Przedsiębiorstwo art 55 z indeksem pierwszym KC - jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Formy organizacyjno prawne przedsiębiorstw
Państwo nie może pozostać obojętne na organizację działalności gospodarczej, gdyż mogłoby to prowadzić do naruszenia dóbr i wartości chronionych przez państwo, jak również wolności gospodarczej. Koniecznym jest więc stworzenie porządku prawnego, normatywnego określenia pewnych form organizacyjnych wykonywania działalności gospodarczej.
Podmiot gospodarczy ( „przedsiębiorca” ) to określenie jednostki organizacyjnej prowadzącej działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy są zobowiązani spełniać przewidziane prawem warunki prowadzenia działalności gospodarczej dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia i zdrowia ludzkiego, a także inne warunki określone m. in. w przepisach dotyczących ochrony środowiska. Pokrewnymi pojęciami w stosunku do określeń podmiot gospodarczy i przedsiębiorca są: przedsiębiorstwo, firma, zakład.
Przedsiębiorstwo to wyodrębniona pod względem ekonomicznym i prawnym jednostka gospodarcza, która samodzielnie prowadzi działalność i podejmuje ryzyko tej działalności po to, aby osiągnąć zysk. Pojęcie przedsiębiorstwo jest bardzo szerokie, obejmuje ono bowiem nie tylko jednoosobowe przedsiębiorstwa prywatne, przedsiębiorstwa państwowe, lecz także wszelkiego rodzajuspółki i spółdzielnie.
Firma to nazwa spółki prawa handlowego. Słowo "firma" w języku potocznym oznacza całe przedsiębiorstwo. Jednak w języku fachowym słowo "firma" oznacza tylko nazwę przedsiębiorstwa, które jest spółką prawa handlowego.
Zakład to wyodrębniona część przedsiębiorstwa, np.: zakład usługowy, sklep, czy hurtownia. Przedsiębiorstwo produkcyjne może zatem mieć postać przedsiębiorstwa jednozakładowego lub wielozakładowego. W tym drugim przypadku składać się może ono z kilku a nawet kilkunastu zakładów.
Ze względu na formę własności wyróżnia się następujący podział przedsiębiorstw:
Spółka cywilna
Spółka cywilna to spółka oparta na przepisach prawa cywilnego. Regulacje prawne zawarte są w Kodeksie Cywilnym i Ustawie - Prawo działalności gospodarczej. Wspólnicy rejestrują się osobno w rejestrze działalności gospodarczej, w odpowiednim rejestrze zgodnie z Ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym, czyniąc wzmiankę o formie prowadzonej działalności. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.
Spółka cywilna - to forma prowadzenia działalności gospodarczej, która umożliwia prowadzenie działalności nie przekraczającej większego rozmiaru, czyli jej przychód roczny nie może przekroczyć 400 000 euro. Jeśli tak się stanie, spółka cywilna musi przekształcić się w jedną ze spółek kodeksu spółek handlowych.
Spółki cywilne nie posiadają osobowości prawnej, czyli nie posiadają własnego majątku - wkłady wniesione przez wspólników, własność nieruchomości i innych praw majątkowych nabywanych przez wspólników stanowią majątek wspólny wspólników. Spółka cywilna nie jest zatem przedsiębiorstwem. Przedsiębiorcami są natomiast jej poszczególni wspólnicy. We wniosku zgłoszeniowym deklarują oni zamiar prowadzenia wspólnej działalności. Prowadzić ją będą jednak pod imieniem każdego ze wspólników. Obecnie spółki cywilne nie mają prawa posiadania firmy. Zamiast tego wspólnicy muszą ujawniać swoje nazwiska i imiona w ramach działalności w spółce. Aby wspólnicy mogli występować pod wspólną nazwą, każdy musi podać ją w swoim zgłoszeniu jako własną.
Spółka cywilna nie ma organów, ani zdolności do dokonywania czynności prawnych. Posiada jednak własny NIP i REGON. Może być podatnikiem podatku VAT. Jednak podatnikami podatku dochodowego w spółce są poszczególni wspólnicy.
Umowę spółki cywilnej zawierają wspólnicy (przynajmniej dwóch). Mogą to być osoby fizyczne albo osoby prawne. Wspólnikiem nie może być jednak inna spółka cywilna. W umowie spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w oznaczony sposób. Działanie takie to w szczególności wnoszenie wkładów. Wkładem może być wniesienie do spółki własności, innych praw albo świadczeniem usług. Własność to nie tylko nieruchomości, czy rzeczy ruchome ale i wierzytelności, oraz niematerialne prawa majątkowe, np. prawa autorskie. Aby założyć spółkę cywilną należy zawrzeć umowę spółki. Najlepiej w formie pisemnej, chociaż jest ona zastrzeżona jedynie dla celów dowodowych, nie jest więc konieczna. Nie trudno sobie jednak wyobrazić kłopoty z udowodnieniem przed sądem postanowień umowy w przypadku sporu ze wspólnikiem. Umowę można oczywiście spisać przed notariuszem, i wtedy możemy być spokojni, że nie ma w niej wad prawnych.
Wspólnicy nowo zawiązanej spółki cywilnej muszą dokonać jej zgłoszenia do sądu rejestrowego.
Spółki osobowe
Spółki osobowe mogą we własnym imieniu, pod własną firmą, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązanie, pozywać i być pozywane.
Zawiązanie spółki następuje w momencie wpisu jej do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).
Każda spółka osobowa musi posiadać umowę, która powinna zawierać:
- firmę i siedzibę spółki;
- określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość;
- przedmiot działalności spółki;
- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Spółki osobowe dzielimy na spółki: jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo-akcyjne.
Spółka jawna
Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową (art. 22 § 1). Spółka nie posiada osobowości prawnej, ale przepisy k.s.h. nadają jej niektóre cech osoby prawnej. Spółka jawna może zwierać umowy czy występować przed sądem jako strona, posiada więc swój majątek, a więc ma cechy osobowości prawnej. Do powstania spółki jawnej koniecznie jest zawarcie umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności oraz - co stanowi novum wprowadzone ustawą zmieniającą k.s.h. - wpis do rejestru, który w obecnym stanie prawnym uzyskał znacznie konstytutywne. Wprowadzono również wyraźną regulację odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w imieniu spółki przed jej wpisem do rejestru (art. 25).
Umowa spółki jawnej jest typowa dla spółek osobowych. To co powinna zawierać jest opisane powyżej. Umowa określa wysokość wkładów wspólników - pieniężnych lub niepieniężnych. Wkładem może też być wykonanie pracy na rzecz spółki.
Podobnie jak inne spółki handlowe, spółka jawna może powstać również w drodze przekształcenia innej spółki handlowej, na zasadach ogólnych, określonych w art. 551
Nowelizacja k.s.h. przewiduje najbardziej obszerne i istotne zmiany w obszarze regulacji prawnej spółek osobowych. Przede wszystkim, zwiększono kwotę przychodów netto spółki cywilnej obligującej jej wspólników do zgłoszenia (a w konsekwencji - jej przekształcenia w spółkę jawną) do wartości powodującej powstanie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, tj. aktualnie równowartości w złotych polskich kwoty 800 000 euro.
Spółka partnerska
Spółka partnerska jest typem handlowej spółki osobowej przeznaczonym do prowadzenia działalności w zakresie wolnych zawodów. Kodeks spółek handlowych definiuje spółkę partnerską jako spółkę utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą (art. 86 § 1). Firma tej spółki powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie, że chodzi o spółkę partnerską - "i partner" "i partnerzy"; "spółka partnerska" - oraz określenie wolnego zawodu (bądź zawodów ) wykonywanego w spółce. Partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, określonych w art. 88 ustawy: adwokaci, aptekarze, architekci, biegli rewidenci, brokerzy ubezpieczeniowi, doradcy podatkowi, inżynierowie budownictwa, księgowi, lekarze, lekarze stomatolodzy i lekarze weterynarii, notariusze, pielęgniarki, położne, radcy prawni, rzecznicy partnerowi, rzeczoznawcy majątkowi i tłumacze przysięgli.
Spółka partnerska jest odrębnym od spółki jawnej typem handlowej spółki osobowej, jednak jak ona musi posiadać umowę potwierdzoną notarialnie, która musi zawierać wszystkie punkty zawarte powyżej, jak również określenie rodzaju wykonywanego wolnego zawodu przez partnerów w ramach spółki. Umowa spółki wymaga formy aktu notarialnego. Charakterystyczne dla umowy tej spółki jest to, że musi ona zawierać wskazanie partnerów, którzy godzą się odpowiadać nieograniczenie za zobowiązania spółki, jeśli takowi będą, a także wskazać na tych partnerów, którzy reprezentują spółkę, jeśli czynią to tylko niektórzy. Wspólnik lub wspólnicy spółki partnerskiej mogą przyjąć w umowie nieograniczoną odpowiedzialność. Jednak ze względu na obciążenie zbyt dużym ryzykiem nieograniczonej odpowiedzialności solidarnej za błąd w sztuce każdego spośród partnerów oraz osób zatrudnionych, a podległych kierownictwu współpartnerów, przyjęte zostało w K.R.S. wyłączenie odpowiedzialności partnera ( wspólnika) w odniesieniu do zobowiązań spółki powstałych w związku z wykonywaniem wolnego zawodu przez pozostałych partnerów (art. 95 § 1).Pozwala to elastycznie kształtować stosunki umowne między Partnerami o różnym potencjale (zawodowym i materialnym). Zgłoszenie do rejestru powinno zawierać wszystkie wyżej wymienione punkty, typowe dla spółek osobowych, a także należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia każdego partnera do wykonywania zawodu. Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru.
Spółka komandytowa
Spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczenia, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej. Dla analizowanego typu spółki charakterystyczne jest zatem zróżnicowanie statutu prawnego wymienionych kategorii wspólników. W przeciwieństwie do partnera w spółce partnerskiej, ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki jest niezależne od ich tytułu prawnego - ma bowiem charakter kwotowy. Dalsze ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza może być skutkiem wniesienia wkładu do majątku spółki - obowiązuje w tym zakresie zasada wzajemnej rozłączności odpowiedzialności osobistej komandytariusza i ryzyka ekonomicznego utraty wniesionego przez niego wkładu. Ceną ograniczonej odpowiedzialności komandytariusza jest brak bieżącego wpływu na funkcjonowanie spółki. Prowadzenie spraw i reprezentacja spółki jest zastrzeżona dla komplementariuszy. Poza prawem do części zysku komandytariusz ma jedynie uprawnienia kontrolno-informacyjne oraz prawo do współdecydowania w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki.
Umowa spółki komandytowej powinna zawierać elementy typowe dla spółek osobowych oraz oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową). Umowa powinna zawierać formę aktu notarialnego.
Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu jej do krajowego rejestru sądowego.
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna została zakwalifikowana zgodnie z założeniami ustawy jako spółka osobowa. Ponieważ jednak konstrukcja prawna tego typu spółki wykazuje elementy kapitałowe, można również mówić o jej mieszanym, osobowo-kapitałowym charakterze. Cechy konstrukcyjne kwalifikują spółką komandytowo-akcyjną jako formę prowadzenia średnich i większych przedsiębiorstw o ugruntowanej pozycji na rynku. Doświadczenia państw obcych wskazują, że jest ona często wybierana przez dynamiczne rozwijające się przedsiębiorstwa rodzinne. Korzystny mariaż cech właściwych spółkom osobowym i kapitałowym stwarza bowiem możliwości dekapitalizowania przedsiębiorstwa i uczestnictwa w rynku kapitałowym przy jednoczesnym zagwarantowaniu komplementariuszom bezpośredniego wpływu na działalność spółki, bez groźby tzw. "wrogiego przejęcia".
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Spółka komandytowo-akcyjna powstaje podobnie jak spółka akcyjna. Konieczne jest sporządzenie statutu spółki w formie aktu notarialnego, podpisanego przynajmniej przez wszystkich komplementariuszy, a także objęcie akcji. Kapitał zakładowy spółki wynosi minimum 50 000 zł (art. 126 § 2).
Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Spółki kapitałowe
Drugim rodzajem spółek są spółki kapitałowe w organizacji. Spółka w organizacji jest pierwotną (początkową) formą ustrojową danego typu spółki kapitałowej. Powstaje ona w momencie zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 161) lub zawiązania spółki akcyjnej (art. 323). Spółki kapitałowe w organizacji, mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Cechą szczególną spółek kapitałowych jest reżim solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania. Kodeks spółek handlowych wyraźnie określa odpowiedzialność samej spółki, a także jej wspólników (akcjonariuszy) - do wartości zadeklarowanego a niewniesionego wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji (art. 13). Już z przepisów dotyczących poszczególnych typów spółek kapitałowych wynika, że spółkę w organizacji reprezentuje zarząd, a do momentu jego wyboru pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników spółki z o.o. (art. 161 § 2) albo założycieli spółki akcyjnej; spółkę akcyjną w organizacji mogą ponadto reprezentować w tym okresie wszyscy założyciele działający łącznie (art. 323 § 2).
Z chwilą wpisu do rejestru spółka kapitałowa nabywa osobowość prawną.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością tworzona jest przez jedną lub więcej osób. To jedyna możliwa forma spółki jednoosobowej. Zawiązanie spółki możliwe jest po spełnieniu czynności:
- sporządzeniu umowy spółki,
- wniesieniu kapitału zakładowego,
- wyborze władz spółki,
- dokonaniu wpisu do rejestru handlowego.
Wspólnicy spółki sporządzają umowę spółki, a jeżeli spółka utworzona jest tylko przez jedną osobę w miejsce umowy spółki sporządzany jest dokument - akt założycielski. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest ważna tylko wtedy, gdy sporządzona zostanie w formie aktu notarialnego. Wspólnicy wnoszą do spółki kapitał zakładowy, który ma postać udziałów. Minimalny kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest określony w kodeksie handlowym i obecnie nie może być mniejszy niż 4000 zł, a pojedynczy udział nie może być mniejszy niż 50 zł. Wspólnicy mogą wnieść swój udział do spółki w postaci niepieniężnej, czyli w postaci aportu.
Wspólnicy spółki z o.o. mają równe prawa i obowiązki w spółce. Każdy wspólnik posiada udziały, które są odzwierciedleniem głosów. Wspólnik posiada również prawo do wypłaty dywidendy. Warunkiem nabycia przez wspólnika roszczenia o wypłatę dywidendy jest powzięcie przez wspólników uchwały w sprawie podziału zysku wykazanego w rocznym sprawozdaniu finansowym.
Spółka akcyjna
Spółka akcyjna jest spółką kapitałową - powstaje ona przez połączenie kapitałów wielu osób ? wspólnicy (akcjonariusze) nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki. Pierwszym krokiem warunkującym powstanie spółki akcyjnej jest sporządzenie i podpisanie przez założycieli statutu spółki.
Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Do powstania spółki akcyjnej wymaga się:
- zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli,
- wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego,
- ustanowienia zarządu i rady nadzorczej,- wpisu do rejestru.
Spółdzielnia
Spółdzielnia jest samodzielnym, samorządnym i dobrowolnym zrzeszeniem członków. Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą i działalność społeczno-wychowawczą, uwzględniając potrzeby zrzeszonych w spółdzielni członków. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska.
Założyciele spółdzielni uchwalają statut spółdzielni, czyli dokument, w którym określa się m.in.:
- nazwą i siedzibę spółdzielni,
- cel i przedmiot działalności oraz czas trwania, o ile założono ją na czas określony,
- wysokość wpisowego oraz wysokość i ilość udziałów, które członek obowiązany jest
zadeklarować, terminy wnoszenia i zwrotu oraz skutki nie wniesienia udziału w terminie; jeżeli
statut przewiduje wnoszenie więcej niż jednego udziału, może określać ich górną granicę,
- prawa i obowiązki członków oraz zasady ich przyjmowania i wykreślania.
- zasady zwoływania walnych zgromadzeń, obradowania na nich i podejmowania uchwał,
- zasady i tryb wyboru oraz odwoływania członków organów spółdzielni,
- zasady podziału nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) oraz pokrywania strat spółdzielni.
Po uchwaleniu statutu założyciele spółdzielni dokonują wyboru organów spółdzielni, to jest: rady nadzorczej i zarządu. Zarząd spółdzielni występuje do właściwego dla swojej siedziby sądu
gospodarczego z wnioskiem o wpisanie do rejestru spółdzielni.
Spółdzielnia może być założona przez osoby fizyczne (ich liczba nie może być mniejsza niż dziesięć) lub osoby prawne (ich liczba nie może być mniejsza niż trzy). Warunkiem przyjęcia na członka jest złożenie deklaracji. Deklaracja powinna być złożona pod nieważnością w formie pisemnej. Podpisana przez przystępującego do spółdzielni deklaracja powinna zawierać jego imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania, a jeżeli przystępujący jest osobą prawną - jej nazwę i siedzibę, ilość zadeklarowanych udziałów, dane dotyczące wkładów, jeżeli statut ich wnoszenie przewiduje, a także inne dane przewidziane w statucie. Przyjęcie powinno być stwierdzone na deklaracji podpisem dwóch członków zarządu lub osób do tego przez zarząd upoważnionych z podaniem daty uchwały o przyjęciu. Obowiązuje to również przy zmianie danych dotyczących zadeklarowanych udziałów lub wkładów.
Przedsiębiorstwo państwowe
Państwowe przedsiębiorstwo to samodzielna, samorządna i samofinansująca się jednostka organizacyjna, prowadząca działalność gospodarczą. Samodzielność przedsiębiorstwa państwowego oznacza m.in., że przedsiębiorstwo państwowe występuje jako samodzielny podmiot. Samorządność przedsiębiorstwa państwowego polega na zapewnianiu załodze możliwości współdecydowania o sprawach przedsiębiorstwa. Samofinansowanie ? polega na tym, że przedsiębiorstwo pokrywa z uzyskanych przychodów koszty swojego działania i inne obciążenia np. podatki. Przedsiębiorstwo państwowe gospodaruje samodzielnie wydzieloną częścią mienia ogólnonarodowego i ponosi odpowiedzialność majątkową za swoją działalność. Posiada osobowość prawną, którą uzyskuje po wpisaniu do rejestru przedsiębiorstw państwowych
Przedsiębiorstwa państwowe tworzone są przez organ założycielski, którym mogą być:
- naczelne oraz centralne organy administracji rządowej tj. Minister Gospodarki lub inny minister
lub kierownik urzędu centralnego;
-terenowe organy administracji rządowej, np. wojewoda.
Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako:
- przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych,
- przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.
Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie:
- inżynierii sanitarnej,
- komunikacji miejskiej,
- zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną,
- zarządu państwowymi zasobami lokalowymi,
- zarządu państwowymi terenami zielonymi,
- zarządu uzdrowiskami,
- usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych,
- usług kulturalnych.
Stowarzyszenia
Zmieniona i ujednolicona ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach, wprowadza regulacje prawne dotyczące tworzenia, celów, rodzajów i likwidacji stowarzyszeń. W myśl art. 2 § 1 tej ustawy stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie nie ma narzuconych celów działań. Zarówno swoje cele, programy działania, jak i struktury organizacyjne określa samodzielnie. Ponadto stowarzyszenie uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Działalność stowarzyszenia jest oparta na pracy społecznej członków. Jednakże do prowadzenia swych spraw (jak na przykład w kwestiach prawnych) stowarzyszenie może zatrudniać pracowników.
Zgodnie z art. 9 ustawy co najmniej piętnaście osób, pragnących założyć stowarzyszenie musi się zebrać i uchwalić statut stowarzyszenia.