Pedeutologia Wykłady


Kształcenie kadr nauczycielskich.

Eksponowanie wielofunkcyjności zawodu i jego społecznej misji na podbudowie gruntownego wykształcenia ogólnego. 

Ideę integracji interdyscyplinarnej treści, ideę kompleksowości. 

Metody pracy umożliwiające aktywne, samodzielne i zindywidualizowane zdobywanie wiedzy i umiejętności.

Wyzwalanie aktywności poznawczej studentów.

Kierunki zmian w latach 90-tych:

Edukacja nauczycielska:

To proces wielostronny, interdyscyplinarny, wielofunkcyjny i długofalowy, rozwijający osobowość i postawy, ściśle związany z bliższym i dalszym środowiskiem, z transformacją ustrojową i wyzwaniami cywilizacyjnymi schyłku XX i początku XXI wieku.

Jaki powinien być nauczyciel, absolwent uczelni kształcącej nauczycieli?

Wg J. Kuźma: Nauczyciel przyszłej szkoły powinien być również człowiekiem wielowymiarowym, a więc wszechstronnie wykształconym, twórczym, ekspansywnym, wolnym, autonomicznym, a zarazem komunikatywnym, elastycznym i samodzielnym.

Nowoczesny program rozwoju nauczycieli powinien uwzględniać:

System kształcenia nauczycieli:

Uniwersytety: kształcą nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących dla szkół podstawowych, ponadpodstawowych oraz nauczania początkowego; przedszkoli i placówek oświatowo - wychowawczych.

Akademie Pedagogiczne: przygotowują nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych i średnich oraz pracowników oświatowo - wychowawczych.

Wyższe Szkoły Techniczne: kształcą nauczycieli przedmiotów technicznych dla szkół podstawowych i średnich. 

Akademie Wychowania Fizycznego: kształcą nauczycieli wychowania fizycznego na poziomie magisterskim + uprawnienia trenera klasy II

Publiczne - prowadzone są przez jednostki samorządu terytorialnego.

Niepubliczne - prowadzone są przez osoby prawne lub fizyczne.

Formy studiów:

Czynniki decydujące o jakości pracy:

Postulaty:

Raport UNESCO (1996 r.)

Kwalifikacje i kompetencje nauczycieli

Kwalifikacje zawodowe - ogół wiedzy o zawodach, umiejętności i doświadczenia z pracy warsztatowej jako przesłanki do kwalifikowanego uczestnictwa w społecznym procesie pracy. Przez uwzględnianie fizjologicznych i psychologicznych możliwości osiągnięć pracujących, kwalifikacje określają możliwości pracujących. Powstają one w ścisłym związku ze świadomością odpowiedzialności, postawą wobec pracy i moralna dojrzałością pracownika.

wg O.Lange:

Kwalifikacje - umiejętność, zręczność, wprawa, wysiłek cielesny, umysłowy, wymagane przy wykonywaniu prac przez poszczególne zawody.

wg T. Nowacki:

Kwalifikacje zawodowe - opanowane przez dana osobę lub grupę osób, jednego lub więcej układu umiejętności umysłowych, praktycznych opartych na odpowiadających im układom wiedzy teoretycznej, praktycznej, dostosowanych do skutecznego rozwiązywania różnych lecz określonych klas zadań zawodowych, wspieranych przez odpowiednie układy osobowości.

Kwalifikacje:

Kompetencje - są to ogólne dyspozycje jednostki sprawiające, że jest ona uznana za zdolną do wykonywania zadań bądź pełnienia funkcji.

Kompetencje - to cechy bycia funkcjonalnie przystosowanym do wypełniania ról i zadań, które wyłaniają się podczas działalności produkcyjnej człowieka, a wynikają z przemian w danym zawodzie i samym pracowniku oraz z przyjęcia właściwej postawy zgodnie z wiedzą, sprawnością, sądami i niezbędnymi wartościami. Dwa wymiary:

Kompetencje - zdolność do czegoś zależna od znajomości wchodzących w nią umiejętności, sprawności, jak i od przekonania o możliwościach posługiwania się zdolnością.

Kompetencja - swoista dyspozycja do poprawnego spełniania jakiejś roli, rozwiązywania problemów, analizowania nieznanych wcześniej sytuacji.

Dwa wymiary kwalifikacji profesjonalnych nauczyciela w obrębie kompetencji:

Definicje o charakterze instrumentalnym - bazują na takich pojęciach jak: umiejętności, zdolności, sprawności, z zastrzeżeniem że chodzi o sprawność wyższego rzędu, złożoną- predysponującą jednostkę do skutecznego wykonywania określonych zadań, rozwiązywania problemów, pokonywania trudności.

Definicje podkreślające komponent emocjonalno - normatywny wyrażający pozytywny, akceptujący stosunek do określonego zadania, celu, sytuacji lub problemu, wyrażający się w gotowości i chęci do działania na rzecz jego realizacji, rozwiązania.

Definicje integratywne, kompleksowe - kompetencje jako wypadkowe wiedzy, umiejętności, postaw, motywacji, emocji, wartościowania.

Właściwości kompetencji:

Dlaczego kompetencje nauczyciela są niewystarczające?

Doświadczenie ludzkie tworzy się w dwóch sferach znaczeń:

Kompetencje praktyczno - moralne:

Kompetencje techniczne:

Kompetencje wg S. Dylak:

Zaangażowania nauczycieli pozytywne:

Zaangażowania autonomiczne:

Zaangażowania negatywne:

Nauczyciel jako (wg A. Cichockiego):

Standardy kompetencji zawodowych:

Doskonalenie zawodowe nauczycieli

Dwa modele:

- Inicjatywa wychodzi od nauczyciela

- Decyduje o tym pracodawca, proponując np. Kursy, studia podyplomowe, szkolenia.

Edukacja permanentna - ogół procesów oświatowo - wychowawczych występujących w całym okresie życia człowieka, prowadzonych we wszystkich możliwych formach organizacyjnych i we wszystkich sytuacjach kontaktów międzyludzkich.

Kształcenie ustawiczne dorosłych - proces systematycznego uczenia się następujący po zakończeniu obowiązku szkolnego lub wydłużonej edukacji stacjonarnej i trwający przez cały okres aktywności zawodowej, a także dłużej w okresie „trzeciego wieku”.

Typy nauczycieli:

Dokształcanie - to aktywność podejmowana w celu uzupełniania wiedzy i umiejętności wymaganych na stanowisku pracy. Może polegać na zdobywaniu kwalifikacji w systemie edukacji pionowej lub tez poszerzaniu i pogłębianiu kwalifikacji w systemie edukacji poziomej, umożliwiającej zdobycie różnych kwalifikacji i specjalizacji w zawodzie. Może tez wynikać z potrzeby zmiany specjalizacji dotychczasowej.

Doskonalenie - podwyższanie kwalifikacji zarówno formalnych jak i rzeczywistych, niezbędnych do spełniania zadań zawodowych w sytuacji zwiększenia wymagań. To kolejny etap edukacji nauczycielskiej, kontynuacja kształcenia i dokształcania oraz uczestnictwo w procesie kształcenia ustawicznego.

Samokształcenie - prowadzone jest samodzielnie z wykorzystaniem pomocy innych osób i instytucji edukacyjnych w celu uzupełnienia wiedzy lub zdobycia nowych umiejętności, może więc realizować zadania dokształcania i doskonalenia zawodowego.

Instytucje doskonalenia zawodowego nauczycieli:

Awans w zawodzie nauczyciela

Czy nauczyciel powinien awansować?

Podstawy prawne:

Fazy osiągania rozwoju zawodowego:

Faza kształcenia zawodowego:

Faza adaptacji zawodowej:

Faza dojrzałości zawodowej:

Faza mistrzostwa zawodowego:

  1. Stażysta (9 miesięcy) - rozmowa kwalifikacyjna przed komisją, 2 lata pracy w szkole

  2. Kontraktowy (2 lata 9 miesięcy) - egzamin przed komisją egzaminacyjną, 1 rok pracy w szkole

  3. Mianowany (2 lata 9 miesięcy) - ocena dorobku, uzyskanie akceptacji komisji

  4. Dyplomowany

  5. Profesor oświaty (20 lat pracy, w tym co najmniej 10 lat jako dyplomowany)

Stopnie nadaje:

Stopnie specjalizacji zawodowej:

I stopień - nauczyciele, którzy mieli dobrze zorganizowany warsztat pracy i osiągnięcia w pracy dydaktycznej i wychowawczej.

II stopień - nauczyciel, który osiągnął mistrzostwo w wykonywaniu zawodu, wzbogacił warsztat pracy, stosował nowatorskie metody

III stopień - twórcza działalność przyniosła nowe, oryginalne, społecznie wartościowe rozwiązania dydaktyczne, wspomagające rozwój zawodowy innych nauczycieli

O stopnie specjalizacji zawodowej może ubiegać się nauczyciel, który:

Staż pracy na stopnie, skrócony staż:

PODSUMOWANIE:

Awans- przejścia pracownika na wyższe stanowisko; trzeba poddać pracownika prognozowaniu;

1.dotyczy przewidywania jakiegoś zjawiska na podstawie znanych podobnych zjawisk

2.odwołanie się do intuicji i doświadczeń i uznawanych praw

3.precyzyjne określanie wartości , norm wyznaczających przyszłość i ich realizację wraz z ewaluacją

4.opiera się na wynikach z 3 w/w i ma doprowadzić do potwierdzenia słuszności stworzonych projektów, ukazania ich w perspektywie i potwierdzić wiarygodność

przed 1999r.- kolejne stopnie specjalizacji (dopiero nauczyciel mianowany)

I stopień:

wysokie wyniki nauczania

wzorowe wywiązywanie się z obowiązków i powinności nauczyciela

krytyczne adaptowanie nawyków rozwiązań w nauce przedmiotów

właściwe zorganizowany warsztat pracy zawodowej, samodzielnie wzbogacany umożliwia realizację programu

II stopień

wysokie wyniki nauczania

wzorowe wywiązywanie się z obowiązków i powinności nauczyciela

krytyczne adaptowanie nawyków rozwiązań w nauce przedmiotów

właściwie zorganizowany warsztat pracy wzbogacony materiałami potwierdzającymi koncepcję pedagogicznej działalności nauczyciela

inspirujące oddziaływanie n najbliższe środowisko zawodowe- udokumentowane

III stopień

wysokie wyniki nauczania

wzorowe wywiązywanie się z obowiązków i powinności nauczyciela

posiadanie własnego oryginalnego dorobku zawodowego, publikowanego, wzbogacającego wiedzę przedmiotową, pedagogiczną i psychologiczną

właściwie zorganizowany warsztat pracy wzbogacony materiałami potwierdzającymi koncepcję pedagogicznej działalności nauczyciela

inspirujące oddziaływanie na środowisko zawodowe, przekazywanie wiedzy i doświadczeń, demonstracja tej działalności

warunki merytoryczne wymagane przy ubieganiu się o kolejne stopnie awansu specjalizacyjnego

Nauczyciel stażysta otrzymuje nauczyciela opiekuna- wspólnie przygotowują plan zawodowy, obserwacja u opiekuna; raz w miesiącu jest hospitowany przez opiekuna. Stażysta pisze konspekty, które są sprawdzane przez opiekuna stażu.

Nauczyciel kontraktowy ma nadal opiekuna stażu (2 lata i 9 m-cy), potem składa się wniosek, aby otworzyć procedure przemianowania. Dokumentacja trafia do dyrektora szkoły. Skład komisji kwalifikacyjnej: dyrektor szkoły, opiekun stażu, przedstawiciel organu nadzorującego, przedstawiciel związków zawodowych. Termin egzaminu wyznacza się indywidualnie.

Stabilizację nauczyciel ma od momentu mianowania (bardzo trudno go zwolnić). Pierwsze 4 lata- weryfikacja przydatności zawodowej nauczyciela. Ma on swoją dokumentację- osiągnięcia, ale też np. niezrealizowanie stażu (jeśli 2 razy niepomyślnie odbył staż, to może po raz 3 ale w innej placówce)

Do zawodu nauczyciela idą ludzie, bo:

naprawdę chcą to robić

chcą przyzwoicie realizować funkcje rodzicielskie

stabilizacja stosunkowo szybka; na podstawowe potrzeby można zarobić

Istnieje stały, ciągły dopływ kadry nauczycielskiej.

Rozwój zawodowy nauczyciela

Rozwój zawodowy - własne nie wspierane uczeniem się na podstawie doświadczenia, dzięki któremu większość nauczycieli dowiaduje się jak przetrwać. Stać się kompetentnym i doskonalić się w pracy szkolnej lub wszelkiego rodzaju bardziej lub mniej formalny dokształcaniu się w obrębie szkoły lub poza nią np. szkoleniach.

Sytuacje w których nauczyciele się uczą:

  1. Nauka na specjalnych zajęciach (konferencje, kursy, warsztaty)

  2. Uczenie się w szkole - poprzez wzajemne pomaganie sobie i wykazywanie błędów (obserwacja zajęć u innych nauczycieli)

  3. Uczenie się poza szkołą( Ośrodki Kształcenia Zawodowego)

  4. Uczenie się w czasie lekcji

  5. Samokształcenie - przygotowania do lekcji

Etapy rozwoju zawodowego:

Rozwój zawodowy:

  1. Stadium przed konwencjonalne - wchodzenie w rolę zawodową

  2. Stadium konwencjonalne - pełna adaptacja roli zawodowej

  3. Stadium postkonwencjonalne - twórcze przekraczanie roli zawodowej

Awans w zawodzie nauczyciela

Podstawy prawne:

 Fazy osiągania rozwoju zawodowego:

  1. Faza kształcenia zawodowego:

  1. Faza adaptacji zawodowej:

  1. Faza dojrzałości zawodowej:

  1. Faza mistrzostwa zawodowego:

Wypalenie w zawodzie nauczyciela

„Stan fizycznego i psychicznego wyczerpania, który powstaje w wyniku działania długotrwałych negatywnych uczuć, rozwijających się w pracy i w obrazie własnym człowieka.”

Zespół wypalenia zawodowego:

Typy objawów:

Etapy wypalenia zawodowego:

  1. dostrzeganie ograniczeń płynących z wykonywanego zawodu

  2. fizyczne zmęczenie, emocjonalna pustka lub intensywny lęk

  3. zachowania obronne o charakterze dysfunkcjonalnym

WYPALENIE ZAWODOWE

 

Przyczyny wypalenia: 

Zespół wypalenia zawodowego objawy:

___________________________________________________________________________________________________________________________­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

Kompetencje nauczyciela UE;

I. kompetencje związane z procesem uczenia się / nauczania (kompetencje wychowawcze)

1.1. umiejętność pracy w wielokulturowej i zróżnicowanej społecznie klasie

1.2. umiejętność stwarzania dogodnych warunków do uczenia się tzn:

- ma być organizatorem procesu uczenia

- ma uczynić ze swoich uczni badaczy

- tworzy programy nauczania, stale się szkoli i doskonali, usprawnia swoją pracę, działa w różnego rodzaju stowarzyszeniach i organizacjach

- jest animatorem życia społeczno - kulturalnego w regionie

1.3 umiejętność włączenia technologii informacyjno - komunikacyjnej do codziennego funkcjonowania ucznia

1.4. umiejętność pracy w różnych zespołach

1.5. umiejętność współpracy przy tworzeniu programów nauczania, organizacji procesu kształcenia i oceniania

1.6 Umiejętność współpracy z osobami ze środowiskiem lokalnym i z rodzicami

1.7. umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów

1.8 umiejętność stałego poszerzania swojej wiedzy i doskonalenia swoich umiejętności

II kompetencje związane z kształtowaniem postaw uczniowskich (kompetencje dydaktyczne)

2.1 umiejętność wykształcenia u uczniów postawy obywatelskiej i społecznej

2.2 umiejętność promowania takiego rozwoju kompetencji u uczniów, które pozwolą im jako pełnoprawnym obywatelom danego państwa z sukcesem funkcjonować w społeczeństwie wiedzy, co obejmuje:

* motywację do nauki, nie tyko formalnej objętej obowiązkiem szkolnym

*nauczanie uczenia się

*krytyczne przetwarzanie informacji

* posługiwanie się komputerem i korzystaniem z wszelkich urządzeń cyfrowych

*twórczość, innowacyjność

*rozwiązywaniem problemów

*przedsiębiorczość

*współpracę z innymi

*łatwość w komunikacji z innymi

*umiejętność poruszania się w kulturze wizualnej

2.3. Umiejętność wtopienia wymienionych wyżej kompetencji ponad przedmiotowych w czasie nauczania / uczenia się określonego przedmiotu

Wspólne europejskie zasady odnoszące się do zawodu nauczyciela:

systemy edukacyjne na wysokim poziomie wymagają żeby wszyscy nauczyciele byli absolwentami szkół wyższych lub ich odpowiedników. Każdy nauczyciel powinien mięć możliwość kontynuowania studiów do najwyższego poziomu, by rozwijać swoje kompetencje pedagogiczne i zwiększać możliwości rozwoju w zawodzie. Kształcenie nauczycieli jest wielodziedzinowe (multidyscyplinarne) co gwarantuje że nauczyciele posiadają:

  1. wiedzę na temat swojego przedmiotu

  2. wiedzę pedagogiczną

  3. umiejętności, kompetencje potrzebne do ukierunkowania i wspierania uczniów

  4. zrozumienie społecznych i kulturowych wymiarów edukacji

Pozwala im to reagować w sposób otwartych na potrzeby uczącego się. Edukacja nauczycieli, w której powinno się kłaść nacisk na praktyczne umiejętności oparte na akademickich i naukowych postawach powinna wyposażać ich kompetencje i pewność siebie, które sprawiają, że staną się oni refleksyjnymi praktykami stawiającymi wymagania kierowaniu informacją i wiedzą.

- Zawód osadzony w kontekście uczenia się przez całe życie: rozwój zawodowy nauczyciela powinien trwać przez całe jego życie zawodowe, powinien być wspierany przez systemy doskonalenia na poziomie kraju, regionu lub lokalnie. Nauczyciel powinien umieć wspierać proces, w którym młodzi ludzie i dorośli uczący się stają się bardziej autonomiczni w uczeniu się przez całe życie. Powinien docenić zdobywanie nowej wiedzy i posiadać umiejętności w prowadzeniu innowacji. Muszą być w pełni zaangażowani w proces uczenia się przez całe życie musza umieć się rozwijać i przystosowywać przez całe życie zawodowe. Powinni aktywnie uczestniczyć w rozwoju zawodowym, a to powinno być uwzględnione w systemie.

- Zawód mobilny: mobilność powinna być centralnym komponentem programów edukacji nauczycieli. Dlatego powinno się zachęcić nauczycieli, żeby wyjeżdżali do innych państw europejskich w celu rozwoju zawodowego. Kraj goszczący nauczyciela powinien uznawać jego status, a kraj pochodzenia uznać i docenić jego udział w procesie. Powinna też istnieć mobilność między różnymi poziomami edukacji i w kierunku różnych zawodów w sektorze edukacji

- Zawód oparty na partnerstwie: i instytucje kształtujące nauczycieli powinny współpracować ze szkołami, przemysłem i instytucjami umożliwiającymi odbycie praktyk. Powinno się zachęć nauczycieli by angażowali się w aktualne badania naukowe, żeby dotrzymać kroku rozwijającemu się społeczeństwu wiedzy. Wyższe uczelnie powinny starać się uwzględniać w swoich programach nauczania najnowsze osiągnięcia praktyczne. Kształcenie nauczycieli jako takie powinno być przedmiotem studiów i badań naukowych.

Definicja Kompetencji Nauczycielskich

* zbiór profesjonalnych umiejętności wiedzy, wartości i postaw , którymi musi dysponować każdy nauczyciel, aby mógł efektywnie wykonywać swoja pracę.

* Wg. Jasińskiego:

Zespół elementów osobowościowych ( predyspozycji intelektualnych , moralnych i działaniowych ) pozwalających nauczycielowi na dobre wykonywanie zawodu

* Jest to zdolność do wypełniania wymaganych zadań i ról przy specjalnych oczekiwaniach standardowych .

* Kompetencje to wszystkie związane z praca cechy osobowości , wiedza i umiejętności oraz wartości na których bazuje dana osoba aby dobrze wykonywać powierzoną pracę

Kompetencje ucznia i nauczyciela w świetle reformy edukacji w Polsce

Kompetencje profesjonalne nauczyciela

  1. kompetencje naukowo-specjalistyczne - odnoszą się do zakresu wiedzy merytorycznej nauczyciela z nauczanego przedmiotu będącego jego specjalnością

  2. kompetencje naukowo - pedagogiczne - określają poziom psycho - pedagogicznego, dydaktycznego i socjologicznego przygotowania nauczyciela do profesjonalnego działania w procesie kształcenia

  3. kultura interakcyjna - obejmuje relacje międzyosobowe ja-ty

  4. kompetencje komunikacyjne - wskazują na niezbędny zakres wiedzy i umiejętności nauczyciela związany z porozumieniem się z uczniami w procesie kształcenia oraz na jego postawy w trakcie tego porozumiewania się. Istotna jest komunikacja werbalna a także pozawerbalna

  5. kompetencje kooperacyjne - obejmują umiejętności organizowania pracy uczniów przez nauczyciela współdziałania z nimi w toku przygotowania, realizowania i oceniania efektów wykonania określonej pracy, współpracy z rodzicami uczniów, innymi nauczycielami i środowiskiem

  6. kompetencje interpretacyjne - podstawowymi elementami tych kompetencji są wartości, wiedza i umiejętności dzięki, którym nadaje się sens wszystkiemu, co się dzieje w otoczeniu, można formułować cele działania, obmyśleć środki i metody, spostrzegać otoczenie i siebie jako warunki wpływające na możliwości oraz ograniczenia działania.

  7. Kompetencje realizacyjne - składa się na nie wiedza, posiadana przez nauczyciela oraz umiejętności posługiwania się określonymi metodami i środkami działania dydaktyczno-wychowawczego. Kompetencje te obejmują także planowanie dydaktyczne, pomiar i ocenę wyników kształcenia.

  8. Kompetencje transgresyjne - oznaczają zdolność do pobudzania i podtrzymywania wielostronnej aktywności twórczej uczniów

  9. Kompetencje negocjacyjne - nauczyciel musi być odpowiednio przygotowany do właściwego zachowania się w procesie negocjacji, metodą prowadzenia negocjacji jest dialog negocjacyjny. Należy szukać takiego porozumienia, w którym każda strona wygrywa.

  10. Kompetencje asertywne - asertywność jest umiejętnością wyrażania swoich myśli, uczuć i przekonań bez lekceważenia uczuć i poglądów innych. Asertywność to respektowanie własnych i innych praw

  11. Kompetencje autorefleksyjne - nauczyciel niezależny profesjonalista, jemu własna wiedza i doświadczenie praktyczno-pedagogiczne służą za oparcie decyzji, jak kształcic

  12. Kompetencje antycypacyjne - dotyczą umiejętności przewidywania skutków wpływu kontrolowanych i niekontrolowanych zmiennych niezależnych na osobowość uczniów, oczekiwania i akceptowania ich dodatnich stron lub uprzedzenia oddziaływań tych zmiennych w przypadku ich negatywnych wychowawczo następstw.

Nauczyciel w UE i zglobalizowanym świecie

Nauczyciel i oświata w kontekście integracji europejskiej

Ideał wychowania od dawna wpływał na kształtowanie określonego wzoru osobowego człowieka, którego cechy uważane były za doskonałe, godne naśladowania. Europejskim ideałem wychowawczym stała się edukacja dla pokoju zgodna z Europejską konwencją praw człowieka niosąca za sobą takie wartości jak demokracja, człowiek, wspólna Europa” Wprowadzanie w życie obejmuje interdyscyplinarną przebudowę programów nauczania, a szczególnie wychowania w duchu tolerancji religijnej, rasowej, i społecznej.

UE nie tworzy jednolitego sytemu edukacji. Kwestie dotyczące edukacji w państwach członkowskich nie podlegają uregulowaniom wspólnotowym. Każde z państw realizuje własną politykę oświatową, wyznacza jej cele i kierunki i ustala jak będą kształceni jego obywatele. Wspólnota nie ingeruje w systemy edukacyjne, natomiast zachęca do współpracy. Jednym z aspektów tej współpracy jest umożliwianie kształcenia i podejmowania pracy w dowolnym państwie na terenie UE.

Uznając zróżnicowanie na obszarze swoich państw dążono jednocześnie do uznawalności posiadanego wykształcenia niezależnie od miejsca jego zdobycia. System ten opiera się na zasadzie zaufania do rzetelności kształcenia odbywanego w poszczególnych państwach i określa procedurę jego uznawania. Decyzję w sprawie uznania kwalifikacji podejmuje państwo pobytu na wniosek zainteresowanego, który jest rozpatrywany przez specjalną komisję. Drugą formą weryfikacji wykształcenia jest egzamin kwalifikacyjny, który powinien obejmować elementy wykształcenia wymagane w państwie przyjmującym. Egzamin odbywa się w języku kraju przyjmującego.

Rola nauczyciela w szkole europejskiej

Nie tylko w Niemczech, Holandii i Wielkiej Brytanii, ale także w pozostałych państwach Unii Europejskiej duże znaczenie ma kształcenie ogólne i zawodowe nauczycieli. Wszędzie obowiązuje poziom akademicki, w niektórych krajach, jak chociażby w Grecji czy Portugalii, poziom przygotowania zawodowego. Ale wszędzie na nauczycielu spoczywa ogrom zadań, jego praca podlega ciągłej ocenie i weryfikacji, najbardziej przez samych uczniów. Programy nauczania nie są stałe ani jednolite nawet w jednym państwie. Stosowane są tylko ogólne wytyczne w zakresie podstawowych celów nauczania, wychowania społeczno-emocjonalnego, treści kształcenia, sugestii metodycznych i stopnia nowatorstwa, ciągłości i spójności w zakresie terminologii, a także obciążenia ucznia.

Przygotowanie zawodowe nauczycieli

Zaledwie w pięciu z piętnastu państw obowiązuje nauczycieli ukończenie studiów uniwersyteckich, są to: Austria, Finlandia, Francja, Grecja i Szwecja. Niemieccy nauczyciele, którzy chcą uczyć w szkołach podstawowych, średnich lub zawodowych, kończą na ogół wyższe szkoły pedagogiczne. Brytyjscy nauczyciele to przede wszystkim osoby z wykształceniem pedagogicznym, uniwersyteckim i politechnicznym. Koniecznie muszą mieć ukończone studia wyższe. W Holandii istnieje kilka możliwości dochodzenia do zawodu nauczycielskiego: czteroletnie instytuty w połączeniu z roczną praktyką pedagogiczną, czteroletnie wyższe studia zawodowe o charakterze nauczycielskim bądź pięcioletnie studia uniwersyteckie, z rocznym przygotowaniem pedagogicznym.

W niektórych państwach nauczyciele pracujący zarówno w szkołach podstawowych jak i średnich mogą się legitymować wykształceniem zawodowym uzyskanym w szkołach nie mających statusu uniwersyteckiego, w toku kształcenia trwającego 3,5-4 lata.

Procedury awansu zawodowego nauczycieli

Podobnie jak pensum godzin, tak procedury awansu zawodowego określone są przepisami centralnie, lokalnie, bądź jednymi i drugimi. Podejście centralne, jednakowe na obszarze całego państwa obowiązuje w Belgii, Francji, Grecji, Irlandii w odniesieniu do szkół podstawowych, w Luksemburgu w odniesieniu do szkół średnich, a w Portugalii i Włoszech w obu typach szkół.

Regulacje dotyczące awansu zawodowego ustalone na poziomie lokalnym obowiązują w Anglii, Danii, Holandii. Połączenie obu systemów obowiązuje w Niemczech i Hiszpanii.

Najprostszy system awansowania zastosowany został w Luksemburgu, gdzie wszyscy nauczyciele, którzy posiadają odpowiedni staż są awansowani automatycznie. Dość rygorystyczne przepisy są we Francji, gdzie obok oceny wewnętrznej, na poziomie danej szkoły, niezbędna jest też ocena dokonywana przez ekspertów zewnętrznych. Awans zawodowy jest skorelowany z wiekiem i stażem nauczyciela. W Irlandii nauczyciele nie podlegają ocenie zewnętrznej, ale mają obowiązek zdać egzamin wewnętrzny i posiadać określony staż w zawodzie. We Włoszech natomiast nauczyciele nie podlegają żadnej ocenie, ale aby awansować na wyższy stopień muszą posiadać minimalny pięcioletni staż i zdać egzamin o charakterze konkursowym.

Status nauczyciela w UE

Zmiany technologiczne i społeczne wymagają od nauczyciela coraz szerszych kompetencji oraz gotowości do stałego poszerzania swojej wiedzy i pracy w zmieniających się warunkach, zwłaszcza w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, a jednocześnie prestiż zawodowy nauczyciela spada i pogarszają się warunki pracy. Doprowadza to do sytuacji, iż pomimo powszechnego w Europie niżu demograficznego w niektórych krajach pojawia się zagrożenie braku nauczycieli. Pozycja społeczna nauczyciela w Polsce nie jest tak wysoka, jak w krajach zachodnich. Wiąże się to głównie z poziomem wynagrodzeń osiąganych przez nauczycieli, ale nie tylko. Kwalifikacje zawodowe znaczą tu także sporo. Mimo to są już w Polsce szkoły elitarne, gdzie nauczyciel posiada wysoką pozycję społeczną, jest szanowany i nieźle wynagradzany.

Bycie nauczycielem w Niemczech jest wg badań opinii publicznej najgorszym zawodem z możliwych. Stan ten spowodowany jest szerokimi uprawnieniami nauczycieli:14 tygodni wakacji w roku, statut dożywotniego urzędnika, krótki czas pracy.

We Francji również krytykowany jest powszechnie status nauczyciela jako urzędnika.

Negatywny odbiór zawodu nauczyciela jest powodem występujących braków nauczycieli np. w Niemczech brakuje ok. 20000 nauczycieli.

NOTATKI

Temat: Nauczyciel - zawód, misja czy powołanie

1. Zawód wg Leksykonu pedagogiki ( B. Milewski, B. Śliwierski, W-wa 2000) to „zespół czynności wyodrębniony w ramach społecznego podziału pracy, wymagający przygotowania (kwalifikacji) wykonywany przez jednostkę stale lub dorywczo i stanowiące źródło utrzymania”.

Podobnie precyzuje T. Nowacki : „wykonywanie czynności społecznie użytecznych, wyodrębnionych na skutek podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiedniej wiedzy i umiejętności, powtarzanych systematycznie i będących źródłem dochodu pracownika i jego rodziny”.

2.Powołanie - Mały Słownik Języka Polskiego precyzuje : skłonność, umiłowanie, zdatność. Można się czuć powołanym do pełnienia roli. Powołanie to przeświadczenie, że dana profesja, droga życiowa jest najwłaściwsza dla danej osoby.

Powołanie może odnosić się do przekonań o własnych lub kogoś predyspozycjach psychicznych ( aspekt psychologiczny) oraz wynikać z przesłanek światopoglądowych. Ten ostatni odnosi się do ujęcia religijnego - Bóg powołał mnie do pewnych zadań. Zycie człowiekowi zostało nie tylko dane, ale i zadane. Każdemu człowiekowi Bóg wyznaczył określoną rolę, uzasadniającą to życie.

Powołanie to poświęcenie się czemuś, heroizm. Ofiarność, rezygnacja nawet z własnego szczęścia

3. Misja - według tegoż słownika to „ ważne zadanie do spełnienia, posłannictwo.

W Słowniku Synonimów to „powołanie, służba, służenie, powinność, posłannictwo, apostolstwo, obowiązek wobec innych, bycie orędownikiem w jakieś sprawie, zadanie do wykonania”.

Argumenty przemawiające, że zawód nauczyciela jest zawodem::

- ma swoją długą tradycje

- zrodził się z potrzeby społecznej

- jest wykonywany przez profesjonalistów i stanowi źródło utrzymania dla osoby wykonującej i jej rodziny.

O wykonaniu zawodu decyduje sam podmiot, to on decyduje o kształceniu, zdobywaniu kwalifikacji i w oparciu o warunki formalne ( niekaralność, matura, umiejętności, stan zdrowia)

Różnice w wykonywaniu tego zawodu:

- motywy wykonywania zawodu ( są inne gdy jest kontakt społeczny, inne gdzie ten kontakt jest ograniczony)

- wymaga stałego doskonalenia

- autorytet nauczyciela różni się od innych zawodów

- etyka zawodowa

- twórczość

- postawa badawcza- wyróżnia od innych zawodów

Od tego czy te elementy będą istotne odróżnia też sposób wykonywani zawodu.

Sposoby wykonywania zawodu:

- sposób mistrzowski - zależy od ukształtowanej czynnej, poszukującej i twórczej postawy oraz zdolności wnoszenia do procesu pedag. nowych wartości, czyni to proces żywy i dynamiczny, a wynika nie z instrumentalnych cech osobowości, ale z połączenia instrumentalnych i kierunkowych czyli z całego jestestwa.

Mistrzostwo w zawodzie wynika:

- z jego autentycznych i zgodnych wewnętrznie przekonań osobistych z postawami przyjmowanymi w sprawowaniu funkcji zawodowych

- z dojrzałości, której konstytutywną cechą jest ciągły i świadomy proces samodoskonalenia.

- mistrzowskie wykonanie zawodu to zdolność odczuwania własnych potrzeb i innych, plastyczność zachowań oraz umiejętność dostosowania się do zmienne rzeczywistości.

- sposób rzemieślniczy - wynika z opanowania warstw kompetencji można je sprowadzić do operacyjnego, czynnościowego wykonania rzemiosła. To instrumentalne opanowanie profesjonalnych działań, które często prowadzi do rutyny. Rzemieślnik to artysta pozbawiony talentu i inwencji, ale mający opanowany warsztat techniczny. Nauczyciel jest rzetelny, jego praca daje wyniki, ale głównie koncentruje się na słabym uczniu i przeciętnym. W ten sposób tworzy filozofię idealisty.

TEORETYCZNA KONCEPCJA KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI - to zespół pewnych poglądów, zawierający wykładnie celów, ich uzasadnienia i zasady realizacji , w tym przypadku dotyczy kształcenia nauczycieli.

Podział teoretycznej koncepcji wg Lewowickiego i Kwiatkowskiej

Lewowicki - koncepcje:

1. koncepcja ogólnokształcąca - wyposażenie przyszłych nauczycieli w szeroki zakres systematycznej wiedzy ogólnej, optymalny rozwój intelektualny, rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych

2. koncepcja personalistyczna- budowanie kompetencji nauczyciela, w oparciu o kształcenie jego osobowości, postawy, przekonania, motywacje. W tym celu trzeba zapewnić poznanie pewnego modelu przekazu zawodowego w postaci wzoru zawodowego i kompetencji które są potrzebne

Student ma dążyć do tego modelu, poznawać siebie, pracować nad samym sobą.

3. koncepcja pragmatyczna- podkreśla rolę sprawności i umiejętności nauczyciela, którzy dadzą mu kompetencje użyteczne z punktu widzenia oczekiwań uczestników procesów edukacyjnych

Wyznaczenie doboru treści jest praktyką edukacji.

4.koncepcja progresywna - polega na wyposażeniu kandydatów do zawodu w umiejętność postrzegania i rozwiązywania problemów, wyposażenia w umiejętności tworzenia systemu edukacji, w która wchodzi ten nauczyciel razem z uczniem, by uczeń chciał współpracować i rozwiązywać problemy. Nauczyciel jest tu osoba wspomagająca.

5.Koncepcja wielostronnej edukacji - obejmuje wyposażenie ogólne, personalistyczne, pragmatyczne, progresywne, ponieważ nauczyciel powinien być przygotowany wielostronnie stosownie do swoich możliwości, osobowości i osobowości ucznia, by realizować proces kształcenia.

Henryka Kwiatkowska - 3 koncepcje kształcenia:

1. koncepcja technologiczna - opiera się na zasadzie psychologii behawioralnej, czyli na mechanizmie bodziec - reakcja.

- W tej koncepcji należy u nauczyciela wykształcić szereg nawyków na określony typ stymulatorów.Takie ujęcie ni wymaga przygotowania teoretycznego, wystarczą dyrektywy praktyczne, jest to więc rzemieślnicze przygotowanie do zawodu. Pomija się przygotowanie aksjologiczne.

- Behawioryzm należy do nurtów scjentystycznych ( naukowych)- tzn. że skuteczność działalności pedagogicznej nauczyciela da się zmierzyć, zaplanować i to obejmuje kompetencje nauczyciela.

- Zgodnie z tym spojrzeniem wystarczy nauczyć przyszłego nauczyciela pewnych konfiguracji zespołów czynników wraz z dopasowanymi do nich reakcjami i wtedy wiadomo z góry jak postępować.

- Wysoka sterowność niweluje elastyczność. Ten model kształcenia doprowadził do oczekiwań gotowych recept na problemy nauczycieli- oczekujących pewnych algorytmów postępowania, gotowych tematów i schematów lekcji - a tak się nie da.

Ta koncepcja technologiczna jest korzystna dla ustrojów totalitarnych - rzetelny przewidywalny wykonawca państwa.

2. Koncepcja humanizmu - opiera się na zasadach psychologii humanizmu. Główne motto tej koncepcji jest pochylenie się nad wszystkimi podmiotami kształcenia. To troska o pełnię

realizacji ludzkiej osobowości, samodzielności w myśleniu i działaniu, otwartość na postawy allocentryczne (otwartość, tolerancja), eksponowanie treści natury duchowej, moralnej, rozwijanie samoświadomości i tożsamości, wywodzi się od McKoubsa- wejście na ścieżkę kreowania siebie).

Koncepcja zawodowa nauczyciela opiera się na ZASADACH:

- tożsamość osobowej nauczyciela - jego filozofia świata (ktos o wypaczonych poglądach nie może być nauczycielem!!)

- postrzeganie i rozumienie siebie

- uznanie faktu, że kluczową potrzebą egzystencjalną jest wymóg osobistej adekwatności (na czym polega ta adekwatność?)

Zatem kształcenie nauczycieli zgodnie z tą koncepcją nie może odbywać się w zmumifikowany sposób, powinien przebiegać w toku nastawienia na profesjonalizm.

Zamiast rzemieślniczej koncepcji proponuje się osobą oddziaływanie całym sobą.

A. Janowski, Uczeń w teatrze szkoły.

Kształcenie nauczycieli powinno prowadzić samoświadomości i być zróżnicowany pod względem form, treści, naturalny rytm studenta i prowadzić do uświadomienia sobie, że „używam siebie” jako instrumentu działania, ponieważ prowadzi to do poznania siebie i innych.

Koncepcji humanistycznej docenia się wiedzę specjalistyczną (kompetencje zawodowe), bo ma siłę sprawczą naszej aktywności i jest stymulatorem zawodowym, ale nie magazynem.

Ma być podstawa dla utworzenia własnego warsztatu pedagogiki.

W tej koncepcji dostrzega się praktyczne przygotowanie, bo weryfikuje teorie.

3.Koncepcja funkcjonalna - istotą tej koncepcji jest przekładalność teorii na praktykę w taki sposób by była regulatorem aktywności ludzkiej. Należy określać cel a następnie działanie, które ma doprowadzić do jego osiągnięcia Bo działalność w swojej istocie falsyfikuje teorie (tak długo poszukujemy aż się uda uzyskać błąd w myśleniu, to znaczy że jest sfalsyfikowana dana teza w teorii) lub konfiguruje (porządkuje) wiedzę teoretyczną. Zatem ma też wpływ na osobowość (sferę instrumentalną, wiedza - doświadczenie, sferę kierunkową- nasze sądy, poglądy, priorytety).

Im więcej wiedzy według tej koncepcji tym łatwiej ją wykorzystać i nauczyciele stają się bardziej operatywni.

W tej koncepcji ważna jest też świadomość własnego „ja” przez pryzmat tego student dokonuje selekcji wiedzy przydatnej dla niego.

Własne „ja” to również samoocena. Poziom samooceny wyraźnie wpływa na jakość pracy nauczyciela. Poczucie własnej wartości, wiary w siebie zwiększa możliwości wysiłkowe. To studia powinny współtworzyć to silne poczucie wartości, bo słabe poczucie ma wpływ destrukcyjny.

W tej koncepcji uwzględnia się też sferę aksjologiczną w kontekście doboru celów przez pryzmat wiedzy sprawowanej, opanowanej przez danego nauczyciela („treść + działanie + cele - koncep. funkcjonalna.

STYLE NAUCZANIA

Według G. D. Fenstermacher, J. F. Soltis

Styl kierowniczy - nauczyciele ustalają czego uczniowie mogą się nauczyć, czy są w stanie wzbudzić motywacje, jakimi krokami prowadzić uczniów przez materiał, jak klasę zorganizować ( etap planowania). W trakcie realizacji stała kontrola i korekta własnych i uczniów działań, ewolucja w trakcie i po zakończeniu procesu. Rola kierownika to planowanie, działanie, zarządzanie ludźmi, ocenianie, ustalanie kryteriów jakości. Styl charakteryzuje się:

- zarządzeniem czasu pracy uczniów

- występowaniem wskazówek naprowadzających

- korygowanie informacji zwrotnej

- wzmocnieniami ( dobre przygotowanie metodyczne i merytoryczne).

Wadą jest , że nauczyciel jest obok procesu kształcenia, nadzoruje go. Ale doprowadza do założonych efektów doprowadzając do zgłębienia wiedzy w sposób systematyczny.

Styl terapeutyczny - nauczanie jest czynnością prowadzenia uczniów i towarzyszenie im w czasie dokonywania wyboru materiału i sposoby jego opracowania przez uczniów. Tak działać, aby uczeń stawał się jednostką zdolną do ponoszenia odpowiedzialności za własny rozwój, samookreślenia się przez świadome dokonywanie wyboru. Wiedza musi mieć osobiste znaczenie, nie może być martwa, musi służyć poznawaniu siebie. Nauczyciel prowadzi i pomaga uczniowi w wyborze i uczeniu się materiału, żeby osiągnąć cel (uczeń stał się autentyczną samorealizującą się osobą).

Wadą jest- często uczniowie się „etykietyzują”, np. uczeń nienauczalny. Uczeń, który w szkole otrzymuje informacje, że jest beznadziejny to potem ma o sobie takie mniemanie.

Styl terapeutyczny polega na tym, by wyzwalać, dawać szansę, zauważać pozytywne aspekty.

Styl wyzwalający- trzeba uprawiać daną dyscyplinę na oczach uczniów w specyficzny sposób zwany „manierą” i zależy od uprawianej dyscypliny „Maniera” - jest treścią jak i środkiem oddziaływania. Polonista „zaraża” entuzjazmem, emocjonalnym stosunkiem do przedmiotu, zaś fizyk wręcz chłodnym, zdroworozsądkowym. Nie można bowiem zaszczepić zainteresowania, zapału do dyscypliny, nie będąc do niej zapalonym. W tym stylu nauczyciel jest wyzwolony - działając naturalnie, zgodnie ze sobą i ma wyzwolić ucznia.

W tym stylu podstawą jest treść i umiejętności tzw. „gorąca wiedza, nauczyciel pokazuje sposób uprawiania dyscypliny”.

Współczesne kategorie opisu roli nauczyciela:

- Rola „Przewodnika”( Z. Barman)- zna cel wędrówki, po co idziemy, dokąd chcemy i powinniśmy dojść, zna drogi i potrafi wybrać najlepszą, wie wszystko o marszu, jego regułach, sposobie i tempie.

- Rola „Tłumacza” ( Z. Barman) - objaśnia, tłumaczy różne sposoby wyboru, jest neutralny wobec kultury refleksyjnej jednostki. Zna język komunikacji, ma poczucie odpowiedzialności za przekaz.

- Rola „Refleksyjnego Praktyka” (A. T. Person) stale weryfikuje swoje kompetencje w oparciu o doświadczenie, konfrontacje z teorią. Jest to inteligentne, twórcze działanie zrelatywizowane do konkretnej sytuacji. Wiedza w działaniu.

- Rola „Badacza” - podejmuje studia nad własnym działaniem, koncentracja na procesie odkrywania, tworzenia.

Przewodnikiem może być ktoś kto ma autorytet.

Typ nauczyciela:

NAUCZYCIEL POBUDZAJĄCY:

- stwarza atmosferę ładu i porządku;

- dostrzega problemy dzieci, idzie im z pomocą,

- stwarza możliwości do własnej aktywności dziecka, pobudza do działań i nowych wyzwań;

- zrównoważony, cierpliwy, rozsądny;

- jest lubiany,

- cieszy się prawdziwym autorytetem

NAUCZYCIEL HAMUJĄCY:

- działa przez przymus, rozkaz, stosuje kary;

- chłodny w kontaktach;

- hamuje aktywność dzieci;

- ma fałszywy autorytet, dzieci boją się go

Typ nauczania wg. Okonia:

- demokratyczny

- autokratyczny

- liberalny

- ekonomiczny

Nauczyciel wg Kwiatkowskiej:

- posiada wiedzę merytoryczną, ale ma odwagę przyznania się do niewiedzy;

- doskonali swój warsztat pracy

- posiada zdolności pedagogiczne

- kocha pracę i dzieci

Prawa i obowiązki nauczycieli w Polsce regulują  przepisy prawa oświatowego tzw., Karta Nauczyciela.

Prawa i obowiązki nauczycieli określone zostały przez następujące dokumenty :

Statut Szkoły.

            Ustawie tej podlegają głównie nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, zatrudnieni w:

W szkolnictwie niepublicznym Karta Nauczyciela nie obowiązuje bądź też obowiązuje w ograniczonym zakresie.

Prawa nauczyciela zawarte w Dokumencie Karta Nauczyciela1.

Dyrektor szkoły nawiązuje z nauczycielem stosunek pracy odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami oraz zgodnie z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu zawodowego Nauczyciel ma prawo do ubiegania się o wydanie legitymacji służbowej2.. jest to przyporządkowane stopniom awansu zawodowego nauczyciela, które opiszę w dalszej części pracy. np. nauczyciel stażysta - na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego, Stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony . Stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeśli spełnia odpowiednie warunki określone w ustawie. W przypadku braku warunków do zatrudnienia nauczyciela, o których mowa stosunek pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze,jeśli nie jest zatrudniony na zastępstwo nieobecnego nauczyciela3.

Warunki, które muszą być spełnione do nawiązania stosunku pracy z nauczycielem to osoba, która:

W celu potwierdzenia spełniania tych warunku, nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego4.

             Do obowiązków nauczyciela wynikających z wyżej wymienionego dokumentu należy:

1.Rzetelne realizowanie zadania, które zostają powierzone nauczycielowi, w związku z powierzonym mu stanowiskiem i takimi funkcjami szkoły jak: funkcja dydaktyczna, wychowawcza i opiekuńcza. Ponadto ważnym zadaniem wynikającym z tej ustawy jest zapewnienie bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.

  1. Wspieranie każdego ucznia w jego rozwoju czyli dostrzeganie nie tylko zdolnych i przeciętnych uczniów, ale zauważenie również słabszych uczniów i pomagać im.

  2. Dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego, który powinien przebiegać nie tylko w sferze zawodowej lecz również prowadzący do zmiany jakościowej w zakresie kompetencji i osobowości i doskonalenia nauczycieli.

  3. kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka5;

  Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowe, postawą moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia6.

Dokument ten dotyczy nauczycieli, którzy pozostają zatrudnieni w placówkach wymienionych w ustawie, nie dotyczy zaś osób posiadających wykształcenie nauczycielskie, które  nie są zatrudnione w szkole lub placówce 7.

Prawa Nauczyciela

Nauczyciel powinien mieć zapewnione podstawowe warunki do realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, które spoczywają na wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta, zarządzie powiatu i województwa.

Ma prawo do swobody stosowania takich metod nauczania i wychowania, jakie uważa za najwłaściwsze spośród uznanych przez współczesne nauki pedagogiczne, oraz do wyboru spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręczników i innych pomocy naukowych8.

Nauczycielowi przysługuje prawo do wynagrodzenia od dnia nawiązania stosunku pracy9.

Nauczyciel ma prawo do nagród i odznaczeń. Za pracę nauczyciel ma prawo otrzymać nagrodę jubileuszową w wysokości: za 25 lat stażu pracy - 100% wynagrodzenia miesięcznego, za 30 lat pracy - 150 % wynagrodzenia miesięcznego, za 35 lat pracy - 200%, za 40 lat - 250 % wynagrodzenia miesięcznego10.

I

Nauczyciel po ustaniu stosunku pracy ma prawo do odprawy pieniężnej w kwocie jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego wtedy, gdy wypowiedzenie umowy o pracę nastąpi na wniosek nauczyciel, w razie niezdolności do pracy dłuższej niż 182 dni, w przypadku orzeczenia lekarskiego o niezdolności do pracy, w razie ukończenia przez nauczyciela 65 lat życia (w przypadku braku uprawnień do emerytury z przedłożeniem do 2 lat), w razie uzyskania negatywnej oceny pracy lub w razie cofnięcia skierowania do nauki religii w szkole11.

W przypadku rozwiązania umowy o pracę z powodu przejścia na emeryturę odprawa pieniężna przysługuje każdemu nauczycielowi.

Czynności zawodowe nauczyciela

1. Zadania przygotowawcze - ogółem 12 czynności np.: przygotowanie merytoryczne i metodyczne do lekcji, pisanie rozkładu materiału, planów, wypełnianie dokumentów.

2. Zadania wychowawcze - obejmujące 26 czynności opracowania planów godzin wychowawczych, organizacja imprez szkolnych klasowych, współpraca z rodzicami, organizacjami uczniowskim, organizowanie wycieczek, imprez kulturalnych. Zadania te wynikają z funkcji wychowawcy klasowego

3. Zadania dydaktyczne - 23 czynności, w tym przygotowanie i prowadzenie lekcji, poprawa zeszytów, sprawdzianów, ocena uczniów, wykonywanie pomocy naukowych, opieka nad klasopracownią, przygotowanie uczniów do konkursów, olimpiad, prace indywidualne z uczniami słabymi i zdolnymi, wprowadzenie nowych technik nauczania

4.Zadania opiekuńcze - 20 czynności, rozpoznawanie i diagnozowanie sytuacji i warunków życia uczniów, organizowanie i przydzielanie pomocy materialnej, troska o prawidłowy rozwój fizyczny i zdrowie dzieci, opieka nad organizacjami uczniowskimi

5. Współpraca ze środowiskiem wychowanków - 9 czynności, obejmuje udział w pracach organizacji pozaszkolnych, pracach społecznych z uczniami, organizowanie imprez, uroczystości kulturalnych dla środowiska itp.

6. Samokształcenie (2 czynności) - doskonalenie warsztatu pracy, udział w szkoleniu metodycznym, kursach, zespołach samokształcących, ciągłe zapoznawanie z literaturą fachową, zdobywanie stopni specjalizacji, uczestnictwo w zebraniach organizowanych przez związki zawodowe nauczycieli i władze oświatowe, prowadzenie i opracowywanie pomocy dydaktycznych

7. Zadania administracyjno- gospodarcze - pomoc przy remontach szkół, wyposażenie klas, inwentaryzacja, dyżury

8. Rozwój zawodowy nauczyciela jest warunkiem nowoczesnej edukacji. To zaś wymaga od nauczyciela ustawicznego samokształcenia i zdobywania nowych kompetencji, również wszechstronnego poznania technologii informacyjnej, medialnej, informatycznej, itp.

Karta nauczyciela

Rozdział 2
Obowiązki nauczycieli

Art. 6. Nauczyciel obowiązany jest:

1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;

2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;

3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;

4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;

5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Art. 6a. 1. Praca nauczyciela, z wyjątkiem pracy nauczyciela stażysty, podlega ocenie. Ocena pracy nauczyciela może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego, o której mowa w art. 9c ust. 6, z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek:

1) nauczyciela;

2) organu sprawującego nadzór pedagogiczny;

3) organu prowadzącego szkołę;

4) rady szkoły;

5) rady rodziców

4. Ocena pracy nauczyciela ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym:

1) ocena wyróżniająca;

2) ocena dobra;

3) ocena negatywna.

9. Od ustalonej oceny pracy, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, przysługuje:

1) nauczycielowi - prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora szkoły, do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą;

2) dyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły - prawo złożenia wniosku o ponowne ustalenie oceny jego pracy do organu, który tę ocenę ustalił.

Warunki pracy i wynagrodzenia

Art 42.2. W ramach czasu pracy, o którym mowa w ust. 1, oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować:

1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7;

2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, z tym że w ramach tych zajęć:

a) nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, w tym specjalnych, jest obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 2 godzin w tygodniu,

b) nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej, w tym specjalnej, jest obowiązany prowadzić zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 1 godziny w tygodniu;

3) zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Art. 42c. 1. Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Nauczycielom dokształcającym się, wykonującym inne ważne społecznie zadania lub - jeżeli to wynika z organizacji pracy w szkole - dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy.

Statut szkoły podstawowej:

Do podstawowych obowiązków nauczyciela w szkole i oddziale przedszkolnym należy:

  • zapoznanie się z aktualnym stanem prawnym w oświacie

  • przestrzeganie postanowień statutu

  • stosowanie zasad oceniania zgodnych ze szkolnym regulaminem oceniania (nie dotyczy oddziału przedszkolnego)

  • sumienne przygotowywanie się do zajęć dydaktyczno - wychowawczych

  • właściwe dokumentowanie przebiegu zajęć

  • podnoszenie i aktualizowanie wiedzy pedagogicznej

  • realizowanie programu szkoły

  • wspomaganie wszechstronnego rozwoju ucznia poprzez prowadzenie różnorodnych form oddziaływań w ramach zajęć pozalekcyjnych

  • stosowanie nowatorskich metod pracy i programów edukacyjnych

  • aktywne uczestniczenie w doskonaleniu zawodowym nauczycieli

  • wzbogacenie warsztatu pracy i dbałość o powierzane mienie

  • udzielenie pomocy nauczycielom rozpoczynającym pracę zawodową

  • kontrolowanie miejsca prowadzonych zajęć pod względem bezpieczeństwa

  • egzekwowanie od uczniów przestrzegania regulaminów

  • kontrolowanie obecności uczniów na każdych zajęciach

  • dbanie o poprawność językową uczniów

  • pełnienie dyżurów zgodnie z opracowanym harmonogramem (nie dotyczy oddziału przedszkolnego)

  • do obowiązków nauczyciela dyżurnego należy:

  • rozpoczynanie i pełnienie dyżuru w wyznaczonym miejscu i czasie

  • przeciwdziałanie niebezpiecznym zachowaniom ucznia

  • udzielanie natychmiastowej pomocy uczniowi poszkodowanemu

  • zgłoszenie dyrektorowi szkoły wszelkich zauważonych usterek zagrażających zdrowiu osób przebywających na terenie szkoły

  • opieka nad uczniem:

  • na terenie szkoły w czasie i miejscu organizowanych przez szkołę zajęć

  • na zajęciach organizowanych poza szkołą

  • w czasie przerw międzylekcyjnych

Stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:

Nauczyciel jako pracownik zakładu ma obowiązek:

W zakresie sprawowania opieki nad dziećmi jest zobowiązany:

Nauczyciel podczas pełnienia obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (Karta Nauczyciela ( art. 63), na zasadach określonych w ustawie z 6 czerwca 1997r.- Kodeks Karny ( art. 222, 223, 224, 226 ). ( Dz. U. nr 88, poz. 553)

Kodeks karny przewiduje kary za:

0x01 graphic
0x01 graphic
0x01 graphic

11


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PEDEUTOLOGIA WYKŁAD V
PEDEUTOLOGIA WYKŁAD II
Pedeutologia, Wykłady
Pedeutologia, Wykłady
pedeutologia wykłady, Studia magisterskie pedagogika UKSW, Różne
PEDEUTOLOGIA wykłady, Pedeutologia
Pedeutologia-Wykłady, Pedeutologia
Pedeutologia - wyklady, Studia Pedagogika, Pedeutologia
pedeutologia wykłady
PEDEUTOLOGIA-wyklady(1), APS - studia magisterskie, Pedagogika przedszkolna - II stopnia, I rok I se
Pedeutologia - wykłady 2007 H-Bezwińska, Pedeutologia, pedeutologia
PEDEUTOLOGIA test, APS - studia magisterskie, Pedagogika przedszkolna - II stopnia, I rok I semestr
Pedeutologia - wyklady, Pedagogiczne, psychologiczne
Pedeutologia wykłady
PEDEUTOLOGIA WYKŁAD I
PEDEUTOLOGIA WYKŁAD IV
PEDEUTOLOGIA WYKŁAD III
Pedeutologia Wykłady 2

więcej podobnych podstron