Dziś zajmiemy się równaniami różniczkowymi. I na początek taka definicja. Równaniem różniczkowym zwyczajnym pierwszego rzędu liniowym nazywamy równanie w postaci:
,
gdzie p i f są funkcjami ciągłymi na pewnym odcinku na osi rzeczywistej (przy czym p i f sa znanymi funkcjami). y(x) jest funkcją niewiadomą w równaniu różniczkowym. Z kolei funkcję p(x) nazywamy współczynnikiem równania różniczkowego, natomiast f(x) - prawą stroną równania różniczkowego. W przypadku, gdy
, czyli gdy mamy równanie postaci y' + p(x) * y = 0, to takie równanie nazywamy jednorodnym. Natomiast pełną postać równania różniczkowego nazywamy równaniem niejednorodnym. Całką ogólną równania różniczkowego nazywamy jednoparametrową rodzinę funkcji y(x) =
c klasy
taką, że:
dla
.
Jest to całka ogólna równania niejednorodnego. W przypadku, gdy
, rodzinę
c nazywamy całką ogólną równania jednorodnego. Każdą funkcję
klasy
spełniającą równanie
nazywamy całką szczególną równania niejednorodnego.
Całka ogólna równania niejednorodnegodla liniowych równań różniczkowych pierwszego rzędu jest sumą całki ogólnej równania jednorodnego i całki szczególnej równania niejednorodnego. Jeżeli
, oraz funkcje p i f są ciągłe na odcinku I, to istnieje dokładnie jedno rozwiązanie zagadnienia początkowego (zagadnienia Cauchiego) w postaci:
,
gdzie druga część układu to warunek początkowy równania różniczkowego.
W pierwszym kroku rozpatrzmy równanie jednorodne w postaci
. I tak:
Od tego momentu c przestaje być dodatnią stałą stąd całka ogólna równania jednorodnego. Sprawdźmy poprawność obliczeń rachunkowych:
A zatem mamy rozwiązanie. Rozwiązanie to jednak zależy od parametru c, a zatem rozwiązań jest nieskończenie wiele w tym przypadku.
W drugim kroku rozpatrzmy równanie niejednorodne (pełne) w postaci
, gdzie
to całka ogólna. Wyliczmy metodą uzmienniania danych, gdzie
będzie równe
. A zatem:
Stąd:
. Wówczas mamy:
i jest to całka szczególna równania niejednorodnego.
W trzecim - kolejnym kroku sumujemy powyższe dwa rozwiązania. A zatem:
i jest to całka ogólna równania niejednorodnego.
Stosując się do tych powyższych trzech punktów wykonamy zadanie pokazujące jak rozwiązuje się równanie różniczkowe. Mamy następujące równanie z określonym warunkiem:
I rozwiązujemy w trzech punktach:
Równanie jednorodne:
Równanie niejednorodne:
Stąd dalej:
I mamy całkę szczególną równania niejednorodnego.
Szukamy całki ogolnej równania niejednorodnego. A więc:
Czwarty punkt dla naszego warunku:
Wykonajmy jeszcze jedno analogiczne zadanie. Tym razem mamy rozwiązać równanie bezwarunkowe różniczkowe i sprawdzić rozwiązanie. Rozwiążemy dokładnie tak samo korzystając z powyższych trzech punktów. To równanie to:
Równanie jednorodne:
Równanie niejednorodne:
Stąd mamy:
To daje nam dalej:
I jest to nasza całka szczególna równania niejednorodnego
Calka ogólna równania niejednorodnego:
Sprawdźmy, czy nam dobrze wyszedł wynik ostatniego przykładu: