Pedeutologia

Wykład I, 02.10.12.

Zaliczenie: mam – 19 pkt prezentacja + pkt kolokwium

2częsciowy test pisemny, 15 pyt zamkniętych i 3półotwarte. 60pkt 45 i 15

100-91= 5

90-81=4,5

80-71=4

70-61= 3,5

60-51=3

Wykład III, 16.10.12

Historyczna zmienność funkcji nauczyciela

1. Założenia wstępne,

RZECZYWISTOSC EDUKACYJNA

Wychowanie

Społeczeństwo

Szkolnictwo jak system instytucji

Szkoła

Nauczyciel-uczeń

Nauczyciel: wychowawca, wykładowca, profesor, pedagog, dydaktyk ,instruktor, lektor.

-specjalność zawodowa, odpowiednio przygotowany specjalista do prowadzenia pracy opiekuńczo-wychowawczej (nauczającej), w instytucjach oświatowo-wychowawczych, także nauczyciel prywatny, mentor, guwerner, dozorca, tutor.

STAROŻYTNOSC

Indie- nauczyciel-guru, mistrz duchowy, członek kasty bawinów, wcielenie bóstwa, autorytet który nie zna sprzeciwu.

Chiny- nauczyciel to ten kto uzyskiwał najniższy stopień na egzaminie urzędnika państwowego.

Egipt- kapłan przygotowujący do zawodów praktycznych, dozorca uznający rózgę za najskuteczniejszy środek wychowawczy.

Cel działalności nauczycielskiej: wyposażenie ucznia w umiejętności i wiedzę, które miały mu zapewnić pozycję społeczną (urzędnik, kapłan etc.)

Grecja-nauczyciel homerycki, członek rodziny który przygotował młodzież do celów stawianych przez ród.

Nauczyciel joński- mistrz z zakresu działalności gospodarczej, sprawny technik przekazujący swe doświadczenie młodym.

Nauczyciel pitagorejski- zachowawczy polityk, związany z egipskimi kolegiami kapłańskimi.

Nauczyciel spartański- komendant koszarowego oddziału efebów, przygotowujący żołnierza na wszystko, walka z zewnętrznym i wewnętrznym wrogiem.

Ateny- ateński pajdagogos-rzemieślnik, nauczyciel dbający o fizyczne wyrobienie ucznia, wykształcenie umysłowe, kulturę ogólną i przygotowanie obywatelskie, naucza indywidualnie.

Sofista: humanista i indywidualista, nauczający wszystkiego i kształtujący ucznia swoją osobowością.

Nauczyciel hellenistyczny: technik szkolący pragmatystów, którego wskaźnikiem dydaktycznej efektywności był egzamin uczniów.

Nauczyciele greccy: gramatysta, lutnista, kitarysta, pedotriba.

Rzym: aosta- forum rzymskie.

Nauczyciel- przekazujący wiedze niewolnik lub człowiek, któremu nie powiodło się w innym zawodzie.

Literaci-nauczyciele średniego poziomu, ogólnoustrojowego.

Ludi magistra- nauczanie początkowe.

Retores- studia prawniczo-retoryczne.

RETOR- nauczyciel o ojcowskim sercu dla młodzieży, otwierający drogę do urzędów i stanowisk państwowych.

Pedagogia: szkoły dla niewolników.

ŚREDNIOWIECZE

Nauczyciel- katecheta, ideowy kierownik zarządzający człowiekiem dla wspólnoty chrześcijańskiej i zarazem wychowującej zgodnie z jej wymaganiami.

Nauczyciel-pan (dominus), mający zwierzchnictwo nadane przez Boga.

Uczeń- poddany, jego służebność przekazywana przez Boga.

-bezwzględny autorytet, władza nieograniczona nad uczeniem.

RENESANS

Nauczyciel- miał postępować zgodnie z uczniem, bez gróźb i zastrzeżeń, miał być przyjacielem i życzliwym kierownikiem ucznia, na drodze do życia własnym życiem i nieograniczonego rozwoju. Koniecznością było: znajomość psychiki wychowanka, jego indywidualności, zalet i wad.

Nauczyciel wg Komeńskiego:

Ktoś kto rozkoszuje się uczniem, ktoś kogo winny pasjonować odp na pyt. Kogo/jak/czego należy uczyć? Osoba pilna, pracowita, nie bojąca się wysiłku, bez formalnego podejścia do obowiązków, ale potrafiąca wyrazić przekazy pedagogiczne rzeźbiarz, wódz, pasterz, ogrodnik.

OŚWIECENIE

Nauczyciel nowożytny, kształtujący umysły ale i wychowujący, łączący zalety osobiste z posiadana wiedzą.

„Nauczyciel uczuć i wychowawca powinien sam równocześnie uczyć się samowychowywac”

Piramowicz, Rousseau.

NEOHUMANIZM I POZYTYWIZM

Pestalozzi

Nauczyciel aby mógł uczyć powinien znać nie tylko przedmiot, którego naucza ale również mieć odpowiednie przygotowanie pedagogiczne i psychologiczne, oraz mieć opanowane umiejętność wychowawcze, dydaktyczne i społeczne.

Adolf Disterweg- Kto tresuje konie albo daje je tresować, jest bardziej ceniony niż ten kto uczy dzieci, również ten kto uczy rekrutów jest bardziej ceniony niż nauczyciel.

NOWE WYCHOWANIE

Pajdocentryzm- dziecko w centrum zainteresowania

J. Korczak, M. Grzegorzewska.

II POŁ. XX W.

Eksplozja oświatowa związana z postępem techniki i gospodarki oraz z potrzeba przygotowania coraz to na wyższym poziomie kadr, konieczność kształcenia permanentnego.

Zadania nauczyciela związane z funkcja szkoły:

Wychowawcza: kształtowanie pełnej osobowości.

Dydaktyczna: uczyć jak się uczyć

Opiekuńcza: stwarzać warunki

Edukacyjno-kulturalna: tworzyć społeczny klimat edukacyjny

PRL- 45-89- monizm oświatowy

Nauczyciel, jako odtwórca, realizujący zadania edukacyjne na podstawie gotowych programów, osoba kierująca, prowadząca, dydaktyczna wobec ucznia.

Nauczyciel ma rację, podstawa jest podręcznik, osoba nadrzędna wobec ucznia.

LATA 90- transformacja ustrojowa- pluralizm edukacyjny

Doktryna krytyczno- kreatywna, uwzględnianie potrzeb i liczenie się z aspiracjami jednostek.

Rola krytyczna- prowadzący, podążający obok ucznia, wspierający.

Rola kreatywna- mistrz, mentor, fascynujący intelektualnie uczniów, aktywny, poszukujący, nie boi się błędów.

Wołoszyn- technolog-reżyser, socjoterapeutka- psychoterapeuta.

Wykład VI 06.12.12

Poglądy pedentologiczne Janusza Korczaka

Janusz Korczak – właściwie Henryk Goldszmit. Znany też jako Pan Doktor, Stary Doktor. Urodzony 22 lipca 1878/1879 w Warszawie. Wzrastał i Wychowywał się w środowisku inteligenckim. Jako 7-letni chłopiec poszedł do prywatnej szkoły przygotowującej do gimnazjum, szkoła ta rozczarowuje go. Po śmierci ojca 14-letni Henryk zmuszony jest do opieki nam matką i siostrą. Dorabia udzielając korepetycji i pisząc artykuły do gazet.

Utarte w pamięci złe doświadczenia z czasów szkolnych stają się motorem do zmiany myślenia o dziecku, a także do traktowania go jako równouprawnionego człowieka.

Wiodącymi zasadami pedagogiki Korczaka są:

poznanie- Dokonywane poprzez systematyczną obserwację

i bezpośrednie kontakty

z dzieckiem.

szacunek- Jako pełno uprawnione dziecko. Nie lekceważenie jego praw.

miłość (do dziecka) - Miłość rozumna – pełna serdeczności i zaufania

Myśli przewodnie koncepcji pedagogicznej Janusza Korczaka

•Idea wychowania dla triady ideałów: dobra, piękna i prawdy,

•akcentowanie i przestrzeganie praw dziecka,

•dobro dziecka – najwyższym prawem,

•wspomaganie w harmonijnym rozwoju,

•rozwijanie zdolności i zainteresowań,

•równouprawnienie,

•łączenie teorii z praktyką,

• partnerstwo w wychowaniu,

•utworzenie wizerunku wychowawcy rozumnego.

Wychowawca wg Korczaka

Istotną kwestią jest właściwy dobór wychowawców, którym może być praktycznie każdy, ponieważ praca z dziećmi dostępna jest dla każdego (każdy może wnieść coś do rozwoju osobowości dziecka). Najważniejsze to kochać dzieci.

Głównym kryterium jest akceptacja jego osoby przez samych wychowanków.

WYCHOWAWCA ROZUMNY – wyróżniający się trzema cechami:

intelektualny

uczuciowy

działaniowy

Wychowawca rozumny dokonuje poznania w trzech płaszczyznach:

○ poznanie samego siebie,

○ poznanie dziecka,

○ poznanie własnych poczynań ale i błędów wychowawczych

• poznanie obejmuje rozwój psychiczny, fizyczny i społeczny,

• główną metodą jest obserwacja kliniczna,

• kształtowanie postaw społecznych i zdrowia moralnego,

• warunkiem wychowania jest empatia,

• dostrzeganie własnych błędów i pomyłek.

Uczuciowy:

▀ rozumna miłość do dziecka,

▀ miłość, która rozwija osobowość dziecka,

▀ współbycie z wychowankiem,

▀ współodczuwanie.

Działaniowy:

▀ Połączenie teorii i praktyki w działaniach nauczyciela,

▀ nabywanie wiedzy o tym, jak pracować: formy, metody, techniki i narzędzia,

▀ umiejętność twórczego wykorzystania zdobytej wiedzy,

▀ refleksja nad własnym działaniem,

▀ systematyczne korygowanie i poszerzanie wiedzy teoretycznej.

KOMPONENTY POSTAWY NAUCZYCIELA/WYCHOWAWCY

•nauczyciel nie tylko wychowuje ale i jest wychowywany przez dzieci,

•praca nad sobą, samowychowanie,

•badawczy stosunek do rzeczywistości,

•ujawnianie indywidualnych możliwości dziecka, wyzwalanie aktywności, sił twórczych,

•zapewnienie harmonijnego rozwoju,

•przestrzeganie przez nauczyciela praw dzieci,

•wychowanie oparte na zaufaniu, partnerstwie, poważaniu,

•umiejętność przebaczania każdemu i w każdym przypadku,

•ważne jest rozumienie sygnałów, jakie wysyłają dzieci,

•zapewnienie poczucia stabilizacji, bezpieczeństwa oraz potrzeb emocjonalnych,

•rola wychowawcy, opiekuna, przyjaciela, przewodnika,

KORCZAKOWSKIE WSKAZÓWKI DLA WSPÓŁCZESNYCH WYCHOWAWCÓW

▀ prace zaczynać od poznania siebie i dziecka,

▀ uznać dziecko za pełnego człowieka – obywatela,

▀ uznać prawa do miłości, szacunku, swobody,

▀ stwarzać warunki do wszechstronnego rozwoju,

▀ zrozumieć motywy postępowania dziecka,

▀ pomagać w rozwiązywaniu problemów,

▀ dostosować wymagania do możliwości dziecka,

▀ umiejętność przebaczania,

▀ cierpliwość i wyrozumiałość,

▀ umiejętne łączenie teorii z praktyką.

Wykład VII, 13.12.12.

Poglądy pedentologiczne M. Grzegorzewskiej

Wykład VIII, 20.12.12

Poglądy pedentologiczne S. Szumana

• 1. SŁÓW KILKA O STEFANIE SZUMANIE…

Urodził się w 1989 rok, zmarł w 1972 roku. Polski pedagog
i psycholog. Ukończył studia medyczne w Monachium
i psychologiczne w Poznaniu, gdzie w 1926 roku uzyskał tytuł doktora, a w rok później habilitację na Uniwersytecie
im. A. Mickiewicza, gdzie 1928 objął Katedrę Psychologii
i Pedagogicznej w Uniwersytecie Jagiellońskim. W Uniwersytecie Jagiellońskim zorganizował ośrodek badań psychologicznych,
w którym powstało wiele prac naukowych o trwałej wartości.
W badaniach tych koncentrował swoją uwagę na procesach poznawania rzeczywistości przez dzieci, zwłaszcza na rozwoju spostrzegania, mowy i myślenia. Poza problematyką ściśle psychologiczną przejawiał również szerokie zainteresowania zagadnieniami pedagogicznymi, przyrodniczymi i artystycznymi. Napisał wiele prac na temat sztuki dziecka i wychowania estetycznego, jak również motoryki dziecka i fizjologicznych podstaw jego zachowania.

3. TALENT PEDAGOGICZNY

Definicja zdolności (talentu) – Cechy wrodzone (zawiązki, dyspozycje) już z przyrodzenia predestynowane do silnej aktualizacji, wyrastające z natężeniem ponad przeciętną normę i umożliwiające osiągnięcie nadprzeciętnych sprawności i rezultatów w dziedzinie życiowego lub zawodowego wykorzystania tych cech.

Talent pedagogiczny- w sensie nieprzeciętnej czyjejś wydolności
i sprawności w danej dziedzinie, składa się zwykle cały szereg cech psychicznych ( i fizycznych),
które przy wykorzystaniu danej czynności, czy zawodu stoją ze sobą
w stosunku do koordynacji.
Dana, realna, faktyczna i efektywna zdolność opiera się więc nie na jakiejś dyspozycji, czy cesze psychicznej,
lecz na ich zespole, przy czym
o efektywnej sprawności nie decyduje suma i samo natężenie tych cech,
lecz ich koordynacja funkcjonalna,
czyli ich organiczna współpraca przy wykonywaniu jakiejś czynności,
którą się wykonuje z talentem.

Szuman dowodził, że nie istnieją żadne wrodzone uzdolnienia, które warunkowałyby dobrego pedagoga, natomiast mogą zostać rozwinięte pewne cechy umysłu, osobowości i charakteru, które umożliwiają aktywność nauczającą i wychowującą na dobrym poziomie.

Uważał, że nie ma wszechstronnie uzdolnionych nauczycieli, a każdy jest na swój sposób dobry.

• 3.2 CO DECYDUJE O TALENCIE (ZDOLNOŚCIACH) W UJĘCIU STEFANA SZUMANA

-posiadanie pewnej cechy psychicznej w natężeniu silnym,

-posiadanie cech życia emocjonalnego i usposobienia( temperamentu) np. flegmatyczność lub tkliwość uczuciowa (cechy przydatne dla sprawnego wykonywania danego zawodu)

- posiadanie cech, rozumianych jako wrodzone dyspozycje duszy ludzkiej

Do zasadniczych cech talentu pedagogicznego należy takt pedagogiczny, na który składają się:

- Intuicja psychologiczna

- Znajomość własnych możliwości

- Opanowanie właściwych środków działania.

• 3.4 PODSTAWOWE MOMENTY W ZAGADNIENIU TALENTU PEDAGOGICZNEGO

- jak postępuje utalentowany pedagog?

- jakie są cechy osobowości nauczyciela?

• Wybitny pedagog to taki, który osiąga wybitne rezultaty.
  Należy zbadać zatem: jaką drogą osiąga takie rezultaty, to znaczy-

- Jak uczy?

- Jak postępuje?

- Jak potrafi zainteresować swoich uczniów?

- W jaki sposób obcuje z nimi poza szkołą- czy dużo, czy mało?

- Czy kontroluje często prace uczniów?

- Czy polega na nich i wierzy im na słowo?

- Czy interesująco i ładnie wykłada?

- Czy przedstawia swój przedmiot zwięźle i jasno?

- Jak postępuje z opornymi, niegrzecznymi i leniwymi uczniami?

- Czy dąży do stworzenia w klasie nastroju wesołego i swobodnego w czasie nauki, czy stwarza atmosferę skupionej uwagi?

- Czy budzi raczej entuzjazm dla przedmiotu, czy też dba przede wszystkim o wyrobienie w wychowankach poczucia obowiązku i koniecznej sumiennej, wytrwałej pracy?

• Nauczyciel z pewnością nie jest:

„Bezdusznym zbiornikiem wiedzy, mówionym podręcznikiem, naczyniem, w którym zostaje mechanicznie zdeponowana i nagromadzona, aby ją stąd niejako rozlewano znów mechanicznie do – na razie- jeszcze mniej pojemnych naczyń, którymi są umysły uczniów”

• 3.5 CECHY NAUCZYCIELA/PEDAGOGA:

- Człowiek, który po to zdobywa wiedzę, aby ją przekazywać drugim;

- Uczony, naukowiec, kieruje się bardziej bezinteresownym głodem poznania, walczy z samą rzeczywistością, aby z niej wyrwać tajemnice;

- Aktywność pedagoga przygotowuje drugich do życia, ale stoi bardziej na uboczu, nie walczy w swoim osobistym interesie;

• 3.6 Typy temperamentów a cechy pedagoga:

Flegmatyczny- może być nauczycielem doskonałym, gdyż jego spokój, zachowanie równowagi, niezbyt szybkie tempo oraz zdolność taktownego reagowania może być bardzo przydatne w pracy z dziećmi;

Sangwinik- swą lekkością, bystrością i ruchliwością będzie mógł ożywić tok lekcji i podtrzymać wartki jej bieg, będzie jednak mniej gruntownym i pogłębionym od melancholika, mniej stanowczy niż choleryk;

Zdaniem Szumana każdy z typów temperamentu może ułatwić pedagogowi pracę, ponieważ…

Stefan Szuman uważał, że jest korzystne,
gdy w szkole pracują osoby o różnych osobowościach, gdyż taką bogatą różnorodność można wykorzystać dla rozwoju szkoły,
w każdym razie nie należy dążyć do ich ujednolicenia.

Wykład IX, 27.12.12

Mysłakowski i Nauczyciel dorosłych.

Zygmunt Karol Mysłakowski

urodził się 4 sierpnia 1890 r.
w Nowym Mieście nad Pilicą. Ojciec jego był nauczycielem, co z pewnością wpłynęło na rozwój zainteresowań pedagogicznych

W roku 1895 rodzina Mysłakowskich przeniosła się do Warszawy. Tam młody Zygmunt uczęszczał do Gimnazjum Państwowego, gdzie jednym z jego nauczycieli był Rudolf Szrękowski. Miał on niemały wpływ na osobowość Mysłakowskiego.

„Uczeń przychodzący na lekcje nigdy nie jest sam; wraz z nim wkracza (…) jego cała historia życiowa”.

Studia uniwersyteckie odbywał w Krakowie, Wiedniu i Paryżu.
W kręgu jego zainteresowań leżała filozofia i pedagogika.

Podstawą poglądów pedeutologicznych stała się dla Mysłakowskiego jego własna droga zawodowa,

był bowiem m.in.:

• nauczycielem gimnazjalnym,

• wykładowcą Wyższych Kursów Nauczycielskich,

• dyrektorem Państwowego Seminarium Nauczycielskiego,

a także…

- kierownikiem Katedry Pedagogicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, której był współtwórcą,

- rektorem Wyższej Szkoły Pedagogicznej
w Krakowie.

• Poglądy pedeutologiczne
  talent

Jednym z dwóch najważniejszych jego dzieł,
była rozprawa
pt. „Co to jest talent pedagogiczny?”.

Talent, jego zdaniem, jest

„wrodzoną dyspozycją psychofizjologiczną, dzięki której osobnik pewne szczególne typy działalności lub produkcji uprawiać może w sposób bardziej wydajny niż
w wypadku zajmowania się czym innym”.

• Poglądy pedeutologiczne
  talent pedagogiczny

„Talent pedagogiczny jest dyspozycją wrodzoną, szczególnie sprzyjającą wypełnianiu zadań wychowawczych”.

• Poglądy pedeutologiczne
  talent pedagogiczny - kontaktowość

Cechą dominującą talentu pedagogicznego jest

kontaktowość.

Składają się na nią:

• adaptacja – adekwatna reakcja w odpowiednim czasie,

• wysiłek współtworzenia sytuacji.

• kontaktowość cd.

Kontaktowość

jednostkowa kolektywna

(np. nauczyciel – uczeń) (np. nauczyciel – klasa)

Kontaktowość kolektywna wyrażała się także w tworzeniu przez nauczycieli kilkuosobowych zespołów samokształceniowych. Jest to skuteczniejsza,
niż indywidualna forma pracy nad sobą.

• Poglądy pedeutologiczne
  talent pedagogiczny - składniki

Składniki talentu pedagogicznego:

1. żywość wyobraźni,

2. instynkt rodzicielski,

3. zdolność do wyrażania uczuć,

4. nastawienie psychiki na zewnątrz.

Obecność tych cech sprzyja kontaktowości.

Żywość wyobraźni, tzn.

możliwość wczuwania się w stany psychiczne ucznia.

Zdolność do wyrażania uczuć, tzn.

„adaptacja uczuciowa”, „współodczuwanie”
i „współprzeżywanie”.

Nastawienie psychiki na zewnątrz, tzn.

„nastawienie na zewnątrz a nie na wewnątrz,
od siebie a nie ku sobie, interes zwrócony poza własne ja, a nie skupiony na nim”.

Drugim dziełem, o którym należy wspomnieć jest praca zbiorowa pod redakcją Mysłakowskiego – „Wprowadzenie do teorii nauczania”.

Zawarł tam między innymi charakterystykę osobowości nauczyciela.

• Poglądy pedeutologiczne
  cechy osobowe nauczyciela-wychowawcy

1. Umiejętność kontaktu z uczniami.

2. Czynna sympatia (nauczyciel jako przyjaciel i doradca).

3. Poszanowanie godności ludzkiej ucznia: jego uczuć osobistych, poczucia własnej wartości.

4. Kredyt zaufania, jakim należy obdarzyć uczniów
   (nie zamykanie drogi do poprawy na przyszłość
   w każdej sytuacji).

• cechy osobowe nauczyciela-wychowawcy c.d.

5. Sprawiedliwość.

6. Zgodność pomiędzy przekonaniem a postępowaniem.

7. Niezawodność (spełnianie obietnic).

8. Wymagalność i surowość w pewnych granicach.

• Poglądy pedeutologiczne
  błędy w postawie nauczyciela-wychowawcy

• postawa oparta na nieznajomości psychiki ucznia,
  a bezwzględnie wymagająca posłuszeństwa i karności.

• błędne postrzeganie pojęcia „autorytet” – nauczyciel myśli,
  że autorytet jest mu przypisany z racji wykonywanego zawodu, wobec tego uczniowie muszą być mu posłuszni. Jednak chodzi tu o autorytet, który jest wypracowany dzięki akceptacji uczniów, opiera się na zaufaniu i uznaniu, a nie wymuszaniu.

• błędy w postawie nauczyciela-wychowawcy cd.

• niechęć do dodatkowych wysiłków wychowawczych, np.
  w sytuacji, gdy jakiś uczeń nie zachowuje się w taki sposób,
  w jaki chciałby nauczyciel, przeszkadza mu w lekcji, to łatwiej jest go przenieść do innej szkoły niż podjąć jakieś działania mające na celu opanowanie takiego ucznia.

• kompleks „poczucia niższej wartości” – nauczyciel jest ciągle nastawiony na to, że ktoś chce go poniżyć lub wydrwić, tak więc ma się bez przerwy na baczności i dostrzega agresję tam, gdzie w rzeczywistości jej nie ma. Co za tym idzie, staje się wobec danego ucznia: niechętny, podejrzliwy lub wystawia mu z góry złą opinię.

• Poglądy pedeutologiczne
  lista czynności nauczycielskich

Mysłakowski rozszerzył listę trzech podstawowych czynności nauczyciela:

nauczanie, kształcenie, wychowanie,

o dwa dodatkowe –

wdrażanie i wyrabianie.

Naucza się, kształci i wychowuje ludzi, podczas gdy pozostałe terminy odnoszą się do urabiania jakichś ich właściwości.

Nauczyciel powinien:

• pamiętać, że szkoła jest dla ucznia, a nie dla nauczyciela, jego rola jest przede wszystkim służebna,

• uwzględniać całożyciową sytuację ucznia,

• pomagać uczniowi w przystosowaniu do zmiennej rzeczywistości,

• nieustannie pracować nad sobą, uzupełniać i rewidować zdobyte wiadomości, pojęcia i nawyki umysłowe.

• Poglądy pedeutologiczne
  kształcenie nauczycieli-wychowawców

„Najwyższa skuteczność działania nie jest wynikiem ani posiadanej wiedzy w zakresie przedmiotu nauczania,
ani wynikiem jakiegoś szczególnego daru natury,
lecz wynikiem dużego wysiłku, świadomej pracy nad sobą i nabytego zawczasu doświadczenia i wiedzy”.

• kształcenie nauczycieli-wychowawców cd.

Mysłakowski uważał, że pedagogika w okresie studiów uniwersyteckich powinna być reprezentowana przez co najmniej dwie katedry:

• katedrę pedagogiki ogólnej,

• katedrę psychologii eksperymentalnej.

Praca katedr ponadto powinna być uzupełniona siecią instytucji pomocniczych, tj. seminaria, pracownie, biblioteki pedagogiczne wraz z czytelniami czasopism, szkoły ćwiczeń, muzea pedagogiczne.