Opracowała
mgr Barbara Wasik
WIODĄCA ROLA AKTYWIZUJĄCYCH METOD NAUCZANIA
WE WSPÓŁCZESNEJ SZKOLE
WYKORZYSTANIE METODY „STACJE UCZENIA SIĘ”
Metody aktywizujące są bardzo ważne w pracy współczesnego nauczyciela. Zaznacza się obecnie tendencję odchodzenia od tradycyjnych metod nauczania, gdzie dzieci nastawione są tylko na słuchanie i zapamiętywanie określonych treści. Wielu spośród uczniów jest typem kinestetyków, czyli najlepiej przyswajają wiedzę przez działanie, często działanie w zabawie. Należy więc stworzyć uczniom możliwie jak najwięcej sytuacji na zajęciach, aby mogły wyrazić swoje emocje, uczucia, przeżycia, w najlepszy dla nich sposób.
Oczywiście nie można wszystkich zajęć prowadzić metodami aktywizującymi, nie wszystkie treści się do tego nadają, myślę jednak, że należy uwzględniać je w pracy dydaktycznej i wychowawczej z uczniami, a na pewno przyniosą wiele pozytywnych efektów.
Metody aktywizujące rozumiane są jako wskazówki, sposoby działania, które pomagają uczniom:
pogłębić zainteresowanie wspólną sprawą,
przyswoić bez trudu wiedzę,
rozwinąć własne pomysły i idee,
komunikować się,
dyskutować i spierać się na różne tematy,
podjąć działania na rzecz własnej szkoły.
Mając na uwadze doniosłą rolę aktywizujących metod nauczania we współczesnej szkole przedstawiam poniżej szczegółowy opis jednej z metod pod nazwą „Stacje uczenia się”.
Nauczyciel przygotowuje na dany temat zestaw materiałów dydaktycznie opracowanych, które uczniowie będą poznawali przechodząc kolejne stacje uczenia się. Głównym zadaniem nauczyciela staje się przygotowanie materiałów i takie zaplanowanie stacji, które dają jednakowe szanse wszystkim uczniom. W czasie lekcji nauczyciel usuwa się na plan dalszy, występując raczej w roli indywidualnego doradcy w razie wyraźnej potrzeby ze strony ucznia.
Głównym celem stacji uczenia się jest rozwój samodzielności uczniów w procesie uczenia się poprzez działanie, odkrywanie i zabawę. Poza tym uczniowie mają możliwość poznania, jakimi są typami uczenia się, jakie mają zainteresowania, jak organizują sobie efektywnie naukę.
Dlatego materiały powinny spełniać następujące kryteria:
Uczniowie powinni móc pracować z danym materiałem bez pomocy nauczyciela.
Uczniowie powinni mieć możliwość autokontroli wykonanych zadań.
Materiał powinien uwzględniać zróżnicowanie według poziomu, zainteresowań i formy pracy.
Materiał powinien pozwalać na uczenie się w działaniu i zabawie.
Materiał powinien być wykonany starannie. Jeżeli nauczyciel przygotowuje go we własnym zakresie, powinien pamiętać, że jest to pewien wzorzec dla uczniów ( np. kopie powinny być wyraźne, atrakcyjne, kolorowe ).
Materiał powinien uwzględniać wiek uczniów.
STACJE UCZENIA SIĘ SĄ REALIZOWANE W CZTERECH FAZACH:
Rozmowa wstępna - otwiera horyzonty, omawia ogólnie temat lub problem.
Wędrówka po stacjach - uczniowie dowiadują się, co się znajduje na przygotowanych stanowiskach. Uczniowie uczestniczący po raz pierwszy powinni być oprowadzeni przez nauczyciela z krótkim komentarzem.
Rozwiązywanie zadań - uczniowie wybierają sobie stacje, które odpowiadają ich zainteresowaniom i możliwościom. Rozwiązują zadania.
Podsumowanie - uczniowie opowiadają, co było dla nich ważne, prezentują modele, teksty, rozwiązania, które udało im się wykonać. Nie wymaga się szczegółowego rozliczenia z wykonanej pracy. Podsumowanie nie jest oceniane przez nauczyciela.
Powyższą metodę wykorzystałam do prowadzenia zajęć z edukacji matematycznej w klasie trzeciej szkoły podstawowej. Były to zajęcia utrwalające dodawanie i odejmowanie liczb sposobem pisemnym.
Przygotowałam 5 stacji. Stacjami były wyznaczone miejsca w sali odpowiednio podpisane, oznaczone. Każda stacja miała swoją nazwę, nazwy związane były ze stopniem trudności zadań, np. nazwy miejscowości od najbliższych dzieciom do najbardziej odległych.
Lubcza (nazwa miejscowości zamieszkania uczniów) - stacja najłatwiejsza, były tu zadania na karteczkach dla każdego ucznia typu:
324 645
+ 413 - 532
Pińczów - stacja trudniejsza, zadania typu:
385 435
+ 476 - 387
Kielce - stacja jeszcze trudniejsza - uczniowie mają do rozwiązania zadania z treścią jednodziałaniowe, np.:
W mleczarni wyprodukowano 2426 kubków kefiru i o 295 kubków mniej jogurtu. Ile kubków jogurtu wyprodukowano w mleczarni?
Warszawa - stacja trudna - zadanie typu: zapisz sposobem pisemnym i oblicz:
987 - (128+327) =
Gdańsk - stacja bardzo trudna - zadanie z treścią dwudziałaniowe, np.:
Do wytwórni dostarczono 1870 kg makreli, z tego 317 kg makreli uwędzono, 392 kg włożono do puszek z oliwą, a z pozostałych zrobiono filety i zamrożono. Ile było kilogramów mrożonych filetów makreli?
Przedstaw rozwiązanie w jednym zapisie. Obliczenia wykonaj sposobem pisemnym.
Każdy uczeń miał do zaliczenia 3 z 5 stacji, mógł je wykonywać w dowolnej kolejności i poświęcać dowolną ilość czasu, jednak czas na wykonywanie wszystkich nie mógł przekroczyć 1 godziny zegarowej.
Wyniki działań uczniowie zapisywali w kartach otrzymanych od nauczyciela.
Na podsumowanie uczniowie mogą zaprezentować swoje karty z wynikami i omówić, które zadania były dla nich łatwe, a które sprawiły im największą trudność.
Literatura:
E. Brudnik: materiały ze szkolenia „Metody pracy ze zróżnicowaną klasą”
E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska: „Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie”, Zakład wydawniczy SFS, Kielce 2000.
J. Hanisz: Wesoła szkoła. Kształcenie zintegrowane w klasie 3. Matematyka. Część 2.