24.W jaki sposób twórczość Van Gogha,Gaugina, Cezanne'a przeciwstawiła się malarstwu impresjonistów?
Opisując twórczość wyżej wymienionych artystów należy zacząć od tego, iż były to postacie, które miały styczność z impresjonizmem. Impresjonizm był zbyt silnym prądem by zniknąć bezpowrotnie lecz stworzył wobec siebie „opozycje”. Niektórzy artyści domagali się „odbudowy kształtu”. Malarze oddalający się od impresjonizmu, nie tyle chcieli polegać na intuicji co na skuteczności łączenia sztuki z naturą , pragnęli wszelkiego zdyscyplinowania form. Były to nowe wizje malarstwa ze spokojniejszą harmonią kolorów; wesołych lub smutnych.
Malarstwu impresjonistycznemu sprzeciwili się; Vincent van Gogh, Paul Cezanne, Paul Gaugin, nazwano ich postimpresjonistami.
Postimpresjonizm to termin określający różne tendencje w malarstwie, zwłaszcza francuskim, jakie od 1880 ( ostatnia wystawa impresjonistów) do ok. 1905 r. pojawiały się jako rozwinięcie bądź reakcja przeciwko impresjonizmowi. artyści postimpresjonistyczni w różny sposób zrywali z naturalizmem i teorią chwilowych wrażeń impresjonistów.
Paul Cezanne - skupiał się na problemach kompozycji malarskiej
Paul Gaugin - próbował nadawać barwie i linii znaczenie symboliczne
Vincent van Gogh - stał się prekursorem ekspresjonizmu
Vincent van Gogh jak inni postimpresjoniści związany był wcześniej z impresjonistami a po pobycie w „centrum impresjonistów” w Paryżu w pewnym stopniu wykorzystał osiągnięcia ww. grupy lecz nie wzorował się na nich całkowicie. Wręcz przeciwnie, zdobycze grupy traktował jako „element techniczny”:- rozjaśnił paletę barwną, - stosunek do przestrzeni, itp. Van Gogh był ekspresjonistą, w swoich pracach przedstawiał stany uczuciowe w najwyższym napięciu. Jest to sztuka symboliczna, która przez formy świata widzianego wyraża stany psychiki artysty a nie wrażeń zmysłowych oddziaływujących przez naturę w przypadku dzieł impresjonistycznych.
Siła jego wypowiedzi jest niesamowita. Impresjonizmowi sprzeciwił się tym, że wywalczył na nim kształty, na swych obrazach skupiał wizję wewnętrznego świata, aby wydobyć zamierzony efekt deformował, kolor i linię wykorzystywał dla przedstawienia dramatu ( stosowanie kontrastu, mroczne i czyste barwy).
„Irysy” - obraz symboliczny
„kruki nad łanem pszenicy” - barwy ostre, mocno nasycone, faktura daje efekt niepokoju
Paul Cezanne przyjaźnił się z Monetem, Renoiorem i innymi impresjonistami, miał styczność z ich twórczością. Zawdzięcza impresjonistom czystą paletę barw i budowanie płaszczyzny kolorem. W stosunku do impresjonistów Cezanne wyraźnie podkreśla przestrzeń i bryłę. Studiując naturę opierał się głównie na pracy oka, sam wysuwał wnioski z wrażeń ale nie tylko je rejestrował lecz przedstawiał wzruszenia, wrażenia w kategoriach rozumowych. Zawsze długo obserwował naturę by później drogą analiz i obserwacji uwiecznić to na dziele.
Tworzenie brył, upraszczanie kształtów, geometryzowanie to jedna z zasad
POSTIMPRESJONIZM- termin ten oznacza zwrot przeciwko impresjonizmowi. Najczęściej ujawnia się on u tych artystów, którzy kiedyś byli związani z impresjonizmem ( a w późniejszym czasie odłączyli ). Po odłączeniu się od impresjonizmu znaleźli sobie własną technikę wypowiedzi, która wykorzystywała zdobycze impresjonizmu ( rozjaśnienie palety barwnej, wyjście w plener, małe formaty, wyrażenie nowego stosunku do przestrzeni- nowa kompozycja). Głównymi przedstawicielami postimpresjonizmu byli: Vincent van Gogh, P. Gaugin, Henri Toulouse- Lautrec, Paul Cezanne.
VINCENT VAN GOGH-( mieszkał w żółtym domku) syn pastora, zaczynał jako sprzedawca, nauczyciel, wykładowca Pisma Św., robotnik. Był człowiekiem bardzo szczerym, który za życia sprzedał tylko jeden obraz ( „ Czerwona winnica”). Całe życie utrzymywał go brat Theo. Był artystą który bardzo szybko, za pomocą krótkich nerwowych pociągnięć pędzla, malował. W jego twórczości można wyróżnić V okresów:
I OKRES- malarstwo czysto holenderskie, przypada na lata 1880-86, widać tu wyraźne nawiązania do Courbeta i Milleta („ Tkacz”, ”Jedzący kartofle”)
II OKRES- jest on związany z Paryżem, przypada na lata1886-88, artysta spotyka się z impresjonistami, a także inspiruje się sztuką japońską. W tym okresie Vincent zaczyna malować charakterystycznym dla siebie stylem- czyli krótkimi pociągnięciami pędzla. („Kobieta siedząca w kawiarni Tamburin”, „Martwa na z cytrynami” oraz pierwsze Słoneczniki)
III OKRES- (Van Gogh mieszka w Arles )jest to czas kiedy powstają najbardziej znane obrazy- eksplozja kolorów ( „ Słoneczniki”, „ Kwitnący sad”)- w tych obrazach widoczny jest w pełni styl malowania artysty. ( „ Portret listonosza”, „ Nocna kawiarnia”- uwidaczniaja się tam pierwsze symptomy choroby, „ Kawiarniany taras”- największe kontrasty, „Arlezjanka”). Kolor był dla niego symboliczny. Inspirując się wsią nawiązuje do Mileta ( „Siewca”). W tych latach artysta zaprasza do siebie Gaugina ( który po długich namowach zgadza się), niestety spotkanie kończy się tragicznie- Van Gogh obcina sobie ucho ( zaraz po tym zdarzeniu powstają obrazy: „ Autoportret z obciętym uchem”, dwa krzesła.
IV OKRES- powstają wtedy obrazy ukazujące sytuacje psychiczną artysty („ Widok Arles”, „ Dziedziniec szpitala w Arles”)
V OKRES- 1889-90 ookres ekspresyjno- symboliczny, trafia do szpitala dla psychicznie chorych- zapisy malarskie, walka ze sobą, deformacja, ruch, dynamizm ( „Irys”, „Gwieździsta noc”, „Portret doktora Drachet”- on go leczył, „ Kruki nad łanem pszenicy”). Kolor jest podstawowym środkiem wyrazu, jest uproszczony i zmaga nastrój.
PAUL GAUGIN- był prawnikiem, zaczął malować dosyć późno, na początku był także związany z impresjonistami, później przeniósł się na wioski bretońskie, na Martenikę i Thaiti. Od razu miał skłonności dekoracyjne i to u niego przetrwało, wyrazisty rysunek i kolor, często stosował linearne obrysy postaci i plam, barwne cienie. Styl który wytworzył nazywamy syntetyzmem-uproszczone kształty podporządkowane dekoracyjnemu rytmowi i harmonii barw, posługuje się symboliką- ma ona 2 wymiary rzeczywisty i nadrealny, prymitywizm, dekoracyjność. Przykłady DZIEŁ („ Anna z Jamajki”, `autoportret”, „ Widzenie po kazaniu”, „Jakub walczący z aniołem”, „ Żółty Chrystus”, „Tajskie kobiety na plaży”, „Nigdy więcej”, Duch zmarłych czuwa”, „ Skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy”, „ Biały koń”)
HENRI DE TOULOUS-LAUTREC- pochodzi z arystokratycznej rodziny, był kaleką ( nie rosły mu nogi), zaprzyjaźnił się z ludźmi którzy bywali na Mont Mart ( kabarety, domy publiczne- nawet w pewnym momencie zamieszkał w jednym z nich). Miał solidne akademickie wykształcenie, z łatwością rysował, nie malował pejzaży i otwartych przestrzeni, zawsze malował w pomieszczeniach ( sztuczny świat paryskiego życia). Sztuczne światło, które mu towarzyszyło w nocnych klubach nie jest zbyt kokieteryjne- ujawniają się cechy psychologiczne- to było dla niego inspiracją. Był bezwzględnym obserwatorem ( wyolbrzymia)- jest uczestnikiem tego świata- obserwatorem. Cechy charakterystyczne- deformacja( nie wynika z nieumiejętności), migawkowość, karykatura i groteska( wynika to z chęci ukazania prawdy). Z impresjonizmu wziął jasne kolory, swoboda w poruszaniu pędzlem, stosuje pastele dzięki czemu uzyskuje dużą swobodę. Zasłynął z plakatu w technice litografii( plakaty do przedstawień). Są to pierwsze plakaty w Europie- stosuje płaską plamę barwną, kontur i liternictwo . DZIEŁA: „ Toaleta”, „ Wchodząca do Molin Rouge”, „Bywalcy”, „ Wnętrze domu publicznego”, „Pod zdechłym szczurem”.
PAUL CEZANNE- pochodzi z zamożnej rodziny, całe życie mógł poświęcić sztuce, w młodości brał udział w wystawie impresjonistów, całe życie walczył o osiągniecie w swoim malarstwie doskonałości, znany był z poszukiwania doskonałości, bardzo szybko zyskał wielu wielbicieli- szybko zaczął konkretyzować i teoretyzować swoja sztukę ( pisze). Dla Cezanna akademickie sposoby kształtowania obrazu były niezgodne z prawdą! Duże wrażenie zrobił na nim impresjonizm, podziwiał nowe odkrycia w dziedzinie koloru. W całej twórczości zawsze chciał malować to co widział- malować według wrażeń. Odrzuca to co wie o przedmiocie- maluje tylko to co widzi. Cezanne nienawidził bałaganu- nawet na płaszczyźnie obrazu- wszystko miało być ustalone. Używał mocnych, intensywnych barw, akompozycja była klarowna. Ponieważ mieszkał na południu Francji malował intensywnymi barwami, które chciał utrwalić z tym miejscem. Dbał bardzo o warsztat- ślady pędzla zgodne są z liniami kompozycji. Postrzegał naturę najpierw ja analizując ( badając określone problemy), jeżeli np. w jego obrazach zdarzał się deformacja to tylko żeby osiągnąć zamierzony efekt- wszystko jest przemyślane. Do końca życia uważa że nie umie malować, nigdy nie jest zadowolony z efektów swojej pracy. Cezanne jako pierwszy stwierdził, że malarstwo ma stać się dyscyplina intelektualną. W jednym z listów do swojego przyjaciela Emila Bernard ( malarza) Cezanne napisał „ w naturze należy starać się odnaleźć formy kuli, stożka i walca”- wykorzystali to później malarze współcześni. Oprócz tego że malował pejzaże i portrety w jego twórczości pojawia się motyw góry św. Wiktorii ( w Aix). Wszystko co maluje wyraża przez kolor, używa perspektywy powietrznej, maluje subtelnie. Jeżeli pracował z modelem to wymagał wielu posiedzeń- aby osiągnąć zamierzony cel. Jeżeli naginał coś w naturze to tylko dla tworzenia doskonałych zespołów form. Często występuje biel nie surowa. Malował bez kontrolowania rzeczywistości. DZIEŁA: „ Grający w karty”, „martwa natura z Amorem”, „góra św. Wiktorii”- wiele wersji, „ kąpiąca się”, „ chłopiec w czerwonej kamizelce”.