„Ogólne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w salonie kosmetycznym”
Jednym z najważniejszych atutów gabinetu kosmetycznego jest niewątpliwie wysoki standard świadczonych usług i profesjonalne podejście do klienta. Spełnianie powyższych standardów jednoznacznie kojarzy się z bezpieczeństwem pracy, z wysokim poziomem higieny, ze świadomą potrzebą utrzymania wysokiego standardu czystości mikrobiologicznej.
Na ryzyko zakażenia narażeni są pracownicy mający kontakt z klientem, ale - uświadamiając możliwość niesienia drobnoustrojów poprzez zainfekowane dłonie personelu lub źle zdezynfekowane narzędzia- także inni klienci.
Należy świadomie wprowadzić i konsekwentnie realizować profesjonalny system higieny.
Od 17 maja 2006 roku wszystkie zakłady kosmetyczne muszą spełniać warunki opisane w Rozporządzeniu Ministra zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych ,jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej.
Zabiegi manicure i pedicure zostały włączone do szeroko pojętych usług kosmetycznych, zaś usługi solaryjne zostały podporządkowane zakładom odnowy biologicznej.
Podstawowe zasady higieny personelu w gabinecie kosmetycznym
W gabinecie kosmetycznym istnieje duże ryzyko zakażenia następującymi drobnoustrojami:
-wirusami -wirusem zapalenia wątroby typu Bi C, wirusem HIV, wirusami przenoszonymi droga kropelkową
-bakteriami chorobotwórczymi-bakteriami ropotwórczymi (gronkowcem, paciorkowcami) bakteriami przenoszonymi drogą kropelkową (prątkami gruźlicy)
-grzybami- głownie drożdżakami, grzybami wywołującymi choroby skóry owłosionej i nieowłosionej np.: grzybami wywołującymi łupież.
Do podstawowych zasad higieny personelu kosmetycznego należą :
• obowiązek posiadania aktualnych szczepień, zwłaszcza przeciwko WZW typu B
• noszenie czystej odzieży ochronnej wykonanej z materiałów, które można zdezynfekować
• jednoznaczny nakaz prania bielizny i odzieży roboczej poza zakładem
• utrzymanie czystości i porządku w gabinecie oraz w trakcie zabiegów
• ochrona rąk-poprzez stosowanie jednorazowych rękawiczek, które po wykonaniu zabiegu należy wyrzucić do odpowiednich pojemników
• bezwzględna higiena rąk-w tym celu stosuje się mycie rąk (przy użyciu mydła), higieniczne mycie rąk(przy zastosowaniu środka zawierającego substancję bakteriobójczą)
• ochrona oczu, które stanowią bardzo łatwą drogę wnikania różnych drobnoustrojów-najlepsze do tego celu są długie osłony zakrywające nie tylko oczy, ale także nos i usta kosmetyczki oraz bezwzględnie- maski chirurgiczne.
• mechaniczne oczyszczanie skóry zawsze wykonywane pod lupą-dodatkowa ochrona oczu przed przemęczeniem narządu wzroku
• stosowanie sprzętu jednorazowego w trakcie wykonywania zabiegów. Wszystkie narzędzia tnące, kłujące, sprzęt wielokrotnego użytku musza być bezwzględnie poddane sterylizacji, sama dezynfekcja nie wystarczy.
Nie bez znaczenia jest także ubiór kosmetyczki odpowiednio dobrany i harmonizujący ze stylem i kolorystyką gabinetu. Ważnym elementem ubioru są wygodne buty utrzymane również w jasnych kolorach, dostosowane do pracy stojącej.
Podstawowe zasady sterylizacji i dezynfekcji to:
• narzędzia nie mogą być sterylizowane na zapas, lecz przed samym użyciem
• do zabiegu oczyszczania skóry należy stosować jednorazowe jałowe gaziki
• do wykonywania zabiegów powinno się używać wyłącznie technicznie sprawnych narzędzi i urządzeń oraz preparatów o aktualnym terminie ważności i zaleconym stężeniu, wyłącznie środków dezynfekcyjnych dopuszczonych do obrotu
• dezynfekcja powinna być przeprowadzana w pojemnikach przykrywanych posiadających odpowiedni atest
• wszystkie narzędzia musza być traktowane jako skażone i bezpośrednio po użyciu powinny zostać zanurzone w roztworze środka dezynfekcyjnego o pełnym spektrum działania
• roztwory środków dezynfekcyjnych musza być wymienianie codziennie, nie wolno uzupełniać pojemników zawierających częściowo zużyty roztwór
• narzędzia jednorazowego użytku po wykorzystaniu należy przechowywać w pojemnikach szczelnie zamkniętych, materiały zaś-takie jak waciki czy chusteczki należy gromadzić w oznaczonych pojemnikach lub workach foliowych
• roztwory robocze środków dezynfekcyjnych musza być oznaczone-posiadać na etykiecie nazwę preparatu, jego stężenie, datę sporządzenia roztworu i końcowy termin użycia oraz nazwisko i imię osoby wykonującej roztwór. Rozporządzenie dopuszcza też przechowywanie preparatów kosmetycznych i dezynfekcyjnych w roztworach, jeśli są one odpowiednio opisane.
1 października 2002 r powstał Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych-który obecnie dopuszcza do obrotu na terenie Polski preparaty dezynfekcyjne i antyseptyczne.
Wymagania dotyczące pomieszczenia
Gabinet kosmetyczny powinien znajdować się w oddzielnym budynku lub przynajmniej stanowić wyodrębnioną cześć budynku bądź lokalu z osobnym wejściem, nieprzechodzącym przez pomieszczenia, w których nie są świadczone usługi w tym zakresie.Właściwy gabinet kosmetyczny może składać się z szeregu kabin z pełnym wyposażeniem lub może być jedną większą salą z kilkoma stanowiskami oddzielonymi od siebie parawanami lub zasłonami. Średnia powierzchnia kabiny(stanowiska) powinna wynosić 10-12 m².W każdej kabinie powinna być zainstalowana umywalnia z bieżąca zimną i ciepłą wodą oraz mydelniczka z mydłem w płynie, a także pojemnik z jednorazowymi ręcznikami. Wystrój gabinetu kosmetycznego musi być estetyczny i schludny.
W zakładzie wydziela się:
• pomieszczenia, w których świadczone są usługi
• konieczność wydzielenia dla usługi pedicure stanowiska o minimalnej powierzchni
6 m² odizolowanego od innych stanowisk
• pomieszczenia, w których są świadczone usługi, powinny mieć powierzchnię umożliwiającą takie rozmieszczenie, zainstalowanie i użytkowanie stanowiących jego wyposażenie urządzeń i sprzętu, które zapewni właściwie świadczenie usług
• w stosunku do zakładów, w których stosuje się preparaty kosmetyczne powodujące zewnętrzne zanieczyszczenie ciała-muszą mieć one wydzieloną dla tej usługi łazienkę z natryskiem, umywalką i miską ustępową
• szatnie i poczekalnie dla osób korzystających z usług
• pomieszczenia sanitarno-higieniczne dla osób korzystających z usług i zatrudnionych w zakładzie
• pomieszczenia lub szafy do przechowywania preparatów kosmetycznych oraz czystej i brudnej bielizny
• miejsce na pojemniki, w których gromadzone są odpady
• zastosowanie odpowiednich materiałów na podłogach i ścianach (np. w poczekalni nie są konieczne płytki ceramiczne na ścianach) ale w pomieszczeniu zabiegowym ściany przy umywalkach i zlewach powinny być pokryte do wysokości co najmniej 1,6 m materiałem łatwym do wyczyszczenia, nienasiąkliwym, odpornym na działanie środków dezynfekcyjnych i wilgoci.
• meble wiszące i stojące oraz wszelkie wyposażenie gabinetu powinno być wykonane z materiału niechłonącego kurzu i wody, z gładką powierzchnią odporną na uszkodzenia mechaniczne i działanie środków dezynfekcyjnych
W zakładzie dopuszcza się:
• sprzedaż, w wydzielonym pomieszczeniu lub miejscu artykułów kosmetycznych
• podawanie lub sprzedaż napojów bezalkoholowych, przy zachowaniu warunków określonych w przepisach o warunkach zdrowotnych żywności żywienia.(musimy posiadać odpowiednio wyposażone miejsca do mycia naczyń). Dobrym wyjściem jest zastosowanie naczyń jednorazowego użytku.
• konieczność posiadania oddzielnego pomieszczenia - palarni, dla osób palących papierosy
• zakaz wprowadzania zwierząt do gabinetu kosmetycznego-które są nosicielami wielu pasożytów, niejednokrotnie mogą spowodować alergię u klientek czy personelu.
• ważnym elementem nie tylko z punktu widzenia higieny, ale również estetyki jest odpowiednie oświetlenie. Oprócz dobrego oświetlenia dziennego w gabinecie powinno być światło elektryczne jasne, ale łagodne (najlepsze mleczne klosze) i dobrze rozproszone. Oświetlenie jarzeniowe jest niewskazane gdyż męczy wzrok i niekorzystnie zmienia wszystkie kolory, co ma szczególne znaczenie przy wykonywaniu makijażu. Do bardziej precyzyjnych zabiegów konieczne jest oświetlenie lampami bezcieniowymi, które powinny się znajdować przy każdym fotelu. Fotele kosmetyczne należy stawiać przodem do źródła światła.
• ważnym czynnikiem jest dobra wentylacja- w gabinecie powinno być ciepło ale nie duszno.
Wyposażenie gabinetu
Najważniejszym meblem w gabinecie jest fotel, który powinien zapewnić maksimum wygody zarówno pacjentowi, jak i osobie wykonującej zabieg. Ze względu na pacjenta powinien być wyprofilowany anatomicznie oraz funkcjonalny, ze względu zaś na osobę wykonująca zabiegi-powinien mieć płynnie regulowaną wysokość i pochylenia oparcia. Obicie fotela powinno być łatwe do mycia i każdorazowo przykrywane świeżym prześcieradłem. Inne niezbędne przedmioty należące do wyposażenia gabinetu kosmetycznego to:
• stolik zabiegowy przy każdym fotelu kosmetycznym
• obrotowe stołki
• stolik pomocniczy na kółkach
• oszklona szafka na preparaty i narzędzia
• stoliki do wykonywania manicure
• podnóżki do pedicure do oparcia na nogi klienta
• szafka na czystą bieliznę zabiegową-kosz na bieliznę po zabiegu
• mała szafka lub wieszak do chowania rzeczy osobistych pacjenta
• kosz na śmiecie z nożnym pedałem
• naczynia do preparatów ( słoiki, butelki) lub opakowania produktów gotowych
• sterylizator do wyjaławiania narzędzi
• puszki metalowe do przechowywania sterylnego materiału
• naczynia do waty, serwetek z ligniny
• nerki i miski kosmetyczne
• lusterko ręczne
• apteczka pierwszej pomocy
Podstawowa, niezbędna w każdym gabinecie, aparatura to:
• lampy rozgrzewające ( Minina, soluks, podczerwone)
• lampa bezcieniowa, może być z lupą
• maska termiczna lub maska rozgrzewająca się na skutek reakcji chemicznych
• nawilżacz lub vapozon
• aparat do darsonwalizacji
• natrysk
• drobne narzędzia, skalpelek, pęsety
Prawidłowo wyposażona kabina, oprócz przedmiotów i aparatów wymienionych wyżej powinna jeszcze mieć aparaty do takich zabiegów jak nawilżania (np. aparat wodno-tlenowy), galwanizacja, elektrostymulacja oraz inne, w miarę uzupełniania wyposażenia.
Mówiąc o gabinecie kosmetycznym należy również pamiętać o następujących
przepisach bhp przy używaniu wszelkich urządzeń zasilanych prądem elektrycznym:
• podłoga w pomieszczeniu zabiegowym powinna być wyłożona materiałem izolującym
• stanowisko zabiegowe powinno znajdować się w bezpiecznej odległości od urządzeń uziemionych, takich jak rury wodociągowe, przewody gazowe, kaloryfery itp.
• fotel zabiegowy nie powinien mieć części metalowych w zasięgu pacjenta
• obudowa aparatu powinna być uziemiona
• podczas obsługi aparatu nie powinno się dotykać jego obudowy (masy), lecz wyłącznie-z zachowaniem ostrożności-kontaktów regulujących, wykonanych z masy izolującej
• nie wolno kłaść na obudowie aparatu żadnych przedmiotów wilgotnych
• pacjenta należy pouczyć, ze nie wolno dotykać ani przewodów, ani aparatury
• w wypadku rażenia prądem należy odciąć rażonego od źródła prądu przez wyłączenie kontaktu z sieci, w razie utraty przytomności przez poszkodowanego zastosować sztuczne oddychanie i wezwać lekarza
• po ukończeniu pracy cała aparaturę należy wyłączyć z kontaktów
• przy wykonywaniu zabiegów aparaturą elektryczną należy przestrzegać zasady, aby pacjent zdejmował metalowe przedmioty (pierścionki, zegarki). Osoba wykonująca zabiegi również nie powinna mieć na sobie żadnych metali.
Żyjąc w dobie przemian, zmienia się świat wokół nas, zmieniają się również przepisy. Jest to naturalna droga ewolucyjna. Zmieniły się również przepisy dot. wymagań sanitarnych w gabinetach kosmetycznych, które obowiązywały od 1935 r.
Akces unijny nie powoduje - w zakresie higieny w gabinecie radykalnych zmian. Przepisy jedynie jednoznacznie sankcjonują to, co w dziedzinie higieny i dezynfekcji narzuca zdrowy rozsądek i potrzeba bezpiecznej pracy. Należy pamiętać i mieć na uwadze najważniejsza zasadę towarzysząca pracy kosmetyczki: primum non nocere (z łac. - po pierwsze nie szkodzić), a regulacje prawne mają nie tylko zapewnić bezpieczeństwo klientom, ale w równym stopniu przyczyniają się do dbałości o prawidłowe warunki pracy i zdrowie pracowników.
Każda kosmetyczka powinna pamiętać o tym, że klienci przychodzą do gabinetu w określonym celu. Zawsze zwracają uwagę na sposób urządzenia salonu, wystrój, a także estetykę miejsca, poziom zaplecza sanitarnego i oczywiście poziom świadczonych usług, atmosferę gabinetu. Nawet, jeśli będą zachwalać wybrany element specyfiki miejsca, to na pewno, jeśli znajdą jakiś mankament, właśnie przez pryzmat tego drobnego odstępstwa od zasad będą oceniali gabinet niekorzystnie. Często nie uznają nawet poziomu kwalifikacji zawodowych personelu. Pamiętajmy zatem, że profesjonalizm to nie tylko miła atmosfera czy umiejętnie prowadzona rozmowa, to także dbałość o szczegóły- zwłaszcza te dotyczące kwestii sanitarnych.
1