PODSTAWOWA PROBLEMATYKAPRAWA GOSPODARCZEGO I ZARZADZANIA PRZEDSIEBIORSTWEM


PODSTAWOWA PROBLEMATYKA

PRAWA GOSPODARCZEGO

I ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM

1. Jaki kodeks reguluje ustawowo prawo gospodarcze?

Normy Prawa Gospodarczego mają charakter:
1. cywilno-prawny albo
2. administracyjno-prawny

Ad.1) Normy Prawa Gospodarczego o charakterze cywilno-prawnym są wtedy, gdy zawierają dowolną umowę, dowolny kontrakt w obrocie gospodarczym (zasada równouprawnienia stron).

Ad.2) Normy o charakterze administracyjno-prawnym są przez organy państwowe (nie ma zasady równorzędnego traktowania stron).

2. Na czym polega działalność gospodarcza?

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Podstawa prawna: art. 2 ust. 1 Prawa działalności gospodarczej.

Przepisów Prawa działalności gospodarczej nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także do wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

3. Czym charakteryzuje się gospodarka rynkowa?

Gospodarka rynkowa charakteryzuje się dwiema zasadniczymi cechami: (1)dominacją prywatnej własności czynników produkcji oraz (2)rynkową alokacyjną zasobów gospodarczych. 

Reguły funkcjonowania gospodarki rynkowej

Z dwóch zasadniczych cech gospodarki rynkowej wynikają jej dalsze cechy oraz obowiązujące w niej reguły gry dotyczące m.in. motywów i celów działania podmiotów gospodarczych, stopnia ich samodzielności oraz zasad finansowania, charakteru więzi między nimi itd. Z cechami gospodarki związane są również jej główne walory i słabości.

Zalety i słabości gospodarki rynkowej

Analizując cechy gospodarki rynkowej wskazaliśmy przy okazji niektóre jej istotne zalety; są to m.in.:
-tendencja do racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarczych,
-efektywny system motywacyjny,
-duża innowacjość gospodarki,
-dyscyplina finansowa przedsiębiorstw, związana z konkuręcją i zasadą samofinansowania działalności gospodarczej,
-tendencja do samodzielnego ustalania się równowagi rynkowej,
-duża elastyczność gospodarki,
-dobry zaopatrzenie sklepów.

Nie jest to pełna lista zalet gospodarki rynkowej. Dlatego też warto podkreślić dodatkowo, że jak dotychczas kraje o rozwiniętej gospodarce rynkowej zapewniają swoim obywatelom najwyższy przeciętny poziom dobrobytu, gwarantując równocześnie najszerszy zakres swobód obywatelskich.

Gospodarka rynkowa ma też słabe strony. Wiążą się one przede wszystkim z pewnymi niedomaganiami rynku, wykorzystywanymi często w argumentacji na rzecz aktywnej roli państwa w gospodarce. W teoretycznej analizie słabości gospodarki rynkowej wskazuje się zwykle na kwestie, których rynek nie rozwiązuje wcale lub też rozwiązuje źle.

4. Na czym polega i jakie wywołuje skutki konkurencja rynkowa podmiotów gospodarczych?

Gospodarka rynkowa - system ekonomiczny, w którym decyzje dotyczące gospodarki podejmowane są przez różne podmioty gospodarcze (ludzi, firmy i rząd).W tym systemie gospodarczym bardzo ważnym czynnikiem jest konkurencja. Prowadzi ona do obniżania cen produktów i usług oraz do podnoszenia ich jakości. Dzięki temu że występuje zjawisko konkurencji potencjalny nabywca (produktów, usług)ma bardzo dużą możliwość wyboru. Innymi słowy jest więcej sprzedawców na rynku niż nabywców i konkurują oni o klienta ceną, jakością produktu itp.

5. Do czego sprowadza się monopol na rynku ?

Jedną ze struktur rynkowych, jakie wyróżnia się w ekonomii, jest monopol. Jest to specyficzna sytuacja na rynku, która charakteryzuje się następującymi cechami:

1. występuje jeden producent/sprzedawca dobra lub usługi, zwany monopolistą;

2. monopolista jest cenotwórcą (czyli decyduje on o poziomie ceny, a nie gra popytu i podaży), a kupujący są cenobiorcami;

3. występuje jeden produkt (dobro lub usługa), który nie ma bliskich substytutów, w związku z czym nabywcy mają do wyboru kupno tego produktu lub rezygnację z jakiegokolwiek zakupu;

6. Co rozumiemy pod określeniem „osoba prawna”?

Osoba prawna to jeden z rodzajów podmiotów prawa cywilnego. Osobę prawną definiuje się zazwyczaj jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo (przepisy prawa cywilnego) w osobowość prawną. Taka jednostka organizacyjna ma wtedy pełnię podmiotowości prawnej, w szczególności nabywa zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych ( oraz odpowiednio zdolność sądowa i procesową). Wśród osób prawnych nauka prawa (nie samo prawo!) rozróżnia dwa rodzaje: korporacje (związki osób) i fundacje (masy majątkowe). Osoba prawna jest tworem abstrakcyjnym - nie istnieje namacalnie. W związku z tym w nauce prawa istnieje kilka teorii wyjaśniających istotę osoby prawnej.

W Polsce kwestie wspólne dla wszystkich osób prawnych są regulowane przez kodeks cywilny, który też ustanawia jedną z tych osób, o specjalnym statusie - Skarb Państwa. Inne kategorie osób prawnych są ustanawiane przez ustawy szczególne. Do najważniejszych z nich należą:

Istnieje wiele innych rodzajów osób prawnych, spośród których większość pojawiła się w polskim prawie cywilnym na fali gorączkowej legislacji ostatnich lat. Mają one raczej marginalne znaczenie.

Osobami prawnymi nie są m.in.:

jednak niektóre z powyższych podmiotów posiadają pewne cechy osoby prawnej (tzw. ułomną osobowość prawną).

Osoby prawnej nie należy również mylić z przedsiębiorcą i z zakładem pracy lub pracodawcą. Zakresy tych pojęć się krzyżują - można być przedsiębiorcą, pracodawcą lub zakładem pracy nie będąc osobą prawną i odwrotnie.

6. Co to jest firma?

Firma - w ujęciu prawnym, jest to nazwa podmiotu gospodarczego ujętego w Kodeksie cywilnym. Natomiast w języku potocznym i ekonomii określenie "firma" jest synonimem przedsiębiorstwa.

Zgodnie z definicją legalną zawartą w Kodeksie cywilnym firmą jest imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwa osoby prawnej czy ułomnej osoby prawnej.

7. Czym jest spółdzielnia?

Spółdzielnia - podmiot gospodarczy czyli osoba prawna prowadząca przedsiębiorstwo, ustanowiona na zasadach prawa spółdzielczego, odmiennego nieco od prawa spółek handlowych.

Jest to zgodnie z obowiązującą w Polsce ustawą, "dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób" (nie mniejszej niż dziesięciu osób fizycznych lub nie mniej niż trzech osób prawnych), zwanych "członkami spółdzielni". Liczba członków może być zmienna, nie może jednak spaść poniżej ustawowych 10 osób fizycznych albo poniżej trzech osób prawnych, w przypadku spółdzielni zrzeszającej osoby prawne. Jednakże do istnienia spółdzielni produkcji rolnej wystarczy, że zrzeszonych jest 5 osób. Spółdzielnia powstaje z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Każdy członek spółdzielni musi zadeklarować w niej co najmniej jeden udział, chyba, że statut spółdzielni przewiduje większą ich ilość; na podstawie postanowień statutu może też być zastrzeżona potrzeba wniesienia wkładu, np. rzeczowego (maszyny, grunt, zwierzęta) do spółdzielni. W odróżnieniu od spółek prawa handlowego ("kapitałowych") członkowie zakładający spółdzielnię nie muszą dysponować żadnym określonym przez prawo minimalnym kapitałem założycielskim (dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od roku 2009 jest to 5.000 złotych).

Inną istotną różnicą charakteryzującą spółdzielnię jest fakt, że zmiana liczby członków i zmiana funduszu udziałowego jest wewnętrzną sprawą spółdzielni, realizowaną na poziomie jej zarządu lub rady nadzorczej, gdy tymczasem np. podwyższenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej wymaga skomplikowanej procedury publicznej emisji akcji, a w spółkach z o.o. dodatkowo nawet sprzedaż udziałów innej osobie musi - dla swej skuteczności - zostać każdorazowo zgłoszona do Krajowego Rejestru Sądowego.

Kolejnym czynnikiem odróżniającym spółdzielnię od kapitałowych spółek handlowych jest "zasada otwartych drzwi". Przejawia się ona w tym, iż każda osoba po spełnieniu odpowiednich przesłanek ujętych w statucie bądź przepisie prawa, może do spółdzielni przystąpić. Zasada otwartych drzwi nie rodzi jednak cywilnoprawnego roszczenia o przystąpienie w poczet członków spółdzielni. Zasada dobrowolności zrzeszania się ma także istotne znaczenie przy występowaniu ze spółdzielni. Polega na tym, że spółdzielca może w każdej chwili (po upływie niewygórowanego, np. jednomiesięcznego, okresu wypowiedzenia) wystąpić ze spółdzielni i nie musi w tym celu - tak jak w spółkach - szukać nabywcy na swoje udziały, co niekiedy, w firmach o kiepskiej kondycji ekonomicznej, może nie być łatwe.

Odmiennie od spółek handlowych uregulowane są także zasady odpowiedzialności członka za zobowiązania spółdzielni. Członek spółdzielni nie odpowiada za wspomniane zobowiązania. W odróżnieniu jednak od spółek kapitałowych, partycypuje on w stratach spółdzielni, jednak tylko do wysokości wniesionego udziału.

8. Co to jest spółka, w jakim celu się ją zawiązuje i gdzie rejestruje?

Spółka (łac. societas) rodzaj działalności osób fizycznych lub prawnych oparty na umowie albo statucie, a mający zazwyczaj na celu prowadzenie działalności gospodarczej.

Jako spółkę określa się wiele różnych instytucji prawa, mających ze sobą niewiele wspólnego poza nazwą. Spółki systematyzuje się najczęściej według gałęzi prawa, która je reguluje. W prawie polskim wyróżnia się:

• spółki prawa administracyjnego, które są zrzeszeniami osób powoływanymi do nadzoru nad wspólnymi przedsięwzięciami:

- spółki wodne

- spółki do zagospodarowania wspólnot gruntowych

• spółki prawa cywilnego: obecnie jest to tylko spółka cywilna, która jest umową stypizowaną w Kodeksie cywilnym. Oznacza to, iż nie jest ona podmiotem żadnych praw ani obowiązków, nie posiada majątku - w obrocie występują natomiast wspólnicy spółki cywilnej, będący przedsiębiorcami, a wszelki majątek jest majątkiem wspólników i stanowi ich współwłasność łączną (bez udziałową).

• spółki prawa handlowego (handlowe), które są (w pewnym uproszczeniu) odrębnymi podmiotami prawa, tworzonymi na podstawie odpowiednich umów:

♦ spółki osobowe:

- spółka jawna

- spółka partnerska

- spółka komandytowa

- spółka komandytowo-akcyjna

♦ spółki kapitałowe:

- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- spółka akcyjna

• spółki paneuropejskie:

- spółka europejska

- europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych


Niektóre spółki, ze względu na ich specyficzne cechy pozanormatywne, określa się mianem "lwiej spółki" lub "spółki cichej", inne spółki w oparciu o cechy normatywne kwalifikuje się jako spółki jednoosobowe, spółki dominujące, spółki powiązane, spółki zależne i spółki publiczne.

Zakładanie spółki z o.o. nie kończy się z chwilą podpisania umowy. Spółka z o.o. powstaje dopiero w momencie jej ujawnienia w rejestrze przedsiębiorców, który jest częścią Krajowego Rejestru Sądowego.

Zasady wpisywania do rejestru określają szczegółowo ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej: ustawa o KRS) oraz Kodeks spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Sam proces rejestracji jest bardzo sformalizowany. Błąd popełniony we wniosku o wpis do rejestru będzie skutkował jego odrzuceniem lub wezwaniem do uzupełnienia braku.
Zgłoszenie spółki handlowej do rejestru przedsiębiorców jest podstawowym obowiązkiem zarządu reprezentującego wspólników, którzy zamierzają prowadzić działalność gospodarczą w tej formie.
Wniosek o wpis do rejestru należy zgłosić do sądu rejonowego, do jego wydziału gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego, właściwego ze względu na siedzibę spółki.Zawiązanie spółki z o.o. powinno być zgłoszone w terminie 6 miesięcy od zawarcia umowy spółki (art. 169 k.s.h.). Niezgłoszenie spółki do KRS w tym terminie skutkuje jej rozwiązaniem.

WAŻNE!

Zawiązanie spółki z o.o. powinno być zgłoszone w terminie 6 miesięcy od zawarcia umowy.

Jest to wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą wniosek o wpis do rejestru powinien być złożony nie później niż w ciągu 7 dni od zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu (art. 22 ustawy o KRS).


Wniosek o wpis do rejestru należy złożyć na urzędowych formularzach (w przypadku spółki z o.o. na formularzu KRS-W3). Nie ma jednak przeszkód do złożenia wniosku na kserokopii lub wydruku komputerowym formularza.

Formularze udostępniane są w siedzibach sądów gospodarczych oraz w Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, a część z nich także w gminach. Można je znaleźć również na stronie internetowej www.ms.gov.pl.

9. Jaki jest najwyższy cel działalności przedsiębiorstwa?

Cele działalności firmy to:

- maksymalizacja krótkookresowych zysków

- maksymalizacja "menedżerskiej użyteczności" (wynika z rozdzielenia własności i kontroli, chodzi tu o władzę, status, bezpieczeństwo i wypoczynek menedżerów) wzrost wartości rynkowej

- maksymalizacja wyników w zakresie WSZYSTKICH celów firmy.

10. Co to jest produkt krajowy brutto?

Produkt Krajowy Brutto (PKB, ang. GDP - Gross Domestic Product) - pojęcie ekonomiczne, oznaczające jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowych. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu(najczęściej w ciągu roku).

Kryterium geograficzne jest jedyne i rozstrzygające. Nie ma znaczenia np. pochodzenie kapitału, własność firmy itp.

Wartość wytworzonych usług i dóbr finalnych oblicza się odejmując od produkcji całkowitej wartość dóbr i usług zużytych do tej produkcji. W skali przedsiębiorstwa jest to więc wartość dodana, a PKB jest sumą wartości dodanej wytworzonej przez wszystkie podmioty gospodarujące. Zgodnie z tym od strony produkcyjnej:

PKB = produkcja globalna kraju - zużycie pośrednie = suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi gospodarki narodowej.

Obliczanie PKB na podstawie powyższej formuły jest uciążliwe, gdyż statystyka państwowa nie podaje ani bezpośrednich miar produkcji globalnej, ani zużycia pośredniego. Dlatego w praktyce stosuje się inne formuły. Najpopularniejsza z nich ma podstawę w spostrzeżeniu, że PKB jest w dobrym przybliżeniu równy finalnym wydatkom wszystkich nabywców wartości dodanej wytworzonej na terenie kraju. Zatem od strony popytowej:

PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import + zmiana stanu zapasów.

Trzecia formuła wynika z faktu, że suma wydatków musi być równa sumie dochodów ze wszystkich źródeł. Zatem od strony dochodowej:

PKB = dochody z pracy + dochody z kapitału + dochody państwa + amortyzacja.

Powyższa formuła wyraża podział wartości dodanej pomiędzy pracę (pracowników najemnych), kapitał (właścicieli kapitału, inwestorów), państwo i odtworzenie zużytego majątku.

11. Co to jest Polska Klasyfikacja Działalności?

Polska Klasyfikacja Działalności (PKD a od 1 stycznia 2008 PKD 2007) - jest umownie przyjętym, hierarchicznie usystematyzowanym podziałem zbioru rodzajów działalności społeczno-gospodarczej, jakie realizują jednostki (podmioty gospodarcze).

PKD (również PKD 2004) ustalała symbole, nazwy i zakres grupowań klasyfikacyjnych na pięciu różnych poziomach, tj. sekcji i podsekcji, działów, grup, klas oraz podklas. Rodzaje działalności określane są jako: przeważające, drugorzędne, pomocnicze. PKD-2007 jest również klasyfikacją pięciopoziomową, ale w przeciwieństwie do poprzednich, nie zawiera podsekcji.

12. Czym zajmuje się Państwowa Inspekcja Sanitarna a czym Państwowa Inspekcja Handlowa?

Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS, zwyczajowa nazwa: Sanepid) - wyspecjalizowana instytucja wykonująca zadania z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. Inspekcja gromadzi również dane epidemiologiczne dotyczące niektórych chorób oraz wydaje decyzje w zakresie chorób zawodowych.

Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli państwowej powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Działa na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 25 z późn. zm.) Do zadań Inspekcji należy wykonywanie zadań określonych we wspomnianej ustawie oraz innych ustawach. Zadania Inspekcji wykonują Prezes Urzędu Ochrony konkurencji i Konsumentów oraz wojewodowie przy pomocy wojewódzkich inspektorów inspekcji handlowej wchodzących w skład zespolonej administracji rządowej w województwach. Działalnością IH kieruje Prezes UOKiK przy pomocy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W skład Urzędu wchodzi Centrala i delegatury UOKiK. W skład Centrali wchodzą departamenty i komórki równorzędne, (w tym Departament Inspekcji Handlowej) oraz 9 laboratoriów kontrolno-analitycznych wykonujących zadania na rzecz Inspekcji Handlowej. Inspekcja prowadzi kontrole artykułów i usług dostępnych na rynku oraz legalności działania przedsiębiorców uczestniczących w obrocie tymi artykułami i usługami.

13. Jakie instytucje zajmują się ochroną praw konsumentów?

Konsument - spożywca; nabywca towarów na własny użytek, też nabywca usług
Konsument ma prawo wyboru. To jego decyzje wpływają na kształtowanie się rynku, który będzie odpowiednio reagował na zmiany upodobań klientów, dążąc do pozyskania jak największej liczby osób korzystających z dobra lub usługi. 
Prawa konsumentów:
· Prawo do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa
· Prawo do informacji
· Prawo do ochrony interesu ekonomicznego konsumenta
· Prawo do odszkodowania i ułatwień w ich dochodzeniu
· Prawo do reprezentacji swoich interesów

Dla ochrony praw konsumentów powołane zostały następujące instytucje:
· Urząd Ochrony Konsumentów i Konkurencji
· Rzecznik Praw Konsumenta
· Inspekcja Sanitarna
· Inspekcja Handlowa
· Inspekcja Weterynaryjna
· Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
· Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Konsumentów
· Federacja Konsumentów
· Stowarzyszenie Konsumentów Polskich

14. Na czym polega proces zarządzania w firmie?

Definicje literaturowe zarządzania we wczesnych książkach (przed 1989 r.) zawężają je do działania zmierzającego do oddziaływania przełożonego na podwładnych, aby ci ostatni zachowywali się zgodnie z jego wolą, władza oddziaływania płynie z własności środków działania, czyli do kierowania opartego na tej władzy. Obecnie zarządzanie rozszerza na każde oddziaływanie celowe na każdy element organizacji. W tej pracy za J. Machaczką uznaję, iż zarządzaniem nazywamy całokształt działań skierowanych na zasoby organizacji, których zamiarem jest osiąganie celów organizacji w sposób efektywny i skuteczny.

Osoba zarządzająca jest jednostką wyjątkową w organizacji. Spełnia ona role charakterystyczne jedynie dla stanowiska kierowniczego. Z nimi związane są z jednej strony większe uprawnienia i wynagrodzenia, lecz z drugiej pojawia się odpowiedzialność za jakość wypełniania tych ról. 

15. Co zaliczamy do środków pracy a co do przedmiotów pracy?

Środki pracy, część kapitału rzeczowego (realnego) uczestnicząca w procesie produkcji, obejmująca dobra materialne, przy pomocy których człowiek oddziałuje na przedmioty pracy w celu wytworzenia produktów zaspokajających jego potrzeby.
Wśród środków pracy wyróżnia się narzędzia pracy (narzędzia proste, maszyny, urządzenia, aparaturę) bezpośrednio przekształcające przedmiot pracy oraz materialne warunki produkcji (hale fabryczne, budynki administracyjne, infrastrukturę techniczną), które nie biorą bezpośredniego udziału w wytwarzaniu produktów, ale są niezbędne do ich powstawania.
Dla potrzeb rachunkowości środki pracy dzieli się na środki trwałe, podlegające amortyzacji (o wartości przekraczającej określony przepisami poziom i okresie użytkowania dłuższym niż jeden rok) oraz przedmioty nietrwałe, nie podlegające amortyzacji (o wartości niższej niż wartość środków trwałych lub okresie użytkowania krótszym niż jeden rok).

Przedmioty pracy, wszelkie przedmioty materialne, na które w procesieprodukcji człowiek oddziałuje za pomocą narzędzi pracy, przekształcając je i przystosowując do swoich potrzeb. Przedmiotem pracy są zasoby naturalne, dostarczane przez przyrodę (np. bogactwa mineralne, woda, powietrze), surowce, materiały i półprodukty.

16. Co to jest system podatkowy?

System podatkowy - ogół przepisów prawnych i instytucji finansowych w zakresie ustalania i poboru podatków. Obejmuje on nie tylko przepisy prawne dotyczące instytucji podatków, ale także całą strukturę podmiotów, które podatki pobierają, płacą je oraz te, które wyznaczają ich indywidualną wysokość, w tym także warunki ich płatności.

Podatki stanowią podstawowe źródło finansowania zadań i potrzeb publicznych, dlatego też prawidłowe funkcjonowanie systemu podatkowego przesądza o realizacji zadań publicznych, rozwoju kraju oraz sytuacji obywateli.

Podatki są najważniejszą forma dochodów współczesnych budżetów. Ordynacja podatkowa z 1997 roku definiuje podatek jako publicznoprawne, nieodpłatne przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej. Przepisy prawa podatkowego są bardzo liczne i często ulegają zmianom. Obowiązki i uprawnienia podatkowe są określone w Konstytucji RP, ustawach podatkowych, oraz ratyfikowanych umów międzynarodowych.
Ogół podatków pobieranych w danym państwie powinien tworzyć całość, spójną pod względem prawnym i ekonomicznym, nazywaną systemem podatkowym danego kraju. Systemy podatkowe tworzone są pod wpływem założeń polityczno - ustrojowych danego państwa oraz panujących w nim poglądów. 

17. Co to jest podatek?

Podatek - obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na potrzeby ustalone przez organ pobierający. Współcześnie uznaje się, iż podatki są świadczeniami pieniężnymi, jednakże w historii znane są również podatki świadczone w innych niż pieniądz dobrach. Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy:

Podatki dzielą się na bezpośrednie i pośrednie. Podatki bezpośrednie: nałożone na dochód lub majątek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy. Podatki pośrednie: nakładane na przedmiot spożycia, np. VAT, akcyza - ostatecznie płaci konsument.

Współcześnie, pieniądze z podatków trafiają do skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy które dzięki temu mogą inwestować w rozwój infrastruktury, wojska, policji, oświaty, służby zdrowia, itp. Podatki są powszechnie uważane przez podatników za uciążliwe i niesprawiedliwe, stąd stwierdzenia: Podatki płaci każdy, wszędzie i zawsze lub Są w życiu tylko dwie pewne rzeczy: śmierć i podatki. Jak mawiali włościanie w cesarstwie austro-węgierskim: od myszy do cesarza, wszystko żyje z gospodarza.

18. Co to jest podatek dochodowy a co podatek od towarów i usług (VAT)?

Podatek dochodowy - obowiązkowe świadczenie (zob. podatek) osoby fizycznej lub osoby prawnej na rzecz państwa, zależne od dochodu i wykorzystanych odliczeń.

Prawo w niektórych krajach (m.in. w Polsce) rozróżnia podatek dochodowy na:

  1. Podatek dochodowy od osób fizycznych

  2. Podatek dochodowy od osób prawnych

W innych krajach jest to nazwa wspólna dla podatków od dochodów firm i osób indywidualnych. Takie rozwiązanie przyjęto dla przykładu na Malcie, gdzie zastosowano taxxa fug l-income.

Podatek od towarów i usług (VAT od ang. - Value Added Tax - podatek od wartości dodanej; PTU - rzadziej używany skrót) — podatek pośredni, obrotowy, który z założenia ma w jak najmniejszy sposób oddziaływać na ostateczną cenę towaru i usługi podlegającej opodatkowaniu (poprzez jego "przerzucalność" na kolejne fazy obrotu). W Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. z 1993 r. Nr 11, poz. 50). Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania tej kwestii w nowej ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535).

Za twórcę koncepcji tego podatku uchodzi francuski ekonomista Maurice Lauré, który opracował go w 1954 r.

19. Jaki wpływ na dochody firmy ma wzrost podatków?

Im większe dochody tym większe podatki.

20. Czym na giełdzie charakteryzuje się hossa a czym bessa?

Hossa (fr. hausse, pot. rynek byka) - termin giełdowy oznaczający długotrwały wzrost kursu giełdowego papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie.

Bessa (fr. baisse, pot. rynek niedźwiedzia) - termin giełdowy oznaczający długotrwały spadek kursu giełdowego papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie.

21. Kto jest uprawniony do transakcji na giełdzie papierów wartościowych?

Każda giełda powinna mieć swój wewnętrzny regulamin. Tak więc każda giełda może sama określić sposób, w jaki zostanie zorganizowana (czasami określa to państwo). Na świecie wyróżnia się dwa podstawowe modele giełd :
- amerykański - gdzie giełda jest instytucją prywatno-prawną, jest zrzeszeniem kupców, przemysłowców, pośredników i bankierów. Ma charakter spółki akcyjnej. Celem działania udziałowców jest nabycie członkostwa giełdy. Liczba członków jest ograniczona. Członkostwo na giełdzie jest przedmiotem obrotu giełdowego. Tylko członkowie giełdy uprawnieni są do zawierania transakcji. Oczywiście członek giełdy to nie pojedynczy inwestor (ich liczba jest nieograniczona), tylko np. biuro maklerskie uprawnione do składania zleceń. Ich liczba jest ograniczona, więc tylko udziałowiec ma prawo do świadczenia usług maklerskich. Ten model giełdy jest szczególnie popularny w anglosaskim kręgu kulturowym,
- niemiecki - w nim giełda jest instytucją publiczno-prawną, a jej powstanie uzależnione jest od zgody właściwego organu administracji państwowej (np. zgoda Ministra Finansów). Liczba członków giełdy nie jest w modelu niemieckim ograniczona, a członkostwo w giełdzie nie jest równoznaczne z prawem do przeprowadzania transakcji na giełdzie tzn. można być współwłaścicielem giełdy ale można nie mieć zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej. Oczywiście także w tym modelu indywidualny inwestor może składać zlecenia, bez ograniczeń poprzez biura maklerskie. Ten model giełdy, gdzie ingerencja państwa jest większa jest charakterystyczny dla Europy kontynentalnej. Również Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest skonstruowana na bazie modelu niemieckiego. 

22. Co to są akcje?

Akcja - papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej. Także ogół praw i obowiązków akcjonariusza w spółce lub część kapitału akcyjnego.

23. Co to jest dywidenda?

Dywidenda (łac. dividendum - rzecz do podziału) - część zysku netto (po opodatkowaniu podatkiem dochodowym) spółki kapitałowej przeznaczona do podziału pomiędzy udziałowców lub akcjonariuszy.

Wysokość dywidendy wyliczana jest na podstawie rocznego wyniku finansowego spółki. O wysokości dywidendy i terminie jej wypłaty decyduje walne zgromadzenie w przypadku spółki akcyjnej lub zgromadzenie wspólników w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Warunkiem wypłaty dywidendy w spółkach kapitałowych jest:

  1. Zakończenie roku obrotowego.

  2. Sporządzenie oraz zbadanie przez biegłego rewidenta sprawozdania finansowego, przy czym opinia biegłego rewidenta musi być co najmniej „bez zastrzeżeń” lub „z zastrzeżeniami”.

  3. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez walne zgromadzenie oraz podjęcie decyzji o podziale zysku.

Dywidenda może być wypłacana z: zysku netto, kapitału zapasowego lub niepodzielonych zysków z lat poprzednich. Dywidenda ma zwykle formę pieniężną, ale może być wypłacana także w formie akcji.

Wysokość dywidendy wskazuje horyzont spółki na najbliższe miesiące oraz jej plany inwestycyjne. Jeśli zarząd spółki zarekomenderuje niższą dywidendę, oznacza to, że większa część zysku pozostanie w spółce. Zwykle oznacza to, że środki te będą przeznaczone na dalsze inwestycje, a co za tym idzie umocnienie wyników spółki. Dla gracza giełdowego ważne natomiast jest, czy spółka wypłaca dywidendę regularnie oraz w jakiej wielkości (Patrz: Polityka dywidendowa) Dane te można znaleźć w sprawozdaniach finansowych spółki.

Dla spółki giełdowej cena akcji zostaje pomniejszona o wartość wypłacanej dywidendy.

24. Co to jest oferta i w jakim celu ją opracowujemy?

Oferta - jeden ze sposobów zawarcia umowy, polegający na złożeniu przez oferenta oświadczenia woli drugiej stronie, zwanej tradycyjnie oblatem.

Zgodnie z art. 66 § 1 k.c., oświadczenie woli musi zawierać istotne postanowienia przyszłej (oferowanej) umowy. Oprócz Essentialia negotii oświadczenie woli musi zawierać stanowczą propozycję zawarcia umowy.
Ofertą nie będzie więc oświadczenie, które zawiera w swej treści jedynie elementy informacyjne. Takie oświadczenie (wszelkie ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób), zgodnie z art. 71 k.c., będzie jedynie zaproszeniem do zawarcia umowy (do 2003 roku nazywało się ono zaproszeniem do rokowań, co jak się wydaje, lepiej tłumaczy charakter).
Oprócz istotnych postanowień umowy oferta może oczywiście zawierać także inne elementy przyszłej umowy, a więc Accidentalia negotii czy naturalia .

25. Jakie są najczęściej spotykane systemy wynagradzania pracowników i który z nich najbardziej wiąże efekty pracy z wynagrodzeniem?

Pracodawca może zdecydować się na jeden system wynagradzania dla wszystkich pracowników albo stosować różne systemy wynagradzania - zależnie od rodzaju pracy wykonywanej przez pracownika lub stanowiska, na którym zatrudniony jest pracownik.

Pod pojęciem systemu (formy) wynagradzania (płac) należy rozumieć sposób, w jaki ustala się wielkość wynagrodzenia przysługującego pracownikowi za wykonaną przez niego pracę. Z kolei w celu określenia wynagrodzenia za pracę należy ustalić wysokość oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia (czyli inaczej mówiąc kwoty, która odpowiada najmniejszej przyjętej do obliczenia wynagrodzenia jednostce podstawy obliczeniowej) za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także dodatkowych składników wynagrodzenia, w przypadku gdy zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy. W ten sposób tworzymy strukturę wynagrodzenia dla określonego stanowiska, bądź rodzaju wykonywanej pracy.

Przyjęty system wynagradzania w danej jednostce organizacyjnej wpływa na wydajność pracownika oraz wyniki jego pracy. System ten również determinuje strukturę wynagrodzenia. Do najczęściej stosowanych systemów wynagradzania za pracę w Polsce zaliczyć można dwa systemy (zgodnie z obowiązującym prawem pracy):
1. System czasowy.
2. Systemy wynikowe
o akord,
o prowizja
3. Systemy mieszane: 
o czasowo-premiowy, 
o czasowo-prowizyjny, 
o akordowo-premiowy, 
o dniówkowo-zadaniowy
Ilość pracy można mierzyć na kilka sposobów. Może być ona mierzona jednostkami miary czasu, jednostkami wyniku lub wykonywaniem wyznaczonych zadań. Podstawową cechą, która odróżnia systemy czasowe od wynikowych to sposób ustalania podstawy obliczeniowej wynagrodzenia, która odzwierciedla wielkość wkładu pracownika w wykonywaną pracę.
System czasowy:
W systemach czasowych podstawą obliczeniową wynagrodzenia jest jednostka miary czasu. Inaczej mówiąc mamy do czynienia z systemem, w którym wynagradza się za czas pracy. Z powyższego wynika, że stawka wynagrodzenia jest tutaj stała. Najczęściej przyjmuje się stawkę godzinową lub miesięczną, rzadziej dzienną i tygodniową (maksymalnym okresem rozliczeniowym dopuszczonym przez ustawodawstwo polskie jest miesiąc). Wynagrodzenie pracownika w systemie czasowym jest prostą relacją ilości przepracowanego czasu oraz przypadającej stawki za jednostkowy czas pracy, przy czym przez przepracowanie nie należy rozumieć wyłącznie efektywnego wykonywania pracy, lecz także czas pozostawania w dyspozycji pracodawcy.

System czasowy nie uwzględnia różnic ilościowych i jakościowych w wynikach pracy, z tego też względu jest on mało motywujący do efektywnej pracy. Wyniki pracy zależą od poczucia osobistej odpowiedzialności pracownika, a z drugiej strony od skuteczności stosowanego nadzoru przez przełożonego. System czasowy stosuje się najczęściej w przypadkach, gdzie trudno jest wprowadzić inną miarę efektywności pracy. Warto zaznaczyć, że system ten jest często stosowany w przypadkach, gdzie ważną rolę odgrywa jakość wykonywanej pracy, a nie na jej ilość. W tych przypadkach efektywność pracy podnoszona jest poprzez dodatkowe stosowanie premii.
System akordowy:
Akordowa forma płac polega na powiązaniu wyników pracy (liczby wykonanych jednostek, usług lub czynności) wykonanej przez pracownika w określonej jednostce czasowej, przy uwzględnieniu stopnia wykonania normy dla danego pracownika. Stąd istotną rolę w tym systemie odgrywają normy (szerzej na ten temat w dalszej części rozdziału). Akord powinien być stosowany tylko w takich przypadkach, gdzie jest możliwe opracowanie norm pracy i obliczanie wyników ilościowych pracy.

System akordowy ma wiele odmian, ze względu na rodzaj jak i charakter. Do najczęściej występujących rodzajów akordu zaliczyć można:
• prosty (tzw. czysty)
Polega na tym, że za każdą wykonaną jednostkę pracy wynagrodzenie jest stałe.
• progresywny
Za każdą wykonaną jednostkę pracy wynagrodzenie jest stałe do wysokości wykonania normy, natomiast za jednostki pracy wykonane ponad ustaloną normę pracownik otrzymuje wyższe wynagrodzenie.
• pośredni
Wynagrodzenie pracowników oblicza się w określonym procencie od zarobku pracowniczych stanowisk wiodących.
• akord z premią
Powiązanie dwóch systemów wynagradzania.
• akord zryczałtowany
Polega na podpisaniu umowy z brygadą, z którą ustala się zryczałtowane wynagrodzenie za wykonanie całości wyznaczonego wcześniej zadania.
Systemy akordowe może mieć następujący charakter:
• indywidualny,
Podstawą do obliczenia wynagrodzenia pracownika jest jego osobista wydajność.
• zbiorowy,
Podstawą do obliczenia wynagrodzenia pracownika jest wynik uzyskany przez cały zespół. Wynagrodzenie, jakie otrzymuje pracownik w systemie akordowym powinno odzwierciedlać nie tylko ilość świadczonej przez niego pracy, ale również jej jakość (gwarancja jakości dla pracodawcy określona została w art. 82 k.p.).

Wynagrodzenie w systemie akordowym obliczane jest według stawki odpowiadającej danej kategorii pracy, w zależności od ilości i jakości wykonanej pracy w jednostce czasu.

System ten zmusza pracownika do efektywnej pracy, gdyż nie gwarantuje stałego wynagrodzenia. Z tego też względu jest on dogodny dla pracodawcy, natomiast mniej dogodny dla przeciętnego lub słabego pracownika. Ponadto w przypadku obniżenia jakości wykonanej pracy prowadzącej często do zakłóceń w funkcjonowaniu zakładu obciążany jest pracownik, z winy którego stan taki zaistniał. Z drugiej strony, w celu wyeliminowania nadmiernego wysiłku ze strony pracownika stworzono normy czasu, które wyznaczają wzorcową ilość pracy przypadającą na jednostkę czasu (zazwyczaj godzina).

W celu efektywnego wykorzystania systemu akordu w organizacji ważnym elementem jest zapoznanie pracowników ze sposobem obliczania wynagrodzenia. Dodatkowo należy wprowadzić odpowiedni system nadzorowania pracownika oraz ewidencjonowania efektów jego pracy.
System prowizyjny:
System prowizyjny, lub krócej prowizja jest drugim z kolei systemem, w którym uzależnia się wynagrodzenie pracownika od wyników jego pracy. System wynagradzania prowizyjnego stosuje się w przypadkach, gdy do obowiązków pracownika należy zawieranie w imieniu pracodawcy transakcji (również przyczynianie się do ich zawarcia) albo inkasowanie należności. System ten stosowany jest głównie w handlu i usługach.

Istota prowizji polega na określeniu wynagrodzenia w postaci pewnego procentu (ułamku procenta) od wartości dokonanych przez pracownika transakcji, usług, lub - co można coraz częściej zaobserwować w praktyce - od wpływów uzyskanych z przeprowadzonych transakcji. Zazwyczaj stawka prowizyjna ustalana jest dla poszczególnych pracowników dokonujących tych samych transakcji lub usług i stanowi podstawę obliczania wynagrodzenia. Często stawka prowizyjna zależy od osobistego zaszeregowania pracownika oraz od poziomu wymaganych kwalifikacji zawodowych.

Zgodnie z obowiązującym Kodeksem pracy, wysokość stawki prowizyjnej można zmienić tylko i wyłącznie za zgodą pracownika lub za wypowiedzeniem, z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia. W przypadku systemu prowizyjnego należy zwrócić szczególną uwagę na regulacje prawne. Przede wszystkim dotyczy to wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, w niedziele, święto lub w nocy. W tym przypadku pracodawca musi zastosować stawki zwiększonego wynagrodzenia. Jeżeli system prowizyjny jest skonstruowany w taki sposób, że pracownikom trudno jest osiągnąć najniższe wynagrodzenie określone przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, wówczas muszą oni otrzymać wyrównanie do kwoty tego wynagrodzenia.

System prowizyjny może przyjmować charakter indywidualny, bądź grupowy. Prowizja występująca w czystej formie ma tę wadę, iż wynagrodzenie nie odzwierciedla rzeczywistego wkładu pracy pracownika. Dla pracobiorcy czysta prowizja wiąże się również z dużym ryzykiem zawierania transakcji. Z powyższych względów czysta prowizja rzadko jest spotykana - najczęściej stosuje się ją w uzupełnieniu z systemem czasowym, rzadziej akordowym.

Każdy z systemów wynikowych może być stosowany samodzielnie lub dla uzyskania lepszych rezultatów (głównie wyższej wydajności pracowników) stosuje się w połączeniu z elementami innego systemu tworząc systemy mieszane. O ile pierwsze z trzech systemów nie wymagają komentarza, ogólnie omówiony zostanie system dniówkowo-zadaniowy.

Podstawą obliczeniową w tym systemie jest dniówka zadaniowa, która łączy w sobie elementy systemu akordowego oraz czasowego i dodatkowo stosuje się premie. System ten polega na ustaleniu dla każdego pracownika czasu niezbędnego do wykonania określonej pracy, jaka wynika z obowiązujących norm pracy. w przypadku, gdy pracownikowi uda się wykonać tę pracę w krótszym czasie, wówczas proporcjonalnie do tego czasu pracy wzrośnie wysokość premii, jaką otrzyma.

Wybór odpowiedniego systemu wynagradzania oraz dodatkowych składników wynagrodzenia zależy od rodzaju prowadzonej działalności, możliwości finansowych pracodawcy oraz przyjętej przez niego polityki płacowej.
Który z systemów płac jest najkorzystniejszy?
Wydaje się, że najbardziej korzystnym systemem płacy jest system akordowy ponieważ pozwala pracownikowi wykazać się swoimi umiejętnościami oraz efektami pracy. Pracownik po wykonaniu swojej pracy jest w stanie obliczyć własną płacę.

26. Co to jest ubezpieczenie zdrowotne i kto mu podlega?

System opieki zdrowotnej w Polsce - zespół osób i instytucji mający za zadanie zapewnić opiekę zdrowotną ludności. Polski system opieki zdrowotnej oparty jest na modelu ubezpieczeniowym.

Zgodnie z artykułem 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

Obecnie system kształtowany jest przez dwie podstawowe ustawy:

- ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,

- ustawę o zakładach opieki zdrowotnej.

27. Jakie informacje i jak często przekazuje pracownikowi pracodawca pobierający składki do ZUS od jego wynagrodzeń?

Co miesiąc należy przekazać pracownikom, zarówno zatrudnionym na etacie, jak i na zleceniu, gdy odprowadzana jest składka od zleceń na ubezpieczenie zdrowotne, informację o odprowadzonych za nich składach do ZUS - w formie deklaracji RMUA.

28. Jak określamy bezrobocie występujące w gospodarce bez względu na stan jej rozwoju?

Bezrobocie koniunkturalne wywoływane jest spadkiem popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych przedsiębiorstw. Poziom popytu jest poddany stałym wahaniom cyklu koniunkturalnego, jakim podlega gospodarka. W fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego.
Bezrobocie klasyczne to rodzaj bezrobocia wynikający ze sztucznego, rozmyślnego utrzymywania płac powyżej poziomu równoważącego popyt z podażą pracy. Zawyżenie płac może mieć dwie przyczyny: wynika z działalności związków zawodowych, bądź z ustawodawstwa, które określa np. płace minimalne, czyli najniższą płacę, którą można zaoferować pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę (w Polsce w 2004r. by o to 824 z brutto). 
Bezrobocie możemy również podzielić pod innym względem mianowicie, ze względu na zachowanie się osób bezrobotnych. Bezrobotnych związku z tym występuje bezrobocie dobrowolne i przymusowe.
Bezrobocie dobrowolne, inaczej zwane bezrobociem naturalnym obejmuje bezrobotnych, którzy należą do zasobów siły roboczej, lecz za ustaloną na rynku płacę
nie chcą podjąć pracy. Udział bezrobocia dobrowolnego w całości zasobów pracy to naturalna stopa bezrobocia. Przyczynami takie bezrobocia jest to, że niektórzy w chwili badania znajdują się na etapie zmiany pracy oraz w każdej chwili zwiększa się zasób siły roboczej poprzez wchodzenie młodych ludzi w wiek produkcyjny, dla których równowagowa płaca na rynku nie pokrywa ich aspiracji.
Bezrobocie przymusowe dotyczy bezrobotnych, którzy chcę podjąć pracę za płacę równowagową, lecz po mimo starań nie mogą jej znaleźć, świadczy to o niskim w danych chwili popycie na pracę.

29. Co to jest utarg a co to jest zysk?

Utarg - suma wpływów gotówkowych brutto ze sprzedaży dóbr (towarów i usług) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w ustalonym okresie rozliczeniowym. Często błędnie utożsamiany z przychodem ze sprzedaży.

Utarg - w odróżnieniu od przychodu ze sprzedaży - obejmuje wpływy faktycznie uzyskane (przychód obejmuje również wartości należne) oraz obejmuje podatek VAT, który nie jest przychodem w rozumieniu rachunkowości i prawa podatkowego.

Okresem rozliczeniowym dla utargu jest zwykle dzień (utarg dzienny) lub miesiąc (utarg miesięczny). Pojęcie utargu np. w jednostkach handlowych jest zwykle tożsame ze stanem kasy (stan początkowy + utarg = stan końcowy).

Zysk - w rachunkowości jest to dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa lub określonej inwestycji albo pożyczki. Jego przeciwieństwem jest strata. Zysk jest wartością ekstensywną i nie określa bezpośrednio efektywności gospodarowania lub inwestowania. Wartością określającą efektywność gospodarowania i inwestowania jest rentowność.

Rodzaje zysku:

30. Co to jest rabat i jaki ma wpływ na cenę towaru?

Rabat (opust) - zniżka oznaczona procentowo lub kwotowo od ustalonej ceny określonego towaru. Udzielana najczęściej nabywcom płacącym gotówką, kupującym duże ilości towaru jednorazowo lub w określonym czasie.

Można wyróżnić następujące rodzaje rabatów:

Rabat finansowy wpływa na cenę nabycia towarów. Jego ewidencja uzależniona jest od tego, czy towary objęte rabatem już sprzedano, czy nie. Rabat dotyczący sprzedanych towarów zmniejsza koszt własny sprzedaży, natomiast jeśli towary znajdują się nadal w magazynie - zmniejsza ich cenę nabycia.

Rabat cenowy oznacza zmniejszenie ceny jednostkowej towarów. Dlatego wpływa on bezpośrednio na ich cenę nabycia. Wynika to wprost z przepisów ustawy o rachunkowości, zgodnie z którą cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu, obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Rabat finansowy może być udzielony już w momencie zakupu - ujmowany jest wówczas na fakturze dokumentującej dostawę, lub później - w takiej sytuacji sprzedawca wystawia fakturę korygującą. W pierwszym przypadku rabat nie jest oddzielnie ewidencjonowany, ponieważ zmniejsza on wartość towarów już w momencie zakupu. Są więc one wprowadzane do magazynu w niższej wartości już w momencie nabycia. W przypadku natomiast otrzymania faktury korygującej ewidencja rabatu następuje albo poprzez zmniejszenie wartości towarów wykazywanych na koncie magazynowym, albo - jeśli towary zostały już sprzedane - jako zmniejszenie kosztu własnego.

31. Na czym polega eksport a na czym import?

Import (z łac. in "do" + portare "nieść") - przywóz towarów, usług lub kapitału z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym (krajowym). Innymi słowy, zakup towarów i usług produkowanych za granicą, prościej: przywóz czegoś spoza granic obszaru celnego. Zazwyczaj obszarem tym jest terytorium państwa, ale na przykład dla krajów należących do Unii Europejskiej import dotyczy zakupu towarów lub usług w krajach spoza Unii Europejskiej. Zakup towarów w obrębie Unii Europejskiej nie jest importem. Jest to tak zwany zakup wewnątrzwspólnotowy.

Eksport (z łac. ex "poza" + portare "nieść") - wywóz za granicę dóbr, które zostały wytworzone w danym kraju. Dla krajów należących do Unii Europejskiej eksport dotyczy sprzedaży towarów lub usług poza UE. Sprzedaż towarów w obrębie państw należących do Unii Europejskiej to tak zwana sprzedaż wewnątrzwspólnotowa a nie eksport.

Eksport towarów w Polsce w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług:

Eksport towarów - potwierdzony przez urząd celny wyjścia wywóz towarów z terytorium Polski poza terytorium Wspólnoty, jeżeli będzie on dokonywany przez:

  1. dostawcę lub w jego imieniu,

  2. nabywcę mającego siedzibę poza terytorium Polski lub w jego imieniu.

O eksporcie towarów można mówić wtedy, gdy spełnione będą łącznie 3 warunki:

  1. wywóz musi być potwierdzony przez urząd celny wyjścia (urząd celny graniczny terytorium celnego Wspólnoty Europejskiej). Nie jest więc w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług np. nielegalne wywiezienie towaru z terytorium UE, nie jest również wystarczające posiadanie przez podatnika dokumentu odprawy celnej potwierdzającego przez wewnętrzny urząd celny (znajdujący się na terytorium Wspólnoty Europejskiej);

  2. wywóz musi nastąpić poza terytorium Wspólnoty Europejskiej, co oznacza że nie wystarczy go dokonać poza granice Polski, z wyjątkiem tej części granicy lądowej, która stanowi granicę celną Wspólnoty Europejskiej, bądź granice morskie i powietrzne;

  3. wywóz musi być dokonany w ramach realizacji następujących czynności:

Zgodnie z ustawą o podatku VAT eksporterowi przysługuje prawo do zastosowania zerowej stawki VAT.

Eksport bezpośredni - oznacza, że wywóz towarów poza granice Polski i UE dokonywany jest bezpośrednio przez eksportera bądź osobę działającą w jego imieniu, w związku z czym dokumenty eksportowe wystawiane są na eksportera.

Eksport pośredni - oznacza, że towary wydawane są zagranicznemu odbiorcy w kraju dostawcy (np. w Polsce) a ich wywóz poza granice RP i WE spoczywa już na nabywcy bądź osobie działającej w jego imieniu. Dokumenty kontraktowe wystawiane są wówczas na zagranicznego kontrahenta.

W takim przypadku krajowy eksporter może zastosować 0% stawkę VAT, o ile zagraniczny kontrahent dostarczy mu kopie dokumentów eksportowych (faktury handlowej, specyfikacji towarowej, dokumentów transportowych z pieczątką urzędu celnego wyjścia, kopię dokumentu SAD - Jednolitego Dokumentu Administracyjnego - z pieczątką urzędu celnego wyjścia, stwierdzającego, że towar opuścił terytorium celne Wspólnoty Europejskiej).

32. Co to jest dumping?

Dumping to polityka polegająca na sprzedaży swoich produktów za granicę po cenach niższych niż na rynku krajowym lub po cenach niższych od kosztów ich wytworzenia. Można wyróżnić trzy rodzaje dumpingu:

33. Jak określamy przewagę wydatków nad dochodami w budżecie państwa?

Budżet państwa jest to roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów państwa (w Polsce - organów: władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa; sądów i trybunałów oraz administracji rządowej).
Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego określanego rokiem budżetowym.
Na dochody polskiego budżetu składają się dochody krajowe, obejmujące dochody z podatków: dochodowych od osób fizycznych i prawnych, VAT, akcyzy, podatku rolnego od gruntów, leśnego, od spadków i darowizn, od nieruchomości, od środków transportu, od gier) i dochody niepodatkowe (m.in. dywidendy, wpływy z ceł) oraz środki z prywatyzacji. Dochody zagraniczne stanowią odsetki od udzielonych przez kraj kredytów.

Dochody budżetu państwa
Wydatki budżetu Polski przeznaczone są na:
* realizację zadań wykonywanych przez organy władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz administrację rządową, sądy i trybunały,
* subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego,
* subwencje dla partii politycznych,
* dotacje (np. celowe na zadania z zakresu administracji rządowej lub na zadania określone ustawami, także na współfinansowanie pomocy unijnej i realizację Wspólnej Polityki Rolnej).

Zwykle dochody budżetu są niewystarczające na pokrycie wydatków - taka ujemna różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa stanowi deficyt budżetu państwa. Przewagę dochodów nad wydatkami określa się pojęciem nadwyżki budżetowej.
W Polsce budżet państwa jest uchwalany przez Sejm w formie ustawy budżetowej. Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej, jej zmian, a także ustawy o prowizorium budżetowym przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów. Zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, stopień jego szczegółowości oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej określa ustawa o finansach publicznych. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym.

34. Jak zmienia się kapitał ulokowany w banku w zależności od stopy procentowej?

Stopa procentowa, wielkość mierzona procentowo wyrażonym stosunkiem kwoty, którą płaci się za użytkowanie kapitału pieniężnego do wielkości tego kapitału, najczęściej ustalana na okres roku.

Stopę procentową ustalają banki i określa ona, jaką sumę należy zapłacić za udzieloną przez niego pożyczkę lub jaką kwotę płaci bank klientowi za to, że przechowuje on swoje oszczędności w tym banku. Stopa procentowa w bankach komercyjnych oscyluje wokół poziomu ustalonego przez bank centralny. Jeżeli stopa procentowa wzrasta, to maleje popyt na kredyty, a wzrasta skłonność do oszczędzania i odwrotnie. Ustalanie przez bank centralny stopy procentowej jest jednym ze sposobów realizacji polityki monetarnej kraju. Wzrost stopy procentowej powoduje, że pieniądz odpływa z rynku do banków, co oznacza, że podaż pieniądza maleje i zmniejsza się ryzyko inflacji.

35. Co to jest otwarty fundusz emerytalny?

Do otwartego funduszu emerytalnego musi przystąpić każda osoba urodzona po 31.12.1968r., za którą jest odprowadzana składka emerytalna do ZUS.

Przykład:

- pracuje na umowę o pracę,

- pracuje na umowę zlecenie,

- odbywa płatny staż,

- prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą.

Jeżeli nie jesteś pewien, czy powinieneś wybrać otwarty fundusz emerytalny OFE, opisz nam swoją sytuację zawodową, a ekspert odpowie.

Zgodnie z ustawą fundusz emerytalny OFE powinno się wybrać w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pierwszej pracy. W praktyce jednak na wybór jest więcej czasu.

Osobom, które nie wybiorą OFE, zostanie losowo przydzielony jeden z funduszy emerytalnych działających na polskim rynku (zgodnie z ustawą trzy największe fundusze emerytalne nie biorą udziału w losowaniu), dlatego nie wolno poddać się losowaniu!

Jeżeli pracujesz i nie wybrałeś jeszcze funduszu emerytalnego, powinieneś to zrobić teraz. 

Jeżeli pracujesz już dłużej niż 7 dni i nie wiesz czy zostałeś "wylosowany" - napisz do nas, wyjaśnimy jak to ustalić.

36. Na czym polega proces prywatyzacji?

Prywatyzacja - akt przekazania prywatnemu właścicielowi państwowego mienia. Prywatyzacja może się odbywać przez uwłaszczenie lub sprzedaż.

W rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji prywatyzacja polega na:

  1. Zbywaniu akcji i udziałów będących własnością Skarbu Państwa w jednym z następujących trybów:

  • jak i rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego poprzez: