Woda stanowi 2/3 organizmu człowieka o jest głównym składnikiem płynów ciała, m. in. krwi i limfy. Płyny te zapewniają komórce właściwe funkcjonowanie. Tworzą dla komórki odpowiednie środowisko i umożliwiają komunikację. Woda nie jest substancją odżywczą, ale jest niezbędna dla organizmów żywych. Jest doskonałym rozpuszczalnikiem, dlatego też w organizmie występują różne mechanizmy regulujące zawartość wody.
Każdy organ zawiera wodę - mózg, serce, wątroba, mięśnie. Cytoplazma i składniki organelli zbudowane są po części z wody. Jest ona substratem w wielu procesach, np. trawieniu lub produktem, np. w oddychaniu tlenowym. Woda jest miejscem, w którym zachodzą reakcje chemiczne oraz sama uczestniczy w wielu z nich. Bierze udział w transporcie substancji w organizmie.
Funkcje wody:
pozwala oddychać, utrzymując ciągłe odpowiednie nawilżenie płuc
transportuje tlen do wszystkich komórek ciała
nawilża stawy i gałki oczne
amortyzuje układ nerwowy
uczestniczy w przenoszeniu dźwięku przez ucho środkowe,
pomaga zachować odpowiednią objętość i ciśnienie krwi w ciele
wspomaga procesy trawienne i transportuje pokarm
oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii
bierze udział w regulacji temperatury ciała - w wyniku pocenia organizm pozbywa się nadmiaru ciepła
Gdy jest ciepło pot nas ochładza: przez pory w skórze woda wydostaje się na jej powierzchnię i wyparowuje - pozbawia nasze ciało części ciepła. Gdy jest zimno, woda jest wydychana przez nas w postaci pary. Organizm ludzki nie ma specjalnych przystosowań do magazynowania wody, więc musimy uzupełniać jej zapasy w organizmie. Natomiast wielbłądy mogą tak długo wędrować przez pustynię bez picia wody dzięki zapasom tłuszczu zmagazynowanym w ich garbach. Gdy tłuszcz ten jest wykorzystywany przez organizm jako źródło energii, powstaje znaczna ilość wody jako produkt uboczny metabolizmu tłuszczu.
Uczucie pragnienia z reguły pozostaje w tyle za zapotrzebowaniem organizmu na wodę. Odstęp czasu, który upływa od pojawienia się uczucia pragnienia i podjęcia odpowiednich działań (wypicia szklanki napoju, jego strawienia i uzupełnienia zapotrzebowania organizmu na wodę), jest na tyle długi, że zagraża wystąpieniem objawów odwodnienia. Utrata 3% wody powoduje uczucie zmęczenia, ból głowy, zawroty głowy, przegrzanie ciała, większa - zatrzymanie pocenia się i udar cieplny. Przy utracie 10% wody odwodnienie zagraża życiu. Ciężkie wymioty i biegunka stanowią bezpośrednie zagrożenie życia.
U ludzi zdrowych w normalnych warunkach istnieje równowaga między wydalaniem a pobieraniem wody.
Wysuszanie błon śluzowych otwiera drogę zakażeniom wirusowym i bakteryjnym.
Kiedy dobrze jest się napić (więcej wody)?
Przy zdrowej diecie, ponieważ warzywa, owoce, ciemne pieczywo i płatki śniadaniowe zawierają pomocny w odchudzaniu błonnik, który wymaga dużej ilości wody do popicia
Przed posiłkiem (na lepsze trawienie)
W podróży
Pijąc alkohol i kawę
Przy wzmożonym wysiłku fizycznym
Przy wysokiej temperaturze otoczenia (nawet, gdy nie chce nam się pić)
Przebywając w zamkniętych pomieszczeniach
W okresie ciąży i karmienia
Podczas choroby lub wysiłku fizycznego tracimy dużo wody, więc wzrasta jej zapotrzebowanie, które w skrajnych wypadkach może wzrosnąć do 10 litrów. Odwodnić organizm można też stosując nierozważnie przeróżne diety.
Organizm odwadnia się szczególnie podczas wielkich upałów. szczególnie osoby w starszym wieku powinny pamiętać o uzupełnianiu zapasów wody w organizmie.
Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na wodę wynosi ok. 40 ml./kg masy ciała, zależnie przede wszystkim od aktywności fizycznej, a także temperatury, wilgotności i ruchu otaczającego powietrza oraz rodzaju pożywienia.
Ciekawostki
niektóre leki zwane diuretykami powodują utratę wody wraz w moczem. Alkohol, herbata i kawa mają również łagodne działanie diuretyczne, i zbyt duże ich spożycie może przyczyniać się do odwodnienia organizmu,
Jako jedyny płyn, który dostaje się do naszego organizmu, woda nie musi być przetworzona i oczyszczona.
każdego dnia tylko z wydychanym powietrzem tracimy od 400 do 500 ml wody, a w trakcie upałów nawet więcej,
jest możliwe spożycie zbyt dużej ilości wody. Wydajność naszych nerek wynosi około 0,6-1,5 l moczu na godzinę. Więc jeśli pije się więcej niż te ilości, lub z przyczyn chorobowych nie możemy pozbyć się odpowiednio szybko wody z naszego organizmu, może wystąpić zjawisko przewodnienia organizmu. Symptomy przewodnienia to m.in. nudności, torsje, duszność, obrzęki, narastające zaburzenia świadomości, skurcze mięśni, drgawki a nawet w skrajnych przypadkach śpiączka,
Kaktusy wykazują szereg przystosowań umożliwiających znoszenie silnego nasłonecznienia, także wysokiego poziomu promieniowania UV i niedostatku wody w otoczeniu. Są odporne na działanie wysokiej temperatury, na znaczne jej wahania dobowe (na pustyniach dochodzące do 40°C), niektóre gatunki znoszą też spadki temperatur sięgające poniżej -5°C.
Kaktusowate w znacznej części zbudowane są z wewnętrznej tkanki wodnej. Zbudowana jest ona z wielkich, cienkościennych komórek. W związku z periodycznością okresów dostępności i oddawania wody, kaktusy wykazują przystosowanie do zmian ilości gromadzonej wody. Na przekroju poprzecznym łodyg u starszych kaktusów zwykle wyraźnie widoczne są pierścienie rocznych przyrostów analogicznie do słojów rocznych u drzew.
1