POSTIMPRESJONIZM
W latach 80tych XIX wieku nastąpił odwrót od impresjonizmu, znany pod nazwą postimpresjonizm. Czas jego trwania szacuje się od roku 1885 do pierwszej wsyatwy fowistów w 1905. Było to złożone zjawisko w skład którego zalicza się kilka pomniejszych ruchów, dlatego trudno mówić o jednolitej formie. Zasadniczymi cechami postimpresjonizmu były:
● wzmocnienie dyscypliny kompozycji obrazu i konstrukcji formy
● uznanie prawa artysty do deformacji, syntezy i stylizacji form
● symboliczne znaczenie barw i linii.
● ekspresja, dramatyzm i wymowa symboliczna
Neoimpresjoniści, zmieniając swój stosunek do impresjonistycznej sztuki, poprzez studiowanie badan naukowych oraz własną pracę badawczą, odczuwali potrzebę przedstawiania swych metod oraz programu w traktatach teoretycznych. Za tzw. „Ojca” neoimpresjonizmu uważa się Paula Signaca. Jako przywódca nowego nurtu, ok. 1890 roku spisywał już główne założenia nowej estetyki a w 1899 roku, Signac opublikował traktat naukowy „Od Eugena Delacroix do neoimpresjonizmu”
W swej pracy, Signac krytykował swoiste ograniczenie impresjonistów, do portretowania jedynie krótkich, ulotnych chwil, postrzeganych tylko przez moment. Głównym zarzutem jest tu wielce przypadkowe uderzanie pędzlem o płótno.
Tymczasem neoimpresjoniści uważają że należy dążyć do perfekcji i w pełni korzystać z osiągnięć nauki by tworzyć bardziej wartościową sztukę.
Podobnie jak impresjoniści, przedstawiciele neoimpresjonizmu obserwowali otaczający ich świat, lecz poprzez dokładną analizę, systematyzowali widziane obiekty i w trakcie malowania wyodrębniali barwę lokalną i barwę oświetlenia starając się uchwycić ich oddziaływanie na siebie.
Jak wspomniałam, chętnie wykorzystywali naukę, co za tym idzie, neoimpresjoniści pilnie studiowali publikacje naukowe, szczególnie dotyczące optyki, gałęzi fizyki dynamicznie się wówczas rozwijającej. Podpierając się pracami takich fizyków jak Maxwell, Helmholtz czy Rood, a z pracy Chevreula mówiącej o „Równoczesnym kontraście barw i jego stosowaniu” czyniąc swoja biblię, badali sposoby postrzegania kolorów przez ludzkie oko oraz eksperymentowali z technikami malarskimi. Dzięki naukowemu podejściu, zastąpili mieszanie farb na palecie, optycznym mieszaniem barw. Tak narodził się pointylizm. Technika ta przewidywała dotykanie płótna tylko czubkiem pędzla i malowania poprzez nanoszenie farby w postaci drobnych plamek lub krótkich kresek. Ponadto zwracano uwagę, by wielkość plamek była proporcjonalna do wielkości Płotna. Nieodpowiednia wielkość mogłaby zakłócić odbiór. Używano przy tym jedynie czystych, podstawowych barw. Zamierzony efekt był taki, że przy niewielkim oddaleniu od obrazu, barwy mieszały się optycznie w oku odbiorcy. Uzyskany w ten sposób optyczny efekt, pozwalał odbierać obraz jako wciąż Świerzy i intensywny.
Warto zaznaczyć, że twórca pointylizmu i samego neoimpresjonizmu, Paul Signac, odpierał stwierdzenia jakoby neoimpresjonistyczni twórcy „punktowali swe obrazy”. Nazywał to raczej rozdzielaniem odcieni barw, tak niezbędnym by uzyskać upragniony przez Signaca efekt „maksimum światła, barwności i harmonii”.
Poprzez stosowanie precyzyjnych, naukowych metod, neoimpresjoniści zasłynęli ze swoich precyzyjnych metod. Dbali nie tylko o kolor,ale i o zrównoważenie całości układu kompozycji, zarówno w sferze linearnej jak i chromatycznej. Tak naukowe podejście do sztuki, często rodziło jednak zarzuty pod adresem neoimpresjonistów, jakoby ich obrazy były suche i pozbawione emocji.
Najwybitniejszymi przedstawicielami nurtu,są:Signac i Seurat, na krótko utożsamiał się z nimi Pisarro. Zasady neoimpresjonistyczne oddziaływały również na Toulusea Lotreca, van Gocha czy Gauguina.
Dywizjonizm (fr. division - podział) - metoda malarska zapoczątkowana przez twórców impresjonizmu, rozwinięta przez neoimpresjonistów w tzw. pointylizm. Powstanie metody dywizjonizmu wiąże się z artystycznymi poszukiwaniami Claude'a Moneta.
Dywizjonizm polega na ograniczeniu palety barw widma słonecznego. Farby nakładane są plamami "czystych" kolorów, które, obserwowane z pewnej odległości, mieszają się w siatkówce oka widza, tworząc kolory uzupełniające. Uzyskuje się w ten sposób efekt wibracji i świetlistości, niemożliwy do osiągnięcia przy mieszaniu kolorów.
Wprowadzenie zasady dywizjonizmu było konsekwencją odkryć fizyków na polu optyki (rozbicie wiązki światła białego na barwy spektralne).
Kapiści - grupa malarzy polskich, którzy zawiązali Komitet Paryski (w skrócie K.P. - stąd nazwa grupy) Była to grupa młodych malarzy z pracowni Józefa Pankiewicza. Kapiści nie głosili żadnej doktryny, tworzyli jednak zwarte ugrupowanie artystyczne, szczególnie uwzględniające problematykę koloru, zwłaszcza w oparciu o francuskie tradycje impresjonizmu. Podejmowali różną tematykę, a ich wystawy odbyły się w Paryżu i Genewie. Na łamach czasopisma "Głos Plastyków" pisali:
„Dzieło sztuki istnieje samo w sobie. Malując z natury chcemy stworzyć płótno, by odpowiadało naszemu przeżyciu malarskiemu wobec natury, więc nie żeby było dokumentem podobieństwa, ale żeby dało grę stosunków i działań plastycznych, na których koncepcję nas ta natura naprowadza. Płótno powinno być rozstrzygnięte po malarsku.”