Marta Jurkiewicz
gr. V
Historia prasy masowej w Wielkiej Brytanii.
Początki prasy drukowanej w Wielkiej Brytanii sięgają XVII wieku. Wtedy to (1620 rok) londyński wydawca Thomas Archer rozpoczął drukowanie cotygodniowych informatorów. Jego śladem poszli inni i wkrótce pojawiło się kilka rodzajów broszur informacyjnych, raczej niskonakładowych. Poważnym ograniczeniem był zakaz publikacji informacji krajowych. Mimo to prasa rozwijała się. Władza z czasem zmieniła swój stosunek do prasy i od 16 grudnia 1665 roku rozpoczęła wydawanie dwutygodnika Oxford Gazette (przemianowany poźniej na London Gazette - wydawany do dziś). Pism było jednak niewiele.
Do zwiększenia ich ilości przyczyniło się zniesienie w 1695 roku cenzury. W marcu 1702 roku rozpoczęto wydawanie pierwszej gazety codziennej The Daily Cournat.
Rok 1712 przyniósł wprowadzenie podatku prasowego. Był on później wielokrotnie podwyższany (do 4 pensów od jednego egzemplarza). Stał się najpoważniejszym ograniczeniem w rozwoju prasy. Wydawcy cały czas z nim walczyli. W 1836 roku udało im się wpłynąć na jego redukcję do 1 pensa, a w 1855 roku został całkowicie zniesiony. Ten niewątpliwy sukces przyczynił się do dalszego rozwoju prasy. Tego samego roku rozpoczęto w Londynie druk pierwszej gazety z gatunku taniej prasy (penny press). Była to The Daily Telegraph (początkowo The Daily Telegraph and Courier). Pismo to odniosło sukces dzięki nieskiej cenie oraz swojemu profilowi, na który składał się umiarkowanie konserwatywny charakter w połączeniu z tekstami, które były pisane prostym językiem. Pojawienie się tanich gazet zachwiało pozycją tych prestiżowych, w których teksty były analityczne i długie, co mogło zniechęcać do nich ludzi z niższych warstw społecznych. Tania prasa, wzorowana na amerykańskich tytułach, opisywała sprawy, które dotyczyły tzw. zwykłych ludzi. Dodatkowo czytelników przysporzyły im wprowadzone pod koniec XIX wieku Ustawy oświatowe
(o powszechnym obowiązku edukacyjnym).
Pierwsze prawdziwie masowe gazety stworzyli George Newnes (Tit - Bits, 1881 rok) oraz Alfred i Harold Harmsworth - The Daily Mail. Pierwszy numer tej gazety ukazał się 4 maja 1896 roku. Sprzedano go w nakładzie 200 tysięcy egzemplarzy. Cztery lata później wydawano już ok. miliona. Artykuły były krótkie, pisane prostym językiem, poświęcone głównie plotkom, przestępstwom, zbrodniom. W 1900 roku Arthur Pearson założył The Daily Express i pioniersko na pierwszej stronie wydrukował zamiast ogłoszeń informacje bieżące. OD 1903 roku Arthur Harmsworth wydawał kolejny dziennik The Daily Mirror. Początkowo dla kobiet, z czasem stał się gazetą dla wszystkich.
Prasa masowa nastawiona głównie na zysk przyczyniła się do pojawienia się zjawiska koncentracji, ponieważ do wydawania jej potrzebny był coraz większy kapitał. Pierwsze koncerny prasowe pojawiły się w Wielkiej Brytanii już pod koniec XIX wieku. Pionierami w tej dziedzinie byli:
Edward Hulton, posiadał kilka gazet lokalnych, głównie sportowych;
George Newnes
Arthur Harmsworth - ok. 70 tytułów, w tym Times;
Max Aitken;
Bracia Berry;
Westminster Press Group rodzin Cowdray i Rowntree.
Skutki takich działań to: wzrost nakładów gazet, opanowanie przez koncerny prasy prowincjonalnej, zmniejszenie liczy tytułów, upiększanie szaty graficznej. Rozwój prasy zahamowany został dopiero w trakcie II Wojny Światowej.
Po 1945 roku prasa brytyjska nadrobiła powojenne straty. Obecnie do prasy masowej zalicza się kilka tytułów.
The Daily Telegraph - trochę odbiega od tej charakterystyki gdyż współcześnie zaliczany jest do prasy prestiżowej. Założony w 1855 roku Arthura Sleigh. Od 1961 roku ma swoje niedzielne wydanie The Sunday Telegraph. Związany jest z prawicową częścią Partii Konserwatywnej. Nakład tej gazety sięga 1 miliona egzemplarzy. Od 2004 roku gazeta należy do koncernu Barclay Brothers, który kupił ją od Conrada Blacka. Redaktorem naczelnym jest Patience Wheatcroft. Działy: Wiadomości, Sport, Biznes, Podróże, Praca. Posiada swoje internetowe wydanie.
Tha Daily Mirror - powstał w 1903 roku. Ideowo związany z Partią Pracy. Wydawany jest jako tabloid. Jego nakład to ok. 2,7 mln egzemplarzy. Właścicielem gazety jest koncern Mirror Group Newspappers, który należy do rodziny Maxwellów. Gazeta skupia się głównie na informowaniu i zdarzeniach sensacyjnych. Wypełniają ją głównie fotografie, krzyżówki, reklamy. Teksty stanowią mniejszość. Obecnie redaktorem naczelnym jest Richard Wallace. Daily Mirror posiada swoje niedzielne wydanie pod nazwą The Sunday Mirror (o nakładzie ok.2,5 mln). Gazeta jest znana ze swojej antypatii do prezydenta Busha. Działy: Wiadomości, Sport, Telewizja i Film, Pieniądze, Rozrywka.
The Daily Mail - dziennika wydawany od 1896 roku. Jego nakład wynosi 1,7 mln egzemplarzy. Wydawany jest przez Associated Newspappers, do którego należy również niedzielne wydanie pod tytułem The Mail of Sunday (nakład 1,9 mln). Profil ideologiczny zbliżony jest do The Daily Express. Zajmuje się sprawami sensacyjnymi, lecz redakcja postrzega się jako bardziej ambitny tabloid skierowany do klasy średniej. Stereotypowo czytelnik tej gazety to konserwatywny, homofobiczny członek klasy średniej, któremu jednak brakuje inteligencji aby czytać dzienniki prestiżowe. Działy: Wiadomości, Sport, Pieniądze, Telewizja i Rozrywka, Horoskop, Podróże.
The Daily Express - konserwatywny dziennik wydawany przez United Newpappers. Przeciętny nakład to 1,4 mln egz. Jego niedzielne przedłużenie to The Sunday Express o nakładzie 1,6 mln egz. Należy do Richarda Desmonda. Założony w 1900 roku przez Arthura Pearsona. Daily Express jest znany ze snucia konspiracyjnych teorii na temat śmierci Księżnej Diany. Pierwsza strona z 7 lipca 2006 roku - rocznicy zamachów bombowych w Londynie - była w całości jej poświęcona, podczas gdy inne gazety zamieszczały komentarze związane z zamachami. Żartobliwie Daily Express nazywana jest też Daily Excess. Jej redaktorem naczelnym jest Peter „Mentally” Hill. Działy: Wiadomości, Sport, Muzyka, Horoskop, Pogoda, Pieniądze, Rozrywka.
The Sun - powstał w 1964 roku zastępując The Daily Herald, gazetę powiązaną z Partią Pracy. Należy do New Corporation Roberta Murdocha. The Sun ma największy nakład spośród wszystkich angielskich gazet, sięga on 3,7 mln egz. Gazeta ma profil prawicowy, przeciwna jest UE, co nie przeszkadza jej popierać rząd Partii Pracy. Zajmuje się głównie skandalami towarzyskimi, przestępstwami, sportem. Popularność dziennika wzrosła dzięki tzw. dziewczynie z trzeciej strony (wprowadzone w 1970 zamiast artystycznego aktu, zdjęcie kobiety topless). Obecnie redaktor naczelną, jako pierwszą w historii dziennika jest Rebekah Wade. Działy: Wiadomości, Sport, Film, Motoryzacja, Telewizja, Kobieteta.
Inne gazety masowe spoza Wielkiej Brytanii:
USA Today - dziennik o ogólnokrajowym zasięgu. Ma największy zasięg z pośród wszystkich amerykańskich gazet (ponad 2 miliony prenumeratorów). Powstał w 1982 roku, należy do Ganett Corporation. Początkowo wyróżniał się na tle innych gazet gdyż był wydawany „w kolorze” USA Today nie jest związany z żadnym miastem Stanów Zjednoczonych. Jest objętościowo mniejszy od innych dzienników, bo nie zawiera lokalnych informacji. Postrzegany jest jako mało ambitny. Nastawiony głównie na sensację, jak każda gazeta tego gatunku. Od 2005 roku po reorganizacji pracy w redakcji gazety zostały połączone zespoły, które pracowały osobno nad drukowanym oraz internetowym wydaniem. Działy: Wiadomości, Podróże, Sport, Pieniądze, Pogoda.
Bild - niemiecki dziennik w formie tabloidu. Wydawany jest od 1952 roku w Hamburgu. Obecnie jego właścicielem jest koncert Axel Springer AG. Jego nakład to ok. 3,8 mln egz. co sprawia, że jest największą ogólnokrajową gazetą Niemiec. Bild ma profil centroprawicowy. Pojawiają się w nim materiały sensacyjne, nastawione na wzbudzenie zainteresowania. Więcej zdjęć niż tekstu. Codziennie czyta ją ponad 12 mln Niemców. Dzięki temu znajduje się na drugim miejscu spośród najbardziej poczytnych gazet na świecie. Ukazuje się od poniedziałku do soboty. Redaktorem naczelnym jest Kai Deikmann. Od 1956 roku jest niedzielne wydanie Bild am Sonntag. Działy: Wiadomości, Ludzie, Sport, Rozrywka.
France - Soir - wydawany jest od 1944 roku jako kontynuacja Defence de la France, konspiracyjnej gazety z okresu okupacji. W 1977 roku został zakupiony przez Hersanta od Hachette. Gazeta założona została przez Pierre Lazareff. Okazałą się wielkim sukcesem. W latach 60. XX wieku nie dostosowała się jednak do czasów i nie zmodernizowała pod kątem telewizji, co spowodowało spadek ponad milionowego nakładu. W 2005 roku wyniósł on już tylko ok. 50 tysięcy egzemplarzy. Jest to tabloid, nie stroni od sensacji i plotek. Redaktorem naczelnym jest Francois Mattei.
BIBLIOGRAFIA:
E. Stasiak - Jazukiewicz, B. Golka, J. Adamowski, Wybrane zagraniczne systemy informacji masowej, Warszawa 1996
www.en.wikipedia.org
5