Ustrój administracji publicznej sobota 18.04.2015

Administrowanie i administracja występuje w różnych dziedzinach naszego życia. Wkracza w sferę stosunków prywatnych, gospodarczych, społecznych.

Administracja tworzy, zatem organizacyjnie i funkcjonalnie zamkniętą całość, która da się wyraźnie odgraniczyć.

Określając administrację publiczną musimy mieć na względzie równowagę 3 elementów: przedmiotu jej działania, funkcje, jakie pełni oraz podmiotu.

Klasyfikacji administracji publicznej możemy dokonać wg różnych kryteriów:

1. wg kryterium zależności od rządu możemy mówić o:

1. administracji państwowej,

2. administracji rządowej,

3. administracji samorządowej

2. wg kryterium zasięgu działania możemy mówić o:

1. administracji rządowej

2. administracji samorządowej.

Cechą charakterystyczną administracji publicznej jest dualizm władzy, wprowadzony reformą administracji publicznej w 1990 r. i oznacza, że administrację w terenie sprawują jednocześnie organy administracji rządowej jak i samorządowej.

Administracja rządowa

Administracja rządowa w sposób ciągły administruje sprawami państwa na poziomie centralnym. Do struktur administracji rządowej zaliczamy te, które wraz z rządem tworzą scentralizowaną i hierarchiczną strukturę. Organami tymi będą zarówno organy centralne jak
i terenowe.

Administracją rządową kieruje Rada Ministrów. Ministrowie zaś kierują określonymi działami administracji rządowej.

Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej. Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest wojewoda.

Administracja rządowa zbudowana jest na zasadzie hierarchiczności np.: minister finansów „jest nad” Naczelnikiem Izby Skarbowej „jest nad” Naczelnikiem urzędu skarbowego.

Ministrowie spełniają przede wszystkim funkcje planistyczne i nadzorcze, za pomocą, których realizują polityczne założenia, rozstrzygnięcia parlamentu czy ustawodawcy.

Administracja samorządowa

Samorząd terytorialny jest częścią administracji publicznej, charakteryzującą się tym, że zadania publiczne wykonuje samodzielnie.

Wykonując zadania z zakresu administracji publicznej ma możliwość stosowania środków władczych.

Podstawową cechą różniącą administrację samorządową od rządowej jest posiadanie przez samorząd odrębnej od państwa podmiotowości prawnej. W odróżnieniu od administracji rządowej, samorząd nie jest zbudowany na zasadzie hierarchicznej, nie ma, zatem jednostek nadrzędnych i podrzędnych. Samorząd działa na zasadzie pomocniczości.

W szerokim ujęciu administrację samorządową będą stanowiły organy samorządu terytorialnego, a także organy samorządów specjalnych (np.: adwokacki, lekarski itp.).

Administracja samorządowa realizuje zadania własne i zlecone z zakresu administracji rządowej.

Samorząd terytorialny zgodnie z Konstytucją uczestniczy w sprawowaniu władzy w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji (na podstawie ustaw).

Na system administracji samorządowej składają się następujące podmioty:

1. gmina, która powstał z mocy prawa - wspólnota samorządowa mieszkańców,

2. powiat, jako lokalna wspólnota samorządowa,

3. województwo - regionalna wspólnota samorządowa.

Organy administracji samorządowej obejmują: organy gminy, powiatu, województwa, organy samorządów specjalnych (zawodowych i gospodarczych).

NACZELNE I CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Podstawowy kształt administracji centralnej wyznaczają przepisy konstytucji oraz szereg ustaw ustrojowych. Tradycyjnie w ramach organów centralnych wyróżnia się 2 ich rodzaje:

- organy naczelne,

- pozostałe organy centralne, zwane urzędami centralnymi.

Do naczelnych organów administracji zaliczamy:

- prezydenta,

- Radę Ministrów,

- Prezesa Rady Ministrów,

- Ministrów.

Prezydent

Jest zaliczany do władzy wykonawczej, jednakże jego kompetencje wykraczają poza sferę władzy wykonawczej, przenikając do sfery ustawodawczej (podpisywanie ustaw) oraz do sfery sądowniczej (powoływanie sędziów).

Kompetencje prezydenta:

• Kompetencje w sprawach zagranicznych

1. Reprezentacja państwa na zewnątrz,

2. Ratyfikacja umów międzynarodowych.

• Kompetencje w sferze ochrony zewnętrznego bezpieczeństwa państwa

1. Jest zwierzchnikiem sił zbrojnych,

2. W razie zagrożenia bezpieczeństwa zarządza na wniosek Prezesa Rady Ministrów powszechną lub częściową mobilizację,

3. Wprowadza stany nadzwyczajne.

• Kompetencje w sferze prawodawstwa

1. Zwracanie się do trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przepisów prawa
   z Konstytucją,

2. Stanowienie rozporządzeń z mocą ustawy.

• Kompetencje związane z Radą Ministrów

1. Desygnuje Prezesa Rady Ministrów,

2. Powołuje Radę Ministrów

• Kompetencje w zakresie obsadzania najwyższych stanowisk w państwie

1. Powołuje Prezesa Sądu Najwyższego,

2. Powołuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.

• Kompetencje administracyjne w sprawach indywidualnych

1. Nadaje odznaczenia i ordery,

2. Stosuje prawo łaski,

3. Nadaje tytuł profesora,

4. Nadaje obywatelstwo polskie.

Rada Ministrów

Podstawowe unormowania prawne, dotyczące Rady Ministrów zawiera konstytucja (rozdział VI). Jest obok Prezydenta organem władzy wykonawczej. Jest organem kolegialnym,
w którego skład wchodzą Prezes Rady Ministrów i ministrowie.

Do podstawowych kompetencji Rady Ministrów należy:

1. Kierowanie administracją rządową,

2. Wydawanie rozporządzeń,

3. Kieruje wykonywaniem budżetu państwa,

4. Zapewnia wykonanie ustaw,

5. Kieruje i kontroluje pracę organów administracji rządowej.

Prezydent desygnuje Prezesa rady Ministrów i na jego wniosek powołuje Radę Ministrów w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia nowego sejmu. W ramach Rady Ministrów mogą funkcjonować różnego rodzaju organy wewnętrzne i pomocnicze (komitety, rady, zespoły opiniodawcze itp.)

Rada Ministrów zapewnia realizację polityki państwa.

Prezes Rady Ministrów

Jego rola rozpatrywana jest w 2 aspektach. Z jednej strony jest przewodniczącym organu kolegialnego Rady Ministrów, z drugiej zaś strony jest samodzielnym monokratycznym (jednoosobowym) naczelnym organem administracji państwowej, wyposażonym we własne kompetencje i zadania.

Prezes Rady Ministrów jest desygnowany (wskazywany) przez Prezydenta i jego zadaniem jest podjąć działania do sformowania się Rady Ministrów, przygotować program jej działania.

Kompetencje Prezesa Rady Ministrów określa Konstytucja i ustawa o administracji rządowej. Należą do nich:

1. Reprezentowanie Rady Ministrów,

2. Kierowanie Radą Ministrów,

3. Kontrola i koordynacja Rady Ministrów i ministrów,

4. Zapewnienie wykonania polityki rządu,

5. Wyznacza zadania dla ministrów,

6. Sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym,

7. Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.

Ministrowie

Ministrowie są członkami Rady Ministrów, ponadto są kierownikami określonych działów administracji rządowej. Ministrowie dzielą się na: ministrów kierujących określonymi działami administracji rządowej i ministrów wykonujących zadania wskazane przez Prezesa rady Ministrów.

Do najważniejszych funkcji ministra należy:

- wydawanie rozporządzeń i zarządzeń,

- kierowanie resortem.

Aparatem pomocniczym ministra jest ministerstwo. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia tworzy, przekształca ministerstwa.

Centralne organy (urzędy centralne)

Stanowią druga rozbudowaną część administracji publicznej. Określa się je nazwą urzędy centralne. Konstytucja nie reguluje statusu prawnego tych organów, zazwyczaj nie są włączane w skład Rady Ministrów. Są podporządkowane naczelnym organom administracji.

Biorąc pod uwagę kryterium podporządkowania organy centralne można podzielić na:

1. Organy podległe bezpośrednio Radzie Ministrów lub Prezesowi rady Ministrów
   i nadzorowanemu przez te organy (RM, PRM),

2. Organy podległe ministrowi, kierującemu właściwym działem administracji rządowej np.: Komendant Główny Policji podlega Ministrowi Spraw Wew. I Adm.; Główny Lekarz Weterynarii podlega Ministrowi Rolnictwa.

Kompetencje organów centralnych zbliżone są do kompetencji organów naczelnych, z tym, że wydają one tylko zarządzenia, które publikowane są w Monitorze Polskim.

ADMINISTRACJA ZESPOLONA I NIEZESPOLONA niedziela 19.04.15 r.

5

---