eld

Rozwój turystyczny Szwecji

Szwecja jest w miarę dobrze rozwiniętym turystycznie krajem, mającym wskaźniki zbliżone obecnie do średnich europejskich. Status państwa neutralnego oszczędził temu krajowi zniszczeń infrastruktury, a rozsądna polityka gospodarczo-społeczna ochroniła przyrodę przed nadmierną eksploatacją.

Atrakcje turystyczne można podzielić na te pochodzenia antropogenicznego i przyrodniczego. Te pierwsze to np. Småland (znany jako Glasriket czyli Królewstwo Szkła) czy obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO: rezydencja królewska w Drottningholm, osady Wikingów w Birka i Hovgärden, odlewnia żelaza w Engelsberg, rysunki naskalne w Tanum, cmentarz leśny w Skogskyrkogrden, Hanzeatyckie miasto Visby, Laponia, miasto-kościół Gammelstad w Lule, port morski w Karlskronie, Pobrzeże Zachodniobotnickie z Archipelagiem Kvarken, krajobraz rolniczy południowej Olandii, strefa górnicza Wielkiej Góry rudy Miedzianej w Falun, radiostacja Varberg w Grimeton i tzw. Południk Struvego (wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Norwegią, Mołdową, Rosją i Ukrainą).
Natomiast jedna z największych atrakcji przyrodniczych to jeziora, które są rajem dla wędkarzy (nie wymaga się zezwoleń i opłat za łowienie na podstawie Prawa Swobodnego Dostępu do Natury): Wener (Vänern), Wetter (Vättern) z uzdrowiskiem Medewi, Melar (Mälaren), Hjälmaren, Storsjön i najgłębsze Hornavan. Również dużą popularnością cieszą się liczne wyspy szkierowe i obserwacja zórz polarnych na północy. Szwecja posiada też dobre warunki do uprawiania sportów letnich (kajakarstwo i inne wodne, kolarstwo) i zimowych. Liczba atrakcji jest raczej stała, sporadycznie powstają nowe obiekty, za to kładzie się nacisk na podwyższanie atrakcyjności lub dostępności istniejących np. 4 z 14 zabytków UNESCO zostało wpisanych na tą listę po 2001 roku.

Aby móc podziwiać atrakcje danego kraju niezbędna jest infrastruktura turystyczna. Składa się na nią wiele elementów, ale najważniejszymi są: obiekty noclegowe, punkty gastronomiczne, sieć komunikacyjna, lokale rozrywkowe i ośrodki rekreacyjne. Sieć noclegowa i gastronomiczna jest dobrze rozwinięta i zróżnicowana pod względem standardu. Samych domków campingowych jest ponad 18 tysięcy. Sieć komunikacyjna jest rozbudowana. Drogi kołowe rozwijały się odwrotnie niż w Polsce: ich najmniejsza długość przypada na okres gdzie nasze drogi zaczęły się gwałtownie rozwijać. Jednak trzeba pamiętać, że ważna jest także jakość (Szwecja ma ok. 1700 km autostrad i 600 km dróg ekspresowych, a Polska tylko 721 km autostrad z projektowanymi). Podobnie jest z liniami kolejowymi: długość szwedzkich linii spada, ale zaczyna się wprowadzać szybkie pociągi typu francuskiego TGV. (tab. 1) Gęstość infrastruktury jest nierównomierna: zdecydowanie bardziej gęsta jest na południu kraju.

Środek	Drogi kołowe					Kolej
Rok	1960	1970	1980	1990	1997	1950	1960	1970	1980	1990	1999
Szwecja	158,7	175,2	97,3	104	138,3	16,5	15,4	12,2	12,0	10,89	9,9
Polska	37,1	55,0	180,1	223,7	234,5	26,3	26,9	26,7	27,2	26,3	22,9

Do pełnego obrazu rozwoju turystycznego Szwecji potrzebne są jeszcze dane dotyczące ruchu turystycznego i wpływów z tego działu gospodarki. Na przestrzeni lat przyjazdy do kraju bardzo powoli, ale rosły. WTO prognozuje, że przez najbliższe 10 lat ten wzrost będzie wynosił ok. 6%. Podobnie rzecz ma się z wpływami z turystyki. Tutaj możemy zaobserwować mały wyż w 2004 roku związany z rozszerzeniem UE i otwarciem granic. Podobne trendy widać w całej Unii Europejskiej tylko przebiegające w o wiele szybszym tempie. (tab.2)

Szwecja	1950	1960	1970	1980	1991	1997	2000	2004	2007	2017
Przyjazdy [mln os]	1,50	1,75	2,00	2,67	2,70	2,72	2,75	3,00	3,10	3,29
Wpływy [mld $]	0,05	0,20	0,56	3,08	7,17	10,36	14,11	61,96	56,50	86,30
Przyjazdy [mln os w UE]	16,80	50,30	113,50	196,10	287,90	355,60	399,80	479,14	548,21	617,29
Wpływy [mld $ w UE]	0,90	3,90	11,20	61,60	143,30	207,10	240,50	1364,75	2489,00	3905,00

Dobrym wskaźnikiem rozwoju turystycznego kraju jest udział wpływów z turystyki w  wytworzeniu PKB. W Szwecji ta wartość jest dużo niższa niż średnia europejska czy światowa. Według prognoz wzrośnie do 2017 roku niewiele (o 0,1%), podczas gdy na świecie i w Europie trzykrotnie. Jest to związane z: dość stabilną pozycją przemysłu szwedzkiego, zarówno ciężkiego (wyrób stali i pochodnych żelaza, samochodowego), precyzyjnego (elektronika) jak i lekkiego (głównie celulozowo-papierniczy) oraz mało sprzyjającym klimatem dla Południowców i krótkim okresem sezonu turystycznego letniego (1-1,5 miesiąca) nierównoważonym przez sezon zimowy. Porównując wartości wzrostu gospodarczego Unii i Szwecji można zauważyć, że ten drugi zapowiada się lepiej. Różnica wzrostu gospodarczego zniweluje tylko w niewielkim stopniu różnicę w udziale turystyki w tworzeniu PKB. (tab.3)

Turystyka w PKB	2007	2017	Wzrost gospodarczy	2007 - 2017
Świat	3,6 %	10,4 %	Świat	4,4 %
UE	3,9 %	10,9 %	UE	3,3 %
Szwecja	2,6 %	2,7 %	Szwecja	3,4 %

Podobne wnioski, choć już w mniejszej skali, można wysnuć analizując procent zatrudnionych w tym sektorze gospodarki. Dla świata i Unii ten wskaźnik wzrośnie znacznie bardziej niż w Szwecji, ale różnica nie jest już trzykrotna. Suma planowanych inwestycji w turystyce w ogólnej sumie inwestycji również wzrośnie o 0,1 % w opisywanym kraju i o 0,4 % w skali globalnej. (tab.4)

Zatrudnienie w turystyce	2007	2017	Inwestycje turystyczne we wszystkich inwestycjach	2007	2017
Świat	8,3 %	10,5 %	Świat	9,5 %	9,9 %
UE	4,3 %	5,1 %	UE	8,9 %	9,0 %
Szwecja	8,4 %	8,5 %	Szwecja	6,6 %	6,7 %

Szwedzi [w tys. osób]
Finlandia	1 775
Dania	1 600
Norwegia	988
Hiszpania	658
Francja	636
W. Brytania	560
Grecja	459
Włochy	397
USA	219
Polska	198
Turcja	128
Węgry	109
Rosja	79
Tajlandia	78
Izrael	37
Chiny	35
Kanada	28
Australia	22
Islandia	19
Indie	19
Bułgaria	17
RPA	16
Rumunia	16
Brazylia	8
Peru	3
Nepal	2

Szwecja [w tys. osób]
Niemcy	902,6
Duńczycy	812,7
Norwegowie	473,8
Finowie	367,9
Polacy (z odwiedzającymi)	202,5
Polacy (bez odwiedzających)	45,6
Holendrzy	105,0
Belgowie	82,5
Brytyjczycy	10,4
Francuzi	5,1
Amerykanie	1,34
Czesi	0,72
inni	35,44

Szwecja ma bardzo duży potencjał turystyczny - dobrze rozwiniętą infrastrukturę, niskie ceny (przynajmniej dla krajów strefy euro), czyste środowisko, Prawo Swobodnego Dostępu do Natury, bogatą historię i kulturę, małą gęstość zaludnienia (19 os/km²). Jednak rozwój turystyki (szczególnie zagranicznej) nie będzie przebiegał tak szybko jak w innych krajach Europy czy świata. Wpływa na to brak kolonii w przeszłości, chłodny, jak na warunki kontynentu, klimat i silne zróżnicowanie regionalne.

1

A gdzie jeżdżą Szwedzi? Oprócz krajów sąsiedzkich (Norwegia, Finlandia, Dania) wybierają kraje unijne („starej piętnastki”), szczególnie te położone w basenie Morza Śródziemnego. Stany Zjednoczone są średnio popularnym celem, tak samo jak kraje Europy Środkowej (Polska, Węgry). Niewiele osób wybiera podróż do Azji, Ameryki Południowej, Afryki i Australii, a także do niektórych europejskich krajów byłego bloku wschodniego (Bułgaria, Rumunia). (tab.5)

Kto przyjeżdża do Szwecji? Głównie są to Duńczycy i Niemcy, czyli sąsiedzi od południowej, bardziej rozwiniętej strony. Pozostali mieszkańcy państw ościennych także odwiedzają Szwecję, ale już w mniejszym stopniu. Polacy zostali umieszczeni wysoko w statystyce, ale trzeba pamiętać, że większość z nich to odwiedzający jednodniowi, którzy wykorzystują bardzo dobre połączenia promowe. Obywatele pozostałych państw bardzo rzadko przyjeżdżają do Szwecji. Czasem można spotkać przedstawicieli Holandii, Belgii i Wielkiej Brytanii, ale Południowcy tu prawie nie podróżują, głównie ze względu na klimat i krótki okres lata. Tylko 15% osób to turyści zagraniczni, przedstawieni w tabeli. Pozostali zwiedzający to turyści krajowi. (tab.7)

---