Seweryna Wysłouch Nowa genealogia – rewizje i interpretacje


S. Wysłouch „Nowa genealogia - rewizje i interpretacje

Świadomość gatunkowa jest konieczna:

  1. Gatunek stanowi najbliższy kontekst utworu - jest niezbędny w interpretacji dzieła literackiego.

  2. Jest znakiem historyczności, sytuuje dzieło w systemie tradycji literackiej.

  3. „Myślenie gatunkami” pozwala porządkować wiedze o literaturze wg kryteriów literackich.

Kultura multimedialna sprzyja genologicznej wynalazczości → pojawiają się np. twory słowno-muzyczne i słowno-obrazkowe (np. musical, komiks).

GATUNEK JAKO PROTOTYP

PROTOTYP - kategoria naturalna zakładana przez lingwistykę kognitywną

MODEL SIECIOWY (Rudiger Zymner) - schemat, którego pierwszy i ostatni element (nowela) nie miały niczego wspólnego np. dla powieści prototyp może stanowić powieść XIX-w.

PROTOTYP wydaje się zbyt ubogi i statyczny w porównaniu z gatunkiem rozumianym jako pojęcie typologiczne.

Metoda kognitywna przydaje się jedynie w badaniach świadomości gatunkowej

POLSKI KOMUNIKACJONIZM

Teza: Dzieło literackie stanowi wysoko zorganizowaną wypowiedź językową - ARCYWYPOWIEDŹ → dzieło podlega ogólnym prawidłowościom lingwistycznym.

Wypowiedź - rodzaj działania

Różniące się między sobą wypowiedzi stanowią podstawowe „gatunki mowy”

↓ ↓

charakter naturalny szeroki repertuar

GATUNKI PRYMARNE →transformacja→ GATUNKI WTÓRNE

STYL A GATUNEK:

  1. Bachtin: nierozerwalna ich więź

  2. Teresa Dobrzyńska: styl nadrzędny wobec gatunku

  3. Marta Wojtak: rozróżnienie: styl gatunku i styl gatunkowy.

UŚCIŚLENIA KONCEPCJI BACHTINA:

  1. Gatunek → struktura o swoistym układzie trzech wyznaczników: Temat, styl, kompozycja.

  2. Prymarne gatunki mowy nie spełniają kryteriów gatunkowych, to akty illokucyjne.

Gramatyka kognitywna wyróżnia 3 kategorie aktów mowy:

    1. konstytutywne (ekspresywne; deklaratywne)

    2. informatywne (twierdzić, opisywać; pytać)

    3. obligatywne (dyrektywne; komisywne)

Akty illokucyjne:

  1. Nie są gatunkami

  2. Rozwijają się w ciągu wypowiedzi - dyskursy i tam dopiero powstają gatunki mowy. → Są też rozwinięte w dyskursy akty illokucyjne, które nie zawierają wyznaczników gatunkowych, nie sa skonwencjonalizowane.

  3. Nie da się z nich wyprowadzić gatunk.

SFERA DYSKURSÓW (nieliterackich)

Dodatkowe ogniwo między prostymi aktami illokucyjnymi, a sferą wypowiedzi literackich.

    1. gatunki prasowe

    2. mowy publiczne → Z jednej strony wyższy stopień złożoności, ale i naturalny układ komunikacyjny.

Ewolucja literatury i kultury:

WOBEC MULTIMEDIÓW

Literatura → Pod ciśnieniem multimediów.

Rodzą się nowe gatunki, gdzie słowo nie jest tam jedynym/najważniejszym tworzywem.

EDWARD BALCERZAN

GATUNKI:

- monomedialne - korzystają z jednego przekaźnika

- polimedialne - korzystają z różnych przekaźników

Multimedia oddziaływuje na literaturę, np. na literackie środki wyrazu (technika kolażu)

DRAMAT - Najlepiej ilustruje erozję gatunków pod wpływem multimediów.

- konwencja codzienności

- hiperrealizm

- stereotypowość ról

- potoczność zachowań

RODZAJE LITERACKIE JAKO KATEGORIE PORZĄDKUJĄCE

→ Współczesna nauka o literaturze → powrót kategorii rodzajowych, które używane są zamiast nazw gatunkowych.

Emil Staiger - Zerwał z historycznością rodzajów

To ponadczasowe postawy

Istota liryki - rozpamiętywanie

Istota epiki - przedstawienie

Istota dramatu - napięcie

Te postawy determinują przeżycie czasu, styl wypowiedzi (kompozycje).

→ Kategorie rodzajowe nie wiążą się na stale ze skonwencjonalizowanymi gatunkami wypowiedzi.

Ten sam gatunek literacki może mieć odmienne realizacje:

Powieść - epicka, liryczna, dramatyczna

Rodzaje - mogą się ze sobą mieszać.

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
S. Wysłouch - Nowa genealogia - rewizje i interpretacje, Filologia polska, Poetyka z elementami teor
Zagadnienie 13, Seweryna Wysłouch
ZNAK W TEORII LITERATURY Seweryna Wysłouch
Seweryna Wysłouch Literatura i obraz Tereny strukturalnej wspólnoty sztuk
Piegat Nowa Interpretacja Prawdopodobieństwa
Berdowski P , Pochodzenie tarichos i garos Nowa próba interpretacji
Interpretacja treści Księgi jakości na wybranym przykładzie
Szkolenie BHP Nowa studenci
Praktyczna interpretacja pomiarów cisnienia
Komunikacja interpersonalna w 2 DO WYSYŁKI
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA 7
Jadro Ciemnosci interpretacja tytulu
Zakres prawa z patentu Interpretacja zastrzeżeń patentowych2 (uwagi prawnoporównawcze)
Radioterapia VI rok (nowa wersja2)

więcej podobnych podstron