14. Postimpresjonizm czy neoimpresjonizm?

Postimpresjonizm to termin powstały w związku z wystawą z prac w Londynie w 1910-1, użył go Roger Fry, krytyk i recenzent sztuki. Postimpresioniści posiadają źródła u impresjonistów, ale ich droga jest o tyle różna, że nie może się tak samo nazywać, nurt ten powstał ok 1886. Postimpresjonizm powstaje w opozycji do impresjonizmu, jest to odwrót od pogodnej uczuciowości. Do postmpresjonistów należy zaliczyć 3 tworzących wtedy odmienne dzieła artystów:

1 Vincent van Gogh zwracający uwagę na ekspresję formy i barwy, korzysta z rozbicia formy na części pierwsze, chcąc nadać znaczenie ruchowi tej formy. Wszelkiego rodzaju linie ekspresjonistyczne.

2 Paul Gaugin próbujący rozróżnić związek między realnością a iluzją, dąży do syntezy, wzywa do stylizacji formy. Zwraca się ku wnętrzu, które można wyrażać symbolem.

3 Paul Cezanne zajmuje się komponowaniem formy i przestrzeni, perspektywą geometryczną (inspiracja drzeworyt japoński). Próbuje ukazać trójwymiarowość na płaszczyźnie płótna nie związaną z typową perspektywą centralną.

Tu już kierunek próbujący zracjonalizować impresjonizm, Neoimpresjonizm (nowy impresjonizm), chcą stworzyć coś trwałego.

NEOIMPRESJONIZM

Chce nadać impresjonizmowi ramy, kompozycyjny porządek. Do koloru podchodzą naukowo, czerpią z optyki stąd dywizjonizm barw (rozbicie widma słonecznego na kolory podstawowe i dopełniające)  fizjologia i psychologia widzenia. Ich techniką malarską stał się puentylizm czyli malowanie regularnymi punkcikami czystej farby, wielkość tych punkcików zależała od wielkości obrazu. Ich zieleń nie była zielenią samą w sobie a były to tylko żółte plamki obok niebieskich dające wrażenie zieleni, kolor miał łamać się w oku widza. Twórcą puentylizmu był GEORGES SEURAT jego obrazy dają wrażenie migotliwych mozajek.

„Niedzielne popołudnie na wyspie Grand Jatte” to obraz manifest, jeśli chodzi o noeimpresjonizm, to typowy temat. Eleganckie towarzystwo, słońce kolor uporządkowany statyczny. Układ pionu i poziomu, delikatne diagonale, harmonia, spokój, nieruchome, kontury idealnie wywarzone. Oto pogodne popołudnie, mieszkańcy miasta wylegują się na plaży by odpocząć na słońcu lub w cieniu drzew. Postacie to sylwetki o wywarzonych granicach mimo braku linii konturowej, każdy szczegół jest tu nadzwyczaj czytelny.

„Pudrująca się kobieta”

Vincent van GOGH

Jego rodzina nie bardzo chciała by Vincent został malarzem, chociaż on sam na początku tez nie dążył do tego. Na pewnym etapie drogi czuje powołanie do kaznodziejstwa ale i w tym nie bardzo się sprawdza. Coraz częściej czuje nieodpartą pokusę do rysowania. Kiedy go odwołują przez 8 miesięcy pobytu wśród stanu robotniczego wykonuje mnóstwo prac o tematyce robotniczej, kopalnianej. Jest to przełom w jego życiu. Chce studiować w Brukseli jednak brak środków finansowych zmusza go do powrotu do rodzinnej miejscowości. I tam nie jest pięknie coraz bardziej nieobliczalne zachowanie Vincenta powoduje wiele kłótni w rodzinnym domu i Vincent wyjeżdża do Hagi. Żyje w biedzie, maluje wszystko i wszędzie, prostytutka staje się jego partnerką. Po kilku latach ponownie zmuszony jest powrócić do domu. Tam po śmierci ojca proboszcz zakazuje pozowania ludziom do obrazów V. Wyjeżdża do Paryża który działa na niego ożywczo. Z zapałem zabiera się do malowania. Tam dzięki cenionej pozycji brata poznaje innych twórców, czerpie z nich, jego paleta się rozjaśnia. W 88 wyjeżdża do Arles. Tam maluje nawet bez przerwy na jedzenie, maluje wszystko. Chce założyć tam pracownie odnowy, ale pomaga mu tylko Gougin, jednak współpraca ta trwa zaledwie dwa miesiące, van Gogh spotyka się z wieloma przeciwnościami. Czuje się odrzucony przez społeczeństwo i rodzinę, idzie na własną prośbę do szpitala psych. Po roku wyjeżdża, odwiedza swojego ukochanego brata Thea, zamieszkuje w gospodzie, próbuje żyć normalnie, ale i to się nie udaje. 1890 strzela do siebie z rewolweru.

„Jedzące kartofle” jeden z pierwszych obrazów, porusza tematykę biedy i nędzy robotników, realistyczny, ale nieco uproszczony, niemalże monohromat.

„Słoneczniki” jak nap sam autor „żółć to przyjaźń i nadzieja, a sam kwiat wyraża ideę wdzięczności”. Główki przepełnione są nasionami, głęboki oranż, okrągły kształt i bogata faktura tworzy swoisty kontrapunkt. Pociągnięcia pędzla upodobniają się do plecionego koszyka lub maty. Artysta nakłada na pędzel dużą ilość farby i maluje z siłą, tak że farba zaznacza swoje miejsce na obrazie (impasto).

„Nocna kawiarnia” Tu artysta operuje ostrymi barwami, chciał wyrazić, że kawiarnia jest miejscem w którym człowiek może się sponiewierać, oszaleć, popełnić zbrodnię. Za pomocą zieleni i czerwieni stara się wyrazić straszliwe namiętności ludzkie. Ognisty temperament miejsca. Wirujące kręgi wokół lamp sugerują kiwającą się głowę błędnego pijaka.

„Gwieździsta noc” jedno z najbardziej wizjonerskich dzieł artysty. Pokazuje potęgę i intensywność jego osobistego sposobu postrzegania i interpretacji natury. Obraz powstał w zakładzie.

Paul CEZANNE

Jego idee wywarły silny wpływ na późniejszy kubizm. We wczesnym okresie twórczości pozostał pod wpływem malarstwa barokowego i romantycznego. Malował wtedy ekspresyjnie, światłocieniowe i dynamiczne sceny figuralne. Później malował pod wpływem impresjonistów, malował wtedy portrety, martwe natury, pejzaże, rozjaśnił paletę i używał wyłącznie czystych, coraz bardziej intensywnych i soczystych barw. Malując w samotności odchodził o impresjonizmu i stworzył własną jego odmianę. Skupiając uwagę na bryle Cezanne malował martwą naturę zestawioną z jabłek i najprostszych przedmiotów. Kolejnym okresem w jego twórczości był okres syntezy. W tym okresie C akcentował geometrię formy przedmiotów i malował obrazy o wyważonej i statycznej kompozycji. Coraz silniej sprowadził ogólny plan obrazu do prostych figur geometrycznych (piramidy lub trójkąty). Poszczególne elementy obrazu (poddane czasami geometrycznej deformacji) tracą swoją autonomię i zostają podporządkowane złożeniom kompozycji. W ostatnim okresie życia C odsunął się od świata i malował dramatyczne i ekspresyjne obrazy, będące sumą doświadczeń całego życia. Ostatnim jego obrazem były „Wielkie kąpiące się” w którym chciał połączyć studium natury z klasycznymi zasadami kompozycji.

„Martwa natura” ; „Góra Świętej Wiktorii” obraz malowany jest kilka razy, Paul miał nawet okno wychodzące na tą górę, malował ją w wielu etapach swej twórczości.

Paul GAUGUIN

Twórczość G stanowi najważniejszy przejaw symbolizmu w malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Wywarła duży wpływ na nurt kolorystyczny malarstwa współczesnego, oddziaływające przede wszystkim na fowistów. Początkowo urzędnik bankowy i kolekcjoner malarstwa, pierwsze obrazy pochodzą z 74 i zostały namalowane w konwencji realistycznej z elementami impresjonizmu. Wkrótce jednak rozpoczął poszukiwania własnego stylu, na który miały wpływ drzeworyt japoński, surowe pejzaże bretońskie oraz obserwacja życia ludzi będących w stałym kontakcie z naturą i nie skażonych współczesną cywilizacją stąd też wzięła się potrzeba pierwszych podróży do krajów egzotycznych (Panama i Martynika). W 88 osiadł w Bretanii formułując teorię syntetyzmu tj: uprawiania form zamkniętych wyraźnym konturem, odrzucenie perspektywy; operowanie jednolitą plamą barwną. Jednocześnie stworzył podstawy malarskiego symbolizmu. W 89 skupił wokół siebie artystów tworzących grupę zwaną Szkołą Pont-Aven, miał też główny wpływ ba powstanie ugrupowania nabistów. W 91-5 podjął podróż na Thaiti, którym zawdzięczał większą intensywność i blask koloru oraz monumentalną prostotę kompozycji. W 1901 znalazł się na Markizach gdzie za wystąpienie w obronie krajowców został skazany przez władze kolonialne na więzienie i wkrótce zmarł.

„Wizja po kazaniu (Walka Jakuba z aniołem)”; „Skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy?” ; „Duch umarłego jej strzeże”; „Żółty Chrystus”; każde dzieło promieniuje spokojem. Zdarzenia, ludzkie, zwierzęta istnieją w nieokreślonym, jakby zatrzymanym czasie i przestrzeni. Syntetyczna, płaska plama barwna, działająca sylwetą lub otoczona cienkim konturem o miękkim obrysie, określa wartość kolorystyczną, świetlną i znaczeniową malowanego przedmiotu. Uderzająca jest prostota. Barwy są czyste, nasycone, głębokie, odrealnione.

---