Przedszkole Publiczne

w Czarnej Wodzie 2002 r

Referat na temat:

DZIECKO LEWORĘCZNE

Opracowała:

Janina Hallman

Ważnym elementem rozwoju ruchowego dziecka jest prawidłowy przebieg procesu lateralizacji, który u większości dzieci zostaje zakończony między 7 a 10 rokiem życia. Istotą procesu lateralizacji jest przewaga czynnościowa jednej strony ciała nad drugą. Przejawia się ona nie tylko w pracy rąk, ale także w zakresie ruchów tułowia, kończyn dolnych oraz parzystych narządów zmysłowych. Oprócz zjawiska dominacji jednorodnej, kiedy praworęczności towarzyszy prawonożność i prawooczność, a leworęczności leworęczność i lewonożność zdarzają się przypadki dominacji niejednorodnej, zwaną skrzyżowaną. Najbardziej niekorzystna dla dziecka jest lateralizacja nieustalona (brak dominacji). Często wiąże się ona z opóźnieniem rozwoju ruchowego, a przede wszystkim obniżeniem sprawności manualnej.

Zakłócenia procesu lateralizacji niekorzystnie wpływają na naukę szkolną dziecka.

Dzieci takie popełniają błędy w czytaniu i pisaniu (mylą litery i cyfry o podobnych kształtach np. p-b, d-b, 6-9) wolno czytają, opuszczają i zniekształcają wyrazy, zaburzona jest orientacja przestrzenna, utrudniona ocena położenia przedmiotów i ludzi w otoczeniu. Dzieci z silną lateralizacją lewostronną mają kłopoty z pisaniem, pisząc lewą ręką najczęściej stawiają litery jedna obok drugiej, nie łącząc ich w sposób płynny.

Aby pomóc dzieciom w celu motorycznego usprawnienia ręki dziecka leworęcznego, konieczne jest prowadzenie ćwiczeń graficznych. Ćwiczenia takie rozwijają oraz usprawniają współpracę ręki i oka (czyli koordynację wzrokowo-ruchową). Kształcą i doskonalą umiejętności wykorzystywane w procesie pisania.

Lewa ręka powinna osiągnąć taką sprawność ruchową, aby dziecko ze swobodą rysowało i wykonywało różnorodne ćwiczenia graficzne; wówczas bez trudu poradzi sobie z opanowaniem umiejętności pisania. Już w wieku przedszkolnym należy angażować dziecko w różne ćwiczenia i zabawy. Pomoc dzieciom leworęcznym w przygotowaniu do nauki szkolnej jest im bardzo potrzebna. Czeka je bowiem bardzo trudne zadanie przystosowania się do życia w „praworęcznej” cywilizacji, tzn. w świecie, w którym wszystkie przedmioty są przeznaczone do posługiwania się nimi przez osoby praworęczne.

Na co zwracać uwagę, przygotowując dziecko do pisania?

Już we wczesnym okresie przedszkolnym, podczas rysowania (przede wszystkim szlaczków i ornamentów) należy zwracać baczną uwagę nie tylko na właściwe ułożenie ręki dziecka, ale również na ułożenie kartki papieru. Należy to kontrolować i korygować od samego początku nauki pisania. Bardzo ważne i pożądane jest, aby dziecko leworęczne jak najdłużej używało ołówka. Dzieci leworęczne często piszą wolniej od rówieśników. Tracą wiarę w siebie i własne możliwości. Pojawia się niechęć do pisania i nauki. Mogą temu towarzyszyć niekorzystne zmiany osobowości: obniżenie motywacji, wytworzenie postawy lękowej wobec szkoły.

Mając świadomość, że dzieci leworęczne wykazują mniejszą sprawność ruchową rąk, trzeba im pomóc.

Pomoc dzieciom leworęcznym powinna obejmować:

• ćwiczenia przygotowujące do pisania,

• usprawnianie ruchowe lewej ręki,

• wykształcenie prawidłowej orientacji w lewej i prawej stronie własnego ciała i przestrzeni,

• ustalenie prawidłowej pozycji podczas zajęć graficznych(sposób siedzenia i ułożenia kartki),

• wykształcenie nawyku prawidłowego ułożenia ręki,

• utrwalenie nawyków ruchowych związanych z pisaniem, takich jak: kreślenie linii pionowych, poziomych, okręgów przeciwnie do wskazówek zegara.

Praca z dzieckiem leworęcznym

I. Prawidłowa pozycja przy rysowaniu (pisaniu)

• siedzenie przy stole ze stopami opartymi o podłogę, plecy wyprostowane;

• dziecko powinno mieć w przedszkolu i w szkole podczas pisania, rysowania sąsiada po prawej stronie (zapewnia to swobodę ruchów lewej ręki);

• zeszyt lub kartka powinna znajdować się po lewej stronie osi ciała dziecka;

• zeszyt lub kartka powinny być ułożone ukośnie.

II. Sposób trzymania ołówka podczas pisania

• w początkowym okresie nauki pisania dziecko powinno posługiwać się ołówkiem

• drugi koniec ołówka powinien być skierowany ku lewemu ramieniu

• podczas pisania palce powinny znajdować się poniżej liniatury.

III. Ćwiczenia usprawniające technikę pracy graficznej

1. Ćwiczenia ułatwiające opanowanie prawidłowego chwytu i trzymania ołówka

• lepienie kulek z plasteliny, zgniatanie palcami kulek z papieru,

• wydzieranie drobnych papierów,

• wyskubywanie nitek,

• rozsypywanie piasku na tacy drobnymi ruchami palców,

• rysowanie na płaszczyźnie pionowej (papier rozpięty na ścianie

2. Ćwiczenie zdolności do kontrolowania siły nacisku ręki w trakcie pisania .

• kreślenie linii, figur lub liter na tackach z kaszą,

• malowanie farbą palcami na dużych arkuszach papieru,

• obrysowywanie konturów rysunków w pozycji stojącej lub stojąc nad stołem, gdy ręka zwisa,

• wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu: kredy, kredek woskowych, węgla rysunkowego, pędzla, ołówka, długopisu.

3. Wyrabianie nawyków ruchowych związanych z automatyzacją ruchów (czyli kierunkiem pisania)

• kreślenie linii z zachowaniem kierunku ruchu: pionowo - od góry ku dołowi, poziomo - od lewej ku prawej,

• rysowanie kół w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara,

• zachowanie kierunku ruchu od lewej do prawej strony.

4.Ćwiczenia współpracy oka i ręki, wg następujących etapów:

• rysowanie po śladzie, wypełnianie wykropkowanych linii, obwodzenie konturów rysunków,

• kalkowanie rysunków przez szkło, folię, kalkę techniczną, obrysowywanie rysunków za pomocą szablonów,

• zakreskowywanie pól rysunku liniami pionowymi, poziomymi, ukośnymi, falistymi, zakratkowanie,

• wypełnianie rysunków skrawkami wydzieranki z bibułki, wycinanki, plasteliną lub watą,

• wycinanie rysunku,

• wklejanie rysunku do zeszytu.

Prawidłowość trzymania ołówka

Dla dzieci nieprawidłowo trzymających w palcach ołówek zalecane są plastikowe nasadki. Stosowanie takiej nasadki podczas ćwiczeń w pisaniu oraz rysowaniu umożliwia skorygowanie nieprawidłowego chwytu narzędzia graficznego. Dziecko powinno używać nasadki do tego czasu, aż wyrobi sobie nawyk i utrwali prawidłowy chwyt dowolnego przyboru graficznego.

Rola rodziców w pracy z dzieckiem leworęcznym

Okres przedszkolny jest przygotowaniem dziecka do bardzo ważnego etapu życia,
do zupełnie nowej roli - roli ucznia.

W tym okresie właśnie bardzo ważną rolę spełniają rodzice, a wytrwała praca
w przygotowaniu młodego człowieka do nauki wymaga ich osobistego zaangażowania. Bardzo ważne są ćwiczenia manualne i graficzne.

Zadaniem rodziców jest wykształcenie u dziecka wiary w siebie, w swoje siły
i możliwości, a co za tym idzie chęci do pracy. Bardzo ważne jest aby rodzice brali czynny udział w zabawach, ponieważ tylko wspólna zabawa gwarantuje doskonały kontakt emocjonalny. Dziecko pracując z osobą dorosłą, czyni to zawsze na wyższym poziomie, niż wówczas gdy działa samotnie.

Literatura:

1. Bogdanowicz M. ,Różycka M., Lewa ręka rysuje i pisze, Fokus Gdańsk 2001 r.

2. Burtowy M. , Twardowski A., Terapia pedagogiczna dzieci w młodszym wieku szkolnym

Kalisz 1996 r.

3

---