Filozofia 15 11 2007


Filozofia 15.11.2007

Gnozeologia: zagadnienia poznawcze, teoria i krytyka poznania.

Człowiek dysponuje możliwością poznania wyższego rzędu, tj. przyczyn egzystencji, istnienia, itp.

Podmiot proces poznawczy przedmiot.

Podstawami psychiki człowieka są: rozum, emocje i wola. Łączą się one w struktury wyższego rzędu, np. temperament (główną rolę odgrywają w nim elementy emocjonalne), charakter (elementy poznawcze, wolicjonalne, emocjonalne), intelekt.

Na pojęcie jaźni składa się wiele elementów: elementy charakteru, poznawcze, podmiotowość, samoocena, samoświadomość, samokontrola, samorealizacja, autodeterminacja.

PROCES POZNAWCZY składa się z:

  1. Wrażenia (odbiór bodźców przez odpowiedni receptor - jeden z 5 zmysłów, dzielących się na telereceptory, np. wzrok, słuch i kontaktoreceptory, np. smak, dotyk)

  2. Spostrzeżenia (synteza wrażeń, skupiska wrażeń)

a) obraz spostrzeżeniowy

b) sąd realizujący ( ocena, czy spostrzegany przedmiot jest realny)

c) sąd klasyfikujący

  1. Wyobrażenie (powstaje na skutek wrażeń pamięciowych)

  2. Myślenie (poznanie umysłowe; łańcuch informacji, powstaje na skutek wrażeń, spostrzeżeń i wyobrażeń; jednym z najprostszych procesów myślowych jest synteza, abstrahowanie, zaś do bardziej złożonych należy: rozumowanie i wyciąganie wniosków).

ŹRÓDŁA POZNANIA:

  1. Rozum

Wokół zagadnienia rozumu powstała idea filozoficzna o nazwie: racjonalizm. Racjonalizm można podzielić na dwa rodzaje:

GENETYCZNY (jego twórcą był Platon, twierdził on, że istnieje świat idei i świat ludzki, człowiek rodził się z pewnym zespołem idei. Pogląd ten ogranicza się tylko do idei wrodzonych), OGÓLNY (Kartezjusz, odzwierciedlenie poglądów Platona, ale uwzględnienie też idei nabytych, stworzonych, wykoncypowanych.)

  1. Empiria - doświadczenie

Wokół empirii także powstał pogląd filozoficzny: empiryzm. Wg empiryzmu doświadczenie jest wszystkim. Kierunek ten również można podzielić na dwa rodzaje: GENETYCZNY (J. Locke, uznaje także doświadczenia wewnętrzne) i OGÓLNY (Arystoteles, tabula rasa, człowiek rodzi się jako czysta kartka, która zapisuje doświadczeniami w trakcie życia)

  1. Metaracjonalizm - racjonalizm wyższego rzędu nad empiryzmem ogólnym i genetycznym. W tym intuicja.

  2. Rewelacjonizm - objawienie w postaci iluminacji, olśnienia, natchnienie elementy, które posiadają wymiar nadprzyrodzony. Łączy się ze spirytualizmem: najwyższą formą źródła poznania.

Granice poznania wyznacza sam człowiek.

Rodzaje podejścia ludzi do poznania: