szatan). Również w in nych księgach Starego Testamentu (zob. Hi, 1 Krn, Ps, Za) określenie to oznacza funkcję, nie imię, a anioł wypełniający tę funkcję nie jest duchem upadłym ani zbuntowanym. [Według Lyonneta (Słownik teologii biblijnej, s. 930), już w Księdze Hioba "pod pokrywką służenia Bogu dostrzega się [...] wrogie zamiary [szatana], je żeli nie wobec Boga samego, to przynajmniej wobec człowieka", natomiast w Księdze Zacha riasza (3, 1-5), stwierdza Lyonnet, szatan "za chowuje się wyraźnie jak prawdziwy przeciw nik planów, jakie Bóg ma względem Izraela" - przyp. tłum.] Uosobieniem zła Szatan staje się dopiero w czasach Nowego Testamentu, kie dy słowo to, jako imię, zaczyna być pisane z du żej litery. Traktowany jest on wówczas jako książę zła i nieprzyjaciel Boga. Nazywany jest "władcą tego świata" (J 12, 31; 14, 30; 16, 11) oraz "władcą mocarstw powietrza" (Ef 2, 2). Według Talmudu Szatan został stworzony szó stego dnia Stworzenia (por. Bereszit lZaba 17). Pierwotnie (jako ha-satan) był on potężnym aniołem, wodzem chóru serafinów oraz chóru cnót. Pomimo że serafińy zazwyczaj są przed stawiane z sześcioma skrzydłami, Szatan, zgod nie z popularnymi wyobrażeniami, ma dwana ście skrzydeł. Swięty Grzegorz Wielki (Moralia), mówiąc o dziewięciu chórach hierarchii nie biańskiej, wspomina o Szatanie, który (przed swym upadkiem) "nosił ich wszystkich [tj. wszystkich aniołów] jako odzienie, bowiem przewyższał wszystkich wiedzą i chwałą". [W tradycji żydowskiej rebelię Szatana zapo czątkowała odmowa złożenia hołdu Adamowi. "Ten ostatni był nędzną istotą utworzoną z pro chu, podczas gdy Szatan, największy z aniołów [...] powstał z blasku Samego Boga. Szatan za zdrościł Adamowi jego pozycji i zapragnął dla siebie Ewy [...]. Pod postacią węża współżył se ksualnie z Ewą i został ojcem Kaina [...]. Wy gnany za karę z niebios, zabrał ze sobą hufiec upadłych aniołów i został ich wodzem" (zob. Unterman, Encyklopedia tradycji i legend żydow skich, s. 265-266 - przyp. tłum.] W średnio wieczu niektórzy pisarze (np. Piotr Lombard) utrzymywali, że wąż, o którym mówi Księga Rodzaju, to Szatan we własnej osobie, inni (jak biskup Agobard) byli zdania, że Szatan skusił Ewę z pomocą węża. Jak stwierdza Langton (Satan. A Portrait), "w późniejszej literaturze ży dowskiej Szatan i wąż są albo utożsamiani, albo też jeden z nich jest narzędziem drugiego". [Według Talmudu Bawa batra 16a, "Szatan, jecer ha-ra i Anioł Śmierci są jednym", a duch ten "pełni trzy funkcje: uwodzi ludzi, oskarża ich przed Bogiem i nakłada karę śmierci" (zob. Co hen, Talmud, s. 79-80, 81) - przyp. tłum.] Zda niem św. Tomasza z Akwinu, Szatan, "pierwszy anioł, który zgrzeszył", nie był serafinem, lecz cherubinem, gdyż "cherubiny wywodzą się z wiedzy, która jest możliwa do pogodzenia z grzechem śmiertelnym, natomiast serafiny wywodzą się z żaru miłości, która jest nie do pogodzenia z grzechem śmiertelnym". Według św. Hieronima, Grzegorza z Nyssy, Orygenesa i Ambrozjastera z czasem Szatanowi zostanie przywrócona "dawna chwała i utracone zna czenie'. Pogląd ten podzielała doktryna kaba listyczna. Spośród licznych dzieł literatury pięknej, w których występuje Szatan, wymienić należy przede wszystkim Raj utracony Milto na, gdzie Szatan jest "upadłym archaniołem" i przywódcą zbuntowanych aniołów, oraz Pa radise Regained, gdzie jest on "złodziejem raju". Szatan jest także bohaterem takich dzieł, jak Lu cifer Vondela, The State of Innocence Drydena oraz Faust Goethego. Szatan występuje pod róż nymi imionami, z których najważniejsze to Ma stema, Beliar, Belial, Duma, Gadriel, Azazel, Sa mael, Satanael, anioł Edomu. W tradycji rabi nackiej nosi on przydomek "szpetny" (zob. Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 5, s. 123). Według Midraszu Tehilim, Szatan ukazał się Da widowi podczas polowania pod postacią gazeli.
Szatejel - anioł ciszy, czasem utożsamiany z › Dumą. Szatejel prawdopodobnie był pier wowzorem greckiego boga Sigaliona. Por. Ta cita, rzymska bogini ciszy; Harpokratos, syn Izydy, bóg ciszy (zob. Woodcock, Short Dictio nary of Mythology).
Szatkiel - w hebrajskiej Księdze Henocha, je den z siedmiu archaniołów oraz książę aniołów strzegących piątego nieba. W Hejchnlot Rabati, Szatkiel jest strażnikiem czwartego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 116).
Szatniel - imię anioła znalezione na hebraj skim amulecie mającym chronić przed złem (zob. Schrire, Hebrew Amulets).
Szawajt - jeden z piętnastu aniołów trono wych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa). Szawiel - W Hejchalot Rabati, jeden z siedmiu aniołów strzegących pierwszego nieba.
Szawzriel - w literaturze Hejchalot (Maase Merkawa), anioł strzegący drugiej sali (pałacu) nieba.
Szebniel - jeden z 70 aniołów amuletów po rodowych (zob. Księga Razjela).
Szebtajel (hebr. szebtai - Saturn) - w kaba le, władca planety Saturn. Longfellow, w przy pisach do swojego przekładu Raju Dantego, określa Szebtajela jako "jedną z inteligencji Sa turna". W kolejnych rękopiśmiennych wersjach poematu Longfellowa The Golden Legend ja ko anioł rządzący Saturnem wskazany zosta najpierw Anachiel, a następnie Szebtajel. Osta tecznie jednak poeta powierzył tę funkcję Ori fielowi.
Szeburiel - w Pirke Hejchalot, główny odź wierny trzeciego nieba.
Szechina (hebr. szachan - mieszkanie, prze bywanie; Matrona) - w Talmudzie, żeńska manifestacja Boga w człowieku, boskie zamie szkiwanie, obecność Boża; także "oblubienica Pana", porównywana z -› Szakti. Wyrażenie "Szechina jest obecna" znaczy: "Bóg zamiesz kuje". ["Określenia tego (Szechina) często uży wa się po prostu jako synonimu Boga, lecz nie którzy filozofowie żydowscy postrzegali ją jako odrębny, powołany do życia byt, istotę świet listą, z którą człowiek może nawiązać kontakt" (zob. Unterman, Encyklopedia tradycji i legend ży dowskich, s. 267) - przyp. tłum.] Według Zo haru Balak 187a, wspominany w Księdze Ro dzaju (48,16) anioł, który bronił Izraela (Jakuba) "od wszelkiego złego" to właśnie Szechina. W sensie bliższym Nowemu Testamentowi Sze china jest chwałą emanującą z Boga, Jego bla skiem. C.W. Emmet (zob. Hastings, Dictionary of the Bible) prze3o?y3 werset 18, 20 z Ewangelii wed3ug ow. Mateusza następująco: "Gdy dwóch ludzi zasiada, by razem studiować Torę, Sze china jest wśród nich". Według rabiego Jocha nana anioł Michał jest "chwałą Szechiny" (por. Cohen, Talmud, s. 76). Szechina jest -› aniołem wybawicielem, żeńskim aspektem Metatrona. Według Zoharu stworzenie świata było dziełem Szechiny. W tej samej księdze mowa o Szechinie "mieszkającej w dwunastu rydwanach święto ści i dwunastu boskich chajot". W innym miej scu (Zohar Balak 187a) Szechina jest boską wy słanniczką, która, gdy po raz pierwszy ukazała się Mojżeszowi, została wzięta przez Prawo dawcę (podobnie jak przez Jakuba) za anioła. W Zoharze Exodus 51a, Szechina jest określana jako "droga Drzewa Życia" oraz "anioł Pański". Majmonides uważał Szechinę za pośredniczkę między Bogiem a światem oraz za peryfrazę Boga (zob. Universal Jewish Encyclopaedia, t. 9, s. 501). Szechinę utożsamiano z Duchem Świę tym (Ruach ka-Kodesz) oraz "wglądem świat łości" (epinoia) z gnozy walentyniańskiej. Zda nie z Księgi Wyjśeia 23, 20 - "Oto ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi i doprowadził do miejsca, które ci wy znaczyłem" - niektóre źródła odnoszą właś nie do Szechiny, jakkolwiek znacznie częściej wers ten tłumaczy się jako zapowiedź narodzin Jana Chrzciciela (zob. Waite, Tlze Holy Kabbalah, s. 344). Według legendy "to nie anioł śmierci zakończył żywot Aarona, lecz Szechina zabrała jego duszę pocałunkiem". Według innego po dania, Abraham sprawił, że Szechina "zstąpiła z drugiego nieba" (zob. Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 2, s. 148, 200, 260). Według Tal mudu, kiedy Bóg wypędził Adama z raju, Sze china pozostała "na tronie ponad głową cheru bina strzegącego Drzewa Życia, a blask od niej bijący był 65 tysięcy razy jaśniejszy od blasku słońca". Swiatłość ta "czyniła wszystkich, któ rych spowijała, niewrażliwymi na choroby"; prócz tego, do okrytych chwałą Szechiny "nie miały dostępu kąśliwe owady ni demony'. We dług innej wersji tej samej legendy Szechina zo stała wygnana z raju wraz z Adamem i odtąd "najważniejszym celem Tory jest sprowadzenie jej z powrotem do raju i ponowne zjednoczenie z Bogiem" (zob. Scholem, Major Trends in Jewish Mysticism; Jewish Gnosticism, Merkabah Mysti cism, and Talmudic Traditions; por. Goetschel, Ka ba3a, s. 100). Jak dowiadujemy się z Midraszu Genesis Raba, "Początkowo Szechina przebywa ła w niższych regionach. Gdy Adam zgrzeszył, wzniosła się do pierwszego nieba, gdy Kain po pełnił grzech, przeniosła się do drugiego, w cza sach pokolenia Enosza do trzeciego, za poko lenia Potopu do czwartego, za pokolenia Wieży Babel do piątego, mieszkańcy Sodomy spowo dowali, że wzniosła się do szóstego, Egipcjanie zaś za czasów Abrahama - że do siódmego. Natomiast pojawienie się siedmiu sprawiedli wych mężów spowodowało, że zeszła z powro tem: za sprawą Abrahama zniżyła się do szó stego nieba, z powodu Izaaka do piątego, Jakub sprawił, że zeszła do czwartego, Lewi, że do czwartego, Kehat [syn Lewiego], że do drugie go, Amram, że do pierwszego, dzięki Mojże szowi zaś zeszła z wysokości na ziemski padół" (zob. Cohen, Talmud, s. 70-71). Według hagady o Szechinie "unosi się [ona] nad wszystkimi ży dowskimi związkami małżeńskimi i błogosławi je swoją obecnością". W kabale Szechina jest utożsamiana z ostatnią spośród dziesięciu świę tych sefirot, Malchut (por. Z'ev ben Shimon Halevi, Kaba3a, s. 7). ["Harmonijny związek żeń skiej Szechiny z poprzedzającymi ją w hierar chii sefirot podtrzymuje istnienie świata stru mieniem boskiej energii. Szechina jest jak księ życ, odbijający boskie światło w kierunku świata. Gdy jednak ludzki grzech wzmaga po tęgę Samaela, Szechinę przechwytują moce sitra achra (siły demoniczne). Prąd boskiej energii płynie wówczas na świat przez otchłanie zła, sprowadzając na ludzkość wszelkie nieszczę ścia" (zob. Unterman, Encyklopedia tradycji i le gend żydowskich, s. 267-268) - przyp. tłum.]
Szecłu - w mitologii babilońskiej, opiekuń czy duch ogniska domowego, wzywany pod czas obrzędów magicznych (zob. Babilońskie za klęcia magiczne, s. 102; Mackenzie, Myths of Ba bylonia and Assyria; Trachtenberg, Jewish Magic and Superstition, s. 156).
Szegacjel - anielski książę zastępów X (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Szeiriel › Satariel
Szejch Bakra i Szejch Ism - w religii Jezy dów, dwaj spośród siedmiu archaniołów wzy wanych w modlitwach czcicieli szatana.
Szekina --> Szechina
Szekiniel - anioł strzegący czwartego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 116)
Szelemial - anioł strzegący trzeciego nieba (zob. Pirke Hejchalot).
Szeigiel (hebr. szeleg - śnieg) - anioł spra wujący władzę nad śniegiem (zob. Ginzberg, The Legends of the Jews, t. 1, s. 140; Halevi, Kaba3a, s. 13).
Szeliel - jeden z 28 aniołów władających 28 pałacami Księżyca.
Szelwiel - anioł chóru tarsziszim (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 67).
Szemael (Kemuel, Kamael, Szemujel - "imię Boga") - potężny anioł, który stoi w oknach niebios i słucha modlitewnych pieśni dobiega jących z synagog i chederów. W Major Trends in Jewish Mysticism Scholema, Szemael jest jed nym z archontów.
Szemhazaj (Semjaza, Szamazja, Simchazi, Amezjarak) - imię prawdopodobnie powsta łe z połączenia słowa szem (imię) oraz Aza (anioł Aza lub Uza). Szemhazaj jest wodzem lub jed nym z wodzów upadłych aniołów. Według le gendy Szemhazaj i Azael, "dwaj zaufani anioło wie Boga", zstąpili z nieba na ziemię i utrzymy wali grzeszne stosunki z córkami ludzkimi. Szemhazaj był serafinem, który wyjawił młodej dziewczynie imieniem Istar (Istahar) "pełne imię Boga". Wprawdzie Szemhazaj okazał skruchę, ale od tej pory wisi głową w dół między niebem a ziemią i jest widoczny jako gwiazdozbiór Orio na (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s.105; por. Ze skarbnicy midraszy, s. 17). Według Leviego (Transcendental Magic) Orion to "anioł Michał walczący ze Smokiem, a pojawienie się tego zna ku na niebie zwiastuje, jak powiadają kabaliści, zwycięstwo i wszelką pomyślność". W Zoharze czytamy, że Szemhazaj pojął za żonę jedną z có rek Ewy i spłodził z nią "dwóch potwornych sy nów, zwanych Hiwa i Hija. Każdy z nich zjadał tysiąc wielbłądów dziennie, tysiąc koni i ty siąc wołów" (zob. Graves, Patai, Mity hebrajskie, s. 104). [W innej wersji tej legendy dwaj syno wie Szemhazaja noszą imiona Hija i Hamija (zob. Ze skarbnicy midraszy, s.16) - przyp. tłum.] W Byronowskiej wersji tej legendy (Niebo i zie mia) Szemhazaj nosi imię Azaziel, a Istahar Aholibamah. [W polskim przekładzie dramatu Byrona Azaziel i Samiasa (Szemhazaj) to dwaj różni aniołowie - przyp. tłum.] Jedna z wersji Księgi Henocha, odkrytej w Qumran nad Mo rzem Martwym, zawiera list Henocha do anioła o imieniu Szamazja (Szemhazaj) i jego współto warzyszy (zob. Allegro, The Dead Sea Scrolls, s. 119). Według Schwaba (Vocabulaire de 1'Ange lologie) Szemhazaj i Azael to jeden i ten sam anioł (› Azael). [Por. Opowieści Zoharu, s. 59-60, 61, 180,189-192, gdzie dwaj aniołowie, którzy wzięli sobie za żony córki ludzkie noszą imiona Aza i Azjel - przyp. tłum.]
Szemiel -› Szemael
Szetel - jeden z trzech aniołów służebnych (dwaj pozostali to: Ebel i Anusz), którzy z po lecenia Boga usługiwali Adamowi. Według jal kut Reubeni oraz apokryficznego Życia Adama i Ewy, aniołowie ci nie tylko "piekli mięso" dla Adama, ale także "chłodzili mu wino".
Szewiel (Szawiel) - anielski strażnik pierw szego nieba (zob. Pirke Hejchaiot).
Szezjem - anioł wzywany w zaklęciach ma gicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa). Sziekron - według Apoloniusza z Tiany (Nuc temeron), anioł (geniusz) miłości zmysłowej oraz jeden z geniuszy godziny czwartej (› Farcuf).
Szimsziel - anioł strzegący bram Wschod niego Wiatru.
Szimuel - jeden z piętnastu aniołów trono wych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Szinial - w Pirke Hejchalot, jeden z 64 aniołów strzegących siedmiu sal (pałaców) nieba.
Szioel - anioł, którego imię znajduje się na pierwszym pentagramie Księżyca (zob. Ma thers, The Greater Key of Solomon). Szitimichum (Szitinichus Kitagnifai) - w The Sword of Moses M. Gastera, jeden z trzynastu wodzów aniołów ustanowionych przez Boga nad mieczem.
Szlasjel A' (Szlotiel A') - anielski książę za stępów X (zob. M. Gaster, The Sword of Moses). Szlomiel - anielski strażnik trzeciego nieba (zob. Ozar Midrashim, t. 1, s. 116).
Szmujel (Samael) - "wódz wszystkich anio łów i dziesięciu chórów, który rozmawiał z Sa lomonem i dał królowi klucz do wszelkich ta jemnic" (zob. Gollancz, Clavicula Salomonis).
Szoel - w Pirke Hejchalot, jeden z 64 aniołów strzegących siedmiu sal (pałaców) nieba.
Szoftiel ("sędzia Boż›') - jeden z siedmiu aniołów kary (zob. Jellinek, Bet ha-Midrasz; New jewish Encyclopedia, t. 1, s. 593).
Szokad - w Pirke Hejchalot, jeden z 64 anio łów strzegących siedmiu sal (pałaców) nieba. Szomrom (Szunaron) - "książę ustanowio ny nad wszystkimi aniołami i cesarzami" (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Szosorijasz - jedno z wielu imion anioła Me tatrona.
Szrewniel ("nawrócony grzesznik") - w za klęciach Mojżeszowych, anioł dobrej pamięci i otwartego serca.
Szriniel - w Pirke Hejchalot, jeden z 64 aniołów strzegących siedmiu sal (pałaców) nieba
Sztukial - w Pirke Hejchalot, jeden z 64 aniołów strzegących siedmiu sal (pałaców) nieba.
Szufiel - anioł wzywany w syryjskich zaklę ciach magicznych (zob. Księga Opieki; Budge, Amulets and Talismans).
Szunaron - "książę ustanowiony nad wszyst kimi aniołami i cesarzami" (zob. Mathers, The Greater Key o f Solomon)

T

Ta'aniel - anioł przywoływany podczas ob rzędów magicznych (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Tabkiel - jedno z ponad stu imion anioła Me tatrona (zob. hebrajska Księga Henocha).
Tablibik - duch oczarowania i jeden z ge niuszy godziny piątej (zob. Apoloniusz z Tiany, Nuctemeron).
Tabris - w okultyzmie, anioł (geniusz) wol nej woli oraz jeden z geniuszy godziny szóstej (zob. Apoloniusz z Tiany, Nuctemeron).
T'achnu - anioł wspomniany w Księdze Ra zjela (por. Trachtenberg, Jewish Magic and Su perstition, gdzie T'achnu jest wymienione wśród imion utworzonych metodą dowolnej kombi nacji liter alfabetu hebrajskiego).
Tadhiel ("prawość Boża") - według Follans bee (Heavenly History), anioł, który na polecenie Boga powstrzymał Abrahama przed zabiciem Izaaka. Według innych źródeł, aniołem tym był Metatron, Zadkiel lub nie nazwany z imienia anioł Pański (zob. Rdz 22, 11).
Tafabaot (Onoel, Tartaraot) - według Ory genesa (Przeciw Celsusowi, s. 307), jeden z sied miu ofickich "demonów władców", ukazując się pod postacią osła (wśród tych wrogich czło wiekowi duchów wymienieni są także Michał, Rafał, Gabriel i Suriel). Tafabaot jest zhebraizo waną formą greckiego imienia Tartarus (zob. Thorndike, The History of Magic and Experimental Science; Grant, Gnosticism and Early Christianity; Mead, Thrice-Greatest Hermes, t. 1, s. 294).
Tafel X - anioł przywoływany podczas ob rzędów magicznych (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Taftafijasz - jedno z wielu imion anioła Me tatrona. [Imię Taftafijasza, zapisane w formie heksagramu, było w średniowieczu uważane za najskuteczniejszy amulet chroniący przed złem (zob. Scholem, Kabbalah, s. 366) - przyp. tłum.]
Taftian (Tafi) - w kabale, anioł cudotwórca oraz anioł służebny -› Alimona. Taftian był przywoływany przez sławnego Raf Anrama (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Tagas - potężny książę, wódz chórów śpiewa jących aniołów (zob. hebrajska Księga Henocha).
Tagriel (Tagried, Tigra) - wódz aniołów strze gących drugiego spośród siedmiu niebios oraz jeden z 28 aniolów władających 28 pałacami Księżyca (zob. Pirke Hejchalot; Ozar Midrashim, t. 1, s. 111).
Tagrinus - jeden z aniołów (geniuszy zamę tu); także jeden z geniuszy godziny czwartej (zob. Apoloniusz z Tiany, Nuctemeron).
Tahariel - anioł niewinności i jeden z 70 aniołów amuletów porodowych (zob. Ksiega Ra zjela; Budge, Amulets and Talismans).
Tahsasijasz - jedno z wielu imion anioła Me tatrona.
Tak - anioł w mandaizmie (zob. Pognon, In scriptions Mandai'tes des Coupes de Khouabir). Takifiel - anioł wzywany (wraz z Michałem, Gabrielem i Saharielem) w syryjskich zaklęciach magicznych (zob. Księga Opieki).
Takouin - w mitologii islamu, rodzaj wró żek, "pięknych, skrzydlatych, niskich rangą aniołów, którzy bronią ludzi przed matac twami demonów i przepowiadają przyszłość" (zob. De Plancy, Dictionnaire Infernal, t. 4; s. 464).
Talia - w mandaizmie, jeden z dziesięciu ut hri (aniołów), którzy towarzyszą słońcu w jego codziennej wędrówce po nieboskłonie.
Taliahad (Taliud) - anioł wody. Imie Talia hada znajduje sie na siódmym pentagramie S3onca (Papus, Traite Elementaire de Science Oc culte, s. 222; Mathers, The Greater Key of Solomon, s. 72).
Talmaj - w The Greater Key o f Solomon Ma thersa, anioł przywoływany w zaklęciu sitowia. W Zoharze, Talmaj jest złym duchem, "potom kiem gigantów, których Bóg strącił na ziemię i którzy współżyli z córkami ludzkimi".
Tamael - w tradycji okultystycznej, piątko wy anioł trzeciego nieba, którego przywołuje się ze wschodu.
Tamaji - anioł przywoływany w zaklęciach atramentu i kolorów (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Tamarid - jeden z naczelnych aniołów dru giej godziny nocy, służący pod Fańsem (zob. Waite, The Lemegeton of Religions Knowledge).
Tamiel (Tamel, Temel, Tamuel - "doskona łość Boża") - anioł głębin. W etiopskiej Księ dze Henocha Tamiel jest jednym z aniołów upad łych (zob. [has3o] "Angels" w: The New Scha f f -Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge).
Tammuz - w Raju utraconym (I, 526), upadły anioł, którego "doroczna krew [...] / przejęła córki Syjonu [lubieżną] gorącością'.
Tamtemijasz - jedno z wielu imion anioła Metatrona.
Tamy - anioł chóru potęg, wzywany podczas obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księ ga Mojżeszowa).
Tandal - w Pirke Hejchalot jeden z 64 aniołów strzegących siedmiu sal (pałaców) nieba. Tandariel - anioł wspomniany w Historia Re ligionis Vęterum Persarum Hyde'a.
Taniniwer - jedna z siedmiu wciąż istnieją cych złych emanacji Boga. Według Bambergera (Fallen Angels, s. 175), zapowiedź jej unicestwie nia zawarta jest w Księdze Izajasza 27, 1 (por. "Mada'e ha-Jahadut", t. 2).
Tankf'il - w mitologii arabskiej, anioł stróż przywoływany podczas egzorcyzmów (zob. Hughes, [has3o] "Angels" w: A Dictionary of Islam).
Tap -› Gaap
Taptartaret › Toftartaret
Tar - w mandaizmie, jeden z dziesięciu uthri (aniołów), którzy towarzyszą słońcu w jego co dziennej wędrówce po nieboskłonie.
Tara - anioł wspomniany w La Kabbale Pra tique Ambelaina. W wierszu Hildy Doolittle Sa gesse anioł ten otrzymał tytuł "Dieu, fontaine de Sagesse".
Taranawa - w Almadelu Salomona Taranawa jest jednym z wodzów anielskich potęg trzeciej wysokości.
Tarfaniel - jeden z licznych aniołów strzegą cych bram Zachodniego Wiatru (zob. Ozar Mi drashim, t. 2, s. 316).
Tarfiel ("Bóg karmi") - w kabale, anioł wzy wany w zaklęciach przeciwko głupocie (zob. Botarel, Majan ha-Chochma; Schwab, Vocabulaire de 1'Angelologie). W Ozar Midrashim (t. 2, s. 316), Tarfiel jest jednym z licznych aniołów strzegą cych bram Wschodniego Wiatru.
Tariel - jeden z trzech aniołów lata. Tariel jest także jednym z aniołów przywoływanych w syryjskich zaklęciach magicznych, zwłaszcza w zaklęciu "związania języka władcy" (zob. Księga Opieki).
Tarkwam - w okultyzmie, jeden z dwóch aniołów jesieni; drugim jest Guabarel (zob. de Abano, Heptameron; Shah, Occultism, s. 43-44).
Tarniel - środowy anioł, mieszkający w trze cim niebie i przywoływany ze wschodu; także jeden z duchów planety Merkury. W Ozar Mi drashim (t. 2, s. 316) Tarniel jest jednym z licz nych aniołów strzegących bram Wschodniego Wiatru.
Tarpiel -› Tarfiel
Tarsis (Tarsus) - w literaturze rabinackiej, anioł sprawujący władzę nad żywiołem wody (zob. Heywood, The Hierarchy of the Blessed An gels).
Tarszisz (hebr.: perła) - w Zoharze, eponimicz ny wódz anielskiego chóru tarsziszim (tj. cnót). Wodzami aniołów tego chóru są także Haniel i Sabriel (› tarsziszim).
Tartaruch - w Wizji Pawła, anioł "ustanowio ny nad karami". [W polskim przekładzie Wizji Pawła nie występuje anioł o tym imieniu (zob. Sokolski, Pielgrzymi do piekła i raju, s. 175-186) - przyp. tfum.]
Tartaruchi - anioł ustanowiony nad mękami piekielnymi.
Tartaruchus (Tatirokos - "strażnik piekła") - wódz aniołów ustanowionych nad mękami piekielnymi. Tartaruchus pełni tę funkcję na zmianę z › Urielem, który nazywany jest "wo dzem duchów władających Tartarem" (zob. Apokalipsa Pawła; James, The Apocryphal New Te stament; Turner, Historia piekła, s. 74); › Tem lakos.
Tartar(us) - anioł władający piekłem (zazwy czaj Uriel lub Tartaruchus); także nazwa piek ła. Tartarus sprawuje kontrolę nad mękami pie kielnymi (› anioł piekła; Duma, który jest "księ ciem piekła" oraz "aniołem śmiertelnej ciszy").
Tarwan - w mandaizmie, jeden z dziesięciu uthri (aniołów), którzy towarzyszą słońcu w je go codziennej wędrówce po nieboskłonie.
Taszriel - anioł strzegący jednej z sal (pała ców) pierwszego nieba (zob. Pirke Hejchalot).
Tata'il - w mitologii arabskiej, anioł stróż przywoływany podczas egzorcyzmów (zob. Hughes, [has3o] "Angels" w: A Dictionary of Islam).
Tatirokos › Tartaruchus
Tatonon - anioł przywoływany w błogosła wieństwie soli (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Tatriel - jedno z wielu imion anioła Meta trona.
Tatrusja - jeden z 70 aniołów amuletów po rodowych.
Tau - wysoki dostojnik niebiański; według Mathersa (The Greater Key of Solomon), wypo wiadając jego imię, "Bóg sprowadził na świat Potop".
Taumiel - "odwrotna" sefira (zła i nieczysto ści), odpowiadająca świętej sefirze Keter ("ko rona"). "Powłoką" Taumiel jest Katariel (zob. Waite, The Holy Kabbalah).
Taur - anioł przywoływany w arabskich za klęciach magicznych (zob. Shah, Occultism).
Tauriel - według zaleceń modlitewników mandajskich, anioł przywoływany przez prze suwanie palcami po filakteriach (hebr. tefilim). Tauriel zwany jest także "aniołem przywołań". W pismach Corneliusa Agńppy, Tauriel jest aniołem władającym zodiakiem.
Tausa - według Drowera (The Mandaeans of Iraq and Iran), Tausa jest mandajskim aniołem, który powodowany pychą dopuścił się bun tu i zgrzeszył przeciwko "Wielkiemu Życiu", później jednak żałował swojego postępku.
Tausael - w tradycjach o Henochu, jeden z upadłych aniołów.
Tautabaot - według Orygenesa (Przeciw Cel susowi, s. 307), jeden z siedmiu ofickich "demo nów-władców", ukazujący się pod postacią niedźwiedzia (wśród tych wrogich człowiekowi duchów wymienieni są także Michał, Rafał, Ga briel i Suriel).
Taus-Melek (Malek Tawus, Melek-I-Taus) w religii Jezydów, anioł przybierający postać pawia. Według Forlonga (Encyclopedia of Reli gions) "Malek-Tawus był kiedyś aniołem lub de miurgiem, który stworzył Ewę z ciała Adama" (› Szatan). Według Jezydów, kurdyjskiej se kty muzułmańskiej, Taus-Melek jest "upadłym aniołem, któremu Bóg wybaczył i powierzył władzę nad światem i wędrówką dusz" (zob. Massignon, The Yezidis of Mount Sindjar; Wall, Devils).
Tawtawel - jedno z `wielu imion anioła Me tatrona.
Tazbun - w Księdze Razjela, anioł sprawujący władzę nad jednym z dwunastu miesięcy. Teba'at - jeden z siedmiu przywódców upad łych aniołów (zob. N. Schmidt, The Apocalypse of Noah and Parable of Enoch).
Tebliel - jeden z siedmiu aniołów sprawują cych władzę nad Ziemią (› aniołowie Ziemi). Techial - w Pirke Hejchalot, wódz aniołów strzegących piątego nieba.
Tefros (Tefras) - w Testamencie Salomona, zły duch, który sprowadza ciemność i podpala pola uprawne; także demon popiołów, sprowadzo ny przez Belzebuba na rozkaz Salomona. Tefros nie może być jednak całkowicie zły, skoro z po mocą (lub za pośrednictwem) Azaela leczy oso by cierpiące z powodu wysokiej gorączki. Moż na go przywołać w imieniu Bultula, Talela i Meltala (zob. Butler, Ritual Magic; Shah, The Secret Lore of Magic; Ginzberg, The Legends of the jews, t. 4, s. 151).
Tegri (Turiel) - w apokryfie Pasterz Hermasa, anioł ustanowiony nad dzikimi zwierzętami (zob. Pisma ojców apostolskich, s. 312).
Tehom - w Szóstej i siódmej księdze Mojieszo wej, jeden z piętnastu aniołów tronowych; także anioł służebny, przywoływany podczas obrzę dów magicznych.
Tehoriel - jeden z licznych aniołów strzegą cych bram Południowego Wiatru (zob. Ozar Mi drashim, t. 2, s. 316).
Tejajel (Isjajel) - w kabale, anioł przepowia dający przyszłość. Jest on jednym z aniołów tro nowych; sprawuje pieczę nad wyprawami mor skimi i transakcjami handlowymi. Reprodukcję pieczęci Tejajela zob. w: Ambelain, La Kabbale Pratique, s. 267. Aniołem pokrewnym mu jest Syt.
Tejazel (Jejazel) - anioł chóru potęg. Tejazel sprawuje pieczę nad ludźmi pióra, artystami i bibliotekarzami. Jego aniołem pokrewnym jest Aterchinis. Reprodukcję pieczęci Tejazela zob. w: Ambelain, La Kabbale Pratique, s. 281.
Telantes - anioł przywoływany w zaklęciu wosku (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon, s. 117).
Telesis (Aistesis, "wolna wola") - w gnosty cyzmie, jedna z czterech mocy niebiańskich, emanacji Boskiej Woli. Telesis czasem jest utoż samiana z aniołem Raguelem (zob. Mead, Frag ments of a Faith Forgotten). teletarchowie - w kosmologii chaldejskiej, inteligencje lub moce niebiańskie (zob. Chaldean Oracles o f Zoroaster).
Teletiel - anioł rządzący zodiakiem (zob. pisma Corneliusa Agrippy).
Teliel - w okultyzmie, anielski książę miłości przywoływany w zaklęciach magicznych i po magający inwokantowi w zdobyciu upragnio nej kobiety (zob. Waite, The Book of Black Magic and of Pacts).
Temel -› Tamiel
Temeluch › Temlakos
Temfa - geniusz planetarny Saturna przywo ływany w zaklęciach magicznych (zob. Waite, The Secret Doctrine in Israel).
Temlakos (Temeluch, Temeluchus, Abtelmolu chos, Tartaruchus, Temelejakos) - anio3 opie kunczy noworodków i niemowl1t; tak?e anio3 gehenny (piek3a), "bezlitosny anio3 ognia" oraz anio3 m1k piekielnych (zob. Wizja Pawla; Apoka lipsa Piotra; James, The Apocryphal New Testa ment). [W Apokalipsie Piotra Temlakos jest też aniołem stróżem dzieci zabitych w łonach matek (zob. Langkammer, Apokryfy Nowego Testamentu, s. 59) - przyp. tłum.]
Tempast - anioł pierwszej godziny nocy, słu żący pod Gamielem.
Tenaciel - piątkowy anioł trzeciego nieba, przywoływany ze wschodu (zob. de Abano, Heptameron; Barrett, The Magus; Mathers, The Greater Key of Solomon).
Tendak - anioł przywoływany w egzorcy zmach nietoperza (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Teodomaj › Teodońias
Teodonias (Teodomaj, Teodoniel?) - w okul tyzmie, święte imię Boga lub anioła, przywoły wanego w modlitwie magicznej podczas nakła dania szat rytualnych (zob. Waite, The Book of Black Magic and of Pacts).
Teodoniel › Teodonias
Teofil - w powieści Anatola France'a Bunt aniolów, ziemskie imię Mirara, archanioła "ós mego chóru trzeciej hierarchii", który porzucił niebo, "aby pójść za córą człowieczą". Przed upadkiem, Mirar "miał za zadanie nosić łaski dla wiernych"; na ziemi, jako Teofil, jest na uczycielem muzyki.
Teoska - anioł służebny przywoływany pod czas obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Tepiseut - anioł części godziny (zob. Ambe lain, La Kabbale Pratique; Doolittle, Sagesse).
Terafniel - anioł modlitwy (zob. Schwab, Vo cabulaire de I'Angelologie).
Teratel (Jeratel) - anioł chóru panowań, "upowszechniający oświatę, cywilizację i wol ność'. Jego aniołem pokrewnym jest Hepe. Re produkcję pieczęci Teratela zob. Ambelain, La Kabbale Pratique, s. 273.
Teriapel - jedna z inteligencji planety Wenus (zob. Malchus, The Secret Grimoire of Turiel). Terly (Erly, Iriks) - w Grimorium Verum, sympatyczny i usłużny duch, który pomaga in wokantowi w zdobyciu podwiązki ukochanej kobiety (zob. Shah, The Secret Lore of Magic). Tessub -› Rimmon
Tetra - anioł wzywany w modlitwach magicz nych, spełniający wszelkie życzenia inwokanta. W The Secret Grimoire of Turiel Malchusa, Tetra jest wymieniony wśród "potężnych i wspania łych duchów" przywoływanych podczas obrzę dów magicznych.
Tetrasijasz - jedno z wielu imion anioła Me tatrona.
Teumiel - siódma spośród dziesięciu › sefi rot zła i nieczystości.
Tezalel (Ikabel) - anioł sprawujący kontrolę nad wiernością małżeńską. Jego aniołem po krewnym jest Teosolk. Reprodukcję pieczęci Te zalela zob. w: Ambelain, La Kabbale Pratique, s. 267.
Tiel - anioł służący w drugim i/lub trzecim niebie. Jest księciem środy, a przywołuje się go z północy. Tiel jest także jedną z inteligencji pla nety Wenus (zob. de Abano, Heptameron; Mal chus, The Secret Grimoire of Turiel), oraz jednym z aniołów strzegących bram Północnego Wiatru.
Tiferet ("piękność") - szósta z dziesięciu świętych › sefirot.
Tif(t)eriel - w kabale, sefira Tiferet ("pięk ność") w świecie berija (zob. Waite, The Holy Kabbalah).
Tigra -› Tagriel
Tijmneik - w Szóstej i siódmej księdze Mojżeszo wej, anioł pieczęci; także jedno z nomina barbara.
Tikaratin (Tikartin) - pan zastępów wzywa ny podczas obrzędów magicznych; także sekret ne imię Boga (zob. Scholem, Jewish Gnosticism, Merkubah Mysticism, and Talmudic Tradition, s. 53).
Tiksmion - anioł przyzywany w błogosła wieństwie soli.
Tilat (Silat) - duch przywoływany w modli twie mistrza ceremonii podczas Salomonowych obrzędów magicznych (zob. Mathers, The Grea ter Key of Solomon).
Tilejon - anioł przywoływany w błogosławieństwie soli.
Tilli - w okultyzmie, serafin lub cherubin przyzywany w zaklęciach magicznych.
Tilonas - anioł przywoływany w zaklęciu atramentu i kolorów (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon).
Tir - w mitologii staroperskiej, anioł czerwca oraz anioł trzynastego dnia każdego miesiąca (zob. Boyce, Zaratusztrianie, s. 100). Tir jest też władcą planety Merkury; przedstawia się go pod postacią ryby z twarzą knura. Jedno z jego ramion jest czarne, drugie białe. Na głowie nosi koronę. W tradycji muzułmańskiej Tir jest de monem nieszczęśliwych wypadków i jednym z pięciu synów upadłego archanioła Eblisa.
Tiriel - archanioł i inteligencja planety Mer kury. Imię Tiriela wypisywano na pierścieniach magicznych (obok imion Rafała i Sadajela). Zob. Budge, Amulets and Talismans; Barrett, The Ma gus, t. 2.
Tiril - według Voltaire'a, jeden z przywód ców upadłych aniołów.
Tirtael - jeden z aniołów strzegących bram Wschodniego Wiatru (zob. Ozar Midrashim, t. 2, s. 316).
Tiszbasz - jedno z wielu imion anioła Meta trona.
Tiszgasz - jedno z wielu imion anioła Meta trona.
Titmon - jedno z wielu imion anioła Meta trona.
Tmsmael - zły anioł przywoływany w zaklę ciach "separacji męża od żony" (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Tobiel - jedna z form imienia Tubuel (zob. Hugo, Pracownicy morza).
Todatamael - jeden z aniołów strzegących bram Wschodniego Wiatru (zob. Ozar Midra shim, t. 2, s. 316).
Tofiel - w Hejchalot Rabati, jeden z siedmiu aniołów strzegących pierwszego nieba.
Tofnar (Tofrag) - podobnie jak Tofiel, jeden z siedmiu aniołów strzegących pierwszego nie ba; funkcję tę pełni wspólnie z Zewudielem i Kaszrielem (zob. Hejchalot Rabati; według nie których źródeł Tofnar i Tofiel to jeden i ten sam anioł).
Tofrag › Tofnar
Toftartaret (Taptartaret) - według Paracelsu sa, duch planety Merkury, której naczelną in teligencją jest -ł Tiriel (zob. Christian, The Hi story and Practice of Magic, t. 1).
Tomaks - anioł ósmej godziny nocy, służący pod Narkorielem (zob. Waite, The Lemegeton).
Tomimiel - w pismach Corneliusa Agrippy, anioł rządzący zodiakiem.
Topitus - w kabale, anioł przywoływany podczas obrzędów magicznych. Jego aniołem pokrewnym jest Lehahiasz (zob. Ambelain, La Kabbale Pratique; Doolittle, Sagesse).
Torkwaret - wódz anio3ów jesieni (zob. de Abano, Heptameron; Barrett, The Magus, t. 2).
Tot - w hermetyzmie, wódz chóru archanio łów. Tot (Pi-Hermes) zwany jest "eonem eo nów' i utożsamiany z dobrym dajmonem.
Totrawiel - w Hejchalot Rabati, strażnik pie częci i jeden z aniołów strzegących piątego nie ba; funkcję tę pełni wspólnie z aniołem o imie niu Zahafitrii.
Totrisi - jeden z czternastu aniołów ustano wionych przez Boga nad mieczem (zob. M. Ga ster, The Sword of Moses).
Touriel › Turel
towarzyski duch - w Raju utraconym (V, 271), określenie anioła Rafaela (Rafała).
Traktatu - według Corneliusa Agrippy, anioł, którego imieniem nazwano jedną z ksiąg magicz nych.
Transin - w The Greater Key of Solomon Ma thersa, anielskie imię zapisane w niebie po he brajsku, używane do poskramiania demonów.
Trgar - anioł miesiąca (zob. Ksiega Razjela; Trachtenberg, Jewish Magic and Superstition).
Trgiaob - anioł sprawujący pieczę nad dzi kim ptactwem i wszelkimi pełzającymi stwo rzeniami; także jedno z nomina barbara (zob. M. Gaster, The Sword of Moses).
Tronus - w Szóstej i siódmej księdze Mojźeszo wej, jeden z piętnastu aniołów tronowych.
trony - w schemacie Pseudo-Dionizego, tro ny są trzecim chórem pierwszej triady hierarchii niebiańskiej. Ich siedzibą jest czwarte niebo. Księciem tego chóru jest, według różnych źró deł, Orifiel, Zabkiel lub Zafkiel (› aniołowie tronu; wieloocy). [O tronach, jako klasie anio łów, mówi św. Paweł w Liście do Kolosan (1, 16). Według Pseudo-Dionizego (O hierarchii nie biańskiej, s. 142), "nazwa [...] tronów oznacza, że [aniołowie ci] są zupełnie wolni od upoka rzających namigtności ziemskich" i "że jedno czą się ze wszystkich sił z Najwyższym z za dziwiającą stałością". Według św. Tomasza z Akwinu, trony są "towarzyszami Boga", a nad innymi chórami aniołów górują "posłuszeń stwem" (zob. Fryszkiewicz, Rzecz o Aniołach..., s. 17). W Apokryfie o sprawiedliwym Henochu tro ny są jednym z chórów anielskich siódme go nieba (zob. Siedem niebios i ziemia, s. 33) przyp. tłum.] O chórze tym wspomina także Testament Lewiego (zob. Testamenty dwunastu pa triarchów). W Raju utraconym (V, 1017) Milton mówi o tronach jako świętych aniołach, gdzie indziej jednak wspomina o "tronach buntow niczych" (VI, 248).
Trotrosi X (Totrisi) - duch, który wyjawił Mojżeszowi Imię Boże.
Trsjel - w mistyce Merkawy, anioł ustano wiony nad rzekami.
Tszndrnis - w Księdze Razjela, anioł władają cy jednym z dwunastu miesięcy; także jedno z nomina barbara.
Tual - w magii obrzędowej, jeden z aniołów dwunastu znaków zodiaku, reprezentujący znak Byka. W mistyce żydowskiej, aniołem zna ku Byka jest Asmodel.
Tubatlu - w Szóstej i siódmej księdze Mojżeszo wej, jeden z ośmiu aniołów wszechmocy (› Tu latu).
Tubiel - anioł przywoływany w zaklęciach mających sprawić, że małe ptaszki wrócą do swoich właścicieli. Tubiel jest także wodzem aniołów lata (zob. de Abano, Heptameron; Bar rett, The Magus; Schwab, Vocabulaire de 1'Ange lologie).
Tubuas › Tubuel
Tubuel (Tubuas, Tobiel) - jeden z sześciu (lub siedmiu) aniołów, których kult został ofi cjalnie potępiony przez papieża Zachariasza podczas synodu rzymskiego w 745 r. (ten sam los spotkał m.in. Uriela i Raguela). Wszyscy wzywający tych aniołów w modlitwach, lub choćby aprobujący ich kult, zostali obłożeni eks komuniką (zob. Guriewicz, Problemy średnio wiecznej kultury ludowej, s. 110; Heywood, The Hierarchy of the Blessed Angels).
Tufiel - w Pirke Hejchalot, anioł strzegący pierwszego nieba.
Tufriel - anioł strzegący szóstego nieba. Tujel - anioł wspomniany w Księdze Razjela, niesłusznie utożsamiany z Iturielern (zob. West, The Names of Milton's Angels).
Tulatu - w Szóstej i siódmej księdze Mojżeszo wej, jeden z ośmiu aniołów wszechmocy (› Tu batlu).
Tumael (Tumiel, Tuniel, Tamiel) - w trady cjach o Henochu, jeden z upadłych aniołów.
Tumoriel - anioł jedenastej godziny nocy, służący pod Dardarielem (zob. Waite, The Le megeton).
Turel ("skała Boża"; Turiel, Tamiel) - w etiop skiej Księdze Henocha, jeden z dwustu upadłych aniołów, którzy wraz z Szemhazajem (Semjazą) zstąpili z nieba, aby współżyć z córkami ludz kimi (por. Rdz 6). Reprodukcję pieczęci Turela zob. w: Malchus, The Secret Grimoire of Turiel, s. 39. Jako Turiel, anioł ten jest posłańcem du chów planety Jowisz oraz posłańcem anioła › Sachiela (Setchiela).
Turlos - anioł przywoływany w zaklęciu si towia (zob. Mathers, The Greater Key of Solomon). Turmiel - jeden z licznych aniołów strzegą cych bram Zachodniego Wiatru (zob. Ozar Mi drashim, t. 2, s. 316).
Tusmas - anioł siódmej godziny dnia, służą cy pod Barginielem ›zob. Waite, The Lemegeton, s. 6›.
Tutiel - "tajemnicz›' duch przywoływany podczas obrzędów magicznych (zob. Schwab, Vocabulaire de 1'Angelologie).
Tutrbebial - ostatni z 64 aniołów strzegą cych siedmiu sal (pałaców) nieba (zob. Pirke Hej chalot).
Tutresjel (Stutrajasz - "przenikający Bóg") - w hebrajskiej Księdze Henocha, potężny ksią żę aniołów. W księdze tej czytamy, że "kie dy anioł Hamon spotyka Tutresjela, zdejmuje z głowy koronę chwały i pada przed nim na twarz". Tutresjel czyni to samo, kiedy spotyka Atrugiela, a Atrugiel - gdy spotyka Na'ari rela. Nieco dezorientujący jest fakt, że wszyst kie wymienione imiona są... imionami anioła Metatrona.
Tutrusa'i (Tutrachieł, Tufgar, Curtag) - anioł strzegący pierwszego nieba (zob. Pirke Hej chalot).
Tuwahel - anioł służebny przywoływany podczas obrzędów magicznych (zob. Szósta i siódma księga Mojżeszowa).
Tychagara - jeden z siedmiu aniołów trono wych, "którzy wykonują rozkazy niebiańskich możnowładców" (zob. Księga Razjela; pisma Corneliusa Agrippy). Wypada zwrócić uwagę, że w większości źródeł aniołowie tronowi (tro ny) zajmują w niebiańskiej hierarchii miejsce wyższe niż możnowładcy: należą do pierwszej triady chórów anielskich, podczas gdy możno władcy (potęgi) do drugiej; a zatem, to anio łowie tronowi powinni wydawać rozkazy moż nowładcom, a nie na odwrót. Tyfon - greckie bóstwo ciemności utożsa miane z hebrajskim księciem ciemności i pół nocy, Sefonem (por. Graves, Patai, Mity hebraj skie, s. 88). W pismach Corneliusa Agrippy, grecki Tyfon jest utożsamiany z aniołem › Samaelem.

---