MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Agnieszka MÄ…kosa
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
322[01].O1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr Katarzyna Zarębska
lekarz dentysta Alicja Jędrzejczyk
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Agnieszka Mąkosa
Konsultacja:
dr inż. Zbigniew Kramek
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[01].O1.01
 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska , zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu asystentka
stomatologiczna.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 13
5.1. Prawna ochrona pracy 13
5.1.1. Ćwiczenia 13
5.2. Higiena pracy 16
5.2.1. Ćwiczenia 16
5.3. Klasyfikacja czynników szkodliwych w środowisku pracy 19
5.3.1. Ćwiczenia 19
5.4. Zagrożenia życia i zdrowia pracownika 21
5.4.1. Ćwiczenia 21
5.5. Metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym 29
5.5.1. Ćwiczenia 29
5.6. Åšrodki ochrony osobistej 33
5.6.1. Ćwiczenia 33
5.7. Pierwsza pomoc 35
5.7.1. Ćwiczenia 35
5.8. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 37
5.8.1. Ćwiczenia 37
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów 40
7. Literatura 54
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie asystentka stomatologiczna z zakresu
bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz bhp w miejscu pracy.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
- literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
322[01].O1
Podstawy działalności zawodowej
322[01].O1.01
Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony
przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
322[01].O1.02
Charakteryzowanie budowy,
322[01].O1.04
fizjologii 322[01].O1.03
NawiÄ…zywanie
i patologii narządu żucia Stosowanie leków
i utrzymywanie kontaktów
w leczeniu chorób jamy ustnej
międzyludzkich
322[01].O1.05
Przestrzeganie przepisów
prawa i zasad ekonomiki
w ochronie zdrowia
Schemat układu jednostek modułowych w module
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- korzystać z technologii informacyjnej,
- zidentyfikować stanowiska pracy asystentki stomatologicznej,
- wykonywać prace zgodnie z zasadami bhp,
- obsłużyć urządzenia techniczne,
- obsłużyć komputer na poziomie podstawowym,
- pracować w grupie i indywidualnie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
- posłużyć się przepisami prawa dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,
- określić wymagania nadzoru państwowego nad warunkami pracy w Polsce,
- zastosować przepisy prawa dotyczące pracownika i pracodawcy w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy,
- zinterpretować przepisy, regulaminy, zasady i procedury związane z bezpieczeństwem
w drodze do pracy i z pracy,
- zastosować podstawowe zasady higieny i fizjologii oraz wymagania ergonomii,
- rozpoznać z
ródła i czynniki niebezpieczne w środowisku pracy,
- zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników,
- zastosować środki ochrony indywidualnej,
- dobrać metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym,
- zinterpretować przepisy i procedury sanitarno-epidemiologiczne obowiązujące
w gabinecie stomatologicznym,
- zastosować zasady obsługi, urządzeń i aparatów stomatologicznych,
- posłużyć się podstawową terminologią z zakresu epidemiologii chorób zakaz
nych,
- zastosować zasady postępowania środkami chemicznymi,
- zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją przeciwpożarową,
- określić zasady udzielania pierwszej pomocy,
- zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia,
- zastosować zasady ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca .......................................................................
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł: Podstawy działalności zawodowej 322[03].O1
Jednostka modułowa: Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
322[03].O1.01
Temat: Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące
w procesie pracy.
Cel ogólny: Wyjaśnienie wpływu czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych na
zdrowie człowieka
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- zidentyfikować zagrożenia związane z wykonywaną pracą,
- przedstawić skutki oddziaływania negatywnych czynników w miejscu pracy,
- ocenić zagrożenia wynikające ze sposobu użytkowania urządzeń elektrycznych.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
pogadanka,
burza mózgów,
dyskusja wielokrotna.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
praca w grupach, indywidualna.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
przybory do pisania,
literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Przebieg zajęć:
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.
5. Podanie uczniom pytań sprawdzających:
 jak dzielimy czynniki szkodliwe dla zdrowia człowieka?
 jak dzielimy zagrożenia fizyczne?
 jakie są skutki działania czynników szkodliwych na zdrowie człowieka?
 jaka jest dopuszczalna wartość hałasu w miejscu pracy?
 jakie znaczenie ma światło sztuczne na zdrowie człowieka?
6. Określenie znaczenia czynników szkodliwych dla zdrowia pracownika.
7. Wskazanie sposobów zmniejszenia szkodliwych czynników w pracy pracownika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
8. Uczniowie pracują w zespołach, wymieniają czynniki szkodliwe dla zdrowia pracownika,
oraz proponujÄ… ich zmniejszanie i ograniczanie.
9. Uczniowie zastanawiają się nad sposobem doboru środków zmniejszania czynników
szkodliwych.
10. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność swoich propozycji.
11. Uczniowie zapisujÄ… swoje propozycje na kartce papieru.
12. Uczniowie omawiajÄ… swoje propozycje na forum grupy.
13. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność swoich propozycji.
14. Nauczyciel ocenia uczniów.
Zakończenie zajęć
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności były
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
Praca domowa
Nauczyciel prosi aby uczniowie w domu opisali najbardziej niebezpieczne czynniki
szkodliwe w miejscu pracy.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 określenie wpływ czynników szkodliwych na zdrowie pracowników w miejscu pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca .......................................................................
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł: Podstawy działalności zawodowej 322[03].O1
Jednostka modułowa: Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
322[03].O1.01
Temat: Znaczenie znaków przeciwpożarowych i ewakuacyjnych w miejscu pracy.
Cel ogólny: Uzasadnić konieczność umieszczania znaków przeciwpożarowych oraz znaków
ewakuacyjnych w miejscu pracy.
Tabela 1. Znaki informacyjne [8]
Alarmowy sygnalizator
Palenie tytoniu zabronione
akustyczny
Zakaz używania otwartego
ognia - palenie tytoniu Drabina pożarowa
zabronione
Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
Zakaz gaszenia wodÄ…
pożarniczego lub
urzÄ…dzenia ostrzegajÄ…cego
Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
Nie zastawiać
pożarniczego lub
urzÄ…dzenia ostrzegajÄ…cego
Zestaw sprzętu pożarowego Uruchamianie ręczne
Niebezpieczeństwo pożaru -
Hydrant wewnętrzny
materiały łatwopalne
Gaśnica Materiały utleniające
Niebezpieczeństwo
Telefon do użycia w stanie
wybuchu - materiały
zagrożenia
wybuchowe
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Tabela 2. Wybrane znaki ewakuacyjne [8]
Kierunek drogi ewakuacyjnej; Kierunek drogi ewakuacyjnej;
Kierunek drogi ewakuacyjnej; Wyjście ewakuacyjne;
Drzwi ewakuacyjne; Drzwi ewakuacyjne;
Przesunąć w celu otwarcia; Kierunek do wyjścia drogi w lewo;
Kierunek do wyjścia do drogi
Kierunek do wyjścia drogi w prawo; ewakuacyjnej schodami w dół
w lewo;
Kierunek do wyjścia do drogi Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w dół ewakuacyjnej schodami w górę
w prawo; w lewo;
Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w górę Pchać aby otworzyć;
w prawo;
Ciągnąć aby otworzyć; Stłuc aby uzyskać dostęp;
Klucz do wyjścia ewakuacyjnego
Miejsce zbiórki do ewakuacji;
znajduje siÄ™;
Pojemnik z maskami ucieczkowymi; Rękaw ratowniczy;
Telefon alarmowy do wezwania
Drabina ewakuacyjna;
pierwszej pomocy;
Pierwsza pomoc; Ciągnąć;
Pchać; Wyjście EXIT;
Emergency EXIT; EXIT;
Droga ewakuacyjna; Wyjście awaryjne;
Okno ewakuacyjne; Uwaga stopień;
Pchać aby otworzyć; Ciągnąć aby otworzyć;
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Kierunek do wyjścia drogi
Uwaga próg;
ewakuacyjnej w górę w prawo;
Kierunek do wyjścia drogi Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w dół ewakuacyjnej schodami w dół
w prawo; w lewo;
Kierunek do wyjścia drogi Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w górę ewakuacyjnej schodami w górę
w lewo; w prawo;
Kierunek do wyjścia drogi Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej dla niepełnosprawnych ewakuacyjnej dla
w prawo; niepełnosprawnych w lewo;
Kierunek do wyjścia drogi Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół; ewakuacyjnej w górę;
Kierunek do wyjścia drogi Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół w prawo; ewakuacyjnej w dół w lewo;
Kierunek do wyjścia drogi
Uwaga niski strop;
ewakuacyjnej w górę w lewo;
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- zidentyfikować i nazwać znaki przeciwpożarowe oraz ewakuacyjne,
- przedstawić znaczenie odpowiedniego oznakowania znakami przeciwpożarowymi oraz
znakami ewakuacyjnymi w miejscu pracy,
- ocenić zagrożenia wynikające z braku odpowiedniego oznakowania bhp w miejscu pracy.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
burza mózgów,
dyskusja wielokrotna.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
praca w grupach, indywidualna.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
przybory do pisania,
literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Przebieg zajęć:
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.
5. Podanie uczniom w postaci elektronicznej znaków przeciwpożarowych i ewakuacyjnych.
6. Nauczyciel podaje uczniom pytania prowadzÄ…ce:
 jakie wyróżniamy znaki przeciwpożarowe oraz znaki ewakuacyjne?
 jakie znaczenie w miejscu pracy mają znaki przeciwpożarowe oraz ewakuacyjne?
 czy oznaczenia przeciwpożarowe są niezbędne w miejscu pracy?
7. Nauczyciel prosi uczniów aby wskazali, które z podanych znaków powinny znalez
ć się
w miejscu pracy i dlaczego.
8. Uczniowie określają również miejsca umieszczenia znaków przeciwpożarowych oraz
ewakuacyjnych w miejscu pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
9. Uczniowie wskazują w jakich sytuacjach znaki ewakuacyjne oraz przeciwpożarowe mają
znaczenie?
10. Uczniowie pracują w zespołach wymieniają znaki ewakuacyjne oraz przeciwpożarowe?
11. Uczniowie zastanawiają się nad sposobem zmniejszania zagrożenia przeciwpożarowego w
miejscu pracy?
12. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność swoich propozycji.
13. Uczniowie zapisujÄ… swoje propozycje na kartce papieru.
14. Uczniowie omawiajÄ… swoje propozycje na forum grupy.
15. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność swoich propozycji.
16. Nauczyciel ocenia aktywność uczniów.
Zakończenie zajęć
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności były
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
Praca domowa
Nauczyciel prosi uczniów aby będąc w Supermarkecie, szpitalu lub sanatorium odnalez
li
znaki ewakuacyjne i opisali gdzie siÄ™ one znajdujÄ… i jakie majÄ… one znaczenie.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- określić znaczenie odpowiedniego oznakowania w miejscu pracy. Wylicz czynniki
szkodliwe oraz brak odpowiedniego oznakowania znakami bhp w miejscu pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5. ĆWICZENIA
5.1. Prawna ochrona pracy
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wskaż obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Karta pracy  ćwiczeń
ObowiÄ…zki pracodawcy ObowiÄ…zki pracownika
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na staranne wyliczenie
obowiązków pracownika i pracodawcy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić obowiązki pracownika i pracodawcy,
2) przeanalizować obowiązki pracownika i pracodawcy,
3) wypełnić kartę pracy  ćwiczeń,
4) zaprezentować obowiązki pracownika i pracodawcy na forum grupy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 2
Przeczytaj uważnie poniższe zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami:
P  prawda lub F  fałsz
Karta pracy  ćwiczeń
Jeżeli pracodawca nie stwarza warunków na stanowisku pracy zgodnych z przepisami bhp
i ppoż pracownik ma prawo do:
- ucieczki z pracy__,
- prawo oddalenia się z miejsca zagrożenia (zawiadamiając o tym niezwłocznie
przełożonego), jeżeli pomimo powstrzymania się od wykonywania pracy zagrożenie nadal
występuje __,
- prawo powstrzymania się od wykonywania pracy  niezwłocznie zawiadamiając
przełożonego)  jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny
pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo gdy
wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwom innym osobom __,
- prawo do pracy bez względu na brak bezpieczeństwa pracy __.
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie można wykonać w grupach lub indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować
pracę uczniów w ćwiczeniu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować obowiązki pracodawcy i pracownika w miejscu pracy stosując przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) wypełnić kartę pracy  ćwiczeń,
3) przedyskutować na forum grupy swoją opinię.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Ćwiczenie 3
Określ obowiązki pracownika i pracodawcy stawiając X w odpowiednim kwadracie.
Uzasadnij wybranÄ… odpowiedz
.
Karta pracy  ćwiczeń
Tak Nie
1. Czy pracodawca ma obowiÄ…zki w zakresie bhp w stosunku do
pracownika?
Jakie?.......................................................................................................
... ðð ðð
2. Czy pracownik rozpoczynając pracę musi być zapoznany z przepisami
bhp?
Dlaczego?................................................................................................
... ðð ðð
3. Czy istnieją instytucje bezpieczeństwa i higieny pracy?
Jeśli tak, to w jakim
celu?........................................................................... ðð ðð
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być wykonane w trzech grupach, każda grupa charakteryzuje po
jednym pytaniu. Uczniowie dyskutują na temat pytań innej grupy, wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas pracy uczniów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w kodeksie pracy dział dotyczący bhp,
2) przeanalizować powyższe pytanie,
3) znalez
ć w kodeksie pracy odpowiedzi na powyższe pytania,
4) wskazać dział, rozdział i artykuł w kodeksie pracy, gdzie znajdują się odpowiedzi na
powyższe pytania,
5) wypełnić kartę pracy  ćwiczeń,
6) omówić swoje propozycje na forum grupy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 komputer,
 internet,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,
 Kodeks pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.2. Higiena pracy
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyjaśnij zasady zorganizowania pracy pod względem higieny pracy?
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować
zgodność wykonywania ćwiczenia. Wskazana jest pomoc nauczyciela podczas omawiania przez
uczniów swoich propozycji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać elementy przygotowania się do pracy,
2) rozróżnić czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy na forum grupy,
3) scharakteryzować czynniki bhp.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 arkusz papieru,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Określ znaczenie:
- Higieny w zakładzie pracy,
- Higieny personelu,
- Higieny produktów,
- Higieny produkcji oraz opisz jakie warunki higieny powinny być przestrzegane
w zakładzie pracy?
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić w czterech grupach, każda grupa omawia jeden rodzaj
higieny pracy. Nauczyciel powinien nadzorować zgodność wykonywania ćwiczenia. Wskazana
jest pomoc nauczyciela podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) omówić poszczególne rodzaje higieny pracy,
2) określić jakie znaczenie ma przestrzeganie higieny w miejscu pracy,
3) wskazać czym grozi nieprzestrzeganie zasad higieny pracy,
4) omówić swoje propozycje na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 arkusz papieru,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Wskaż, jakie wymogi powinny spełniać pomieszczenia w miejscu pracy. Dokonaj analizy
zagrożeń, jeżeli urządzenia techniczne nie spełniają wymogów bhp.
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić w grupach kilkuosobowych. Ćwiczenie można
wykonywać na kolorowych kartkach  na czerwonych wypisujemy jakie maszyny
i urządzenia nie powinny być, a na niebieskich jakie powinny spełniać funkcje aby pracownicy
mogli na nich pracować. Wskazana jest pomoc nauczyciela podczas omawiania przez uczniów
swoich propozycji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać wymogi jakie powinny spełniać pomieszczenia w miejscu pracy,
2) wskazać warunki, których nie powinny spełniać urządzenia,
3) wyjaśnić jakie niebezpieczeństwa grożą pracownikowi gdy pomieszczenia nie spełniają
warunków bhp,
4) scharakteryzować wymogi bhp, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia,
5) dokonać analizy dlaczego brak higieny w pomieszczeniach grozi niebezpieczeństwu nie
tylko dla pracownika,
6) zaprezentować efekty wykonanej pracy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela
 przybory do pisania,
 kolorowe kartki  czerwone i niebieskie.
Ćwiczenie 4
Zaznacz poprawnÄ… odpowiedz
spośród trzech możliwości:
Karta pracy  ćwiczeń
1. Postanowienia kodeksu pracy zobowiÄ…zujÄ… pracodawcÄ™ do zapewnienia pracownikom:
a) bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
b) dobrego i dużego wynagrodzenia,
c) dobrych warunków pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
 Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, wskazana jest pomoc nauczyciela
podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Nauczyciel może wybrać do
odpowiedzi trzech uczniów. Uczniowie omawiają to na forum i dyskutują.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować pytania,
2) wskazać poprawne odpowiedzi,
3) scharakteryzować poszczególne zagadnienia na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 karta pracy  ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij do czego pracodawca jest zobowiązany gdy prowadzi działalność gospodarczą
i zatrudnia pracowników oraz co mu grozi gdy stwarza zagrożenie wystąpienia
niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracownika?
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, wskazana jest pomoc nauczyciela
podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Nauczyciel może wybrać do
odpowiedzi trzech uczniów. Uczniowie omawiają to na forum i dyskutują.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać obowiązki pracodawcy rozpoczynającego działalność gospodarczą
i zatrudniającego pracowników,
2) określić konsekwencje dla pracodawcy, który nie przestrzega i zarazem stwarza
zagrożenie wystąpienia niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracowników,
3) scharakteryzować efekty pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 arkusze papieru,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.3. Klasyfikacja czynników szkodliwych w środowisku pracy
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zidentyfikuj czynniki gwarantujące bezpieczeństwo pracownika w zakresie bhp?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiału nauczania. Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie.
Nauczyciel powinien nadzorować zgodność wykonywania ćwiczenia. Nauczyciel może oceniać
uczniów plusami lub dodatkowymi innymi nagrodami, który z uczniów zrobi pierwszy
ćwiczenie poprawnie (np. trzy pierwsze osoby mają plusa  motywacja uczniów do zrobienia
ćwiczenia).
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać czynniki gwarantujące bezpieczeństwo i higienę pracy,
2) wskazać i omówić czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawcy na forum grupy,
3) scharakteryzować czynniki bhp pracy w miejscu pracy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 arkusz papieru,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
W poniższym tekście wstaw brakujące słowa, tak aby zdania były prawidłowo
sformułowane.
Karta pracy  ćwiczeń
Ryzyko zawodowe, związane z wykonywaną pracą wynika z narażenia pracownika na
działanie czynników niebezpiecznych,................................................, występujących na
stanowisku pracy.
Zagrożenie..................................., to wszystkie obce substancje i materiały, które mogą
spowodować fizyczne uszkodzenie człowieka.
Do grupy zagrożeń fizycznych zaliczamy: mikroklimat zimny i gorący ..........................,
...................... .
Zagrożenia chemiczne to określone i nieokreślone substancje .................................... w
postaci par dymów, .................................. oraz aerozolu.
Do grupy czynników uciążliwych należą:......................................., praca stojąca,
........................................................ .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić
w czterech grupach, każda z grup odpowiada na wszystkie pytania. Wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Uczniowie omawiają to na
forum grupy i dyskutujÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać poprawne odpowiedzi w brakujące miejsca w tekście,
2) uzasadnić odpowiedzi,
3) omówić swoje propozycje na forum grupy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Wskaż, jakie są czynniki szkodliwe, niebezpieczne i uciążliwe w miejscu pracy. Dokonaj
analizy czynników.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie, następnie pyta po kolei i każdy z osobna podaje jedną swoją propozycję,
która jest zapisywana na tablicy. W ramach dyskusji uczniowie podają również jakie nie
powinno być miejsce pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać czynniki szkodliwe, niebezpieczne, uciążliwe,
2) określić jakie zagrożenia niosą ze sobą poszczególne czynniki w miejscu pracy,
3) dokonać analizy poszczególnych czynników,
4) zaprezentować efekty pracy na forum grupy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 kartki papieru,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.4. Zagrożenia życia i zdrowia pracownika
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeczytaj uważnie poniższe zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami
P  prawda lub F  fałsz.
Karta pracy  ćwiczeń
- wypadkiem nazywamy zdarzenie śmiertelne i nagłe__,
- pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki pracy zgodne z przepisami bhp__,
- pracownik ma obowiązek spać w ciągu pracy ok. 1 godziny__,
- protokół powypadkowy musi sporządzać pracownik__,
- pracownik może palić tytoń w czasie pracy__,
- pracownik w czasie pracy musi nosić ubranie ochronne__,
- pracownik nie musi powiadamiać o wypadku przy pracy__,
- pracodawca jest zobowiÄ…zany do zapobiegania wypadkom w pracy__.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Na otrzymanych kartach pracy  ćwiczeń każdy uczeń samodzielnie
odpowiada. Nauczyciel zbiera kartki i sprawdza poprawność odpowiedzi oceniając uczniów.
Następnie wszyscy na forum grupy rozwiązują zadanie i dyskutują.
W ramach dyskusji uczniowie podają również jakie nie powinno być miejsce pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczniowie powinni:
1) scharakteryzować obowiązki pracodawcy i pracownika,
2) wypełnić kartę pracy  ćwiczeń,
3) wymienić poszczególne zdania.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Ćwiczenie 2
Wskaż zasady i kierunki kształtowania poczucia bezpieczeństwa i higieny pracy
w miejscu pracy pracowników. Wykorzystaj kartki koloru niebieskiego i czerwonego dla
zidentyfikowania zasad i kierunków?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Następnie uczniowie w utworzonych przez siebie dwóch grupach wypisują
swoje propozycje, a następnie dyskutują na temat pytań. Wskazana jest pomoc nauczyciela.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać zasady bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników,
2) wymienić i scharakteryzować poszczególne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy
pracowników,
3) wyjaśnić w jakim celu należy dobrze organizować środowisko pracy aby było ono
bezpieczne dla pracownika,
4) określić jakie elementy wskazują na to że miejsce pracy nie jest bezpieczne,
5) zaprezentować swoje zdanie na forum grupy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 dwie kartki, jedna koloru czerwonego druga niebieskiego,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Zdefiniuj i wyjaśnij poszczególne etapy wypadku przy pracy.
Karta pracy  ćwiczeń
Zagadnienia Wyjaśnienie zagadnień
Definicja wypadku przy
pracy
Podział wypadku przy
pracy
ObowiÄ…zki pracodawcy
w przypadku zaistnieni
a wypadku przy pracy
Dokumentacja
powypadkowa
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Po otrzymaniu karty pracy  ćwiczeń uczniowie indywidualnie wykonują
ćwiczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować pojęcie wypadku przy pracy,
2) określić kiedy zaistnieje wypadek przy pracy,
3) określić jakie są obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,
4) określić jaki jest podział wypadku przy pracy,
5) wyliczyć obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,
6) wyliczyć dokumentację powypadkową.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Pracownik w miejscu pracy skaleczył się urządzeniem technicznym. Wypełnij protokół
powypadkowy dla pracownika, który uległ wypadkowi w czasie pracy.
Karta pracy  ćwiczeń
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Uczniowie po otrzymaniu karty pracy  ćwiczeń indywidualnie wykonują
ćwiczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać rodzaj wypadku przy pracy,
2) sporządzić protokół powypadkowy,
3) dokonać analizy poprawności sporządzenia protokołu na forum grupy.
Zalecana metoda nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczeń projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
5.5. Metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Jakie najczęściej występują zagrożenia w miejscu pracy?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda grupa
sama określa zagrożenia jakie istnieją w miejscu pracy. Wskazana jest pomoc nauczyciela. Po
wykonaniu ćwiczenia w grupach uczniowie przedstawiają swoją propozycję na forum grupy i
dyskutujÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zidentyfikować zagrożenia występujące w miejscu pracy,
2) określić co grozi pracownikowi w miejscu pracy, jeśli dane zagrożenie wystąpi,
3) wyjaśnić poszczególne zdania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Uzupełnij poniższą tabelę.
Karta pracy  ćwiczeń
Zagrożenia Charakterystyka zagrożeń Środki zaradcze
Mikroklimat
Porażenie prądem
elektrycznym
Upadek na tym samym
poziomie (potknięcie się
poślizgnięcie się)
Skaleczenie, zakłucie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Pożar, wybuch
Pasożyty (np.glista ludzka)
Zagrożenie grypą
Przeciążenie układu ruchu
Uderzenie człowieka
o nieruchomy czynnik
materialny
Wymuszona pozycja ciała
Wskazówki do realizacji
Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.
Wskazane jest podział uczniów na dwie grupy. Każda z grup wypełnia kartę pracy  ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treścią ćwiczenia,
2) wypełnić kartę pracy  ćwiczeń,
3) zaprezentować efekt pracy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 karta pracy  ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Ćwiczenie 3
Rozwiąż krzyżówkę.
Karta pracy  ćwiczeń
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1. Do tego czynnika szkodliwego należy gaz.
2. Jest on powyżej 90dB (decybeli) niebezpieczny dla zdrowia pracownika.
3. Jeden z trzech czynników szkodliwych.
4. Gdzie obsługuje się trzon gazowy może nastąpić?
5. Jeden z czynników fizycznych.
6. Określone normy mierzalne czynnika chemicznego.
7. Zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną mogącą powodować uraz lub śmierć
oraz, które nastąpiło w związku z pracą.
8. Mikroklimat to czynnik.
9. BHP w zakładzie pracy jest kształtowane przez czynniki społeczne.
10. Zapobieganie chorobom oraz ochrona zdrowia to inaczej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Wskazana jest pomoc nauczyciela. Uczniowie po wykonaniu ćwiczenia
oddają karty pracy  ćwiczeń nauczycielowi. Pięć pierwszych osób
z poprawnymi odpowiedziami nauczyciel nagradza plusami. Następnie wszyscy uczniowie
wspólnie dyskutują na forum grupy na temat krzyżówki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać uważnie poszczególne zdania,
2) udzielić na nie poprawnej odpowiedzi,
3) rozwiązać hasło krzyżówki,
4) przeanalizować hasło krzyżówki,
5) przedyskutować odpowiedz
na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowa,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
5.6. Åšrodki ochrony osobistej
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Scharakteryzuj strój pracownika.
Wskazówki do realizacji
Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.
Ćwiczenie uczniowie wykonują w dwóch grupach. Następnie uczniowie dyskutują na temat
stroju i jego znaczenia w miejscu pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) scharakteryzować strój pracownika,
2) wskazać jakie znaczenie ma strój w pracy,
3) wskazać co grozi pracownikowi jeśli nie będzie wykonywał swojej pracy w odpowiednim
stroju,
4) zaprezentować swoją propozycję na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Wskaż elementy i zasady mające znaczenie w pracy asystentki stomatologicznej?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Ćwiczenie uczniowie wykonują indywidualnie lub w
grupach. Każda grupa podaje swoje propozycje.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać elementy jakie mają znaczenie w pracy asystentki stomatologicznej,
2) wskazać elementy mało istotne w pracy asystentki stomatologicznej,
3) określić zasady jakich należy przestrzegać w pracy stomatologicznej,
4) wskazać dlaczego należy przestrzegać zasady higieny w pracy,
5) określić najważniejsze zasady higieny pracy,
6) wskazać znaczenie stroju w pracy,
7) zaprezentować i dokonać analizy efektów pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 arkusz papieru,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
5.7. Pierwsza pomoc
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Pracownik wykonujÄ…c swoja pracÄ™ z
le się poczuł, zasłabł i spadł z podestu. Wskaż
czynności, które należy wykonać, aby pomóc poszkodowanej osobie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać poszczególne etapy udzielania pierwszej pomocy,
2) wskazać co należy sprawdzić, aby ocenić stan zdrowia poszkodowanego w wypadku,
3) wskazać jakie informacje należy podać wzywając pogotowie,
4) zaprezentować efekty wykonania zadania,
5) dokonać analizy skuteczności udzielania pierwszej pomocy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 arkusz papieru,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Wskaż poprawną odpowiedz
z poniższych możliwości.
Karta pracy  ćwiczeń
1. PierwszÄ… pomocÄ… nazywamy:
a) uratowanie poszkodowanego,
b) tamowanie krwi,
c) wszystkie czynności wykonywane przez osobę udzielającą tej pomocy do chwili
przybycia pogotowia.
2. Wzywając pogotowie do osoby poszkodowanej należy poinformować o tym, że:
a) poszkodowany żyje,
b) nastąpił wypadek, wskazać gdzie się wydarzył, ile osób jest poszkodowanych oraz kto
wzywa pomoc,
c) poszkodowany poniósł obrażenia.
3. W gastronomii niebezpieczeństwo stwarzają:
a) maszyny i urządzenia, które wykorzystuje w swojej pracy asystentka stomatologiczna,
b) tylko prÄ…d,
c) tylko budynki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w trzech grupach.
Każda grupa rozpatruje jedno pytanie i omawia je na forum grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy zdań,
2) wskazać poprawne odpowiedzi,
3) zaprezentować odpowiedzi na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Zaprezentuj sposób udzielania pomocy osobie poparzonej w czasie pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w dwóch grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy pracy danego zawodu,
2) wskazać metody unikania oparzeń w czasie pracy,
3) opisać jak należy pomóc osobie poparzonej,
4) przedstawić inscenizację jak należy poparzonego ratować,
5) zaprezentować efekty pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 fantom,
 przybory do pisania,
 materiały opatrunkowe, kran z wodą,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
5.8. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Scharakteryzuj poszczególne znaki informacyjne i ostrzegawcze.
Karta pracy  ćwiczeń
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w dwóch grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić, które znaki są informacyjne, a które ostrzegawcze,
2) nazwać i scharakteryzować poszczególne rysunki,
3) zaprezentować charakterystykę znaków,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
4) wskazać miejsce poszczególnych znaków w każdym zakładzie pracy,
5) dokonać analizy, czy poszczególne znaki są niezbędne w miejscu pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 karta pracy  ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Określ czynności powodujące zapobieganie powstawaniu pożaru w miejscu pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić czynności zapobiegające powstawaniu pożaru,
2) zaprezentować efekty wykonania zadania,
3) dokonać analizy swojej pracy oraz zaprezentować swoje zdanie na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 arkusz papieru,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Wskaż przyczyny występowania pożarów w miejscu pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w dwóch grupach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować pojęcie pożaru,
2) zidentyfikować możliwe przyczyny powstawania pożaru,
3) ocenić możliwości unikania pożarów w miejscu pracy,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 arkusz papieru,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Wylicz jakie służby należy powiadomić w chwili wystąpienia pożaru.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić zasady bhp i ppoż panujące w zakładzie pracy,
2) wskazać dlaczego należy przestrzegać zasad bhp i ppoż w miejscu pracy,
3) określić co, należy zrobić w chwili gdy nastąpi pożar w miejscu pracy,
4) przedstawić efekty pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia projektowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 arkusz papieru,
 literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 17, 19, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 1, 2, 3, 8, 13, 16, 18 z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. d, 4. a, 5. c, 6. a, 7. b, 8. c, 9. a, 10. c, 11. d,
12. b, 13. a, 14. a, 15.b, 16. a, 17. c, 18. d, 19. a, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Określić obowiązki pracodawcy C PP b
Określić obowiązki pracownika, który uległ
2 C PP c
wypadkowi
Określić warunki jakie powinny spełniać
3 C PP d
maszyny i urządzenia w środowisku pracy
Opisać zagrożenie z wadliwym sprzętem
4 B P a
elektronicznym
5 Rozróżnić gaśnice B P c
Opisać z
ródła pożaru, których nie należy
6 B P a
gasić wodą
7 Wyjaśnić pojęcie wypadku przy pracy B P b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Rozróżnić wypadki przy pracy z punktu
8 C PP c
widzenia ich skutków
Opisać obowiązki pracodawcy w razie
9 B P a
zaistnienia wypadku
10 Wyliczyć czynności pierwszej pomocy B P c
Wskazać niezbędne informacje podawane
11 A P d
podczas wzywania pogotowia ratunkowego
Wyliczyć kolejne czynności wykonywania
12 A P b
podczas sztucznego oddychania
Określić znaczenie ochrony środowiska
13 C PP a
w miejscu pracy
Wyliczyć obowiązki pracodawcy wobec
14 A P a
pracownika w zakresie bhp
Opisać obowiązki pracodawcy w chwili
15 B P b
zaistnienia wypadku w pracy
16 Określić czynniki materialne bhp C PP a
17 Rozróżnić czynniki niebezpieczne B P c
Rozróżnić zagrożenia występujące
18 C PP d
w miejscu pracy
Zidentyfikować objawy wymagające
19 A P a
wykonania masażu serca
Opisać w jakiej pozycji układamy
20 pracownika poszkodowanego B P d
i nieprzytomnego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiÄ…zanie testu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. ObowiÄ…zkiem pracodawcy jest
a) prowadzenie częstych szkoleń z zakresu bhp.
b) zapewnienie bezpieczeństwa i higienicznych warunków pracy.
c) zapewnienie pracownikom wyżywienia.
d) zapewnienie najnowocześniejszych wyposażeń w środki techniczne.
2. Jeśli pracownik ulegnie wypadkowi to powinien
a) po skończonej pracy iść do lekarza.
b) dokonać sam oględzin rany  jeśli jest to mała rana.
c) powiadomić przełożonego o zdarzeniu i okolicznościach zajścia i wezwać lekarza.
d) powiadomić o zdarzeniu Państwową Inspekcję Pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
3. Maszyny i urządzenia techniczne, w które jest wyposażony zakład pracy powinny spełniać
następujące warunki
a) powinny być najnowszej generacji.
b) powinny być ładne i estetyczne.
c) powinny być łatwe w obsłudze oraz ergonomiczne.
d) powinny zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zabezpieczyć
pracownika przed urazami.
4. Praca z wadliwym lub niesprawnym sprzętem elektronicznym jest zagrożeniem
a) fizycznym.
b) chemicznym.
c) biologicznym
d) społecznym
5. Wśród gaśnic rozróżnia się
a) gaśnice różne w zależności od pożaru.
b) tylko gaśnice pianowe.
c) gaśnice pianowe, śniegowe, proszkowe, halonowe.
d) tylko gaśnice proszkowe.
6. Nie wolno gasić wodą
a) instalacji elektrycznych pod prądem, palnych produktów ropopochodnych lżejszych od
wody oraz materiałów wchodzących z wodą w reakcje chemiczne jak karbid, sód,
potas, fosfor.
b) tylko urządzeń elektrycznych.
c) płonących samochodów oraz maszyn i urządzeń.
d) urządzeń gazowych.
7. Wypadkiem przy pracy jest
a) zdarzenie ciężkie lub śmiertelne.
b) zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną która powoduje uraz lub śmierć,
która nastąpiła w związku z pracą.
c) zdarzenie nagłe wywołane pracą, które powoduje uraz lub śmierć u pracownika.
d) utrata zdolności psycho-fizycznych.
8. Wypadki przy pracy grupyfikujemy na
a) wypadki zbiorowe, indywidualne.
b) wypadki lekkie i ciężkie.
c) wypadki śmiertelne, ciężkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).
d) wypadki zbiorowe, śmiertelne.
9. Pracodawca w razie zaistnienia wypadku
a) sporządza protokół powypadkowy, statystyczną kartę wypadkową oraz wpisać
wypadek do rejestru wypadków.
b) sporządza tylko protokół powypadkowy.
c) zapisuje wypadek w rejestrze wypadków.
d) wypisuje pracownikowi kartę zgłoszenia do lekarza.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
10. W razie wypadku należy wykonać następujące czynności udzielenia pierwszej pomocy
a) zrobić poszkodowanemu sztuczne oddychanie.
b) zadzwonić szybko po karetkę lub inną pomoc.
c) należy najpierw zabezpieczyć miejsce wypadku, wezwać fachową pomoc, dostarczyć
apteczkę pierwszej pomocy oraz ocenić stan zdrowia poszkodowanego.
d) przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce zapytać jak się poszkodowany czuje
i co się mu stało, czy potrzebna jest pomoc.
11. Wzywając pogotowie ratunkowe do poszkodowanego w wypadku należy poinformować
a) tylko co się stało.
b) tylko ile osób zostało poszkodowanych.
c) tylko co jest przyczyną wypadku oraz co się stało.
d) należy poinformować co się stało, ile jest osób poszkodowanych, gdzie nastąpił
wypadek, w miarę możliwości podać rodzaj uszkodzeń ciała oraz kto informuje
pogotowie.
12. Rozpoczynając sztuczne oddychanie metodą usta usta należy
a) wdychać powietrze w poszkodowanego aby przywrócić rytm tętna.
b) ułożyć chorego na plecach na twardym podłożu, wdmuchiwać powietrze w usta
ratowanego, oraz uciskać co jakich czas klatkę piersiową, powtarzać zabieg kilka razy
aż poszkodowany odzyska rytm serca.
c) uciskać mostek aby serce zaczęło bić bez wdychanie powietrza.
d) wdychać powietrze w usta i uciskać co jakiś czas klatkę piersiową.
13. Zadaniem ochrony środowiska w miejscu pracy jest
a) zapobieganie awariom i wypadkom w miejscu pracy.
b) zapobieganie pożarom.
c) nie ma znaczenie.
d) wpływa na jakość wykonywanej pracy przez pracowników.
14. Pracodawca prowadzący szkolenia bhp dla pracowników ma obowiązek zapewnić
pracownikom
a) warunki lokalowe oraz wykładowców i instruktorów, wyposażenie dydaktyczne oraz
programy szkoleniowe.
b) warunki lokalowe.
c) wykładowców i szkoleniowców.
d) odpowiednie broszury i materiały bhp.
15. W razie zaistnienia w zakładzie pracy wypadku bezpośredni przełożony pracownika, który
uległ wypadkowi obowiązany jest
a) zacząć dochodzenie kto spowodował wypadek lub co było przyczyną wypadku.
b) niezwłocznie zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu ustalenia jego okoliczności
i przyczyn.
c) zamknąć zakład pracy.
d) powiadomić policje.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
16. Do czynników materialnych bhp zaliczamy
a) budynki, maszyny, ogólne zabezpieczenie techniczne.
b) środki finansowe.
c) odzież.
d) tylko urzÄ…dzenia techniczne.
17. Czynniki niebezpieczne to czynniki których oddziaływanie
a) czasami może powodować uraz u pracownika.
b) wpływa niebezpiecznie na psychikę pracownika w miejscu pracy.
c) może prowadzić do urazu lub innego istotnego natychmiastowego pogorszenia stanu
zdrowia człowieka bądz
do zejścia śmiertelnego.
d) może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pracownika.
18. Rozróżniamy następujące zagrożenia występujące w miejscu pracy
a) chemiczne, biologiczne, materialne, psychospołeczne.
b) fizyczne, materialne, społeczne.
c) fizyczne, biologiczne, psychologiczne.
d) fizyczne, chemiczne, biologiczne, psychospołeczne.
19. Objawy wskazujące na konieczność wykonania masażu serca to
a) obserwację ruchów klatki piersiowej i nasłuchiwaniu odgłosów wydawanych przy
oddychaniu.
b) kontrolę tętna na tętnicy szyjnej.
c) kontrolę tętna na przegubie lewej ręki.
d) nasłuchiwać czy oddycha poszkodowany.
20. Oddychającego pracownika z wyczuwalnym tętnem jednak nieprzytomnego układamy
w pozycji
a) na wznak.
b) siedzÄ…cej.
c) na brzuchu.
d) bocznej ustalonej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 5, 6, 7, 13, 14, 18, 19 z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. a, 5. c, 6. a, 7. c, 8. a, 9. a, 10. c, 11. b,
12. d, 13. a, 14. c, 15. d, 16. a, 17. d, 18. b, 19. c, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzalne osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Wymienić podstawowe prawa i obowiązki
1 pracownika w zakresie bezpieczeństwa A P c
i higieny pracy na podstawie Kodeksu Pracy
Wymienić podstawowe obowiązki
pracodawcy w zakresie zapewnienia
2 A P b
bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy na podstawie Kodeksu Pracy
Wskazać podstawowe obowiązki osoby
kierujÄ…cej pracownikami w zakresie
3 zapewnienia bezpiecznych i higienicznych A P a
warunków pracy na podstawie Kodeksu
Pracy
Zinterpretować elementy zagrożenia
4 z niesprawnym lub wadliwym sprzętem B P a
elektrycznym w środowisku pracy
Ustalić skutki szkodliwego oddziaływania
5 C PP c
drgań na organizm człowieka
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Określić normy poziomu ekspozycji na hałas
6 C PP a
w 8 h dniu pracy
Zaplanować stanowisko pracy zgodnie
7 D PP c
z wymogami ergonomii
8 Rozróżnić znak zakazu gaszenia wodą B P a
9 Opisać znak ewakuacyjny B P a
Opisać postępowanie w przypadku
10 B P c
zagrożenia pożarowego i wybuchu pożaru
Zinterpretować zastosowanie sprzętu
11 gaśniczego w zależności od płonącego B P b
materiału
Sformułować cel i zadania podejmowanej
12 A P d
akcji udzielania pierwszej pomocy
Sprawdzić drożność dróg oddechowych
13 C PP a
u poszkodowanego w nagłym wypadku
Ocenić stan poszkodowanego, w którym
14 D PP c
konieczne jest podjęcie masażu serca
Opisać stan poszkodowanego, w którym
15 możemy go ułożyć w pozycji bocznej B P d
ustalonej
Opisać sprzęt gaśniczy w zależności od
16 B P a
płonącego materiału
Scharakteryzować sytuację, w której
17 poszkodowanemu nie można założyć B P d
opatrunku uciskowego
Określić sposób postępowania w przypadku
18 C PP b
porażenia prądem
19 Rozróżnić wypadki przy pracy C PP c
20 Opisać zasady urządzania miejsca pracy B P b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiÄ…zanie testu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest
a) kupować środki ochrony zbiorowej.
b) wykonywać pracę na maszynie stwarzającej zagrożenie dla zdrowia pracownika.
c) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy.
d) zarabiać pieniądze.
2. Pracodawca ponosi odpowiedzialności za
a) nieobecności pracownika.
b) wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy
nadzoru nad warunkami pracy.
c) działanie społecznego inspektora pracy.
d) wszystko.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
3. ObowiÄ…zkiem osoby kierujÄ…cej pracownikami jest
a) zapewniać wykonywanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami.
b) zastępować pracownika w miejscu pracy.
c) nie reagować na widoczne zagrożenia dla zdrowia pracownika.
d) rządzić i nakazywać obowiązki pracownikom.
4. Praca z wadliwym lub niesprawnym sprzętem elektronicznym jest zagrożeniem
a) fizycznym.
b) chemicznym.
c) biologicznym.
d) społecznym.
5. Skutki szkodliwego oddziaływania drgań na organizm człowieka możemy podzielić na
a) wielokrotnie i pojedyncze.
b) dynamiczne i miejscowe.
c) funkcjonalne i biologiczne.
d) wielokrotne i miejscowe.
6 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy nie powinien
przekraczać
a) 85 dB.
b) 75 dB.
c) 65 dB.
d) 105 dB.
7. Najlepsze oświetlenie dla ludzkiego oka to
a) sztuczne pojedyncze.
b) sztuczne ogólne.
c) naturalne słoneczne.
d) sztuczne i naturalne jednocześnie.
8. Znak zakazu gaszenia wodÄ… to znak
a)
b)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
c)
d)
9. Przedstawiony poniżej znak oznacza
a) kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół w prawo.
b) kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół w lewo.
c) kierunek ostrzegania przed stromymi schodami w czasie ewakuacji.
d) uwaga na drzwi ewakuacyjne.
10. W przypadku wybuchu pożaru w mieszkaniu należy
a) szybko otworzyć okno lub zbić szybę w płonącym pomieszczeniu.
b) otworzyć równocześnie drzwi i okna.
c) nie otwierać okna.
d) uciekać i ratować się.
11. Do gaszenia płonącej instalacji elektrycznej pod napięciem użyjesz
a) hydrantu.
b) gaśnicy proszkowej.
c) koca gaśniczego.
d) wody.
12. Udzielanie pierwszej pomocy ma na celu
a) podanie poszkodowanemu odpowiednich leków podtrzymujących życie.
b) przetransportowanie poszkodowanego do punktu ratownictwa medycznego.
c) podanie poszkodowanemu czegoÅ› do picia i wezwanie pogotowia ratunkowego.
d) podjęcie czynności mających na celu podtrzymanie życia poszkodowanego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
13. Ocenę drożności dróg oddechowych, prowadzimy przez 10 sekund poprzez
a) obserwację ruchów klatki piersiowej i nasłuchiwanie odgłosów wydawanych przy
oddychaniu.
b) kontrolę tętna na tętnicy szyjnej.
c) kontrolę tętna na przegubie lewej ręki.
d) nasłuchiwanie czy oddycha poszkodowany.
14. Objawy wskazujące na konieczność wykonania masażu serca to
a) zmiany barwy skóry.
b) silne bóle w dole brzucha.
c) utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, brak tętna.
d) brak tętna, sztywność z
renic, silny ból w klatce piersiowej.
15. Oddychającego pacjenta z wyczuwalnym tętnem jednak nieprzytomnego układamy
w pozycji
a) na wznak.
b) siedzÄ…cej.
c) na brzuchu.
d) bocznej ustalonej.
16. Płonącą na poszkodowanym odzież należy gasić
a) dużymi kocami wełnianymi.
b) dużymi chustami materiałowymi.
c) gaśnicą pianową.
d) wodÄ….
17. Uciskowy opatrunek zakładamy na
a) otwarte złamanie.
b) krwotok z rozległej powierzchni rany.
c) zwichnięcie.
d) pojedynczą ranę, z której krew wypływa ciągłym strumieniem.
18. W przypadku porażenia prądem
a) odciÄ…gamy poszkodowanÄ… osobÄ™ od miejsca wypadku.
b) przerywamy obwód prądu elektrycznego.
c) wynosimy go z miejsca wypadku i robimy mu sztuczne oddychanie.
d) wzywamy policję, straż pożarną i pogotowie.
19. Rozróżniamy wypadki przy pracy
a) zbiorowe, indywidualne.
b) lekkie i ciężkie.
c) śmiertelne, ciężkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).
d) zbiorowe, śmiertelne.
20. Przy organizacji stanowiska pracy nie trzeba uwzględniać
a) przepisów bhp.
b) sympatii osobistej.
c) upodobań pracownika.
d) łatwości współpracy między komórkami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
7. LITERATURA
1. Dołęgowski B., Janczała S.: Co każdy pracownik o ochronie przeciwpożarowej wiedzieć
powinien, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa i Doskonalenie Kadr, Gdańsk 1998
2. Konarzewska M., Zielonka B., Konarzewska-Sokołowska M.: Technologia
gastronomiczna z towaroznawstwem, część I, Wydawnictwo REA, Warszawa 2005
3. Skuza L., Wypadki przy pracy od A do Z, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa
i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998
4. Wojciechowski E.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach, Wydawnictwo Ośrodek
Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998
5. Zdziennicka-Kaczocha G.: Co każdy pracodawca wiedzieć powinien o zasadach BHP
w swoim zakładzie pracy, w świetle znowelizowanych przepisów Kodeksu Pracy,
Wydawnictwo sigma, Skierniewice 2006 (stan prawny na 1 czerwca 2006 roku)
6. Żabicki W.: Organizacja bezpieczeństwo i higiena pracy, Wydawnictwo Szkolne
i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warszawa 2005
7. http://lipka.klub.chip.pl/praktyczne/zdrowie.htm
8. PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacyjne
9. http://komers-bhp.pl
10. www.odziez-robocza.com/apteczki.html
11. Kodeks Pracy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54