PUBLICZNE PRAWO KONKURENCJI


PUBLICZNE PRAWO KONKURENCJI

DR BANASIŃSKI

Jest przedmiotem zarówno teorii ekonomi jak i doktryn polityczno-gospodarczych. Dziedziny te wzajemnie się przeplatają.

Konkurencja jest nieodzownym elementem w regulacji zasobów. Zasoby są bowiem ograniczone, a popyt na nie różny. Dlatego dochodzi do rywalizacji. Chodzi o zdobycie jak najlepszego popytu.

Istnieje wiele podejść do terminu konkurencji. Jest to pojęcie pierwotne, dotyczy bowiem ekonomi. Są jeszcze jednak funkcje prawne i polityczne. Dlatego jest ważna ochrona.

Cechy konkurencji:

Merkantylizm - okres, kiedy gospodarka pojawiła się jako całość, była zamknięta czyli taka jak dziś. Nie wyjaśniała jednak sposobu działania rynku A więc tego jak kształtują się ceny. Decydująca była wola panującego, który określał rolę gospodarki. Gwarantował dobro poddanych. Podrzędny był interes państwa i jednostki - był to okres absolutyzmu. Pojawili się pierwsi teoretycy, którzy podnieśli rolę rynku i znaczenie przedsiębiorcy na rynku.

XVIII w. - to nie władza kreuje dobro, ale rynek; mechanizm oparty na ludzkim świaomym działaniu.

Fizjokraci - krytykowali uprzywilejowanie monopolu.

Samoregulacyjna właściwość rynku - koordynuje działania użytkowników, którzy realizują działania innych jednostek. Państwo jest podmiotem z zewnątrz, dlatego nie może kreować rynku (klasycyzm).

Dwa elementy funkcjonowania rynku (za fizjokratami):

Skutek - jeżeli rynek ma zdolność do samoregulacji, to jedynym instrumentem, jaki ma na to wpływ - optymalizuje ceny - jest konkurencja. Jeżeli państwo nie ma takiego instrumentu, to powinno się wycofać z rynku.

Koncepcja naturalistyczna - fizjokraci:

Interes osobisty - przedsiębiorca działa tak, aby maksymalizować własną korzyść, jest to kształtowanie wolnego rynku. Najpełniej rozwinął zamknięty model rynku Smith - klasycyzm. Odrzucenie merkantylizmu; rynek regulatorem procesów gospodarczych - paradygmat.

Racjonalność działania użytkowników rynku - interes publiczny realizowany jest poprzez działanie w interesie indywidualnym. Społeczeństwo się bogaci - to również państwo bogaci się dzięki podatkom.

Optymalna lokalizacja aktywów.

Egoistyczne myślenie ekonomisty w rozumieniu Smitha - o zysku.

Konkurencja - to pierwotne zjawisko ekonomiczne:

Konkurencja jest niezbędna, a państwo musi się powstrzymywać od ingerencji.

Leseferyzm - wolna gospodarka - muszą istnieć konkurencyjne rynki - warunek wo...

Wrogowie wolnego rynku:

  1. ingerencja państwa w gospodarkę

  2. instrumenty monopolistyczne.

Protekcjonizm - chronił gospodarkę (Ricardo) - zwrócił uwagę, że podstawową funkcją rynku jest konkurencja oraz ...

Konkurencja to trzy elementy:

  1. na rynku działa wielość samodzielnych wytwórców

  2. ich wytwory są homogeniczne - te same lub takie same

  3. żaden ze sprzedawców nie ma wpływu na kształtowanie się cen.

Mill John Stuart - jego zasada wolności - równości

Konkurencja - to narzędzie rynku, które gwarantuje maksymalizację cen ... przeciwnie do monopolu. Jest wymiana tzw. parterowa - nie za pomocą pieniądza.

Marks - specyficzna analiza ekonomi - 3 elementy

  1. analiza Hegla

  2. analiza francuskich utopistów

  3. teorie klasyczne.

Model konkurencji doskonałej Ricarda - wielość producentów na rynku w dłuższym czasie nie utrzyma się - powstają silne przedsiębiorstwa, które wypierają mniejsze, słabsze, dochodzi do

Rynki przestają być konkurencyjne.

Dzisiejsza gospodarka jest daleka od teorii Smitha o istnieniu wielu podmiotów na rynku.

Konkurencja doskonała - cena cena jest efektem działań konkurencji. Każdy odbiorca rynku jest cenobiorcą - musi liczyć się z ukształtowanymi cenami przez konkurencyjny rynek. Istnieje wtedy, kiedy istnieje wielość przedsiębiorców, którzy mają takie same lub podobne produkty i są tak samo małe ...

Rynek i konkurencja - dwa nierozerwalne zjawiska. Konkurencja rozwiąże każdy problem pojawiający się na tym rynku. Ceny są liberalnie elastyczne - elastycznie reagują na popyt, co gwarantuje równowagę ekonomiczną. Popyt i podaż są równoważne.

Klasycyzm nie odrzucił roli państwa. Dualizm państwa i gospodarki - państwo wycofuje się z gospodarki i ingeruje co najwyżej w procesy socjalne ale nie gospodarcze.

Gospodarka - obywatel na rynku działający dla korzyści państwa.

Mondiego - skutek uboczny konkurencji - eliminuje się słabszych przedsiębiorców.

Pidżu - redystrybucja dochodów.

1985 - kryzys gospodarki (20 lat) - gospodarka rozwija się cyklicznie na przemian z kryzysami.

Umocnienie rynku i konkurencji. Keynes odrzucił dogmat istnienia „niewidzialnej ręki” ale nie negował istnienia wolnego rynku. Konkurencja jest niezbędna ale sam rynek nie jest wystarczający - jest zawodny. Może dojść do recesji i rozpadu gospodarki. Konieczność działań długofalowych na promowanie rynku i pobudzanie konsumpcji.

  1. płace nie są elastyczne, mogą być sztywne. W gospodarce jest niepewność co do sytuacji na rynku. Zawierane są więc sztywne umowy na dłuższy okres ze stałymi cenami. Kontrakty długoterminowe (nawet na 20 lat)

  2. rynki stałych nabywców - producenci przywiązują się do stałych dostawców, nie dbają o pozyskanie nowych, być może tańszych, co by optymalizowało ceny. Zachowania rynkowe producentów nie są racjonalne.

Wahanie cen w długich okresach czasu nie destabilizują gospodarki (może być tak tylko w krótkich okresach czasu).

Konieczność wspomagania mechanizmu rynkowego a więc ingerowania w działania rynku - keynesizm; np. poprzez dziania fiskalne, pobudzanie popytu i podaży,

  1. obniżanie podatków

  2. pobudzanie sektora publicznego

  3. dokonywać deregulacji

  4. obniżać bariery wejścia na rynek ( np. poprzez mniejsze formalności - wówczas łatwiej wejść na rynek)

Państwo powinno promować podaż pośrednio. Aktywna rola prawa - upolitycznienie procesów prywatyzacji - aby wzmocnić konkurencję

Gospodarka współczesna:

Na rynku telekomunikacyjnym decyduje innowacyjność. Rynek się stabilizuje. Celem jest przetrwanie na rynku a nie zysk. W niedługim okresie można nawet stracić, ale pozostaje si…e na rynku. Asymetryczność na rynku - nierówność siły rynkowej - oligopol - teoria o współdziałaniu i rywalizacji. Oligopol na niektórych rynkach stał się wręcz powszechny - teorie gier - gracze, wyrana jednego zawodnika może oznaczać koniec dla innych. Potrzeba budowania koncepcji przetrwania na rynku - biorąc pod uwagę jego wrażliwość - nie przez podnoszenie cen lecz innowacyjność. Podnoszenie cen powoduje spadek odbiorców i śmierć a chodzi o przetrwanie. Wrażliwość rynku powoduje brak różnorodności działań na rynku. Współzawodnictwo i konkurencja na rynku - udział firmy telekomunikacyjnej na rynku jest ciągły, ale jest ciągła konkurencja o jak największy udział na tym rynku. Musi być odejście od archaiczności bo wtedy rynek jest wolny.

Każdy z przedsiębiorców opracowuje własną koncepcję działania - strategię ale również analizuje koncepcje przeciwnika, aby zając pierwsze miejsce na rynku. Strategie graczy nie są traktowane jako własne działania ale działanie będące reakcją na działanie przeciwnika.

Konkurencja pojmowana globalnie - dotyczy rynków międzynarodowych oraz konkurencji w danej gałęzi rynku. Ma podwójny charakter:

  1. w poziomie - oferta różnych typów tego samego produktu

  2. w pionie - ceny jakości, towary jednorodne.

Skutki: umocnienie struktur oligopolicystycznych. Nie opłaca się zawierać karteli.

Zagrożenie dla konkurencji jest znaczne, zróżnicowanie oferowanych dóbr prowadzi do redukcji producentów, wybieramy jednego z dobrą ceną i dobrą marką.

Mechanizmy gospodarki w obliczu kryzysów, potrzeba ich szukania i ukształtowania.

Gospodarka dwubiegunowa

Nieważne ilu jest konkurentów, ale czy są w ogóle i czy jest rywalizacja bo ona musi być - koncepcja - konkurencja zdolna do działania.

Zachowania paralelne - obserwowanie cen konkurenta i konkurowanie z nimi - rywalizowanie.

Ocena konkurencji współczesnej:

Mikroekonomia - producent nie chce uczestniczyć w rynku konkurencyjnym, chce zabić konkurencję i być sam na rynku, asymetryczność rynku = nierówność.

Monopol naturalny (stały)

Monopol techniczny (przejściowy)

Kompresja a efektywność.

Wzrost efektywności rynku nie musi prowadzić do monopolu. Koncentracja w sektorze bankowym nie powoduje koncentracji kosztów. Usługi są nawet tańsze ale nadal na wysokim poziomie.

Efektywność - im wyższa - tym wyższa konkurencyjność. Prowadzi to do ekonomi przemysłowej.

KONKURENCJA - dynamicznie - proces w określonej strukturze (statycznie - struktura)

Dynamicznie - proces oferowania dóbr przez producenta dla swej korzyści, od strony nabywców - proces uczenia się, kto da lepsze dobro po lepszej cenie

Statycznie - ilość przedsiębiorców na danym rynku w danym czasie

  1. Konkurencja jest związana z rynkiem, jest to zatem płaszczyzna, na której dochodzi do zderzenia popytu z podażą w wyniku czego kształtuje się cena

RYNEK - to wielość producentów - policystyczny

po drugiej stronie jest monopol.

- cenę kształtuje monopolista

  1. monopole

Naturalne tracą siłę przez postęp technologiczny. Telewizja cyfrowa wypiera stacjonarną. Prowadzi do powstania nowych substytutowych dóbr.

Prawne tylko przez deregulację.

Od monopolu trzeba odróżnić konkurencyjność monopolistyczną (Merzedes, restauracje) - to wykreowanie oferty reklamowej odróżniającej się od przeciwnika

Pseudomonopoliści - dotyczy nie całego rynku, lecz części rynku

Segmentacja rynku - produkty nie są bowiem jednorodne

Oligopol - duolop(skrajna postać oligopolu)

- konkurenci przestają być anonimowi - konkurencja jest ograniczona, jeżeli przedsiębiorcy obserwują innych przedsiębiorców.

17.10.2009

Minęło sto lat, zanim Amerykanie odeszli od podejścia strukturalnego do podejścia efektywnego.

Zasługą orzecznictwa jest wprowadzenie zasady rozsądku - nie każde nieporozumienie jest traktowane jako pochodzące samo z siebie (ze względu na szkodliwość dla rynku).

Porozumienie:

  1. cenowe

  2. kontyngentowe

  3. podziałowe

  4. + bojkot - możliwość uczestnictwa produktu.

„hardcore ristrictins”

Ustawa Szermana była dwukrotnie nowelizowana.

Porozumienie proeksportowe - ustawodawca zgodził się ale tylko na te, które nie wywołują negatywnych skutków.

1914 r. - uzupełniono i wydano nową ustawę; zakazy sprzedaży wiązanej, umów na wyłączność, zakaz dyskryminacji cenowej, nabywania akcji innych przedsiębiorstw, fuzji personalnej.

1950 r. - uzupełniono o dwa przepisy, o zakaz naruszania majątku przedsiębiorstw.

Zakończył się proces tworzenia prawa antymonopolowego w Ameryce.

FTC - Urząd Antymonopolowy - niedopuszczenie do stosowania na rynku nieuczciwej konkurencji, nieuczciwych fuzji lub zwodniczych praktyk.

Dziś FTC działa z urzędu w imieniu administracji publicznej, jest organem: administracyjnym, dochodzeniowym, rozstrzygającym.

Ustawa Szermana miała charakter prawno-karny.

Na czele stoi zastępca Prokuratora Generalnego, organ kolegialny składający się z 5 członków, organ tylko dochodzeniowy.

Współczesne prawo monopolowe jest efektem orzecznictwa amerykańskiego.

W Europie w gospodarce był udział kapitału państwowego. Była to cecha gospodarki ...

Kartele ... - na potrzeby wojny państwo skupiało kartele w potrzebnym i określonym zakresie.

1926 - Niemcy - po raz pierwszy poruszono problem i potrzebę wycofania się władz państwowych

kartele kryzysowe - w kryzysie przedsiębiorcy łączą się, państwo na to przyzwalało

od 1975 r. - od pierwszego kryzysu i potem było to charakterystyczne dla gospodarki europejskiej (Dzieci potrzeby - konieczności_.

Kartele groteskowe - skutki antymon. Były poza granicami terytorialnymi.

Od 1814 r. - pierwsza monarchia - do 1848 (Wiosna Ludów)

1863 - pierwsza przemysłowa rewolucja

z końca XIX w. - wyrok Rzeszy - pojawienie się na rynku syndykatu drewna.

Sąd odrzucił zarzut - pierwszeństwo ma idea wolności

„wszelkie ograniczenia wolności indywidualnej”

Problem kartelizacji - pierwsze ustawy tuż po I wojnie światowej

1923 - Niemcy, Szwedzi

zmiana na przełomie lat 60/70 - otwarcie gospodarek narodowych - pierwsze kompleksowe regulacje antymonopolowe - do końca lat 70. Wszystkie kraje europejskie (oprócz Holandii) miały swoje ustawy antymonopolowe.

Rozszerzenie zakresu:

  1. aaa

  2. niezależnie od systemu oraz koncepcji ingerencji państwa w gospodarkę, ustawodawstwo jest podobne. Problemy są bowiem podobne a nawet wspólne.

  3. proces zbliżenia pojęciowego w momencie integracji.

Różne jest prawo formalne, ustrojowe. Ponieważ jest to prawo zawarte w prawie administracyjnym. Podporządkowanie jest bardzo różne.

Prawo wspólnotowe (81-82) - 1.01.1958 - weszło w życie. Brak przepisów proceduralnych.

Na początku było 6 państw.

Rozporządzenie - 1926 - było przełomem - rozpoczęcie wprowadzania

Wspólne tendencje kształtowania prawa antymonopolowego:

  1. od strony funkcji - reguły traktowane we wzajemnym związku z procesem integracji

  2. od strony strukturalnej - reguły były „horyzontalne” - dotyczące wszystkich gałęzi aż do zlikwidowania EWWiS. Dziś wyłączony jest transport i gospodarka rolna.

  3. od strony podmiotowej - wspólnotowe reguły konkurencyjne adresowane są do przedsiębiorstw w odróżnieniu do państw członkowskich

  4. prawo wspólnotowe rozwija się podobnie jak prawo antymonopolowe w krajach na świecie. Najpierw zwalczanie praktyk antykonkurencyjnych. Potem uzupełnione przez prewencyjną kontrolę konkurencji.

Z 1962 - 2004 - w związku z akcesją nowych państw członkowskich, zastąpienie ustaw....

Art. 81 (ustęp 1-3)

Komisja europejska - zwalczanie naruszeń prawa antymonopolowego

Nowe Rozporządzenie - 4 zasady:

  1. odejście od systemu zgłoszeń - dziś przedsiębiorstwa same decydują czy dane działanie przedsiębiorstwa jest charakter antymonopolowy

  2. integracja prawa materialnego w odniesieniu do prawa wspólnotowego - państwa członkowskie mogą bezpośrednio stosować prawo wspólnotowe ale o ile ma to skutki na ich terenie. Co jest zakazane na podstawie prawa wspólnotowego to musi też być zakazane na podstawie prawa krajowego. Te same standardy muszą być na terenie wszystkich państw członkowskich. Przyjęcie minimalnego standardu.

  3. wzmacnianie instrumentów prowadzących do prowadzenia postępowania -

    1. badania analityczne na terenie całych państw

    2. można przeprowadzić przesłuchania

    3. Komisja i państwa członkowskie otrzymały możliwość przeprowadzania przeszukania z k.p.k.

    4. Przeprowadzania kontroli na zlecenie i w imieniu Komisji. ISN - sieć urzędów antymonopolowych - struktura nieformalna i niedecyzyjna (szefowie

  4. trochę decentralizacji stosowania prawa

Jednocześnie zreformowano publiczne prawo konkurencji:

  1. sam przedsiębiorca może zgłosić organowi upoważnionemu, aby zajął się sprawą

  2. elastyczne zasady po zgłoszeniu przekazywania sobie spraw między państwami członkowskimi a Komisją

  3. art. 6 (art. 81-82) - sądy mogą działać bezpośrednio na podstawie prawa krajowego

  4. nowa instytucja - „Przyjaciel Sądu” - sądy powszechne, które rozstrzygają sprawy z zakresu prawa antymonopolowego, mogą one prosić o wyjaśnienie kwestii do sądu antymonopolowego.

(- prywatno-prawne dochodzenie roszczeń)

Przestrzeganie prawa antymonopolowego jest ważne ze względu na odszkodowanie. Za naruszenie go odpowiadają państwa członkowskie.

W tym zakresie działa Komisja Europejska - sama lub w porozumieniu (81 i 82 rozp. 193/2003)

Zadania:

  1. wydaje akty - decyzje administracyjne - kary

  2. wydaje - dokonuje czynności materialno-technicznych

  3. podejmuje działania organizatorskie

  4. wydaje akty normatywne - na podstawie rozporządzeń Rady, soft law o charakterze instrukcyjnym (oparte jest na uznaniu administracyjnym)..

Dwie instytucje:

  1. Komitet Doradczy ds. Praktyk ograniczających, zwoływane przez Komisję ad hoc - do każdej sprawy oddzielnie. Komitet wydaje opinie od 1962 roku.

  2. Rzecznik ds. Wysłuchań (Hearing Officer) - ma przygotować przesłuchanie stron, aby zapewnić obiektywizm postępowaniu, aby prawa strony były zagwarantowane (podobny do ombudsmana)

    1. Poszerza mu się zakres

    2. Wyszedł poza struktury urzędnicze

Wydaje decyzje, które mogą być zaskarżone do sądu I instancji.

SP działa jak sąd powszechny - rozstrzyga sprawy co do istoty, przysługuje odwołanie do Trybunały Sprawiedliwości, ale tylko w sprawach karnych.

Polska - rozwój polskiego prawa antymonopolowego.

Powstały i były adresowane przede wszystkim do karteli.

1993 r. - ustawa do karteli, konstrukcja nadzoru nad porozumieniami zawieranymi na rynku na zasadzie ochrony prewencyjnej. Obowiązek rejestracji karteli - był jawny, publiczny i powszechnie dostępny, bezwzględnie obligatoryjny. Kierował minister przemsłu. Mógł skierować do sądu o zawieszenie, rozwiązanie i likwidację. Od 1935 r sam mógł oceniać i wydawać opinie - decyzje (był organem orzeczniczym). Była nowa ustawa + penalizacja nielegalnych karteli.

Po wojnie było potrzeby kartelizacji go spodarki.

1887 - schyłek komunizmu - ustawa wskazywała złe praktyki; organ właściwy - Minister Finansów. Była trochę karykaturalna - nie było wolności- więc nie było mowy o rynku. Nie było rynku lecz plan czyli jeden właściciel, który określał udział w rynku każdego przedsiębiorcy publicznego na rynku.

„czułenko planistyczne” - administracyjnie narzucano udział przedsiębiorcy w rynku i przedsiębiorca nie mógł planu przekroczyć.

Praktyki - te które godzą w interesy innych przedsiębiorstw i polityki państwowej.

1990 - ustawa antymonopolowa - utworzyła Urząd Antymonopolowy jako organ administracyjny oraz Sąd Antymonopolowy jako organ odwoławczy od Urzędu A.

praktyki:

Urząd miał własną procedurę - specjalną - hybrydową. Funkcjonuje do dziś. Była dwukrotnie nowelizowana, wyznaczyła kształt dzisiejszego ustawodawstwa.

1995 -

  1. podniesiono % udziału w rynku - wprowadzono domniemanie, że przedsiębiorca ma dominującą pozycję w rynku - jeżeli przekroczą 40% (10%)

  2. w orzecznictwie sądowym rozszerzono pojęcie przedsiębiorcy

  3. do porozumień między przedsiębiorstwami dodano jeszcze: i między związkiem

  4. zamiar łączenia przedsiębiorstw + prewencyjna kontrola koncentracji

  5. formularz przedsiębiorca składa do urzędu przed przeprowadzeniem koncentracji

Instytucja koncentracji warunkowej - propozycja kompromisowego rozwiązania sprawy.

Była potrzeba włączenia nowych potrzeb z rynku.

1996 - charakter systemowy - zniszczono Urząd Antymonopolowy bo dodano Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Początek hybrydy i Urzędu Antymonopolowego - 1997 - dodano uprawnienia do wszczynania postępowania o nieuczciwej konkurencji. Mieszano się w ten sposób w sprawy prywatno-prawne miedzy przedsiębiorstwami.

2000 - kompetencje wytyczania pozwów o uznanie wzorców umownych za niedozwolone + nowe kompetencje + bezpieczeństwo produktu.

System Nadzoru nad Rynkiem - koordynowanie i wykonywanie zadań przez 8 organów (np. Państwowa Izba Handlowa) wg dyrektyw nowego podejścia; pokazują one czego przedsiębiorca robić nie może wprowadzając produkt na rynek - definicja negatywna - zapewniając ochronę.

Od 2001 - kompetencje nadzorowania pomocy publicznej

Od 2004 - przerodziło się to nadzorowanie jedynie w monitorowanie; organ pośredniczący pomiędzy Komisja do pomocy w udzielaniu jej

+ kontrola jakości paliw (i gazu)

+ inspekcja handlowa (2009)

uchwalenie nowej ustawy z 2001 - uporządkowała zmiany dokonane ustawą z 1990:

2004 - zmiany będące efektem akcesji Polski do UE 5 .04.2004

  1. decyzja

  2. sąd

  3. kasacja (możliwość kasacji dodano).

USTAWA

Prywatno-prawne dochodzenie roszczeń na podstawie k. c. W związku z naruszeniem prawa antymonopolowego.

Zakres przedmiotowy prawa antymonopolowego jest podobny niezależnie od systemu prawnego, niezależnie od tradycji, wszystkie mają trzy cechy:

  1. unormowanie określające cel i warunki prawa antymonopolowego

  2. regulacja materialno-prawna, określa stany faktyczne podlegające przepisom prawnym

  3. regulacje prawne określające środki prawa stosowane wobec nagannych zachowań przedsiębiorstw przeciwnych

są to trzy generalne cele:

  1. cel integracyjny - aby wykorzystać wspólnotowe prawo antymonopolowe do znoszenia barier w prawie wspólnotowym między państwami członkowskimi - poprzez zawieranie porozumień. Typowy dla początku stosowania prawa we wspoólnotach, pochodna celów wspólnot, wykracza poza klasyczny cel wspólnot - efektywność alokacji zasobów aby znosić bariery.

Dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego-

  1. wspieranie efektywności konkurencji jako instrumentu pomagającego tworzyć jednolity rynek.

  2. wspieranie efektywności, innowacyjności gospodarki, obniżenie cen.

Podejście harwardzkie - strukturalne - niechęć do koncentracji przemysłu, nie ma jednego celu antymonopolowego, istnieje ich wielość:

Podejście efektywnościowe (behawioralne) - oceniamy nie strukturę lecz zachowanie przedsiębiorców, dokonujemy analizy rynku pod względem zachowań. Wzrost efektywności może prowadzić do spadku innowacyjności.

Należy chronić innowacyjność - jest to jeden podstawowy cel.

Dwa rodzaje efektywności:

  1. e. Alokacyjna - kapitał płynie tam gdzie jest popyt i co zapewnia równowagę.

Cele ustawodawcy polskiego:

ochrona interesów konsumentów

  1. e. Produkcyjna - prowadząca do cięcia kosztów

To zależy od gałęzi, gdzie jaka dominuje efektywność. Skutkiem było odejście od miernika formalisty do kryterium istotnej siły rynku.

  1. odwołanie do wielości celów:

    1. poprawienie efektywności

    2. podkreślenie

  2. nadrzędność celu - konkurencji - jako zjawiska rynkowego instytucjonalnego (raczej pojęcie behawioralne).

Rynek może prawidłowo wtedy funkcjonować, kiedy zapewnia się konkurencję.

Ochrona samodzielności uczestników rynku.

Konkurencja nie jest celem samym w sobie, jest instrumentem po to, aby osiągnąć inne cele:

15.11.2009

Zakres przedmiotowy prawa antymonopolowego:

Praktyki ograniczające konkurencję mają istotny charakter na rynku art. 81-82

1990 - wyrok konstytucyjny

Ocena stopnia dolegliwości zawsze dokonywana jest na zasadzie nadużywania pozycji konkurencyjności.

Jeżeli któryś przedsiębiorca ma poniżej 5% udziałów w rynku.

Wyłączenie:

  1. umów cenowych

  2. porozumień kontyngentowych

  3. porozumień podziałowych - próg 10 %

  4. zmów przetargowych.

Porozumienia zachodzą:

  1. w drodze zawierania umów cywilnoprawnych (ustnie albo pisemnie) różnego rodzaju, np. porozumienie kontyngentowe.

Pozbawienie samodzielności - przesłanka łamania reguł

Władza rynkowa - stopa znaczącej pozycji - jest to posiadanie władzy rynkowej na tyle silnej wobec innych podmiotów, że są oni zmuszeni do podporządkowania się.

Praktyki antykonkurencyjne - podział główny:

  1. kolektywne = grupowe - porozumienia - musi być co najmniej dwóch uczestników

  2. indywidualne - dotyczą nadużywania pozycji dominującej

Praktyki antykonkurencyjne - podział drugi

  1. antykonkurencyjne - to te, w których przedsiębiorcy godzą w istniejącą konkurencję, np. dumpling cenowy - zejście poniżej kosztów produkcji

  2. eksploatacyjne - takie, które nie godzą w konkurencję jako instytucję wolnego rynku ale godzą w samych kontrahentów i konsumentów na rynku. Wykorzystują swoją władzę na rynku; np. narzucanie uciążliwych warunków umów.

Działają dwie zasady:

  1. rozsądku - trzeba najpierw przeanalizować sytuację

  2. proporcjonalności - cena może być w proporcji do kosztów, to znaczy, że cena może na tyle wysoka aby pokryć koszty wobec nakładów. Cena musi być na tyle wysoka aby przyniosła zyski.

Podział praktyk na antykonkurencyjne oraz eksploatacyjne nie ma charakteru rozłącznego. Niektóre praktyki mogą mieć cechy praktyk zarówno antykonkurencyjnych jak i eksploatacyjnych. Podział dotyczy i porozumień i nadużywania pozycji dominującej. Jest to podział umowny i pomocniczy. W praktyce orzeczniczej przyjmuje się, że większym złem są praktyki antykonkurencyjne.

W prawie wspólnotowym jest to wyrażone w obwieszczeniu Komisji w sprawie handlu. Dla nich ten podział jest wygodny, jego użycie. Nie chodzi tylko o nadużyci ale i o prkatyki.

Praktyki strukturalne - praktyki wywiedzione przez Komisję z nadużyć pozycji dominującej.

cel bądź skutek - są ograniczeniami wolności

Rynek jest pojęciem szerszym niż rynek właściwy.

Rynek właściwy - dwa aspekty

  1. rynek produktowy - określa, które produkty (głownie usługi) są zaliczane do tego samego rynku właściwego

  2. rynek przestrzenny = terytorialny = geograficzny

czasem także:

  1. rynek w aspekcie czasowym.

Aspekty zostały utrwalone orzecznictwem i wspólnotowym i krajowym.

Pojęcie rynku właściwego jest pojęciem kluczowym dla polityki antymonopolowej.

Wyznacza podstawy ...

Jego rozumienie budzi jednak wątpliwości:

- że jego znaczenie jest o wiele szersze niż obecnie się przyjmuje. Jeżeli jednak weźmiemy pod uwagę konkretny rynek to ta wątpliwość nie znajduje uzasadnienia.

Rynek właściwy zawsze zmierza do skonfrontowania konkurentów na rynku. Pojęcie rynku zmierza do uporządkowania przestrzeni gospodarczej ale na potrzeby jedynie rynku antymonopolowego.

Praktyki nigdy nie są o charakterze abstrakcyjnym na rynku antykonkurencyjnym. Rynek trzeba określać na tyle precyzyjnie, na ile jest to niezbędne i potrzebne. Jest to ważne dla organu antymonopolowego stosującego przepisy ale także dla przedsiębiorców, którzy chcą wiedzieć, że nie mają na tym rynku właściwym pozycji władzy dominującej.

Celem ustalenia rynku:

  1. zdefiniowanie podmiotów, którym zarzuca się stosowanie praktyk antykonkurencyjnych. Każdy przedsiębiorca działa na danym rynku właściwym. Rynek właściwy jest rozumiany dwojako:

    1. narzędzie porządkowania stosunków konkurencyjnych: