„W MAŁYM DOMKU” - TADEUSZ RITTNER
Gatunek: dramat w 3 aktach
Miejsce akcji: mały biały domek
Problematyka: portrety psychologiczne postaci
Bohaterowie:
Doktor Karol - to człowiek zdolny i energiczny. Całe swoje życie jednak ulegał mieszczańskim pojęciom na temat honoru. Ożenił się nie dlatego, że kochał dziewczynę, lecz dlatego, że tak nakazywał honor (ciąża). Z tych samych powodów mimo ambicji naukowych, przeniósł się z ośrodka uniwersyteckiego do małego miasteczka. Ożenił się z nią z konieczności, ale uznał, że małżeństwo z córką gospodyni złamało mu życie. Zaszył się na prowincji, pełen poczucia krzywdy i wyższości wobec otoczenia. Doktor jest szanowany i lubiany w miasteczku, ma wielu przyjaciół, ma zostać lada dzień wybrany burmistrzem. Pacjenci uwielbiają go i wręcz udają choroby, żeby tylko ich odwiedził.
Maria - żona Doktora. Maria jest spokojną, roztargnioną nieco panią domu, która w swoim mniemaniu zbyt mało odróżnia się od służącej Kasi - wszak ta rozmawia z panią niemal jak z równą sobie, jednocześnie niefrasobliwie traktując swoje obowiązki
Antek - syn Doktora Karola i Mari
Wanda - kuzynka Doktora, wychodzi za Sielkiego
Sielski - nauczyciel, zaleca się do Wandy
Jurkiewicz - Inżynier, ma romans z Marią, lokator, wynajmuję pokój u Doktora
Sędzia, Sędzina, Notariusz, Notariuszowa
Kosicki
Kasia - sługa
Szymon - robotnik
Wołkowicz - kandydat na burmistrza
Streszczenie: "W małym domku": małomiasteczkowy lekarz zabija żonę, ponieważ go zdradziła. Ożenił się z nią z konieczności, ale uznał, że małżeństwo z córką gospodyni złamało mu życie. Zaszył się na prowincji, pełen poczucia krzywdy i wyższości wobec otoczenia. Żony nie zauważa albo ją upokarza. Żona rzeczywiście mądra nie jest, a spragniona ludzkiego uczucia pada pastwą pierwszego uwodziciela, jaki znalazł się w jej życiu; nie potrafi i nie chce ukrywać swojej miłości. Całkowicie dotąd obojętny wobec niej mąż zabija, bo tak mu każe urażony honor posiadacza. Sąd podzielający takie rozumienie honoru uniewinnia go, ale nie czyni tego najbliższe otoczenie i sumienie. Zabójca kończy samobójstwem.
Plan wydarzeń:
Akt I
Maria z Kasią rozmawiają o tym, że doktora nie ma, spóźnia się na wybory burmistrza.
Maria wspomina, jak ja doktor adorował jeszcze w Krakowie.
Wchodzi Jurkiewicz.
Jurkiewicz mówi, że będzie tu mieszkał, doktor wynajął mu pokój.
Rozmawiają o doktorze, o domu.
Wchodzi Kosicki, pyta o doktora.
Maria spodobał się Jurkiewicz..
Jurkiewicz postanawia uwieść Marię.
Wraca doktor.
Doktor rozmawia z kuzynką Wandą, śmieje się z Jurkiewicza, rozmawiają o wyborze burmistrza.
Doktor jest pewnym kandydatem na burmistrza.
Wanda zarzuca Doktorowi nieszczerość.
Wanda i Doktor rozmawiają o Marii.
Doktor twierdz, że kocha Marię.
Po cichu wchodzi Sielski.
Sielski mówi, że zawiązali jakieś towarzystwo i idealnym kandydatem byłby kupiec Wołkowicz (siedział w więzieniu).
Sielski został wyśmiany przez doktora.
Doktor idzie do ratusza.
Sielski wyznaje Wandzie, ze ją kocha.
Wanda odrzuca Sielskiego.
Sielski wychodzi, spotyka Marię, która pyta go o Antka, jak się uczy.
Wanda rozmawia z Marią o wyznaniu Sielskiego.
Burmistrzem został doktor. Krzyczą i wznoszą toasty.
Jurkiewicz zaczyna uwodzić Marię.
Akt II
Szymon robotnik przyszedł prosić doktora do jego żony.
Wchodzi Sielski i mówi do Marii, ze poweselała.
Sielski mówi że wczoraj widział Marię z doktorem w intymnej sytuacji. To nie mógł być doktor, bo on wyjechał.
Sielski zauważa doktora, który właśnie przyjechał i domyśla się.
Maria zdradza doktora z Jurewiczem.
Jurewicz próbuje jej powiedzieć, że niedługo wyjedzie, a ona nie chce tego przyjąć.
Jurewicz wychodzi, wchodzi Wanda.
Wanda mówi, że Karol to prawdziwy mężczyzna, a Jurewicz to pajac.
Kolacja.
Doktor zauważa, że Maria jest zmieniona i chce wiedzieć dlaczego, ta nic nie mówi, doktor wścieka się.
Na kolacjii Maria adoruje Jurkiewicza
Sędzina daje do zrozumienia doktorowi, że Maria i Jurkiewicz romansują.
Rozmawiają o podróży doktora, miał propozycję zostania we Lwowie.
Nikt nie chce słyszeć o przenosinach doktora ani on sam nie chce się wyprowadzać.
Doktor obiecuje Marii, ze zabierze ją w podróż.
Maria cały czas zajmuje się tylko Jurewiczem.
Doktor wpada w złość.
Jurkiewicz mówi Kosickiemu, że ucieka.
Sędzina kokietuje doktora, odrzuca go potem i mówi, że teraz chce się on zemścić na żonie.
Goście wychodzą.
Maria i doktor kłócą się..
Doktor wspomina jej, że za jedną z nią noc musiał zapłacić całym życiem, a teraz pierwszy lepszy ja zabiera.
Doktor strzela do Marii.
Maria umiera ze słowami Dlaczego mnie wziąłeś na ustach.
Akt III
Kasia i sędzina rozmawiają o doktorze.
Sielski opiekuje się Antkiem.
Trzy miesiące procesu - doktor zostaję uniewinniony.
Sędzina wychodzi, bo wrócił doktor.
Doktor wścieka się na Sielskiego, że powiedział o jego powrocie, teraz zleci się tu całe miasteczko.
Wanda i Sielski zdają sobie sprawę, ze doktor nie otworzy tu na nowo praktyki.
Doktor z rozmowy z sędzią dowiaduje się, ze na jego miejscu już ktoś pracuje.
Sędzia daje Doktorowi do zrozumienia, by wyjechał.
Doktor nie chce wyjeżdzać.
Doktor mówi wreszcie, że zabił żonę, a nikt mu nic za to nie zrobił.
Wanda postanawia wyjść za Sielskiego.
Doktor popełnia samobójstwo.
2