1.Pojęcie organów administracji publicznej i ich podział
Organy administracji publicznej
Zasadniczą jednostką składową administracji w sensie podmiotowym jest organ administracji - człowiek (lub grupa ludzi w organie kolegialnym) znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego, powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu.
Zależnie od przedmiotu działalności, jej zakresu, charakteru organu, jego składu i innych okoliczności dokonać możemy kilku podziałów organów administracyjnych.
Podstawowym podziałem organów administracji publicznej jest podział na :
- organy administracji rządowej - państwowej;
- organy administracji samorządowej.
Ze względu na sposób powoływania dzielimy organy administracji na :
- organy powoływane w drodze nominacji jako decyzji administracyjnej np. wojewoda;
- organy powoływane w drodze aktu organu władzy np. minister;
- organy powoływane w drodze wyborów np. zarząd gminy.
Ze względu na skład osobowy wyróżnić możemy :
- organy jednoosobowe;
- organy kolegialne.
Organy kolegialne to takie, w których decyzje zapadają zespołowo, w drodze uchwały podjętej większością głosów. Do organów kolegialnych zaliczyć możemy uchwały podjętej większością głosów. Do organów kolegialnych zaliczyć możemy m.in. Radę Ministrów, Najwyższą Izbę Kontroli, Radę Radiofonii i Telewizji. W aparacie administracyjnym państwa działają oba rodzaje organów. Organy kolegialne powoływane są wszędzie tam gdzie liczy się przede wszystkim dojrzałość podejmowanych decyzji, natomiast organy jednoosobowe wykorzystywane są do zadań wymagających szybkiego podjęcia decyzji. Zarówno organy kolegialne jak też jednoosobowe posiadają wady i zalety. Organy jednoosobowe administrują sprawnie, ale istnieje duże prawdopodobieństwo podjęcia błędnej decyzji. W organach kolegialnych decyzje mogą być dopracowane merytorycznie, dokładniej przemyślane, poddane przed ich podjęciem wszechstronnej analizie, ale w skutek tego proces podejmowania decyzji może być opóźniony.
Połączenie zalet obu organów wydaje się tworzenie kolegiów przy organach jednoosobowych. Kolegium ma z reguły charakter doradczy, ale organ przed podjęciem ważniejszych decyzji obowiązany jest wysłuchać niewiążącej opinii kolegium. Działanie zespołu opiniodawczego zwiększa prawdopodobieństwo podjęcia słusznej decyzji.
Ze względu na terytorialny zasięg swojej działalności organy administracji państwowej podzielić możemy na :
organy centralne;
organy terenowe.
Organy centralne to organy obejmujące zakresem swojego działania teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i w innych ustawach kompetencjami. Wśród organów centralnych nadrzędną pozycje zajmują organy naczelne. Wszystkie inne centralne organy są podporządkowane organizacyjnie organom naczelnym. Do organów centralnych zaliczamy m.in. Radę Ministrów, Prezydenta RP. Organy terenowe to takie, których kompetencje rozciągają się wyłącznie na część terytorium państwa odpowiadająca najczęściej jednostce podziału administracyjnego np. województwo, powiat.
Wśród organów administracji wyróżnić możemy :
organy o kompetencji ogólnej - te, które zarządzają wszystkimi lub prawie wszystkimi dziedzinami życia na danym terenie np. wojewoda;
organy o kompetencji szczególnej - te, którym podlega tylko jedna dziedzina zarządu np. minister.
Na podstawie sposobu podporządkowania wyróżnić możemy :
organy zdecentralizowane;
organy podległe hierarchicznie.
Decentralizacja jest sposobem organizacji aparatu administracyjnego, w którym organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia. Przykładem organów zdecentralizowanych są organy samorządu terytorialnego, czy Państwowa Akademia Nauk, której powierzono szereg zadań z dziedziny nauki.
Hierarchiczne podporządkowanie oznacza taką zależność organu niższego od organu wyższego stopnia, w której ten ostatni ma prawo kierowania pracą organu niższego za pomocą poleceń oraz decyduje o obsadzie personalnej organu niższego.
Według zakresu kompetencji do podejmowania samodzielnych decyzji dzielimy organy na :
organy decydujące, czyli takie, którym przepisy prawa przyznają prawo władczego rozstrzygania spraw w drodze decyzji wiążących inne podmioty;
organy pomocnicze zwane doradczymi, zajmujące się tylko badaniem spraw i wyrażaniem opinii.
2. Konstytucyjne zasady organizacji i funkcjonowania wymiarów sprawiedliwości RP
Przez naczelne zasady konstytucji rozumiemy normy prawne w nich zawarte, w których szczególna doniosłość wyraża się w tym że:
kształtują inne normy konstytucyjne
wyrażają podstawowe wartości akceptowane przez orzecznictwo i doktrynę.
I ZASADA REBUBLIKAŃSKIEJ FORMY RZĄDU - jest to forma ustrojowa przeważającej części państw świata. Zasada ta wyrażana jest w nazwie samego państwa czyli Rzeczpospolita Polska w trybunale konstytucji oraz konstytucjach i sposobach urządzenia naszego państwa , oznacza wykluczenie jakiejkolwiek władzy dziedzicznej lub dożywotniej a jednocześnie postulat stanowienia rządów prawa. Artykuł I konstytucji objaśnia Rzeczpospolitą jako dobro wspólne wszystkich Polaków nazywa się ona III Rzeczpospolitą i stanowi konstytucję I i II Rzeczpospolitej ale nie odnosi się do formy ustroju polski z lat 1944-1989 i do roku 1998.
II ZASADA DEMOKRATYCZNEGO PANSTWA PRAWNEGO - ustanowiona w art2 jest to podstawowa zasada ustroju politycznego do którego cech zaliczmy:
podział władzy
konstytucjonalizm i legalność
pryzmat ustawy i dopuszczenie ingerencji w sferę zachowań jednostki tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego oraz sądową kontrolę władzy wykonawczej i odpowiedzialność odszkodowawczą państwa.
Demokratyczne państwo prawne:
odzwierciedla system uniwersalnych wartości oparty na prawie naturalnym i międzynarodowym
wyraża wolę większości kontrolowanej przez konstytucyjne mechanizmy, składają się na to:
system kontroli określany w porządku prawnym Rzeczpospolitej
reguły ochrony prawa mniejszości w formie np. karty prawa mniejszości , prawa dziecka itd., w formie przekazywania prawa do rozpatrywania rożnych spraw przez mniejsze kręgi społeczne np. w ramach wspólnot terytorialnych. W ramach ochrony praw mniejszości można mówić o idei neokrotopowityzmu w formie np. uzgodnień miedzy pracodawcami, a pracownikami. Tej ochronie służy również cały sektor ,,non profit'' czyli system niedochodowych organizacji pozarządowych jak fundacje organizacje społeczne itd. wypełniających istotne funkcje publiczne.
III ZASADA AUTONOMI I WZAJEMNEJ NIEZALEŻNOŚCI ORAZ WSPOŁDZIAŁANIA W STOSUNKACH MIĘDZY PAŃSTWEM A KOŚCIOŁAMI I INNYMI ZWIĄZKAMI WYZNANIOWYMI
W naszej konstytucji odrzucony został model państwa wyznaniowego , na jej mocy mamy dwie wspólnoty to jest polityczna państwa i religijna pozostające jednak razem w sieci różnorodnych powiązań. Kościół jest niezależny i suwerenny co nie oznacza jednak że na jednym kryterium mamy do czynienia z dwoma władzami, nie oznacza też że jest na równorzędnej pozycji z państwem, ma autonomię prawną. Autonomia ta oznacza że władze kościelne obejmują sprawy religijne doktrynalne, kultowe i wewnątrz organizacyjne. Konstytucja akcentuje zasadę współdziałania między państwem a kościołem ,, dla dobra człowieka i dla dobra wspólnoty. Zakres tej współpracy wyznacza porządek konstytucyjny i reguły państwa demokratycznego.
IV ZASADA WOLNOŚCI PRW CZŁOWIEKA I OBYWATELA
Państwo musi uznać że człowiek ma uprawnienia o charakterze podstawowym, mający swoje uzasadnienie w normach moralnych.
Normy prawne nie mogą krępować politycznej , społecznej i gospodarczej wolności
Przyjmuje się że w państwie prawnym są prawa socjalne zobowiązujące organy władzy publicznej do opieki nad pokrzywdzonymi i nie dającymi sobie rady, prawa te są kluczem do organizacji sprawiedliwego porządku społecznego.
Państwo musi chronić wolności i prawa człowieka oraz obywatela przez kreowanie takich wartości które ograniczają ingerencję władczą jego organu.
V ZASADA SUWERENNOŚCI NARODU - oznacza ona że władza suwerenna najwyższa w naszym kraju znajduje się w rękach narodu jako wspólnoty prawnej tworzonej przez wszystkich obywateli,
zapewnia suwerenności , czyni narodowi prawo współdecydowania z organami władzy publicznej w procesie rządzenia przez referendum.
Uprawnia przedstawicieli do powoływania się w swoim działaniu na dobro i interesy wszystkich obywateli.
VI ZASADA REPREZENTACJI POLITYCZNEJ - polega ona na sprawowaniu władzy przez wybranych przedstawicieli.Nasza konstytucja przyjęła mandat wolny wypływający z klasycznej formuły przedstawicielstwa. Zasada reprezentacji czyli przedstawicielstwa obejmuje wymienione wyżej referendum oraz inicjatywę ludową.
VII ZASADA PODZIAŁU I RÓWNOWAGI WŁADZ - konstytucja nasza wyraźnie w art. 10 wprowadziła zasadę podziału i równowagi władzy ustawodawczej wykonawczej i sądowniczej. Niestety w naszej praktyce mamy do czynienia z przewagą władzy ustawodawczej, generalnie omawiana zasada polega na tym, że wszystkie organy władzy publicznej zostają wyposażone w odrębne kompetencje które nie rodzą wzajemnej konkurencji czy rywalizacji, przeszkadzania i planowania działalności której z nich. We współczesnym państwie demokratycznym jakim jest polska nie jest możliwe przyjęcie rozwiązania dominacji z jednej z władz nad innymi.
VIII ZASADA DWUIZBOWOŚCI - konstytucja w art. 10 paragrafu 2 stwierdza że władzę ustawodawczą sprawuje sejm i senat, jest to dwuizbowość nierównoprawna, senat ma ograniczone działania gdyż:
projekty ustaw mogą rozpatrywać swoją drogą jedynie w sejmie
senat może wnosić poprawki jedynie do ustawy nowelizującej , a nie nowelizowanej.
IX ZASADA PLURALIZMU POLITYCZNEGO - ustawa w art. 11 konstytucji oznacza:
Pluralizm polityczny mieści się w formule społeczeństwa obywatelskiego w ramach którego pożądane są różne formy indywidualnej aktywności przy czym chodzi tutaj również o dobro wolność, wstępowania i organizowania różnych kół, stowarzyszeń, fundacji i różnych organizacji społecznych. Podmioty te nie wpływają bezpośrednio na politykę partii ale ta bez tych podmiotów była by zupełnie inną.
X ZASADA PARLAMENTARNEGO SYSTEMU RZĄDÓW - w nauce prawa konstytucyjnego z czym zgodne są dociekania politologiczne przez system rządów rozumie się zespół wszelkich zasad i instytucji ustrojowych wyznaczających stosunki miedzy głównymi organami państwa, to jest parlamentem, prezydentem i rządem. W naszej konstytucji wpisany jest system parlamentarno-gabinetowy w którym wzmocniona jest pozycja sejmu przy istotnej redukcji uprawnień prezydenta i wzmocnieniu prezesa rady ministrów.
XI ZASADA ODRĘNOŚCI I NIEZLEŻNOŚCI SĄDÓW I TRYBUNAŁÓW
XII ZASADA SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ - Jest ona podstawą ustroju gospodarczego RP opierająca się na swobodnej działalności gospodarczej oraz własności prywatnej, solidarności, dialogu i współpracy społecznych partnerów zgodnie z art. 20 konstytucji.
XIII ZASADA DECENTRALIZACJI WŁADZY PUBLICZNEJ I KREACJI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO - w art. 15 konstytucji zapewniono decentralizację władzy publicznej przez co rozumie się proces przekazywania zadań i kompetencji przez centralne organy państwa, przez jednostki niższego rzędu a zarazem innego szczebla z jednoczesnym wyposażeniem je w uprawnienia do samodzielnego podejmowania decyzji.
Do zdecentralizowanych podmiotów w polu usług publicznych zarysowanych i określonych naszą konstytucją zaliczamy;
związki publiczno-prawne czyli samorządy, dzielące się na terytorialny zwany powszechnym lub komunalnym oraz specjalny czyli zawodowy, gospodarczy narodowościowy.
Zakłady administracyjne zwane publicznymi, będące zarówno społecznym jak i pochodzenia państwowego
Przedsiębiorstwa komunalne, państwowe
Różne organizacje społeczne
Konstytucja z 19997 roku zawiera 4 grupy organów państwowych
ustawowe
wykonawcze
sądy i trybunały
organy kontroli państwowej i ochrony prawa.
3.Organy wymiaru sprawiedliwości
Wymiar sprawiedliwości jest obok działalności ustawodawczej i wykonawczej trzecim podstawowym kierunkiem działalności państwa. Jego zadaniem jest rozstrzyganie sporów i konfliktów prawnych.
Sądy i trybunały, zgodnie z konstytucją, są odrębną władz~ niezależna od innych władz (art. 173).
ORGANIZACJA WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI
Wymiar sprawiedliwości sprawują:
1) Sąd Najwyższy,
2) sądy powszechne,
3) sądy administracyjne,
4) sądy wojskowe.
Obok wymienionych sądów pewną rolę odgrywają sądy polubowne zwłaszcza w sprawach gospodarczych, czyli sporach między przedsiębiorcami.
W procesie wymierzania sprawiedliwości występują również - w różnym charakterze - inni uczestnicy. Łączy ich to, że każdy z nich w określony sposób, stosownie do swoich zadań i kompetencji, współdziała z sądami. Można do nich zaliczyć przede wszystkim:
— prokuraturę,
— adwokaturę,
— radców prawnych,
— notariat.
Zadaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości poprzez sądową kontrolę wykonywania administracji publicznej. Sąd ten wszczyna postępowanie na podstawie skargi wniesionej przez uprawniony podmiot. Uprawnionym do wniesienia skargi jest:
· każdy, kto ma w tym interes prawny,
· prokurator,
· Rzecznik Praw Obywatelskich
· oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.
Osoby fizyczne mogą działać osobiście lub przez pełnomocników, (nie ma więc obowiązku składania skargi za pośrednictwem radcy prawnego lub adwokata).
W jakich sprawach orzeka NSA?
Sąd orzeka w sprawach skarg na:
1. decyzje administracyjne,
2. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę co do istoty,
3. postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,
4. inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa,
5. uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty organów administracji rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego,
6. uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej,
7. akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.
Poza tym NSA rozpoznaje skargi na bezczynność organów administracji publicznej w przypadkach określonych w (1) - (4). (Organami administracji publicznej są naczelne i centralne organy administracji państwowej, terenowe organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne organy w zakresie, w jakim zostały powołane z mocy prawa do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej).
Organizacja i zadania sądów powszechnych
Sądy powszechne są podstawowym rodzajem sądów ze względu na ilość i wagę rozstrzyganych spraw. Do sądów powszechnych należą:
. sądy rejonowe,
. sądy wojewódzkie,
. sądy apelacyjne.
Zwierzchni nadzór nad sądami powszechnymi sprawuje Sąd Najwyższy. Do zadań sądów powszechnych należą wszystkie sprawy, których przepisy nie przekazały innym organom wymiaru sprawiedliwości. Ich zakres jest bardzo szeroki i obejmuje ogromną większość spraw rozstrzyganych przez organy wymiaru sprawiedliwości.
O tworzeniu sądów powszechnych decyduje minister sprawiedliwości, który ustała jednocześnie siedzibę sądu i obszar jego właściwości.
Sądy apelacyjne tworzone są dla obszaru kilku województw. Ich zadaniem jest rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń sądów wojewódzkich wydanych w pierwszej instancji.
Sądy wojewódzkie są tworzone dla poszczególnych województw. Do zadań sądu wojewódzkiego należy:
a) rozpatrywanie odwołań od orzeczeń sądów rejonowych; w tym przypadku sąd wojewódzki występuje w charakterze sądu drugiej instancji,
b) rozstrzyganie ważniejszych spraw w charakterze sądu pierwszej instancji.
4.Kompetencje Krs
Krajowa Rada Sądownictwa jest organem kolegialnym; składa się z 25 członków:
Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Ministra Sprawiedliwości (wchodzą w skład KRS z urzędu, na czas sprawowania funkcji),
jednej osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych,
czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów.
Kadencja wybieranych członków KRS wynosi 4 lata.
Do najistotniejszych uprawnień Rady należy:
podejmowanie uchwał w sprawach wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej aktów normatywnych w zakresie dotyczącym niezależności sądów i niezawisłości sędziów,
rozpatrywanie i ocena kandydatur do pełnienia urzędu sędziowskiego oraz przedstawianie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosków o powołanie sędziów w Sądzie Najwyższym, Naczelnym Sądzie Administracyjnym, sądach powszechnych, wojewódzkich sądach administracyjnych i sądach wojskowych,
występowanie do Rzecznika Dyscyplinarnego z żądaniami wszczynania postępowań dyscyplinarnych w stosunku do sędziów oraz odwoływanie się od wyroków sądów dyscyplinarnych pierwszej instancji,
rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów w stan spoczynku, wyrażanie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziów, którzy ukończyli 65 rok życia,
rozpatrywanie wystąpień sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko sędziowskie,
wybór Rzecznika Dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych,
wyrażanie opinii w sprawie powołania i odwołania prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych i sądów wojskowych,
przeprowadzenie wizytacji sądu lub lustracji pracy sędziego, którego indywidualna sprawa podlega rozpatrzeniu przez Radę
5.Kompetencje Sądu Najwyższego
SEJM
? Posiada inicjatywę ustawodawczą
? sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów
? wybiera ze swego grona Marszałka i wicemarszałków
? powołuje komisje stałe oraz może powoływać komisje nadzwyczajne
? może powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy
? decyduje w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej o stanie wojny i zawarciu pokoju
? rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach
? posiada prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm (poseł)
? uchwala ustawy większością głosów
? ma prawo zarządzić referendum ogólnokrajowe
? uchwala wotum zaufania Radzie Ministrów
? wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz członków R.M. w razie niepowołania Rady Ministrów lub nieudzielenia jej wotum zaufania
? może wyrazić ministrowi wotum nieufności
MARSZAŁEK SEMU
? przewodniczy obradom Sejmu
? strzeże praw Sejmu oraz reprezentuje Sejm na zewnątrz
? może odmówić poddania pod głosowanie poprawki ustawy, która uprzednio nie była przedłożona komisji
? przekazuje Senatowi ustawę uchwaloną przez Sejm
? po uchwaleniu ustawy przez Sejm i Senat przedstawia ją do podpisu Prezydentowi
? zarządza wybory Prezydenta
? przejmuje obowiązki Prezydenta, jeżeli nie może on okresowo sprawować urzędu
- wykonuje tymczasowo obowiązki Prezydenta do czasu wyboru nowego Prezydenta, w razie: śmierci Prezydenta
- zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta
- stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta
- uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia
- złożenia Prezydenta z urzędu orzeczeniem trybunału Stanu
? może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego Prezesa NIK oraz Rzecznika Praw Obywatelskich
MARSZAŁEK SENATU
? przejmuje obowiązki Prezydenta, jeżeli nie może wykonywać ich Marszałek Sejmu
SENAT
? posiada inicjatywę ustawodawczą
? może przyjąć ustawę bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości
ZGROMADZENIE NARODOWE
? jego uchwałą może nastąpić postawienie prezydenta w stan oskarżenia
PREZYDENT
? posiada inicjatywę ustawodawczą
? zarządza wybory do sejmu i senatu
? podpisuję ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej
? przed podpisaniem ustawy może odwołać się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją
? może odmówić podpisania ustawy, gdy Trybunał uznał ją za niezgodną z Konstytucją
? może wystąpić z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie ustawy
? po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu może zarządzić skrócenie kadencji Sejmu
? jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie postanawia o stanie wojny
? ma prawo zarządzić referendum ogólnokrajowe za zgodą Senatu
? czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji
? stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium
? ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat
? mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczpospolitej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych
? przyjmuj listy uwierzytelniające i odwołujące akredytownych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych
? może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności umowy międzynarodowej z Konstytucją
? współdziała w zakresie polityki zagranicznej z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem
? jest zwierzchnikiem Sił Zbrojnych
? w czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnym za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej
? mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas określony
? na czas wojny, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych
? może odwołać w tym samym trybie Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych
? na wniosek Ministra Obrony Narodowej nadaje stopnie wojskowe
? w razie bezpośredniego zewnętrznego zagrożenia państwa zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych
? nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego
? nadaje ordery i oznaczenia
? stosuje prawo łaski ( nie stosuje się go do osób skazanych przez Trybunał Stanu)
? może zwracać się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub Zgromadzenia Narodowego
? w sprawach szczególnej wagi może zwołać Radę Gabinetową
? wydaje rozporządzenia i zarządzenia
? wydaje postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji
? nadaje statut Kancelarii Prezydenta oraz powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej
? wydaje akty urzędowe
? powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi członkami R.M.
? przyjmuje dymisję i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministrów jeżeli Sejm wyraża wotum nieufności Radzie Ministrów
? odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności
? powołuje sędziów
? powołuje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
? powołuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego
PREZES RADY MINISTRÓW
? akty urzędowe wymagają dla swojej ważności jego podpisu (ponosi za nie odpowiedzialność przed Sejmem)
? kieruje pracą Rady Ministrów
? wydaje rozporządzenia
? zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania
? koordynuje i kontroluje pracę członków Rady ministrów
? sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym
? jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej
? jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej
? proponuje skład Rady Ministrów
? może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie Radzie Ministrów wotum zaufania
? składa dymisję Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu
? składa dymisję Rady Ministrów w razie:
- nieuchwalenia przez sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów
- wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieufności
- rezygnacji Prezesa Rady Ministrów
RADA MINISTRÓW
? posiada inicjatywę ustawodawczą
? posiada prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm
? może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny ( z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów)
? prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczpospolitej
? zajmują się sprawami polityki państwa nie zastrzeżonymi dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego
? kieruje administracją rządową
? zapewnia wykonanie ustaw
? wydaje rozporządzenia
? koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej
? chroni interesy Skarbu Państwa
? uchwala projekty budżetu państwa
? kieruje wykonaniem budżetu państwa i uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu
? zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny
? zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa
? sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi
? zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe
? sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej
? określa organizację i tryb swojej pracy
SĄDY POWSZECHNE
? sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów
NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY ORAZ SĄDY ADMINISTRACYJNE
? kontrola działalności administracji publicznej
? kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej
SĄD NAJWYŻSZY
? stwierdza ważność referendum ogólnokrajowego oraz referendum
? stwierdza ważność wyboru Prezydenta
? sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania
KRAJOWA RADA SĄDOWNICTWA
? stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów
? może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności z Konstytucją aktów normatywnych w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów
? wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących
TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
? jeżeli Prezydent nie jest w stanie powiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta rozstrzyga T.K. na wniosek Marszałka Sejmu
? w takiej sytuacji powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta
? orzeka w sprawach:
- zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją
- zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi
- zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych
? rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa
? określa termin utraty mocy obowiązujących aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów
? powoływany przez Prezydenta
PREZES TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
? może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego sędziego T.K.
TRYBUNAŁ STANU
? za naruszenie konstytucji lub ustawy odpowiadają przed nim :Prezydent, Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów, Prezes Narodowego Banku Polskiego itd.
? Przewodniczący Trybunału Stanu może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego członka T.S.
NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI
? naczelny organ kontroli państwowej
? podlega Sejmowi
? kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności
? może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych
? może kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa
? przekłada Sejmowi:
- analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej
- opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów
- informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia, określone w ustawach
? przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
? stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela
? powoływany przez Sejm za zgodą Senatu
KRAJOWA RADA RADIOFONII I TELEWIZJI
? stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji
? wydaje rozporządzenia, a w sprawach indywidualnych podejmuje uchwały
? członkowie powoływani są przez Sejm, Senat i Prezydenta
STANY NADZWYCZAJNE
? może zostać wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające
? stany nadzwyczajne: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej
? wprowadza je Prezydent na wniosek Rady Ministrów
? przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz za zgodą Sejmu
? Prezydent przedstawia Sejmowi rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego, a następnie Sejm rozpatruje je (może je uchylić)
? Rada ministrów może stan klęski żywiołowej (przedłużenie tego stanu za zgodą Sejmu
6.Prawne Formy Działania Administracji Publicznej
1. Pojęcie i klasyfikacja form działania administracji publicznej
Organy administracji publicznej podejmują różnego rodzaju działania, które w różnym zakresie są regulowane prawnie. Różnie wygląda podstawa prawna tych działań, ich moc obowiązująca, skutki prawne, tryb dokonywania i możliwości zaskarżania. Z punktu widzenia tej charakterystyki wyodrębnić możemy różne formy działań administracji. Pewna forma działania administracji to prawnie określony typ konkretnej czynności organu administracji. Prawna forma działania administracji to prawnie określony typ zakresu spraw, w jakich te czynności występują, ani od tego, czy są one powiązane z innymi czynnościami. Ten sam typ czynności może być stosowany w sprawach z zakresu prawa paszportowego i prawa budowlanego. Pojęcie prawnej formy działania administracji na gruncie prawa administracyjnego jest odpowiednikiem pojęcia czynności prawnej na gruncie prawa cywilnego.
Wśród ogółu działań administracji najczęściej wyodrębnia się następujące formy tych działań :
- Akty normatywne;
- Akty administracyjne;
- Ugody;
- Porozumienie administracyjne;
- Czynności cywilnoprawne;
- Czynności faktyczne.
Akt normatywny - jest to władcze rozstrzygnięcie organu władzy publicznej, zawierające normy postępowania skierowane do ogólnie określonego adresata, w abstrakcyjnie określonej sytuacji. W odróżnieniu od aktu administracyjnego. Akt normatywny nie wskazuje imiennie adresata, określa tylko ogólnie jego cechy. Każda osoba, która spełnia określone w akcie normatywnym cechy, jest jego adresatem. Jeśli są to akty normatywne organów kolegialnych, najczęściej nazywane są rozporządzeniami, zarządzeniami, uchwałami.
Akt administracyjny jest opartym na przepisach prawa administracyjnego władczym, jednostronnym oświadczeniem woli organu administracji publicznej, które określa sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. Nazwami używanymi na określenie aktu administracyjnego są : decyzja administracyjna, zażalenie, nakaz, postanowienie. Tryb wydawania aktów administracyjnych jest szczegółowo uregulowany w kodeksie postępowania administracyjnego i ewentualnie w innych przepisach proceduralnych. Stosowane przepisy określają tryb zaskarżania aktów administracyjnych.
Ugoda - pisemne porozumienie zawarte między stronami postępowania administracyjnego, przed organem przed którym toczy się postępowanie i zatwierdzone przez ten organ po skontrolowaniu jego prawidłowości w formie postanowienia. Zawarcie ugody ma sens wtedy, gdy w toczącym się postępowaniu administracyjnym występują dwie strony o sprzecznych interesach. Ugoda ma się przyczynić do uproszczenia i przyśpieszenia postępowania. Ugoda administracyjna zastępuje wydanie decyzji. W wypadku, gdy strony w terminie wyznaczonym przez urzędnika prowadzącego postępowanie nie osiągną porozumienia, sprawa zostaje załatwiona w formie decyzji. Organ wydaje decyzję także wtedy, gdy odmówi zatwierdzenia ugody. Problematyka ugody została szczegółowo uregulowana w K.p.a.
Porozumienie administracyjne jest dwustronną lub wielostronna czynnością, dokonywaną przez podmioty administracji nie powiązane stosunkiem podległości organizacyjnej lub służbowej, dochodząca do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów. Przedmiotem porozumienia są zobowiązania dotyczące realizacji zadań ze sfery administracji publicznej. Porozumienia przewidują wspólne wykonanie zadań lub ich przeniesienie z jednego podmiotu na drugi.
7 i 8.Adwokat kompetencje i adwokatura.
Zawód adwokata polega na tym, aby świadczyć pomoc prawną, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Adwokat świadczy pomoc prawną osobom fizycznym, podmiotom gospodarczym oraz jednostkom organizacyjnym. Jednostką organizacyjną jest organ państwowy lub samorządowy, osobę prawną, organizacja społeczna lub polityczna oraz inny podmiot nieposiadający osobowości prawnej. Swój zawód adwokat wykonuje w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcowie prawni.
Adwokat nie może wykonywać zawodu:
1) gdy pozostaje w stosunku pracy,
2) gdy jego małżonek pełni funkcje sędziowskie, prokuratorskie lub w okręgu izby adwokackiej - w organach dochodzeniowo-śledczych,
3) jeżeli został uznany za trwale niezdolnego do wykonywania zawodu,
4) jeżeli został ubezwłasnowolniony,
5) w razie orzeczenia kary zawieszenia w czynnościach zawodowych albo tymczasowego zawieszenia w wykonywaniu czynności zawodowych.
Jeżeli w izbie adwokackiej znajduje spokrewniona z adwokatem osoba do drugiego stopnia lub spowinowacona z nim w pierwszym stopniu pełni funkcje wymienione w ust. 1 pkt 2 to adwokat nie może wykonywać zawodu w okręgu tej izby.
Adwokat zawieszony w wykonywaniu czynności zawodowych nie może występować przed sądami lub organami państwowymi i samorządowymi. W okresie zawieszenia adwokat może wykonywać inne czynności, na które uzyskał zezwolenie dziekana.
Do organów samorządu adwokackiego nie przysługuje adwokatowi czynne i bierne prawo wyborcze, jeśli jest zawieszonemy w wykonywaniu czynności zawodowych.
Adwokat jest także członkiem adwokatury, a adwokatura (tradycyjnie palestra) to:
- ogół adwokatów i aplikantów adwokackich. Polska Adwokatura to 8990 adwokatów, z których 6650 czynnie wykonuje zawód; to także rzesza aplikantów adwokackich odbywających aplikację u swoich patronów.
W jej skład wchodzą 24 izby adwokackie, które tworzą zawodową korporację adwokacką, a do których przynależność jest dla adwokatów obowiązkowa.
Adwokatura to także Naczelna Rada Adwokacka jako najwyższe ciało samorządu zawodowego.
Adwokatura to przepisy ustawy regulującej jej ustrój oraz ustaw określających uprawnienia i obowiązki adwokatów w sprawach przez nich prowadzonych: karnych, cywilnych, administracyjnych i innych; to także system wewnętrznych norm określających sposób wykonywania zawodu.
Przede wszystkim zaś to wykorzystywany, na co dzień dorobek kilkusetletniej tradycji oraz wykształconych w tym okresie zwyczajów postępowania w stosunku do sądu, klienta oraz przeciwnika procesowego.
Adwokatura Polska to wkład wielu pokoleń polskich adwokatów, który, jak bezcenny depozyt, mamy do przekazania pokoleniom przyszłym.
Organami adwokatury są: Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelna Rada Adwokacka, Wyższy Sąd Dyscyplinarny oraz Wyższa Komisja Rewizyjna. Członkami organów adwokatury mogą być tylko adwokaci.
Naczelna Rada Adwokacka, izby adwokackie i zespoły adwokackie mają osobowość prawną.
Naczelna Rada Adwokacka składa Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej coroczne sprawozdanie z działalności adwokatury oraz przedstawia informacje problemowe.
Zespół adwokacki to jednostka organizacyjna adwokatury.
Członkiem zespołu adwokackiego może być tylko osoba wpisana na listę adwokatów.
O przyjęciu do zespołu decyduje zespół adwokacki.
Adwokat - jako członek zespołu ma prawo do:
1) udziału w pracach i w dochodzie zespołu, z wyjątkiem okresu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub macierzyństwem,
2) corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego.
Adwokaci - członkowie zespołów i ich rodziny mają na równi z pracownikami prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia na wypadek choroby, macierzyństwa i ubezpieczenia rodzinnego oraz z tytułu powszechnego zaopatrzenia emerytalnego pracowników i ich rodzin, przy czym przy ustalaniu prawa do świadczeń i ich wysokości pracę w zespołach traktuje się jako zatrudnienie, a otrzymywane wynagrodzenie - jako wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia.
Wpisany na listę adwokacką może być ten, kto: jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata, korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych, ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej, odbył w Rzeczypospolitej Polskiej aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki, z zastrzeżeniem art. 66 ust. 1a.
Aplikacji adwokackiej i złożenie egzaminu adwokackiego nie stosuje się do:
1) profesorów i doktorów habilitowanych nauk prawnych,
2) osób, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski, radcowski lub notarialny,
3) osób, które co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
Do złożenia egzaminu adwokackiego przed komisją, o której mowa w art. 75a ust. 1, bez obowiązku odbycia aplikacji adwokackiej, mogą przystąpić:
1) doktorzy nauk prawnych,
2) osoby, które pracowały przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat, na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego.
Osoby, które wykonywały zawód sędziego lub prokuratora, nie mogą w ciągu dwóch lat od zaprzestania wykonywania tego zawodu wykonywać zawodu adwokata w okręgu tej izby adwokackiej, w której zajmowały powyższe stanowisko. Zakaz ten nie dotyczy sędziów Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, Sądu Najwyższego, sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz prokuratorów Prokuratury Krajowej.
Kary dyscyplinarne są następujące:
1) upomnienie,
2) nagana,
3) kara pieniężna,
4) zawieszenie w czynnościach zawodowych na czas od trzech miesięcy do pięciu lat,
5) wydalenie z adwokatury.
Obok kary nagany i kary pieniężnej można orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od roku do pięciu lat.
W sprawach dyscyplinarnych orzekają:
1) sąd dyscyplinarny izby adwokackiej,
2) Wyższy Sąd Dyscyplinarny.
9 i 10.Notariusz and nadzor nad notariatem
Notariusz - mianowany prawnik notariatu upoważniony m.in. do sporządzania aktów notarialnych, uwierzytelniania testamentów, protestów weksli czeków, umów między spółkami, odpisów różnych dokumentów oraz innych czynności. Pobiera on za swoje czynności taksę notarialną, opłatę, która jest uzależniona od typu czynności. W części jest odprowadzana do sądu i do urzędu skarbowego, ale ok. 60% i więcej jest to wynagrodzenie notariusza. Większość notariuszy ma własną, lub dzieloną z kimś kancelarię notarialną.
1. 1. Nadzór nad działalnością notariuszy oraz organów samorządu notarialnego obejmuje zagadnienia związane z wypełnieniem przez notariuszy i przez te organy ich obowiązków ustawowych.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, jest wykonywany w następujących formach:
1) wizytacji kancelarii notarialnych obejmujących całokształt pracy notariusza,
2) lustracji obejmujących określoną problematykę,
3) dokonywania oceny działalności notariuszy na podstawie protokołów, sprawozdań rocznych i bilansów sporządzanych przez organy samorządu notarialnego,
4) badania działalności rad izb notarialnych, w szczególności z zakresu ich czynności nadzorczych i szkoleniowych,
5) narad powizytacyjnych oraz konferencji szkoleniowych notariuszy.
§ 2. Prezes sądu apelacyjnego sprawuje nadzór nad notariuszami i organami samorządu notarialnego działającymi na obszarze powierzonego mu okręgu osobiście, za pośrednictwem wiceprezesa lub sędziów wizytatorów do spraw notarialnych albo innych osób wyznaczonych przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia czynności nadzoru nad notariatem.
§ 3. Plan roczny zadań nadzorczych ustala prezes sądu apelacyjnego, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej, i przedstawia go Ministerstwu Sprawiedliwości do dnia 15 stycznia każdego roku.
§ 4. 1. Prezes sądu apelacyjnego sprawuje nadzór nad notariatem przez:
1) przeprowadzanie wizytacji i lustracji problemowych w kancelariach notarialnych,
2) dokonywanie ocen praktyki notarialnej na podstawie protokołów wizytacji własnych oraz sprawozdań, bilansów i innych materiałów udostępnionych przez radę izby notarialnej,
3) analizowanie działalności nadzorczej wykonywanej przez organy samorządu notarialnego,
4) badanie zasadności skarg i wniosków dotyczących pracy notariuszy,
5) udział w walnych zgromadzeniach notariuszy izby notarialnej.
2. Wizytację przeprowadza się w szczególności w wypadku:
1) nieprzeprowadzania lub wadliwego przeprowadzenia wizytacji przez organy samorządu notarialnego,
2) powtarzających się zarzutów co do prawidłowości wykonywania czynności notarialnych.
§ 5. Minister Sprawiedliwości, na wniosek prezesa sądu apelacyjnego, może przekazać prezesowi sądu wojewódzkiego wykonywanie niektórych czynności z zakresu nadzoru nad działalnością notariuszy mających kancelarie na obszarze właściwości tego sądu wojewódzkiego. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 6. W toku wizytacji kancelarii notarialnej bada się w szczególności:
1) zgodność z przepisami prawa i prawidłowość pod względem formy sporządzanych aktów notarialnych i innych czynności notarialnych,
2) prawidłowość ustalania i pobierania wynagrodzenia za dokonane czynności notarialne oraz prawidłowość ustalania i pobierania podatków i opłat,
3) wykonanie wydanych zarządzeń,
4) przestrzeganie powagi i kultury pracy notariusza.
§ 7. 1. Z przebiegu wizytacji sporządza się protokół zawierający poczynione ustalenia i ocenę pracy wizytowanej kancelarii notarialnej.
2. Protokół wizytacji wraz z projektem zarządzeń powizytacyjnych wizytujących przedstawia prezesowi właściwego sądu w terminie 7 dni od zakończenia wizytacji.
3. W wypadku gdy wizytacja została przeprowadzona przez prezesa sądu wojewódzkiego, przekazuje on protokół wizytacji wraz z projektem zarządzeń powizytacyjnych niezwłocznie prezesowi sądu apelacyjnego.
4. Prezes sądu apelacyjnego na podstawie protokołu wizytacji wydaje zarządzenia notariuszowi, którego kancelarię wizytowano, i określa termin ich wykonania.
§ 8. Jeżeli w wyniku przeprowadzonej wizytacji zostały stwierdzone rażące nieprawidłowości, prezes sądu apelacyjnego może wystąpić do prezesa rady izby notarialnej z wnioskiem o podjęcie stosowanych czynności zaradczych.
§ 9. Odpisy protokołów wizytacji stwierdzających rażące uchybienia i nieprawidłowości w działalności notariuszy, odpisy wydanych zarządzeń powizytacyjnych, a także odpisy protokołów czynności nadzorczych nad działalnością organów samorządu notarialnego prezes sądu apelacyjnego przedstawia Ministerstwu Sprawiedliwości.
§ 10. Przepisy § 7-9 stosuje się odpowiednio do lustracji.
§ 11. W Ministerstwie Sprawiedliwości czynności z zakresu nadzoru nad notariatem w szczególności polegają na:
1) ustalaniu kierunku nadzoru sprawowanego przez organy do tego powołane,
2) dokonywaniu oceny wyników wizytacji i lustracji kancelarii notarialnych, przedstawionych przez prezesów sądów apelacyjnych oraz przez organy samorządu notarialnego,
3) opracowywaniu materiałów problemowo-analitycznych na tle praktyki notarialnej,
4) ustalaniu planu siedzib kancelarii notarialnych,
5) udziale w walnych zgromadzeniach notariuszy izb notarialnych,
6) przygotowywaniu materiałów do wykonywania uprawnień Ministra Sprawiedliwości, o których mowa w art. 47 i 48 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie.
§ 12. Minister Sprawiedliwości bada i ocenia nadesłane materiały i propozycje z zakresu nadzoru wykonywanego przez podległe mu organy nad notariatem i wydaje w tych sprawach stosowne polecenia.
§ 13. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
11.Komornik Sądowy
Kandydat na komornika
musi bezwzględnie posiadać wykształcenie wyższe prawnicze lub administracyjne. Wymóg ten spowodował, iż zawód komornika wpisał się na listę zawodów prawniczych. Objęcie stanowiska komornika poprzedzone musi być odbyciem dwuletniej aplikacji zakończonej zdaniem egzaminu. Od wymogu odbywania aplikacji zwolniona jest mała grupa osób, a to: sędziowie, prokuratorzy, adwokaci, radcowie prawni i notariusze lub osoby, które taką aplikację ukończyły. Bez aplikacji ubiegać mogą się o stanowisko komornika także osoby posiadające stopień doktora nauk prawnych. Komornik powoływany jest przez Ministra Sprawiedliwości.
Drugą co do ważności kwestią, która dokonała się w wyniku wejścia w życie wyżej wymienionej ustawy, to powstanie samorządu zawodowego.
Komornicy obowiązkowo zrzeszeni są w 10 izbach komorniczych. Organami wykonawczymi izb są rady izb komorniczych. Zasięg izby komorniczej odpowiada zasięgowi danej apelacji. Reprezentantem ogółu komorników zrzeszonych w izbach komorniczych jest Krajowa Rada Komornicza.
Kompetencje samorządu są bardzo rozległe. Począwszy od wyrażania swojej opinii co do kandydatów na aplikantów i asesorów oraz komorników, poprzez doskonalenie zawodowe komorników, do uprawnień nadzorczych. Swoje uprawnienia nadzorcze rady izb wykonują poprzez powołanych wizytatorów komorników. Nadzór sprawowany przez samorząd sprawowany jest równolegle z nadzorem judykacyjnym, który leży w kompetencjach sądów, oraz nadzorem administracyjnym sprawowanym przez prezesa Sądu Rejonowego, przy którym komornik działa. Po tym wprowadzeniu chciałabym zwrócić uwagę, że w zasadzie do roku 1989 zakres spraw załatwianych przez komorników sądowych w postępowaniu egzekucyjnym był stosunkowo niewielki - zarówno przedmiotowo, jak i co do wartości egzekwowanych roszczeń.
12.13.Prokuratura i jej organizacje wewnętrzne and kompetencjone makarone:D
Prokuratura - urząd państwowy powołany do stania na straży praworządności. Zazwyczaj swój cel prokuratura realizuje poprzez zaskarżanie do sądów decyzji niezgodnych z prawem, ściganie przestępstw, pomoc prawną społeczeństwu oraz branie udziału w procesie legislacyjnym jako czynnik opiniodawczy.
W niektórych państwach (zwłaszcza w tych, w których panuje system prawa o charakterze anglosaskim), prokuratura jest instytucją niezależną, niezawisłą i samorządną (tak jak sądownictwo). W większości państw prokuratura jest podległa rządowi lub określonemu ministrowi. Powszechny jest też podział na pion cywilny i wojskowy (tak jak sądownictwo).
Prokuraturę w Polsce stanowią:
Prokurator Generalny
prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury
prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury
prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Prokurator Generalny
Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury i podlegają mu wszyscy prokuratorzy. Funkcję Prokuratora Generalnego (od 31 marca 1990) sprawuje z urzędu Minister Sprawiedliwości. Zastępcami Prokuratora Generalnego są Prokurator Krajowy, Naczelny Prokurator Wojskowy, Dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz inni prokuratorzy powoływani i odwoływani ze stanowiska zastępcy spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej (przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Prokuratora Generalnego).
Powszechne jednostki organizacyjne
Prokuratura Krajowa
Prokuraturę Krajową stanowią Prokurator Krajowy oraz podlegli mu prokuratorzy Prokuratury Krajowej i wchodzi ona w skład Ministerstwa Sprawiedliwości. Prokuratora Krajowego powołuje i odwołuje na wniosek Prokuratora Generalnego Prezes Rady Ministrów.
Do zadań Prokuratury Krajowej należy w szczególności:
nadzorowanie i koordynowanie prac prokuratur niższego szczebla (apelacyjnych, okręgowych i rejonowych)
występowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem Administracyjnym.
współpraca międzynarodowa w zakresie zwalczania przestępczości
podejmowanie działań związanych z uprawnieniami Prokuratora Generalnego
Prokuratury apelacyjne
Prokuraturę apelacyjną tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur okręgowych. Właściwości miejscowe prokuratur apelacyjnych nie pokrywają się z podziałem administracyjnym Polski, chociaż są zbliżone do obszaru województw. Prokuraturą apelacyjną kieruje prokurator apelacyjny, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów prokuratury apelacyjnej oraz prokuratur niższego szczebla (okręgowych i rejonowych).
Organem samorządu prokuratorskiego na szczeblu apelacji jest kolegium prokuratury apelacyjnej. W prokuraturze apelacyjnej działa też zgromadzenie prokuratorów.
Istnieje 11 prokuratur apelacyjnych (stan na lipiec 2006).
Prokuratury okręgowe
Prokuraturę okregową tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur rejonowych. Właściwości miejscowe prokuratur okręgowych nie pokrywają się z podziałem administracyjnym Polski, chociaż bywają zbliżone do obszaru powiatu. Prokuraturą okręgową kieruje prokurator okręgowy, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów prokuratury okręgowej oraz prokuratur niższego szczebla (prokuratur rejonowych).
Organem samorządu prokuratorskiego na szczeblu okręgu jest kolegium prokuratury okręgowej.
Istnieje 45 prokuratur okręgowych oraz 3 ośrodki zamiejscowe prokuratur okręgowych (stan na lipiec 2006).
Prokuratury rejonowe
Prokuraturę rejonową tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin. Prokuraturą rejonową kieruje prokurator rejonowy, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów prokuratury rejonowej.
Na szczeblu rejonu nie ma samoistnego organu samorządu prokuratorskiego, jednak prokuratury rejonowe delegują swoich przedstawicieli do zgromadzenia prokuratorów oraz kolegiów prokuratur okręgowych.
Istnieje 342 prokuratur rejonowych oraz 7 ośrodków zamiejscowych prokuratur rejonowych (stan na czerwiec 2006).
Wojskowe jednostki organizacyjne
Wojskowymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury są Naczelna Prokuratura Wojskowa, wojskowe prokuratury okręgowe i wojskowe prokuratury garnizonowe oraz inne wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury, tworzone w miarę potrzeby.
Wojskowe prokuratury okręgowe i garnizonowe oraz inne wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury tworzy i znosi Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, ustalając ich siedziby i zakres terytorialny działania.
Naczelna Prokuratura Wojskowa
Naczelną Prokuraturę Wojskową stanowią Naczelny Prokurator Wojskowy oraz podlegli mu prokuratorzy Naczelnej Prokuratury Wojskowej.
Wojskowe prokuratury okręgowe
Wojskową prokuraturą okręgową kieruje wojskowy prokurator okręgowy, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów wojskowej prokuratury okręgowej oraz prokuratorów prokuratur niższego szczebla (wojskowych prokuratur garnizonowych).
Istnieją dwie wojskowe prokuratury okręgowe, w Warszawie i Poznaniu, oraz trzy ośrodki zamiejscowe (stan na lipiec 2006).
Wojskowe prokuratury garnizonowe
Wojskową prokuraturą okręgową kieruje wojskowy prokurator garnizonowy, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów wojskowej prokuratury garnizonowych.
Istnieje 13 wojskowych prokuratur garnizonowych (stan na lipiec 2006).
Prokuratorzy IPN - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Prokurator - funkcjonariusz publiczny prokuratury uprawniony do samodzielnego wykonywania czynności prokuratorskich.Obecnie w Polsce, zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, prokuraturę stanowią:
Prokurator Generalny
prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury
prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury
prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Funkcję Prokuratora Generalnego sprawuje z urzędu Minister Sprawiedliwości.
Prokuratorami powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury są prokuratorzy Prokuratury Krajowej, prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych.
Prokuratorami wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury są prokuratorzy Naczelnej Prokuratury Wojskowej, wojskowych prokuratur okręgowych i wojskowych prokuratur garnizonowych.
Prokuratorami Instytutu Pamięci Narodowej są prokuratorzy Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz oddziałowych komisji ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
14.Zakres uprawnień Polcji
W granicach swych zadań Policja w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe.
2. Policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach.
3. Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka.
4. Policja w celu realizacji ustawowych zadań może korzystać z danych o osobie, w tym również w formie zapisu elektronicznego, uzyskanych przez inne organy, służby i instytucje państwowe w wyniku wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz przetwarzać je w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych
5. Administrator danych, o których mowa w ust. 4, jest obowiązany udostępnić dane osobowe, z zastrzeżeniem ust. 7, na podstawie imiennego upoważnienia Komendanta Głównego Policji, komendantów wojewódzkich Policji lub uprawnionego policjanta, okazanego przez policjanta wraz z legitymacją służbową. Fakt udostępnienia tych danych podlega ochronie na podstawie ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych
5a. Policja może, w zakresie koniecznym do wykonywania jej ustawowych zadań, korzystać z informacji kryminalnej zgromadzonej w Krajowym Centrum Informacji Kryminalnych.
Policjanci wykonując czynności,mają prawo:
1) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości,
2) zatrzymywania osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw,
2a) zatrzymywania osób pozbawionych wolności, które na podstawie zezwolenia właściwego organu opuściły areszt śledczy albo zakład karny i w wyznaczonym terminie nie powróciły do niego,
3) zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia,
3a) pobierania od osób wymazu ze śluzówki policzków:
a) w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego,
b) w celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe,
3b) pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości,
4) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw,
5) dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary,
5a) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w przypadku czynności operacyjno-rozpoznawczych i administracyjno-porządkowych podejmowanych na podstawie ustawy - także i dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom,
6) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa,
7) zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa,
8) dokonywania kontroli rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu mechanicznego.
1) fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do obezwładniania bądź konwojowania osób oraz do zatrzymywania pojazdów,
2) pałki służbowe,
3) wodne środki obezwładniające,
4) psy i konie służbowe,
5) pociski niepenetracyjne, miotane z broni palnej.
2. Policjanci mogą stosować jedynie środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom.
1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego, wymienione w art. 16 ust. 1, okazały się niewystarczające lub ich użycie, ze względu na okoliczności danego zdarzenia, nie jest możliwe, policjant ma prawo użycia broni palnej wyłącznie:
1) W celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność policjanta lub innej osoby oraz w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
2) przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowiu lub wolności policjanta albo innej osoby,
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną policjantowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej,
4) w celu odparcia niebezpiecznego bezpośredniego, gwałtownego zamachu na obiekty i urządzenia ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, na siedziby naczelnych organów władzy, naczelnych i centralnych organów administracji państwowej albo wymiaru sprawiedliwości, na obiekty gospodarki lub kultury narodowej oraz na przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne państw obcych albo organizacji międzynarodowych, a także na obiekty dozorowane przez uzbrojoną formację ochronną utworzoną na podstawie odrębnych przepisów,
5) w celu odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności człowieka,
6) w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1-3 i 5, albo za osobą, wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia zabójstwa, zamachu terrorystycznego, uprowadzenia osoby w celu wymuszenia okupu lub określonego zachowania, rozboju, kradzieży rozbójniczej, wymuszenia rozbójniczego, umyślnego ciężkiego uszkodzenia ciała, zgwałcenia, podpalenia lub umyślnego sprowadzenia w inny sposób niebezpieczeństwa powszechnego dla życia albo zdrowia,
7) w celu ujęcia osoby, o której mowa w pkt 6, jeśli schroniła się ona w miejscu trudno dostępnym, a z okoliczności towarzyszących wynika, że może użyć broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu,
8) w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój ochraniający osoby, dokumenty zawierające wiadomości stanowiące tajemnicę państwową, pieniądze albo inne przedmioty wartościowe,
9) w celu ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności, jeśli:
a) ucieczka osoby pozbawionej wolności stwarza zagrożenie dla życia albo zdrowia ludzkiego,
b) istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba pozbawiona wolności może użyć broni palnej, materiałów wybuchowych lub niebezpiecznego narzędzia,
c) pozbawienie wolności nastąpiło w związku z uzasadnionym podejrzeniem lub stwierdzeniem popełnienia przestępstw, o których mowa w pkt 6.
2. W działaniach oddziałów i pododdziałów zwartych Policji użycie broni palnej może nastąpić tylko na rozkaz ich dowódcy.
3. Użycie broni palnej powinno następować w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni palnej.
4. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowo warunki i sposób postępowania przy użyciu broni palnej, a także zasady użycia broni palnej przez jednostki wymienione w ust. 2.
Art. 18. 1. W razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego, zwłaszcza poprzez sprowadzenie:
1) niebezpieczeństwa powszechnego dla życia, zdrowia lub wolności obywateli,
2) bezpośredniego zagrożenia dla mienia w znacznych rozmiarach,
3) bezpośredniego zagrożenia obiektów lub urządzeń, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4,
4) zagrożenia przestępstwem o charakterze terrorystycznym bądź jego dokonania w stosunku do obiektów mających szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, bądź mogącym skutkować niebezpieczeństwem dla życia ludzkiego
Rada ministrów:pomoc,siły zbrojne,żandarmeria wojskowa,straż graniczna itd.
Art. 19. 1. Przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych, podejmowanych przez Policję w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów ściganych z oskarżenia publicznego, umyślnych przestępstw:
6. Kontrola operacyjna prowadzona jest niejawnie i polega na:
1) kontrolowaniu treści korespondencji,
2) kontrolowaniu zawartości przesyłek,
3) stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych.
Policja może pobierać, uzyskiwać, gromadzić, przetwarzać i wykorzystywać w celu realizacji zadań ustawowych informacje, w tym dane osobowe, o osobach podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego, nieletnich dopuszczających się czynów zabronionych przez ustawę jako przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego, osobach o nieustalonej tożsamości lub usiłujących ukryć swoją tożsamość oraz o osobach poszukiwanych, także bez ich wiedzy i zgody.
2b. Informacje, o których mowa w ust. 2a, mogą obejmować:
1) dane osobowe, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.3)), z tym że dane dotyczące kodu genetycznego wyłącznie o niekodujących regionach genomu,
2) odciski linii papilarnych,
3) zdjęcia, szkice i opisy wizerunku,
4) cechy i znaki szczególne, pseudonimy,
5) informacje o:
a) miejscu zamieszkania lub pobytu,
b) wykształceniu, zawodzie, miejscu i stanowisku pracy oraz sytuacji materialnej i stanie majątku,
c) dokumentach i przedmiotach, którym się posługują,
d) sposobie działania sprawcy, jego środowisku i kontaktach,
e) sposobie zachowania się sprawców wobec osób pokrzywdzonych.
15.Zadania kuratorów sądowych
Kurator sądowy jest to przedstawiciel osoby, która potrzebuje pomocy do prowadzenia swoich spraw. Przedstawiciel ten jest wyznaczony przez właściwy organ państwa czyli przez sąd. Kuratorzy sądowi wykonują swoje zadania w środowisku podopiecznych, także na terenie zamkniętych zakładów i placówek ich pobytu, w szczególności na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych.
Powierzenie kuratorowi sądowemu sprawowania dozoru powinno nastąpić bezzwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Kuratorzy sądowi realizują określone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, związane z wykonywaniem orzeczeń sądu. Wykonując swoje obowiązki służbowe, kurator zawodowy ma prawo do odwiedzania w godzinach od 700 do 2200 osób objętych postępowaniem w miejscu ich zamieszkania lub pobytu, a także w zakładach zamkniętych. Żądania okazania przez osobę objętą postępowaniem dokumentu pozwalającego na stwierdzenie jej tożsamości. Żądania niezbędnych wyjaśnień i informacji od podopiecznych objętych dozorem, nadzorem lub inną formą kontroli zleconej przez sąd. Przeglądania akt sądowych i sporządzania z nich odpisów w związku z wykonywaniem czynności służbowych oraz dostępu do dokumentacji dotyczącej podopiecznego i innych osób objętych postępowaniem. Żądania od Policji oraz innych organów lub instytucji państwowych, organów samorządu terytorialnego, stowarzyszeń i organizacji społecznych w zakresie ich działania, a także od osób fizycznych pomocy w wykonywaniu czynności służbowych. . Do obowiązków kuratora sądowego po objęciu dozoru należy zaznajomienie się z aktami sprawy karnej i innymi informacjami o skazanym oraz z przebiegiem dotychczasowych nadzorów. Nawiązanie pierwszego kontaktu z podopiecznym, nie później niż w ciągu 7 dni od daty wpływu prawomocnego orzeczenia do zespołu kuratorskiej służby sądowej. Poucza skazanego o prawach i obowiązkach wynikających z orzeczenia sądu oraz omawia sposób i terminy ich realizacji. Udziela podopiecznemu pomocy w rozwiązaniu trudności życiowych. Współdziała z organizacjami, instytucjami, stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których celem działania jest pomoc podopiecznym. Ponadto Kurator ma obowiązek przebieg nadzoru i podejmowane na bieżąco czynności dokumentować w karcie czynności nadzoru, prowadzonej osobno dla każdego podopiecznego, w której wpisuje datę, miejsce i rodzaj czynności, uzyskane dokumenty i informacje oraz ich źródła, a także własne uwagi i zamierzenia w zakresie sprawowania nadzoru. Pierwsze sprawozdanie z objęcia dozoru kurator składa później niż w ciągu 14 dni od dnia nawiązania kontaktu ze skazanym, kolejne zaś sprawozdania z przebiegu dozoru - na żądanie sądu. W sprawozdaniu z objęcia dozoru należy przedstawić diagnozę środowiskową, zamierzenia readaptacyjne, metody prowadzenia dozoru i kontroli zachowania skazanego, warunki osobiste i bytowe skazanego oraz jego stosunek do dozoru i obowiązków okresu próby, a także określić możliwości i przeszkody ich realizacji oraz podać źródła informacji o skazanym. Pod koniec dozoru kurator składa sprawozdanie w którym jest opisany jego przebieg, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji planu pracy z dozorowanym, oceny wykonania obowiązków i postawy dozorowanego w okresie próby.
16.Zadania kuratorów społecznych
Art. 84. 1. Do pełnienia funkcji kuratora społecznego może być powołany ten, kto:
1) odpowiada warunkom określonym w art. 5 ust. 1 pkt 1-3,
2) posiada co najmniej wykształcenie średnie i doświadczenie w prowadzeniu działalności resocjalizacyjnej, opiekuńczej lub wychowawczej,
3) złożył informację z Krajowego Rejestru Karnego, która jego dotyczy.
2. Kuratora społecznego powołuje, zawiesza w czynnościach i odwołuje prezes sądu rejonowego na wniosek kierownika zespołu.
3. Kurator społeczny pełni swą funkcję społecznie w jednym zespole.
Art. 85. 1. Przed przystąpieniem do pełnienia funkcji kurator społeczny składa przed prezesem właściwego sądu rejonowego w obecności kierownika zespołu ślubowanie, określone w art. 6 ust. 1.
2. Z odebrania ślubowania sporządza się protokół, który podpisują: składający ślubowanie, prezes sądu rejonowego oraz kierownik zespołu.
Art. 86. Kuratora społecznego wpisuje się na listę kuratorów przy prezesie sądu rejonowego.
Art. 87. 1. Zakres zadań kuratora społecznego określa kierownik zespołu w porozumieniu z wyznaczonym kuratorem zawodowym, pod którego kierunkiem kurator społeczny ma pracować.
2. Liczba dozorów lub nadzorów sprawowanych przez kuratora społecznego nie powinna przekraczać 10.
3. Kuratorowi społecznemu w związku z wykonywaniem czynności zleconych przez sąd lub kuratora zawodowego przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9.
Art. 88. 1. Prezes sądu rejonowego odwołuje kuratora społecznego, jeżeli:
1) przestał odpowiadać warunkom określonym w art. 84 ust. 1,
2) złożył prośbę o zwolnienie go z powierzonej mu funkcji.
2. W wypadkach określonych w ust. 1 nie jest wymagany wniosek kierownika zespołu.
3. Prezes sądu może odwołać kuratora społecznego, jeżeli:
1) kurator nienależycie wypełnia powierzoną mu funkcję,
2) wymagają tego względy organizacyjne.
4. Odwołanie kuratora społecznego powoduje jego skreślenie z listy kuratorów społecznych.
Art. 89. Prezes sądu rejonowego na wniosek kierownika zespołu zawiesza kuratora społecznego w czynnościach, w razie wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego, do czasu jego prawomocnego rozstrzygnięcia.
Art. 90. 1. Prezes sądu rejonowego, na wniosek kierownika zespołu, ustala i przyznaje kuratorowi społecznemu miesięczny ryczałt z tytułu zwrotu kosztów ponoszonych w związku ze sprawowanym przez niego nadzorem lub dozorem, płatny do dnia 20 każdego miesiąca.
2. Ryczałt za sprawowanie jednego dozoru lub nadzoru wynosi od 2% do 4% kwoty bazowej ustalonej dla kuratorów zawodowych na podstawie przepisów o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej.
3. W wypadku gdy ogłoszenie przepisów, o których mowa w ust. 2, nastąpi po dniu 1 stycznia roku, którego dotyczy ustawa budżetowa, podstawę obliczenia wynagrodzenia za okres od 1 stycznia do dnia ogłoszenia nowych przepisów stanowi kwota bazowa w wysokości obowiązującej w grudniu roku poprzedniego.
4. Za przeprowadzenie wywiadu w postępowaniu wykonawczym w sprawie nieobjętej dozorem lub nadzorem prezes sądu rejonowego przyznaje kuratorowi społecznemu ryczałt z tytułu zwrotu kosztów w wysokości 4% kwoty bazowej, o której mowa w ust. 2.
Art. 91. 1. Kuratorowi społecznemu przysługuje ryczałt za:
1) przeprowadzenie wywiadu środowiskowego określonego w art. 214 § 1 Kodeksu postępowania karnego,
2) przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w sprawach o unieważnienie małżeństwa, ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa, rozwód, separację,
3) obecność przy kontaktach rodziców z dziećmi, ustalonych przez sąd opiekuńczy.
2. Ryczałt, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, wynosi 4%, a w wypadku określanym w ust. 1 pkt 3 - 10% kwoty bazowej, o której mowa w art. 90 ust. 2.
3. Ryczałt, o którym mowa w ust. 1 i 2, przysługuje również kuratorowi zawodowemu.
21